Obrázky na stránke
PDF
ePub

Quid vetat? ut pueris olim dant crustula blandi
Doctores, elementa velint ut discere prima;)
Sed tamen amoto quæramus seria ludo.

Ille, gravem duro terram qui vertit aratro,
Perfidus hic caupo, miles, nautæque per omne
Audaces mare qui currunt, hac mente laborem
Sese ferre, senes ut in otia tuta recedant,
Aiunt, quum sibi sint congesta cibaria; sicut

----

-

Parvula (nam exemplo est) magni formica laboris
Ore trahit quodcumque potest, atque addit acervo,
Quem struit, haud ignara ac non incauta futuri.

Quæ, simul inversum contristat Aquarius annum,
Non usquam prorepit, et illis utitur ante
Quæsitis sapiens; quum te neque fervidus æstus
Dimoveat lucro, nec hiems, ignis, mare, ferrum,
Nil obstet tibi, dum ne sit te ditior alter.
Quid juvat immensum te argenti pondus et auri
Furtim defossa timidum deponere terra?

35

40

micæ, » enati sunt tres versus elegan- horrendæ et frigora ingentia solent tissimi.

--

33. Nam exemplo est, sc. magno, quo rebus suis prospicit, labore. Hæc tria verba poetæ sunt, dum tres versus, qui e formica ductam comparationem continent, ab istis hominibus dicuntur. ED. magni laboris, suaviter per antithesin formica parvulæ tribuitur labor magnus,·Ore trahit. Plin. Hist. Nat. lib. XI, c. 30: « gerunt ea onera morsu, majora aversæ postremis pedibus moliuntur, humeris obnixæ. » ED.— non inc. futuri; similiter Virg. Æn. IV, v. 402 : « ingentem formica farris acervum, Quum populant, hiemis memores tectoque reponunt. »> ED.

36. Quæ, simul inversum, etc. Hic refert poeta at eadem, simul ac sol in Aquarium transit, et tempus, quo annus circumactus est, pluviosum et triste reddit; pro simplice: tempus biemale. annum ingersum, b. e. exactum; donec annus cursum suum peragit, dicitur vertens; quando cursum suum exegit, dicitur inversus. Schol. Porphyr. «Maxime sole in Aquario constituto tempestates

esse. Sol autem transit in Aquarium XVII Calend. Febr. in eo est diebus triginta usque ad XVII Cał. Mart. »

[ocr errors]

Aquarius, gall, le verseau. ED.contristat, tristem per pluvias et obscuritatem facit. Sic Virg. G. III, 278. «...aut unde nigerrimus Auster Nascitur, et pluvio contristat frigore calum. ED. Non usquam prorepit, foras jam non exit, domi se continet. Ed.-et illis utit. ante Quæsitis sapiens, et illis, quæ ante congessit, ut animal sapiens, pro: sapienter hieme fruitur. Jam transfert poeta exemplum formicæ ad avarorum stultitiam; congerunt quidem avari, sicuti formica, divitias, sed iis non utuntur. Formica igitur homine avaro est sapientior. hiems, frigus. ignis, mare, ferrum, de rebus violentis, quæ perniciem intentant. Nil obstet tibi, etc. Ne multa! quum nullo omnino periculo a divitiis coacervandis te deterreri patiaris, modo nemo, qui te ditior sit, reperiatur ; id est, quum omnia pericula adire non dubites, ut nemo opibus te superet. En.

