Obrázky na stránke
PDF
ePub

re: eine Schrift von sich geben: irást magáról adni. Pozor dať, pozorowat: adtendere, intendere: Achtung geben: vigyázni. Dobré Slowo dat: a) rogare, orare: gute Worte ge= ben, bitten: jó szót adni, kérni: Za to ti gá aňi Slowa nedám: pro eo ne verbulum quidem edam: dafür gib ich dir kein Wort: azért ugyan egy jó szót sem adok. b) benigne loqui cum aliquo: gü tig reden, gütige Worte geben: kegyesen (nyájasan) beszélni, szólni. Wipas dat: decernere, momentum facere: Ausschlag geben: ki-menetelt adni. 3námení dat: dare signum: ein Zeichen geben: jelt adni. Do Cwičnice dat: in ergastulum dare in's Zuchtshaus geben: büntető házba adni. Do Školi dat scholae commendare, studiis initiare (consecrare): in die Schule geben: iskolába adni. Na známosť dať: significare, indicare, declarare, annuntiare, certiorem facere, notum reddere, notitiae dare: u wissen (erkennen) geben, bekannt (kund) machen: tudtára adni. Dag mi na 3námost certiorem me feceris: laß mich's wissen: tudósits engem. Co (tolto) si za to dal? quantum pecuniae dedisti pro re? quanti rem emisti: wie viel hast du dafür gegeben? mennyit adtál azért? hogy vedted azt? Rolfo mi za Stol dás? etc. II. rec. dať sa: se dare, remittere sich geben, nachlassen, nachgeben: adni magát, engedni. 2) sinere (permittere) se fich lassen: hagyni magát. Usus. Dá sa chikit: capi se sinit: er läßt sich fangen: megfogatattya magát; megengedi, hogy fogják ötet. es

dá sa (on sa nedá) Núdzi: ille nullam patitur inopiam, bene se curat: er läßt sich feine Noth: er pflegt sich gut: ö semmi, nyomorúságot nem szenved. Nedag fa: non ce'dendum malis, trist. non oportet cedere adversariis (adversae fortunae insultibus). non te sine laß dich nicht: ne hadgyd magadat. Nedag sa bit: non te sine cedi (percuti, verberari): laß dich nicht schlagen: ne hagyád magadat verni. 3) Dá sa wiset: in conspectum prodit; ostendit se; dat se conspiciendum, maguificus est: er läßt sich sehen, mit Pracht oder Aufsehen: mutattya (fitogattya) magát: elé-jönn. 4) se dare, extendi posse: fich geben: adni magát ki-terjeszthetni. Usus. To Su kno fa dá: pannus se dat, extendi potest: das Tuch giebt fich: ez a posztó terjed, ki lehet terjeszteni. 5) Sine, vel cum praepositioné do, et Genitivo: a) incipere, occipe re: anfangen: el- kezdeni. Usus. Do plaču, do kriku sa dat: incipere flere, clamare: anfangen zu weinen, zu schreien: sirni, kiáltani kezdeni. Dal sa wipráwať: narrare incoepit: er fing an zu erzählen: beszélni (beszélgetni) kezdet. Dal sa do plaču: flere occoepit; in lachrimas solutus est: er fing an zu weinen: sirva fakadtt. Dal sa do Śmebu: in cachinnum (risum) elfusus est: cr fing an zu las chen: Igen nagyon nevetett, katzagott. Dal sa sním do 3wadi: incoepit cum eo li tigare, rixari jurgare: er fing an mit ihm zu Zanken? pörölni. veszekedni kezdett vele. Gat sa do toho dá, tak bude pre

[ocr errors]
[ocr errors]

