Obrázky na stránke
PDF
ePub

denbaum indiai pálma 6). woce tamarindus, i, m. Ta= marinde, die Frucht: indiai pálma gyümölts. Indián tích Dakk tilow Massitost, pulpa tamarindorum, Tamarindenmark : indiai pálma gyümöltsnek héja, a' magva között való húsós része. vulg. Tamarinda. Dattila, e, f. dactylus, i, m. os palmulae, caryotis, is, f. palmula, ae, f. das Dattelfern pálma dió. Syn. daktiz lowé zrno. daktilowi, á, é, adj. palmeus, phoeniceus, a, um die Dat teln betreffend: pálmai. Syn. dak tilowí. Usus. Dattilowi Strom: v. Daktil. Daktilo. wé zrno: v. Daktila. Dát, e, f. v. Dálta. boh. Dil. dál, dáleg, Comp. ex daleko:

longius, magis, diutius: ferner, länger meszszebb, tovább. boh. dit. Usus. Cim dáPeg, quo magis (diutius, longius) magis ac magis: je ferner je weiter: hova tovabb. daletí, á, é, (abs. daleko),

adj. Comp. Sálsi. Superl. nagdálsi: longinquus, longus, a, um: weit, entfernt, Langwierig. z. B. Weg: meszsze való, hoszszas. Syn. w3. dálení. Rhytmus. A gé i8cm na dalekú Testu, busem sebe hledať negaku Newestu etc. 2) in Compar. Dalsé Dokladi, Dowodi: ulteriora (plura) argumenta; plus argumentorum: weitere Beweise: több erösségek, okok.

daleko, adv. Comp. dál, dás

leg. Superl. nagdár, nagdá reg (boh. dál, dále, dálegi, negdál, negdálé, negdálegi): longe, procul: weit, entfernt, weit hin, weit hinaus. z. B. scs hen, gehen, távol, meszsze. Usus. Daleto bit longe ab

esse: weit entfernt seyn : távol lenni. moga Wlast ge odtas daleko; daleko odtas stogi, padá mea patria procul inde dissita est: mein Vaterland ist weit davon gelegen: az én hazám mesższe vagyon (esik) onnant. To ge odtas daleko: longe est hine: es ist weit von hier: meszsze van (esik) az innént. Sem gak daleko? quam longe est? wie weit her? melly meszsze ide? Daleko mať: longe abesse: weit hin haben, weit entfernt seyn: távol lenni. Daleko 08 Domu: domo longe remotus: weit entfernt vom Hause: meszsze az háztol. Tri 508ini sem od neho da Peto: absum tres horas ab illo: drey Stunden bin ich ents fernt von ihm: három óra járásra meszsze vagyok tőle. Tri Rroki daleko ist, stát: longe tres passus procedere, stare in einer Weite von drey Schritten, i. e. drey Schritte weit, gehen, stehen: három lépésnére menni, állani. Sito ko daleko roztretí, late, lon ge lateque diffusus: weit und breit ausgedehnt : meszsze ki terjedtt, ki-hatott. Gak dalis to bit može: quam longissi me fieri potest: so weit es sein fann melly távól (tova, mesz sze) lehetséges. Daleko ist: longe progredi (procedere): weit vorrücken: meszszebb men ni. Nekoho daleko priwest, w negakém umení etc. longe perducere quempiam in aliqua arte einen weit bringen, in ciner Kunst ete. meszsze vinni (hozni) valakit a'tudományban. Daleko fáhat: a) manum nimis longe extendere: weit reichen (zu weit greis fen) mit der Hand, meszsze kezével érni. b) longas manus ha

:

habere, multum valere: weit reichen, mit der Gewalt, sokat tehetni. Daleko wiset: longe (procul) videre, prospicere: weit hinaus (in die Weite) sehen: męszsze látni: Nemozem da Peto wiset: non possum longe videre id fann nicht gut in die Weite sehen; meszsze jól nem láthatok. Daleko wiziragící: dubius, incertus, anceps: weit aussehend, ungewiß, bedenklich: kétséges, bizonytalan ki-menetelü. Daleko prist w umení: longe progredi in doctrina: es weit bringen, weit kommen in der Gelehrsamkeit: tudományban nagy elö menetelt tenni, meszszebb menni a' tudományban. Tak daleko ❤ Umeňí prísť: tam longe procedere (progredi) in doctrina; eo doctrinae procedere: es so weit bringen, so, weit kommen in der Gelehrsamkeit: olly męszsze a' tudományban menni. Tak daleko prisel: eo pervenit (processit, progressus est): so weit hat ers gebracht, so weit ist er gekommen: olly meszsze (annyira) mentt, jött. Tak daleko ta wec prifla, že etc. eo redacta res erat, ut etc. die Sache ist so weit gekommen, daß etc.; annyira jutott (mentt) a' dolog, hogy etc. Zwada tak daleko prisla, že etc, jurgium usque eo evaluit, ut etc. der Zank ist bis dahin gekommen, daß etc. a' pörölés olly meszsze terjedett, hogy etc. Daleko ge od toho: minime, nullo modo, nihil minus bey weitem nicht; weit gefehlt, ganz und gar nicht: tova (távol) van attól; semmiképpen, éppen nem, tellyességgel nem. Daleko od tobo, abich weril, rad seg miflím, že etc. tantum abest ut

