Maecenati, mox Augusto insinuatus non mediocrem in amborum amicitia locum tenuit. Maecenas quantopere eum dilexerit, satis demonstratur illo epigrammate:

ni te uisceribus meis, Horati,

plus iam diligo, tu tuum sodalem
Ninnio uideas strigosiorem.

5

sed multo magis extremis iudiciis tali ad Augustum elogio: Horati Flacci, ut mei, esto memor. Augustus epistularum quoque ei officium obtulit, ut hoc ad Maecenatem scripto significat: ante ipse sufficiebam scribendis epistulis amicorum: nunc occupatissimus 10 et infirmus Horatium nostrum a te cupio abducere. ueniet igitur ab ista parasitica mensa ad hanc regiam, et nos in epistulis scribendis adiuuabit. ac ne recusanti quidem aut succensuit quicquam aut amicitiam suam ingerere desiit. extant epistulae, e quibus

7. ex

1. mecenati H ut solet. mox H Muretus Cruquius: deinde Nannius. insinuatus HR Nannius Muretus: in gratiam insinuatus Cruquins. 1-2. in amborum amicitia (amicicia H) locum H Muretus Cruquius: locum in amb. amic. Nannius. 3. demonstratur Cruquius, monstratur Nannius et Muretus: testatur H Puteaneus. epigramate. Vbi inquit Nannius. 5-7. plus Horati om H, oculis ab uno Horati ad alterum aberrantibus. 5. tu tuum] tutum, Titum Nannius. 6. Ninnio G. J. Vossius: Ninio, Ninno P, Nimio E Muretus, Minio Parisinus I et Nannius: Hinno me Cruquius. tremis iudiciis R5 Rutgersii Regius: extremis Esquiliis Cruquius, extremis Nannius Muretus. Augustam codex Puteani. Horati H Nannius Muretus: Horatii Cruquius. 8. esto memor H Muretus Cruquius: memor esto Nannius. 8. epistolarum, mox epistolis edd. epistolarum quoque ei Muretus Cruquius: ei epistolarum Nannius. 9. ut om Nannius Muretus. 10. sufficiebam scribendis ep am. Muretus Cruquius: scribendis ep. am. sufficiebam Nannius. 11. a te cupio abducere 4 Nannius: te cupio adducere Muretus Cruquius. ueniat Parisinus P. igitur] ergo Nannius. 12-13. epistolis scrib. Muretus Cruquius: scribendis ep. Nannius. 14. ingerere R Regius Rutgersii Nannius Muretus: suggerere Cruquius. e Muretus Cruquius: ex Nannius.

8

p. x 22. Augustus

tes scriptum facere dicuntur (u. Liuii VIIII 46, Gellii VI 9). Conf. Liuii XXXX 29: scribam eum quaestor Q. Petillius in decuriam legerat. Primus casus in hac potestate nominis est scriptus, non scriptum, ut ostendit Gellianum (VI 9) scriptu sese abdicasse, et hoc Frontonis ad Amicos II 11: fueruntne omnes et sunt ad hoc locorum, quibus umquam scriptus publicus Concordiae latus est (corrige collatus est), decuriones? Horatius scriptum fecit ab anno urbis 713 (41 a. Chr.) usque ad initium anni 717. Conf. cap. II.

Caesar om H.

6. Ninnio: cogita hominem macie tunc insignem.

8-9. Augustus - obtulit: cf.

Prooem. Carm. III 16.

