III, 17, 4, fasti memores, qui, quæ olim gesta sunt, docent et memorant; Epist. II, 1, 144, Genius memor brevis ævi, qui monet de vitæ brevidente, etc. propter nimium amorem, qui jam furor erat. Talia in hac re sæpius memorata, veluti Ovid. Amor. I, 7, 41 : « Aptius impressis erat os livere labellis, Et collo blandi dentis habere notam. »>

13. Si me satis audias, si mihi fidem adhibes. · non Speres (oùx ¿λπíoɛlaç äv), non sperabis, ne in animum tibi inducas illum perpetuum in amore fore, te perpetuo ab illo amatum iri, qui tam barbare lædit, etc. - oscula, suaviter pro os tuum, labella tua in quibus tam blanda delibari possunt oscula.-barbare, nulla in amoris æstu tenelli oris ratione habita, crudeliter lædentem, dentem nempe iis imprimendo. — quæ Ven, qu. pa. sui nect. imb. Per quintam partem Mitscherlich et Doring simpliciter intelligunt bonam, magnam partem, quod verborum significationi accommodari minime posse videtur, quum alicujus rei quinta pars non certe pars magna sit. Nonnulli quum oscula melle suaviora sæpe dicerentur, et, teste Pindaro, in melle decima pars

15

20

erat ambrosiæ, putaverunt ad hunc loquendi modum hic alludi, quod longius quæsitum et curiosius exactum nobis videtur. Alii denique succum nectaris subtilissimum, quod gallice vocamus quintam essentiam (la quintessence) significari volunt; quibus objicitur veteribus ignotam esse artem qua succum, liquores quinquies concoquendo, extrahimus. Nobis igitur nulla satis probata est harum explicatio, ideoque nullam, cæteris repudiatis, admittemus. Quæcumque autem videatur probanda elocutionis ratio, sensus est: quæ Venus maxima et suavissima dulcedine imbuit.

17. Felices ter et amplius. Secum reputat poeta et desiderandam Lydiæ facere tentat felicitatem quæ utrique obtigisset, si Lydia constans in amore fuisset.

irrupta copula, irruptum amoris vinculum, amor non mutatus. - tenet, conjungit, conjunctos tenet.

nec malis Divulsus, etc. Sic et explicanda hæc verba et continuanda sensus series; et quos amor, divulsus malisquerimoniis, non dissolvet citius suprema die, priusquam supremum diem obierunt, ante mortem. malis, amori infestis, quæ amorem exstinguunt.

-

-ac

antennis saucia fractis, Ludibrium pelagi vento jactatur et unda. » gemant, h. e. stridorem edant. sine funibus, etc. atque ut carina, funibus (h. e. navis retinaculis, ancoris) privata, vix sævi maris impetum sustinere possit. - carina (pluralis ex more poetarum pro singulari), h. e. navis alveus, unde retinacula demittuntur, sive ancora jaciuntur. durare, perferre, tolerare æquor, ut in Virg. Æneid. VIII, 577, durare laborem.-imperiosius, quod in navem nimis crudele imperium exercet eam hinc inde jactando.

9. Lintea, h. e. vela. Non Di, intellige deos tutelares, quorum simulacra in puppe cum ara collocari solebant; diversum autem ab hac tutela navis (ut proprie vocabatur illud deorum tutelarium in puppe sacrarium) fuit apánμov, insigne, quod, super rostro navis in prora appictum, vel dei cujusdam, vel animalis, vel alius rei imaginem repræsentabat, unde ipsi navi nomen indi solebat; cf. D. Heins. et Drakenb. ad Sil. Ital. XIV, 84, et Pet. Burm. ad Petr. c. 105. - Similiter autem de navis diis tutelaribus tempestate dejectis Pers. VI, 30 « Jacet ipse in litore, et una

ΙΟ

pressa, - malo,

Ingentes de puppe dei. »> h. e. oppressa, deprensa. tempestate. Cæterum poetam horum deorum tutelarium, de nave tempestatis vi dejectorum, commemoratione, ad deos, ob bella civilia a Romanis aversos, respexisse sponte apparet.