credam, nt potius cogitem, etc. weit entfernt es zu glauben, denke ich vielmehr, daß etc. távól vagyon tölem, hogy én azt hidgyem, sölt inkább azt hiszem, hogy etc. Daleko geft od toho, abi on bol etc. multum abest, ut sit: er ist bei weitem noch nicht: távól vagyon töle, hogy etc. Na Saleko: non procul: nicht weit, unweit, unfern : nem meszsze közel. 2) longe multo: weit, viel: sokkal. Syn. mnbo, o mnoho, mnobem. Usus. Daleko učeneg fi: longe doctior: weit gelcher ter, sokkal tudóssabb. Stari Rim bol daleko wetsi, než ģe dnesní: vetus Roma multo hodierna major fuit: das alte Rom war viel größer, als das jehige: a' régi Róma sokkal nagyobb vala a' mostaninál. 3 In Compar. dáleg: a) porro: weiter, ferner; tovább, továbbá, ez után. b) longius, ultra weiter hin (hinaus) z. B. gehen, wohnen: tovább, meszszebb, odább. Usus. Dál west: continuare vollführen: folytatni. Gestli dál isti chces: si porro ire pergas, Liv, wenn du weiter gehst: ha tovább mégy. c) amplius: weiter, mehr: több. Usus. Nič dáleg; nihil amplius: nichts weiter: semmit többet. Daleg nenčiním: non faciam hoc (amplius) longius : ich will's nicht weiter machen: tovább nem tselekszem nein halasztom tovább. d) porro, longius weiter fort, weiter: tovább. Usus. Liečo dáleg hore, dolu, donútra: paulo superius, inferius, interius: etwas weiter oben, unten, drinnen: valamivel fellyebb, allább, bellyebb, bich dáleg neodchád. zal, ut ne longius abeam: das mit ich nicht weiter gehe: hogy

[ocr errors]

meszszebb ne mennyek. e) deinde: hernach, weiter hin: az után, későben, továbbat. Dalekost, i, f. longinquitas, tis, f. distantia, ae, f. die Weite, Entfernung: meszszeség, távól valóság, máshová való vétel (tétel) Syn. Dál, Dálka, Wzdál, Wzdálenost. 2) intervallum, spatium, i, n. Weite, der Zwischenraum: köz valami között való hely. 3) v. Dlúhost.

dálení, á, é. part. Constr, remotus, a, um: entfernt; távól téletett.

Dáleňí, á, n, remotio, nis, f. das Entfernen; távól való tétel, (létel).

dářit, il, ím, V. I. imp. dal: removere entfernen: meszsze tenni,

Dálta, i, f. v. Dálekosť, Dlúhost. boh. Dilta. Dalmačan, a, m. dalmata, ae, m. Cic. Dalmatier: Horváth, tót.

dalmačančín, a, e, adj, pos. ex

seq. Dalmačanka, i, f. dalmatica fem. Dalmatierinn: Horváth aszszony.

dalmačanow, a, e, adj. poss. ex Dalmačan. Dalmácia, i, f. dalmatia, ae, f. Ovid. Dalmatien: Horvath or szág.

dalmacki, adv. dalmatice. dalmatisch Horvátul, Dalmá

Iziáúl. dalmacki, á, é, adj. dalmaticus,

a, um, Suet: dalmatisch; dalmatziai, horváth-országi. Usus. Dalmacké Šata, vulg. Dalmatika: dalmatica (scil. vestis) Suet. eine gewisse Kleidung mit Kurzen Aermeln, Levitenrock: egyházi szolgaruha. dálfi, á, é. Comparat. ex da. Petí. remotior, is. Com. weiter,

mehr entfernt: tovább való,meszzebb való.