12. ab ista parasitica mensa ad hanc regiam: coram amico iocatur Augustus et ueram animi sententiam non celat, quod non intellexit Rutgersius scribens: qui id Augustum scripsisse credat (credit), et diuinam eius principis moderationem ignorat, et quantopere Romani inuidiam Regii nominis refugerint.

argumenti gratia pauca subieci. sume tibi aliquid iuris apud me, tamquam si conuictor mihi fueris: recte enim et non temere feceris, quoniam id usus mihi tecum esse uolui, si per ualetudinem tuam fieri possit. et rursus: tui qualem habeam memoriam, pote5 ris ex Septimio quoque nostro audire: nam incidit ut illo coram fieret a me tui mentio. neque enim si tu superbus amicitiam nostram spreuisti, ideo nos quoque àvdvæεо¶oоvоvμεv. praeterea saepe eum inter alios iocos putissimum penem et homuncionem lepidissimum appellat, unaque et altera liberalitate locupletauit. 10 scripta quidem eius usque adeo probauit mansuraque perpetuo opinatus est, ut non modo saeculare carmen componendum iniunxerit, sed et Vindelicam uictoriam Tiberii Drusique priuignorum suorum, eumque coegerit propter hoc tribus carminum libris ex longo interuallo quartum addere, post sermones uero lectos quosdam nullam 15 sui mentionem habitam ita sit questus: irasci me tibi scito, quod

20

non in plerisque eiusmodi scriptis mecum potissimum loquaris. an uereris, ne apud posteros infame tibi sit quod uidearis familiaris nobis esse? expressitque eclogam cuius initium est:

cum tot sustineas et tanta negotia solus,
res Italas armis tuteris, moribus ornes,
legibus emendes, in publica commoda peccem,
si longo sermone morer tua tempora, Caesar.

2. uictor Nannius.

6. enim om Nannius.

3. uoluit Nannius. 4. habeam] habeo Cruquius. 5. Septimo Nannius. 7. ἀνθυπερφρονοῦμεν Muretus Cruquius: ἀντιφάνουμεν Nannius, ἀνθυπερηφανοῦμεν 5. 8. eum om Nannius. putissimum Cruquius: purissimum Nannius Muretus. poenae Nannius. 10-11. opinatus est Rutgersi Regius: om Cruquius, credidit Muretus. Muretus Cruquius: om Nannius. que Nannius.

12. suorum

14. uero Muretus Cruquius: quo15. scio Nannius.

quosdam om Nannius Muretus. 17. infame tibi Muretus Cruquius: tibi inf. Nannius. 18. eclogam cuius initium est] quasi Epinicium Codex Puteani.

19. negotia] pericula Muretus.

propter carminum castitatem, mox homuncionem lepidissimum (das artigste Wichtlein) ob facetias satirarum et epistularum.

9. unaque et allera liberalitate locupletauit: conf. Prooem. Epl. I

habitu corporis breuis fuit atque obesus: qualis et a semet ipso in satiris describitur, et ab Augusto hac epistula: pertulit ad me Dionysius libellum tuum, quem ego, ut ne accusem breuitatem, quantuluscumque est, boni consulo. uereri autem mihi uideris, ne maiores libelli tui sint quam ipse es. sed si tibi statura deest, 5 corpusculum non deest. itaque licebit in sextariolo scribas, ut circuitus uoluminis tui sit ỏyzwdéoratos, sicut est uentriculi tui. uixit plurimum in secessu ruris sui Sabini aut Tiburtini; domusque

1. habitu H Cruquius: habitus Muretus, Horatius habitu Nannius. et a semet ipso H Muretus Cruquius: a se ipso et Nannius. от Н.

2. áb

epła H, epistola edd, perinde paulo post. Protulit Nannius. 3. Dionysius Muretus Cruquius: onisius H Parisinus E, Onysius Nannius et tres Parisini. ut ne accusem breuitatem] ut accusantem H quattuor Parisini Nannius Muretus, accusantem R, ne accusem breuitatem Cruquius per tacitam coniecturam, ut non accusem breuitatem coniecit Nannius. 4. quantulusque Muretus. est] es q. boni consilio H, boni consilii R. 6. corpusculum non deest H Muretus Cruquius: ut HR Parisinus 1: cum edd et ceteri Parisini.

5. si om Parisini, non H.

.. unde est Nannius.

