R. p. Francisci Suarez ... Opera omnia

AD ILLUSTRISSIMUM ET REVERENDISSIMUM D. D.

MARTINUM ALPHONSUM A MELLO

EPISCOPUM LAMECENSEM, ETC.

Multa sunt, Illustrissime Præsul, quæ me non solum sponte concitatum moverent, sed cogerent repugnantem, ut quas de religione lucubrationes nunc promulgo, tuo velim patrocinio defendi, tuo nomine illustrari. Enimvero quæcumque tibi liberali sane manu aut natura indidit aut Deus contulit ornamenta, tanto enitent splendore, tanta radiant claritate, ut lucem obscuris, nitorem abjectis, cunctis denique possint splendorem fœnerari. Nobilitatem si requiro, quam merito Aristoteles' luci voluit comparare, cam sic video diffusis passim non dicam Lusitania, sed Hispania radiis collucere, ut merito possim sperare, ex tanto generis splendore, qui integras familias suo, ut sic dicam, attractu reddere potuit perillustres, multum lucis ac venustatis, in hoc opus posse derivari. Quod si illa, quæ ex tuis majoribus accepisti, tantis fulgurant ornamentis, quanto credendum est emicare splendore, quanta enitere pulchritudine dotes illas, ac decora immortalia, quæ tibi industria peperit, studium acquisivit, diligentia comparavit? Et sane ita per se sunt illustria, ut alieno non egeant testimonio, cum propria sic radient venustate. Septem illas stellas, quas, in Christi dextra, eximia luce micantes sua in Apocalypsi Joannes ' vidit præstantes, Ecclesiæ præsules designare sacræ paginæ interpretes attestantur; indicare nempe voluit Christus Dominus eos Christianæ Reipublicæ Pontifices præponendos, qui et virtutis splendore, et sapientiæ luce, et doctrina claritate sic splendescant, ut diffusis qua morum, qua doctrinæ radiis, stellas exprimant, et sydera repræsentent, non vago errantia cursu, sed firmo in Christi dextera emicantia splendore. Quis te, illustrissime Præsul, unum ex his sydus non agnoscat, et merito non decantet? quem per tot annos singulari vitæ exemplo, felici doctrinæ ubertate, et eximia sapientia luce sic novimus tuæ diœcesi præsidentem, ut tenebricosas vitiorum latebras vitæ exemplo illustraveris, obscuram scelerum caliginem doctrinæ splendore expuleris, intricatos humanæ mentis recessus sapientiæ luce expedieris, ac passim occurrentem miserorum hominum egestatem tanta liberalitate sublevaveris, ut non obvia solum pauperum agmina paveris, pascasque quotidie abundanter, sed latebras, rimulasque perquiras, quibus egeni quasi in tenebris occultantur, ut eos tuæ beneficentiæ luce ab illa vindices egestate, aut saltem communi recrees alimento. Itaque cum magnis ac parvis, cum summis ac infimis debitor sis, juxta doctrinam Pauli, utrisque sic ades, qua vitæ exemplo, qua doctrinæ luce, qua opum facultate, ut nemo sit qui se vel à luce, vel a calore tuo abscondat; nemo, inquam, quia non tuis tantum, sed alienis, imo omnibus sic eluxisti, hodieque eluces, ut mirifice in te quadret illud Gregorii Nazianzeni, cum Athana

'Aristoteles, 2 Rhetor.

• Apoc. 1.

⚫ Rom. 1.

A 66179

sium dilaudaret : Creditur, inquit, illi populi Alexandrini præsidentia, quod perinde est ac si dicam, totius orbis præfectura', quia ita præfuit Ecclesia Alexandrinæ, ut universo orbi prodesset. Sic tu, illustrissime Præsul, non Lamecensi tantum Ecclesiæ sydus emicas in manu Dei, sed toti Lusitaniæ, imo universo orbi ita splendescis, ut non solum ad unam Ecclesiam regendam videaris electus, sed omnium præefectura dignus possis judicari; ac proinde non sydus tantum in manu Dei, sed lux mundi videaris, quales Princeps pastorum omnes suæ Ecclesiæ pastores esse voluit. Quis ergo dubitet, hoc opus, quamvis nullo nitore a me prodeat exornatum, tuo tamen eximio circumpositum splendori, ita luce si non propria, at aliena saltem proditurum illustre, ut jam manibus teri, ac omnium oculis mereatur usurpari? Multo vero minus mihi dubium esse potest suscepturum te libenter hoc opus tuo vel patrocinio defendendum, vel claritudine illustrandum, cum tuæ in me laboresque meos voluntatis pignora habeam perantiqua. Vix pedem intuleram in Lusitaniam, cum tuam ita sum expertus benevolentiam, et tanta liberalitate beneficiis cumulatus, ut cum multa et maxima essent accepta, plura tamen ac majora semper juberent sperare. Nec vana extitit spes aut inanis conjectura: enimvero tuæ in me propensionis argumenta tam liberali augmento in dies crescunt, ut non verbis tantum, sed factis, non futili ostentatione, sed solidis testimoniis satis habeam exploratum, ita tibi me esse obligatum, ac beneficiis devinctum, ut licet multum insudem. dum exolvo, nunquam debitum possim compensare. Quapropter cum verissimum sit illud Augustini: Nimis durus est amicus, qui dilectionem si nolebat impendere, nolit et rependere2; ferrei sane ingenii et intractabilis essem, si tantæ in me benevolentiæ, quanta in te semper enituit, non aliquid rependerem officii, quo omnibus innotesceret non male omnino in me tot fuisse collata beneficia. Eoque libentius hos tibi offero commentarios, meæ in te indices observantiæ, ac tuo nomine decorandos, quod non levi ducar conjectura, futurum tibi hoc munus perjucundum : cum enim tanta aviditate, quæ a me nondum in publicum evulgantur, et exquiras, et soleas lectitare, multo spero avidius has perleges commentationes majori diligentia lucubratas, quæ si tuo calculo approbantur, nequibunt sane doctis viris displicere. Eas ergo ea accipe voluntate, qua a me tibi dicantur, et sic efficies ut illis ex tua auctoritate novus accedat splendor, et me auctorem novis pergas beneficiis demereri, quæ etsi rependere nequeo propter sui magnitudinem, at recognoscere soleo, ac sæpius numen deprecari, ut longior tibi vita perennet, felici tandem præmio coronanda.

'Orat. 21

De Catech. rudibus.