† Dama, i, f. v. Daňek (ňka) Dáma, i, f. mulier, is, ma

trona, ae, f. Dame, Frau: aszszony, fö aszszony, Dáma. 2) in lusu, regina, ae, f. Dame, in, Kartenspile, dáma, játékban. 3) ludus duodecim Calculorum: Dame, das Damenspiel: ostábla játék. Damascan, a, m. damascenus, i, m. Dalmascener: damaskusbéli-férfi.

damasčančin, a, e, adj. poss. ex

seq.

Damasčanka, i, f. damascena, ae, f. Damascenerinn: damaskus-béli aszszony. Samastanow, a, e, adj. poss. ex Damastan. damastansti, adv. damascene: damascenisch: damaskusiak módjára.

damasčanski, á, é, adj. damas

cenus, a, um: damasciner, da mascerisch, damaskus-béli. Damascanstwo, a, n. collect. damasceni, orum, m: die Das mascener: damaskus-bélik, damaskusiak.

Damaset, stu, m. textum damascenum, damascus, i, m. der Damast: Damaska, selyem

neme,

Damast, u, m. damascus, i, m. Damas, Damascus, eine Stadt; damask, siriai város. damaskowí, á, é, adj. e texto

damasceno: damasten: Damaskából való. 2) damascenus, a, um: damascirt: Damaskos. Dan, a, m. danus, i, m. cin

Dane, Dänemärfer: dánus, dániabéli férfi. boh. Terman čan. Plur. Daňi (boh. nowé): dani, orum, m. die Däner: dánusok.

Daň, e, f. vectigal, is, n. tri

butum, i, n. die Gabe, Abgas

be, Auflage, Schahung, der Steuer: adó, szedett pénz. Syn. Berňa, Danek, Dánka, vulg. Porcia, boh. Sacunt. Tribút. Dan wíťazká: palmarium, praemium victoriae: Ehrengabe, Geschenk der Sieger: győzedelemért való ajándék. Dan (Dánki, Porciu) uložit: tributum (censum) imponere, bescháßen, Steier aufs Tegen: adód ki- szabni. boh. jacowati.

Daña, i, f. v. Daň. dančin, a, e, adj. poss. danaefeminae: der Dänemärferinn gehörig: dánusnéé, dániabéli ászszonyé.

Danet, nku, m. v. Daň. Danet, nka, m. dama, ae, f. Horat. Virg. Cervus dama Linn. Dámvad. vulg. Dama, Aliud est Gamžik, 2) nomen viri: ein Mannsname: férfinév. Danek, nku, m. v. Sartuch. daní, á, é, (abs. dan, a, e) part. Constr. datus, a, um: gegeben; adattatott. Usus. Dan fem datus sum: ich bin gege= ben worden: adattattam."

Dáni, á n. datio, largitio, nis, f. datum, i, n. datus, ûs, m. das Geben: adás, adomány. 2) v. Darowání. Dániel, a, m. Daniel, is, m. Daniel: Dániel.

[ocr errors]

Danis, a, m. idem.

Danka, i, £ dana

ae,

Däne

nemarferinn: daniai aszszony, danusné, boh. Termančanka. Dánta, i, f. v. v. Daň. Dannel, u, m. v. Fartuch. danow, a, e, adj. poss. dani: dem Däne (Dännemärker) gehörig; dánusé, dániabéli-férfié, emberé. boh. termančanow. daniti, adv. danice: dänisch: Dániáúl.

daniti, á, é, adj. danicus, a, um: dänisch: Dánusi.

Dánsko, a, n. dania, ae, f. Dänemark: dánia ország. 2) dantiscum, gedanum, í, n. - Danzig: dantzka városa. Syn. Gdánsto.

Dar, u, m, donum (donarium) datum, proemium, i, n. munus, eris, n. die Gabe, ein Geschenk: ajándék. Dar bost'. sti (5ost'om dani) apophoreta, orum, n. Suet. Gastgeschenk, Gabe oder Geschenk der Gästen: vendég ajándék. Dar Rňížaci, kteri sa poddanim od Pána dawá: Congiarium, Suet. ein Geschenk Douceur für das Bolk, fürstliches Geschenk: fejedelemntöl adatott ajándék. Dar Milost' hledagici, boh. Salafance: donarium Tacit. donativum Suet. munusculum munus; Geschenk, Such: ge= schenk: ajándék. Dar nebesti, istá Zelina: v. Rrwawňít (Las stowičník) wetsi. Dar noworoční, noweho Roku, Leta: (Roleda) Strena, ae, f. Suet. Geschenk, das die Römer einander am Neujahrstage machten, das Neujahrsgeschenk, die Neujahrsgabe: új esztendőbéli ajándék.

