Aemilium circa ludum faber, unus et ungues
Exprimet, et molles imitabitur aere capillos;

σθαι τῶν ἄκρων, ἀναμαρτήτους χ,42. Arguta meretrice potes, Daὡς ἐπὶ τὸ πολὺ καὶ ἀσφαλεστές ρας διαμένειν. Denique CAVTVS et TVTVS, ut literarum ductus haud ita dissimiles habent, ita in MSS. sunt confusa. Exemplum praebet MS. Vossianum in Ovid. Pont. III, XII, 36.

Infelix operis summa, quia ponere totum Nesciet: hunc ego me, si quid componere curem, Non magis esse velim, quam naso vivere pravo;

Ita quidem: si faber unus idem esset ac faber aliquis. Sed elegantiam vocis non assecutus est. BENTLEIVS.

Ante Bentleium edebatur imus. Multa MSS. habent unus. Neque in scriptura magnum est discrimen. Videndum modo est, utrum melius sententiae conveniat, Imus non facile explicatur. Praeter opiniones, a Bentleio memoratas, et aliae feruntur. Ea varietas iam locum facit suspectum. Horatius certe scripsisset ambigue, contra suum ipsius praeceptum vs. 449. Unus sine dubio praestat, neque tamen sua caret difficultate: nam et hoc varie explicari potest, et explicatum est. Sed ratio Bentleiana sese inprimis commendat. Illud tamen teneatur. Unus revera significat solus. Unus virorum potes, tu solus eorum, qui nunc vivunt, potes: unus novi, solus novi: Ripheus unus in Teucris fuit iustissi

bitror si pro Aemilium circa ludum FABER IMVS scribatur Aemilium circa ludum FABRI MANVS. Corruptelae hic esse potuit cursus. FABRIMANVS FABRIMVS: manus per compendium fit mus. Ex fabrimus natum est faber imus, unde porro faber unus. Atque unus in paucioribus, imus in plerisque MSS. reperitur. Manus de omni artificum et artificiorum genere, praecipue de statuariis et pictoribus ponitur. Exempla hic non sunt necessaria. Videantur, quos citavit Burmann. ad Petronii Sat. cap. 38. In verbo autem exprimet iam cernitur artificis praestantia, magis etiam, quia sequitur, quod faber aere imitabitur capillos molles, non simpliciter imitabitur capillos; sic ea molli: ties in ipso aere reddita esse intelligitur. Pro ungues, in MS. membranaceo, quod Brinckmannus ex Italia viro docto in Neerlandiam misit, unde Dukerus varias lectiones excerptas editioni Basileensi addidit, scriptum erat angues. MS. Sermones et Epistolas tantum continebat. Angues quidem manifeste ab indocto librario corruptum est. Sed aliae lectiones ibidem inveniuntur a cognitis MSS. diversae. Ubi hodie sit illud Italicum, ignoro. Interpretes Horatiani non cognovisse videntur.

Quam naso vivere pravo. Restitue ex omnibus Codicibus tam no

Spectandum nigris oculis, nigroque capillo. Sumite materiam vestris, qui scribitis, aequam Viribus; et versate diu, quid ferre recusent, Quid valeant humeri. Cui lecta potenter erit res;

et

stris quam aliorum, verborum ordine sic attulit: Spectandum nigros ocumutato, Non magis esse velim, los nigrosque capillos. quam naso vivere pravo. Illud vero (quam pravo vivere naso), cum in editionibus priscis, utraque Veneta et Loscheriana, semel insederat, patienter nimis, ne dicam ignave, perpessi sunt interpretes. Si quidem, praeterquam quod Codices abiudicant, etiam invenustus ille trium syllabarum concursus VOVIVE pravitatem eius redarguit. BENTLEIVS. In aliis quoque MSS. quae post Bentleium innotuerunt, legitur naso vivere pravo. Tota autem haec Epistola ad Pisones nullum fere habet versum, in quo vocabula, inprimis adiectiva et substantiva, non sunt alio atque alio ordine posita. Atque hoc iam antiquis temporibus accidit, et accidere debuit in eo carmine, quod in scholis magistri interpretabantur, et quod saepissime describebatur. Sonus quidem in pravo vivere me minus offendit, quam Bentleium offendisse videtur: media in vivere vix auditur. Neque Schellerus in libro de lectione veterum Scriptorum, pag. 262, Bentleio assentitur.