fat: simul, ac inceperit pluere, valde pluet: sobald es anfängt, so wird es stark regnen: ha esni kezd (ha esőre adja magát) igen fog esni. b) uti, capere: ergreifen, sich bedienen: venni. fogni, véle élni. Usus. Do uteku (w Nohi) sa dať: fugam capere, se dare in fu: gam, conjicere se in pedes: die Flucht ergreifen, sich flüchten: szaladásra vinni a' dolgot, szaJadni. Uf fem sa z gladu musel da dot Chleba: jam fame compulsus pane utor: ich mußte schen aus Hunger Brod ergreifen: már az éhségemben kenyeret eszem. c) adoriri, invadere, adgredi, petere, incessere: anfals len, angreifen, attafieren: valakire utni. Usus. Do nekoho sa dat: adgredi aliquem: sich am einen (über einen) machen: valakibe belé kapni. Dal sa doňho potupními Slowmi: voce illum violavit: er hat ihn mit Schmach, renden angegriffen: roszsz szókkal illette ötet. Dal sa mu do Wlasow: per crines arripuit illum er hat ihn bey Haaren angegriffen, genommen: hajába kapott. d) accipere: bekommen: el-érni, meg-uyerni, kapni. Syn. zawalik. Usus. Niečo sa mi dalo do Reku (nečo mi za= wadilo do hrdla) ale us mi to prestáwá: aliquid in collo accepi, sed jam evanescit: ich bekam etwas im Halse, aber es vergeht, wieder: valami a' nyakamon támodott, de immár el-oszlik: e) Do Roboti sa dat: accingere se labori fich zu der Arbeit begeben, werden: munkához (dologhoz) fogni. Do Stol sa dat: scholis se addicere: fich auf die Schulen lea gen, in die Schulen gehen: iskolákra adni magát. 6) Cum praepos. na, et Accusat. a)

fieri: werten lenni. Usus. 3af sa dá na Čaf ( na Časi): serena tempestas erit: es wird wieder schön (ein schönes Wetter) werden: ismét szép idő (tiszta levegö) fog lenni. b) addicere se alicui rei: fich einer Sache ergeben, sich auf etwas legen: valamire adni magát. Usus. Dál sa na Remeslo: opificio se addixit opifex (mechanicus) factus est: er ist ein Handwerker geworden; er hat sich auf das Handwerh gelegt: mesterségre adta magát; mester emberré lett. Dat sa na Wognu: militem fieri (esse) nomen dare militiae: Soldat werden (seyn) sich unterhalten laffen: katonává lenni, katonasságra adni magát. Rhytmus Flaco si sa na to dal, načo si sa zwerbowal; neseastni ti gusari, co magú krátke Sári, tes ta oni zwerbowali. c) se convertere, se conferre: sich wenden, begeben: valamire fordulni, reá allani. Usus. Dat sa na Cestu: itineri se accingere, committere; iter ingredi: sich auf die Reise begeben: útra adni magát; útnak indúlní. Tase iste pres (rz) ten Dom, a dagte sa hore na (w) Lewo: hanc domum transite, et convertite vos ad sinistram sursum: gehet da durch das Haus, und wendet euch links hinauf: menyetek ezen által a ház által, és fordúllyatok bal-kéz felé. Potom sa dagte na Prawo, kes pregsete Konec teg Ulice: deinde vos ad dextram conferetis, cum hanc plateam transieritis: hernach wendet ihr euch rechts, wenn ihr zu Ende dieser Gasse kommt: az után jobbra mennyetek, midőn ezen útzán által menendetek. III. Impersonaliter. dať sa, dalo fa, dá fa: se dare, continge

re,

re, evenire, accidere: fich ge= ben, sich begeben, zutragen, füs gen, geschehen: történni, megesni. Syn. stat sa Usus. Wfat fa to da: res se dabit: das wird sich schon geben: majd meg-esik az. Dá sa to od seba samo: fiet id de se ipso: die Sache wird sich von selbst geben: majd magából meg esik az. 2) posse: fich lassen, werden, können: lehetni. Usus. Dat sa wipráwat: dici (narrari) posse: fich erzählen lassen, gesagt werden können: beszélhetni valamiröl. Øtem sa mnoho wipráwať dá: multa eatenus dici possunt: multa hac de re dicere licet; hievon läßt sich viel sagen: erről sokat lehet mondani, szólani, beszélni. Dá (može) sa gest: comedi potest; esui est idoneum (accomodum, aptum): es läßt sich essen: ezt meg ehetni, meg lehet enni. Dá sa slífat: a) audiri potest: das läßt sich hören: meg hallhatni. b) probatur, probari potest: das läßt sich hören: azt jónak lehet találni, állitani, tartani. c) mihi probatur, audio: das läßt sich hören, das gefällt mir hallom; ez nekem tetzik. Dá sa to mluwit, robiť: hoc dici, fieri potest das läßt sich reden, thun: azt beszélhetni, meg tehetni. To fa nedá robit: hoc fieri nequit das läßt sich nicht thun; das kann nicht geschehen : azt meg nem tehetni. 3) sequente čo esse: seyn vorhanden seyn: lenni, adni (elö adni) magát, Usus. Dá sa, čo mislet, howorit, smát: est, quod cogitemus, loquamur, rideamus: es gibt etwas zu denken; reden, lachen: van, mit gondolni, szóllani, nevetni. Dá sa to, čo robiť: res