Dar pasowní, kteri sa udatním pasownikom (Witazom) dává: bravium: Geschenk der Helden: bajnoki ajándék. Dar poselsti (wislanski) Počta, čo fa prespolním dáwa: lautia, ofum, n. Liv. Gesandtengeschenk, das gewöhnliche Geschenk, daß man in Rom fremden Gesandten oder andern vornehmen Gästen gab, bestehend in Speisen, und andern Bedürfnissen. Idegen követeknek való ajándékok. Dar prácní (za Prácu): honorararium Berehrungsgeschenk: tiszteség tévő ajándék (adás). Dar (Wzatek) richtárskí, su

:

dcow

Scowski: largitio: Richtergabe, Richtergeschenk: birónak adatott ajándék, Dar dať: donum dare: Geschenk geben: ajándékot adni. Dar nekomu učiňiť z nečim dónare aliquem re, dare alicui rem dono: ein Ge

[ocr errors]

Lanze, Spick, Pickè, z. B. im
Striege: dárda. Syn. Ropia.
Darebáčka, i, f. v. Darem-
nica.

* Darebák, a, m. v. Daremnít.

* Darebňe, adv, v. daremňe,

mní.

schenk machen mit etwas: vala-* darební, á, é, adj, v. dare, kit meg ajándékozni, - Da rem dat: dono (ruuneri) dare: zum Geschenke geben: aján

* darebňica, i, f. v. Dačemni

ca.

dékúl adni, Darem dostat: * Darebňít, a, m. v. Darem.

dono accipere: zum Geschenke bekommen; ajándékúl nyerni. Gaho Darmi (3 Darmi) ke mne obrátím (Láfku gehó žíftam): praemiis illum devinciam ich werde ihn mit Geschenken gewinnen, seine Gunst erhalten ötet ajándékkal tészem jó akarómmá. Prov, Raždí Dár w8ečňe ber: munus quodcunque probato: den geschenkten Gaul siehe nicht ins Maul: minden ajándékot kedvessen végy. Dari Boha, i Lusi fisa: munera crede mihi, placant hominesque, Deosque. Placatur donis lupiter ipse datis: die Geschenken verblenden die Menschen: az ajándékok Istent-is, embereketis meg engesztelik. Wčil ten Boháči obsahugú Dari: hic mos est genti, panis praebetur habenti, Dantur opes nulli nunc nisi divitibus: man schenket nur den Reichen. 2) dos, facultas, tis, f. donum: die Gabe, die Fähigkeit der Seele, Talent: természeti ajándék, erö, tehetség, Usus. Ciftoti: facultas (dos) castitatis: die Gabe der Keuschheit: tisztaságajándék.

† Dárce, m. v. Darec. Darček, a, m. dem. ex Darek, Darda, i, f. lancea, Virg.

Hirt, hasta, ae, f. verutrum rerutum, i, n. bulis, idis f.

[ocr errors]
[ocr errors]

* Darebnost, i, f. v. Darem, nost.

Darec, rca, m, dator, donator, largitor tributor, is, m, G ber, Befchenker: adó ajándékozó. boh. Dárce. Darek, rku, m. demin. munusculum, donulum. i, n. çin Geschenkchen: ajándékotska. Syn. Darik.

† Dárek, rku, m. idem, daremne, adv. inutilitet, inaniter frustra, incassum, frustranee, irrite, vane, praeter rem: vergeblich unnüß, umsonst: hijában, haszontalanúl, hitvávánúl, héjába. vulg. darebne, Usus Daremne sa hňewas: de nihilo irasceris. Liv. du érzürnest dich um nichts, ohne Urs fache: nints semmi okod a' haragra; ok nélkül haragszol, daremní, á, é, adj. inutilis, inanis, e; frustraneus, irritus, vanus, a, um: vergeblich, unnü Hapontalan, hijában való, hitván. Syn. mární, nis čemní, prázní. vulg. darební, Usus Daremné Weci: apinae: unnüße Dinge: semmire kellö dolgok, hioságok. 2) inutilis, non proficuus: unnük, nicht nügend, eitel: haszontalan, hijában való. Syn. neužiteční. Usus. Daremná Strata, ranis vinum praeministras: un nüße, Arbeit, lúdra vesztegetsz

« PredošláPokračovať »