7. ὀγκωδέστατος] ΟΥΚΟΔΗΣΤΑΤΟ Η, στηκωάντατος Nannius, οἰκολήτατος Muretus: ογκωδέστατος coniectura restituit Nannius, unde tacite recepit et in contextu uerborum posuit Cruquius. 8. addunt libri ante uixit: ad res uenereas intemperantior traditur: nam speculato cubiculo scorta dicitur habuisse disposita (scortũ · dispositu H), ut quocumque respexisset, ibi (ibi om H) ei imago coitus referretur (obuiaret H). Tiburtini] reliqua

in libro H erasa sunt.

1. habitu corporis: ante haec nonnulla uidetur omisisse qui primus Suetonii librum transcripsit. In codice Blandinio interuallum quoddam fuisse produnt uerba Nannii qui sic pergit: Item.

Horatius habitu corporis cet.
obesus: pinguescere coepit per hie-
mem anni 733-734. Conf. Prooem.
Epl. I 4 et ad u. 15 eiusdem epi-
stulae.

1-2. in satiris: Serm. Il 3 sub finem.

6. in sextariolo: sextarioli longitudo parua est, ambitus maior. Membrana aut cera sextariolo circumdata multas litteras potest recipere.

7. uentriculi tui: uerba in codicibus post haec sequentia a nobis in annotationem crit. relegata non ex Suetonio sed alio fonte infido et mendace ascita sunt. Suetonii non esse uel hoc prodit: ad res uenereas intemperantior traditur; nam diligentis uiri est

in tam atroci fama auctorem nominare, quod Suetonius in uitis suis religiose obseruauit. Neque dicendi genus Suetonium sapit; cf. eius lul. Caesar. 45: fuisse traditur excelsa statura; Tiber. 3: traditur — retlulisse aurum. Lessingius (Oper. t. IIII p. 9 sqq. ed. Lachmann.) haec ex Senecae Natur. Quaest. I 16 hausta et pro Hostio, cuius libidinem Seneca descripsit, inprudenter Horatii nomen suppositum esse eleganti coniectura demonstrare conatus est. Verum Horatius his uerbis, siquid uideo, non ultra oculos dicitur peccasse: in Hostio inmanis libido et maculosum nefas notatur.

8. ruris sui Sabini aut Tiburtini: Sabinum Maecenas dedit a. 722 uel 723 (conf. ad Epod. 1 31), Tiburtinum senior Horatius accepit anno 737; lege notata ad Carm. III 3 10 -11, et III 2 30-31. Plures editores et interpretes de praedio Tiburtino perperam dubitant.

eius ostenditur circa Tiburni luculum. uenerunt in manus meas et elegi sub eius titulo, et epistula prosa oratione, quasi commendantis se Maecenati: sed utraque falsa puto. nam elegi uulgares, epistula etiam obscura; quo uitio minime tenebatur. natus est 5 sexto idus Decembres Lucio Cotta et Lucio Torquato consulibus. decessit quinto kalendas Decembres Gaio Marcio Censorino et Gaio Asinio Gallo consulibus, post nonum et quinquagesimum annum, herede Augusto palam nuncupato, cum urgente ui ualetudinis non sufficeret ad obsignandas testamenti tabulas. humatus et conditus 10 est extremis Esquiliis iuxta Maecenatis tumulum.

HORATII FLACCI

VITA

EX LIBRIS AH ET VETERE BLANDINIO DESCRIPTA.

Q. Horatius Flaccus libertino patre natus in Apulia cum parente in Sabinos commigrauit. Quem cum pater puerum Romam misisset in ludum litterarum, parcissimis eruditus impensis angustias patris uicit ingenio; coluitque adolescens Brutum, sub quo 15 tribunus militam ciuili bello militauit. Captusque est a Caesare. Post multum tempus beneficio Maecenatis non solum seruatus sed

1. Tiburni Muretus Cruquius: Tiburtini Nannius. meas Muretus Cruquius: om Nannius. 2. sub eius titulo Muretus Cruquius: sub titulo eius Nannius. 2-3. commendans Nannius. 4. etiam 5. sexto] III. Puteaneus. 7. nonum] septimum Wolfius. 10. aesquiliis

Nannius Muretus: om Cruquius. 6. Mario edd.