11. Quamvis Pontica pinus, etc. Sensus quamvis tu, ex Ponticæ silvæ pinu fabricata, originis tuæ gloria et nobilitate nitaris, vana scilicet illa, et nihil plane utilitatis ad salutem tuam allatura. Pontica pinus. Naves enim, e ligno quod in pinifera Ponti regione natum erat confecta, in optimis nobilissimisque habebantur; cf. Catull. IV, 9. — Silv. fil, nob. h. e. arbor in silva nobili prognata; arbores enim, quia stirpem suam propagare dicuntur, tam matrum (Virg. Georg. II, 19: « Parnasia laurus Parva sub ingenti matris se subjicit umbra ») quam filiarum (Mart. XIV, 90: « Non sum Mauræ filia silvæ ») nomine a poetis insigniuntur. genus, h. e. stirpis nobilitatem; sic Phaselus apud Catull. I. I, v. 15, « se ultima ex origine in cacumine Cytori stetisse » ait. -nomen, h. e. gloriam ; inutile, epitheton tam imagini, quam rei, per

imaginem express, accommodatissimum ; quemadmodum, poeta vult dicere, tibi, o navis, si iterum tempestatis in mari periculum subieris, nihil ligni, ex quo fabricata es, proderit nobilitas, ita nec Romanis, bella civilia redintegrare ausis, nobilissima gentis suæ, a Marte et Venere deductæ, profutura est origo atque gloria. Nil pictis, etc. nexus sententiarum est fere hic: nihil enim juvat in tempestate navis nobilitas, nihil externus navis splendor, in quo timidus nauta nullam omnino ponit fiduciam. pictis, ad externum enim navium splendorem pertinebant picturæ, quibus puppes inprimis decorari solebant. Laudant Senec. Epist. LXXVI : « Navis bona dicitur, non quæ pretiosis coloribus picta est... nec cujus tutela ebore cælata.... sed stabilis et firma. » Hunc Nostri locum imitatus est gallicus scriptor (Voltaire, premier discours en vers sur l'inégalité des conditions) his versibus:

Qu'importe, quand l'orage a soulevé « les flots, Que ta poupe soit peinte, « et que ton mât déploie Une voile de « pourpre et des cables de soie ? » — nisi ventis debes ludibr. h. e. nisi ventis, ut iis sis ludibrio, te exponere vis; loquendi ratio : ludibrium alicui debere, h. e. ludibrio alicujus se obnoxium facere, conformata esse videtur ad exemplum græcæ locutionis:

15

ἔφλειν vel ὀφλισκάνειν γέλωτα, apud Aristoph. Nub. 1031. Euripid. Med. 1049, risum debere, h. e. risui se obnoxium offerre, se ipsum deridendum propinare.

16. Nuper sollicitum quæ mihi, etc. Sensus: o navis, quæ nuper in naufragii periculo mihi sollicitudini eras atque tædio, nunc vero, servata nempe ab interitu, voluptati et magnæ curæ, vites, quæso, maris loca navigationi infestissima. Hæc extrema sententia paulo apertius prodit animum poetæ, hæc fere expressuri: o respublica, quæ nuper, bellis civilibus sævientibus, creabas mihi sollicitudinem atque tædium nunc vero, reducto otio, et desiderio tui renovato, vel maxime mihi curæ cordique es, cave ne, motis de integro bellis civilibus, præceps ruas in perniciem.—desiderium non solum de rerum amissarum dolore dicitur, sed et de vividissimo affectu quo rem aliquam prosequimur. Sic Catull. II, 8, Lesbiam desiderium nitens vocat, et Cic. ad Div. XIV, 2 : << voluntas est quæ quid cum ratione desiderat. » Interfusa, etc. Vites æquora fusa, labentia inter Cycladas, h. e. vites scopulos qui tibi naufragium minantur. Mare enim quod ambit Cycladas, mare Ægeum, hic pro quovis mari ponitur, nec sine delectu, quod et per se procellosum et propter vada et scopulos est periculosissimum.