42. Defossa, explicant effossa, et

Quod, si comminuas, vilem redigatur ad assem.
At, ni id fit, quid habet pulchri constructus acervus?
Millia frumenti tua triverit area centum,

Non tuus hoc capiet venter plus, ac meus; ut si
Reticulum panis venales inter onusto
Forte vehas humero, nihilo plus accipias, quam
Qui nil portarit. Vel dic, quid referat intra
Naturæ fines viventi, jugera centum, an

Mille aret? At suave est, ex magno tollere acervo.

laudant defossos specus apud Virg. Georg. III, 376, proprie enim non terra, sed aurum sub terra defodi dicitur. An defossa, ut in multis aliis locis, non ad nomen, cui adjectum est, sed ad nomen vicinum referri debet? ut in Satir. seq. v. 29, vox subsuta non ad veste, sed ad instita referenda est; et sic auri pondus defossum deponere erit: defossum reponere, seponere, recondere, vel simpliciter pro defodere.-timidum, accommodate ad ingenium hominis avari qui semper opibus timet. Quod, si comminuas, sicilicet ideo avari opes suas terra recondunt, quia si quid vel minimum ab iis detraherent, eas jam ad nihilum redactas putarent. ED.

[blocks in formation]
[ocr errors]

-

[blocks in formation]

10; jam ipsa area terere dicitur. Tibull. I, 5, 22: « Area dum messes sole calente teret. » Virgil. Georg. I, 192 : « Nequidquam pingues palea teret area culmos. hoc, pro: ob hoc, ideo, passim apud Nostrum. Sat. I, 2, 81; Sat. I, 3, 93; Sat. I, 4, 9; 6, 41 et 52, et 87; 9, 8.- Reticulum, mantica sive pera, ex reti contexta.-venales inter, mos Romanis erat, ut, quum itinera susciperent, portandum servis panem darent; venalis hic pro quolibet servo ponitur, qua tamen voce vulgo significabatur servus emptus, dum verna dicebatur, qui domi natus érat, Ed.—nihilo plus accipias, cuique enim servo suus per diem cibus assignabatur (gall. une ration). ED.

50. Viventi, vix locus, puto, idoneus ex scriptore aliquo, qui Horatii ætate vixit, afferri poterit, ubi impersonali refert junctus sit dativus. Fuerunt igitur, qui viventi mutarent in viventis. Quæ tamen lectio non satis codicibus confirmatur. — intra Naturæ fines, id est, iis contentus quæ natura postulat, nec ea desiderat quæ extra naturæ necessitates sunt.ED.-At suave est, etc. Hic ava

[ocr errors]

--

Dum ex parvo nobis tantumdem haurire relinquas, Cur tua plus laudes cumeris granaria nostris?

Ut, tibi si sit opus liquidi non amplius urna,
Vel cyatho, et dicas: Magno de flumine mallem,
Quam ex hoc fonticulo, tantumdem sumere. Eo fit,
Plenior ut si quos delectet copia justo,

55

Cum ripa simul avulsos ferat Aufidus acer:
At qui tantuli eget, quanto est opus, is neque limo
Turbatam haurit aquam, neque vitam amittit in undis. 60
At bona pars hominum, decepta cupidine falso,
Nil satis est, inquit; quia tanti, quantum habeas, sis.
Quid facias illi? jubeas miserum esse,

libenter

rus objicit at mihi suavius est ex ii, qui parvo fonte non contenti, ex magno acervo haurire. ED.

59. Tantumd. haur. tollere, promere; reponit Horatius confutando. -cumeris. Schol. Acr. Cumeram dicimus vas ingens vimineum, in quo framenta conduntur. Sic ipse alibi (Epist. I, 7, 30). Sive cumeræ dicuntur vasa fictilia, similia doliis, ubi frumentum suum reponebant agricolæ. Tertio cumeræ dicuntur vasa minora, quæ capiunt quinque sive sex modios, quæ lingua Sabinoruin trimodiæ dicuntur.-granaria, sunt vasta horrea, ubi grana servantur; sic magna avari horrea parvæ moderati hominis cumeræ opponuntur. ED.

64. Liquidi (liquoris, aquæ) urna, ut infr. Sat. I, 8, 91: urna, vas aquarium. cyatho, jam de vase aquario minore; si spectes mensuram, urna continebat quatuor congios; congius sex sextarios; sextarius duodecim cyathos. ex hoc, ante pedes

manante.