Nannius.

In A praepositum est VITA HORATII· PQ, ubi Q uidetur esse pro Q.

(Quintus).

11. Q. om H.

12. puerum om H.

14. adolescens A Cruquius: adulescens H.
acesare H.
16. multum] magnum A.

5. L. Torquato: hine Torquatum suum consulem dicit Epod. 13 3; cf. Carm. III 21 1.

7. post nonum et quinquagesimum annum: ratio non recte subducta est: colliguntur ab anno urbis 689 usque ad 746 quinquaginta septem anni.

8. herede Augusto palam nuncupato: cf. ad Serm. II 3 308.

10. iuxta Maecenatis tumulum: Maecenas eodem anno decesserat (cf. Dionis LV 7) ante uatem suum, ut haec uerba ostendunt.

etiam in amicitiam receptus est. Quapropter Maecenati et Augusto in omnibus scriptis suis uenerabiliter assurgit. Scripsit autem Carminum libros IIII, Epodon I, Carmen saeculare, de Arte poetica librum I, Sermonum libros II, Epistularum libros II. Commentati sunt in illum Porphyrion Modestus et Helenius Acron, melius 5 Acron omnibus.

III.

DE HORATII PVERITIA ET DOCTORIBVS ROMANIS.

Praecipua uitae Horatianae tempora ac rerum momenta persecutus est Suetonius. Nos complere nonnulla conabimur quae sint idonea ad noscendos uiri mores et ingenium recte aestimandum. Infantiae annos Venusiae degit. Matrem pridem ibi mortuam esse ex silentio pii filii de patre multa narrantis colligere licet. Infantis audaciam et promptum animum Venusiae ciues eorumque locorum coloni saepe mirati sunt, ut rari ingenii scintillae quaedam per primam aetatem in magnis hominibus solent emicare. Hoc ipse iucunde narrauit (Carm. III 4 9—20). Idem infantiae in oppido Venusino actae breuem mentionem iniecit in Sermonibus (II 2 112): puer hunc ego paruus Ofellum integris opibus noui non latius usum quam nunc accisis. Recte scribit puer paruus, non puer. Nam simulatque ad eos annos prouectus est, quibus puerorum animi artibus honestis erudiri et ad humanitatem informari solent, pater bonis praeceptoribus, quos in oppido patrio frustra requirebat, filium traditurus Romam transmigrauit. In urbe pater paruas mercedes coactor secutus est, ut sibi uictum et filio necessaria pararet. Lege dulcem narrationem in Sermon. I 6 65-88. In scholis Romanis puer poetas Latinos et Graecos rite legere et prae ceteris Homerum admirari didicit; Epl. II 2 42-43, 1. amiciciam H. 3. Epodon I, Carmen saeculare] Epodon carmen sclare H, Carmen. Saeculare. Epodon 4, Epodon 1. Carmen seculare Cruquius. 34. de Arte poetica 1. Cruquius, qui transtulit in locum postremum, de arte poetica libri (uoluit lħ 1.) A, de arte poetica H. 4. Epistolarum lib. II Sermonum lib. II. A, Sermonum libros IIII. Epłarum quoque libros II H, Sermonum lib. II. Epistolarum II. Cruquius. om H. Porphyrion Modestus] Porphirion Modestus A, porphirion Modestus H, Porphyrion, Modestus Cruquius. 5-6. et Hel. omnibus] > (= et) Helenius acron omnibus melius A, helen' et acron. melius acron. omnibus H, Helenius Acron, omnium autem optime Acron Cruquius.

.

5. in