Spectandum nigris oculis, nigroque capillo. Animum meum advertit, quod Ciofanus ad Ovidii Amor. II, iv, 42, locum Horatii

Cui lecta potenter erit res. Marklandus ad Statii Silv. IV, ví, 24, Flaccum scripsisse putat, cui lecta pudenter erit res, id est modeste et ratione habita virium suarum, quid ferre recusent, quid valeant humeri. Addit ex vs. 51, dabiturque licentia sumta pudenter: et ex Epist. I, 17. distat, sumasne pudenter An rapias: et Epist. I, nec meus audet Rem tentare pudor, quam vires ferre recusent. Ego illud potenter non mutem. Pudenter aliquid facimus cum pudore, modeste, verecunde, dubitantes an facere valeamus: Pudenter convenit deliberationi: pudenter versandum est, quid humeri ferre possint. Hoc si quis fecerit, suasque sibi vires sufficere senserit, is rem legit potenter, cuius efficiendae sit potens. Talem neque facundia neque ordo deserent. Qui contra legit rem pudenter, suis viribus diffidens, quippe non satis exploratis, hic rem cam ad bonum exitum perducet. Exempla Horatii alia non faciunt ad confirmandum pudenter; atque illud nec meus audet Rem tentare pudor, quam vires ferre recusent, quo Marklandus eximio nititur, eius opinioni plane repugnat. Horatius

raro

2

Nec facundia deseret hunc, nec lucidus ordo. Ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor, Ut iam nunc dicat iam nunc debentia dici; Pleraque differat, et praesens in tempus omittat: Hoc amet, hoc spernat promissi carminis auctor.

rem non audet tentare, quia maiorem esse viribus sensit, itaque pudenter recusat. Potenter ita fere apud Quintilianum Instit. Orat. XII, x, 72, invenitur: ut dicat et utiliter, et ad efficiendum, quod intendit, potenter.

Ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor. Graevius ad Rhetor. ad Herenn. I, 3, citat virtus est. Quamquam haec et alia huiuscemodi errore memoriae citentur, interdum taciti iudicii testimonium habere videntur. Quamquam nec Graevius, credo, hic futurum cum praesente mutare voluerit. Pro aut in variis MSS. legitur haud, idque nonnulli interpretes cupide arripuerunt. Sed aut ego fallor longe modestius affirmat quam haud ego fallor. Horatius in omni hac Epistola talem modestiam servat: idque recte et suaviter, qui scriberet ad Pisones, literarum amantes et peritos, morumque et vitae elegantia excellentes. Ita, postquam vs. 270 dixerat maiores Pisonum nimis patienter, imo stulte Plautum fuisse miratos, ad minuendam dicti acerbitatem statim subiecit: si modo ego et vos Scimus inurbanum lepido seponere dicto, Legitimumque sonum digitis callemus et aure. Alterum illud haud ego fallor ma

gis decet rigidum in schola magistrum, quam urbanum praeceptorem, qui circum praecordia Pisonis, filii natu maioris, ludebat, ut eum a factitandis versibus deterreret, vel, si hoc non posset, ridiculos errores

vitare moneret.

Hoc amet, hoc spernat. Difficilis locus, quique integer apponi debet, ut accuratius excutiatur: Ordinis haec virtus erit et venus, aut ego fallor, Ut iam nunc dicat; iam nunc debentia dici Pleraque differet, et praesens in tempus omittat; IIoc amet, hoc spernat promissi carminis auctor. In verbis etiam tenuis cautusque serendis, Dixeris egregie, notum si callida verbum Reddiderit iunctura novum. Distinguunt plerique hodie et suspendunt orationem a versu medio, ut iam nunc dicat: deinde illud ordiuntur, quod cuivis magnam admirationem moveat: Iam nunc debentia dici pleraque differat. Enimvero si iam nunc dici debent, recte et ordine iam nunc dicentur. An iubes, ut quae in hac adnotatione iam nunc a me dici oportet, ea differam et omittam? Ergo aut tacendum mihi est, aut alia quaedam dicenda sunt, quae nunc dici non debebant. Bellum sane praeceptum, cui mihi illi cum maxime obtempe

In verbis etiam tenuis cautusque serendis;