56. Eo fit, etc. Sensus : hinc fit, ut

magno flumine, qualis est Aufidus, haurire malint, hujus fluctibus abrepti in aqua pereant, h. e. ut ii, qui, parvis non contenti, ampliora et largiora usque appetunt, hujus insatiabilis cupiditatis pœnas luant.-ferat, auferat, abripiat, — Aufidus acer, rapidus in Apulia fluvius, nunc Ofanto; supr. Od. III, 30, 10, dicitur violens, et Od. IV, 14, 25, tauriformis.

61. At bona pars hominum, etc. At bona pars hominum non ideo opes congerit, quod auri acervo delectetur, sed quia ex opibus pendet ceterorum æstimatio. ED.-cupid. falso, cupidine falsæ laudis ; laus enim vera in virtute posita est, in hominum autem opinione non nisi falsa. Ed. — quia tanti, quantum hab. sis, quia, quanta tibi divitiarum possessio, tanta tui sit æstimatio, s. quantum bonorum possideas, tantum tibi statuatur pretii. Antiquus poeta in Seneca epist. 116: « ubique tanti quisque, quantum habuit, fuit. » ED.-Quid facias.

Quatenus id facit: ut quidam memoratur Athenis
Sordidus ac dives populi contemnere voces

Sic solitus: « Populus me sibilat, at mihi plaudo

« Ipse domi, simul ac nummos contemplor in arca, »
Tantalus a labris sitiens fugientia captat
Flumina.... quid rides? mutato nomine, de te
Fabula narratur: congestis undique saccis
Indormis inhians, et tamquam parcere sacris
Cogeris, aut pictis tamquam gaudere tabellis.
Nescis quo valeat nummus?
valeat nummus? quem præbeat usum?

-

65

70

illi? quomodo illi succurras? - ju- cum Tantali nomine mutaveris, egrebeas miserum esse, etc. Sine, quæso, gie in te quadrant; quemadmodum eum miserum esse, quoniam eum ita enim ille videbat quidem ante ora agere et proinde miserum esse juvat. aquam, nec tamen eam hauriebat, ita – Quatenus, quandoquidem, quo- tu nummos, tanquam pictas tabulas, niam. Od. III, 24, 30: « quatenus, contemplaris, nec usum ex iis capis. heu nefas! virtutem incolumem odi- undique, ex omnibus locis et ommus. » quidam memor. Athenis, nibus modis, per fas et nefas. ED. homines, qualis hic Athenis fuisse Indormis, avarus scilicet metuens ne narratur, ubique gentium reperiun- fur opes eripiat, iis incubat et indortur. Respexit igitur fortasse poeta, ut mit. De avaro Lucilius Frag. lib. VI, putat Heindorfius, Romanum aliquem initio : « Bulgam, et quidquid habet nobiliorem, quem, satis notum omninummorum, secum habet ipse: Cum bus, invidiæ evitandæ causa nominare bulga cœnat, dormit, lavit: omnis in noluit. Populus me sibilat, ille una Spes hominis bulga, hac desane non laudem opibus obtinebat, vincta est cetera vita. » ED.-inhians sed dum sua culpa miser et ideo de- xɛxvá)..... inhiare dicuntur, qui ridendus ceteris videretur, sese divi- hiante quasi ore (h. e. summa cupiditiarum aspectu solabatur. ED. tate) alicui rei imminent, toto animo in aliqua re defixi sunt. sacris ; res sacras sacerdotes tantum modo tangere, nihil autem ex iis detrahere valebant. ED.-pictis tanquam gaudere tabellis; pictæ scilicet tabulæ sedulo servantur, respiciendæ tantum, non autem tangendæ. ED.

68. Tantalus a labris, etc. Tu, qui nummos in arca tantum contemplaris, nec usum inde capis, idem fere facis, quod apud inferos Tantalus, qui sitiens aquam, a labris refugientem captat.-quid rides? Quid ad Tantali notam fabulam rides? ED. -mulato nomine, etc. Enimvero ea, quæ de Tantalo finguntur, si nomen tuum

-

[ocr errors]

73. Nescis quo valeat nummus? An nescis quo spectet nummi vis et

« PredošláPokračovať »