[ocr errors]

indiget (opus habet) magno labore: es läßt sich arbeiten, das braucht viel Mühe: sok munka kell (kivántatik) ahoz (ehez). IV. Passive; adhibetur omnia verbi acti per vi dať significata. v. g. To sa mu musí dať: hoc ei tribui debet: das muß man ihm geben: azt meg kell adni néki.

etc.

Datel, a, m. v. Dáwać. †Datel, tie, m. v. seq. Ďakel, tla, m. Pták: picus, i, m. Ovid. picus arborarius (ma rtius), falcinellus arboreus, Klein. Picus martius Linn. Specht, ein Vogel: harkály, boh. Datel, Straukopúd. 2) Zeleni D'atel, 3 Bruchem po pelawim: picus viridis: Da telíčet: Picus minor Linn. der Grasspecht: fa-vágó: Grünspecht, zöld harkály. boh. Strakopus popelatí. 3) Strakawi D'atel, picus varius, scheckiger Specht, tarka (szarką forma) harkály. Aliud est. lna. Datelina, i, f. v. Gatelina. Ďatelisto, a, n. v. Gatelini féo. Datelka, i, f. v. Dáwačka. Satelowi, á, é, adj. v. gas telinowi.

*

*

*

ae.

f.

Daw, u, m. pressura, der Druck: nyomás, szorítás, szorongatás 2) Daw noini: incubus, i, m. Augustin. incûbo, onis, m. Tertull. ephialtes, ae, m. der Alp: lidéntz, boszorkány Syn. nyomás. Gnaw, Mora, Sedlisko, Škri

tet.

Dáwać, a, m. dator, largitor,

tributor, is, m. Geber: adó. Syn. Dáč, Datel, Dá watel, Dawačnít. Dáwačka, i, f. datrix, cis, f Geberinn: adó aszszony. Syn. Dac

Dáčka, Datelka, DáwatelEa. dawani, d, e, part. construct. ex dawat. Déwání, á, n. Nom. Verb. ex seq. datio, nis, f. die Ge bung: adás. Dáwańisto, a, n. locus pabulatorius ovium, Ort, wo die Schafe im Winter gefüttert werden: juhok teleltető helye. dawat, al, ám, V. I. imp. ag. dare: geben: adni. Prov. Rdo dává, wíč žádá: munera qui mittit, sperat maiora remitti: Wurst wieder Wurst. Rdo Foro dáwá, dwa Rázi dáwa: qui cito dat, bis dat, nil dat, qui munera tardat: wer bald gibt, der gibt doppelt: kétszer ád: a' ki hamar ád. Rdo neráð dáwá, Zásluhi nemá si das plorando, perdis tua munera dando: eine unwillige Gabe ist eben, als hät test du keine gegeben. Dawat ma učí, kdo mne dáwá: dare, est docere reddere. Adni tanit engem, aki nékem ád. 2) licere et liceri in emtione de emtore bieten, beim Kaufen vom Kaufer: adni, adogálni, igérni. Syn. flubowat. boh. ceniti. Die dawat, než li druhí (pri kupe). Na druhého nadhadzował: contra aliquem liceri, certare licitatione cum aliquo: mehr bieten, als die andre: valaki ellen többet igérni, adogálni. valaminek fel-verni (fellyebb verni) az árát. 3) freq. ex seq. dat. solere dare: pflegen zu geben szokni adni. II. rec. dawat fa freq. ex dať sa Usus. Po wikonaném Pozdra= wení, dáwám fa na umení: ubi salutatio defluxit, litteris involvo me: nach abgelegten Bisiten (Besuchungen), und Gruß, Tom. I.

alsdann begebe ich mich ganz auf das Lernen (Studiren): a' köszöntések után tanúlásra vetem magamat. Dawatel, a, m. v. Dáwać. Dawatelka, i, f. v. Dáwaita. Dáwawani, á, n. Verb. ex seq. dawéwał, al, am, freq. ex dewat. II. rec. dawawat sa freq. ex dawat sa. daweni, á, é, part. constr. praefocatus, pressus, oppressus, a, um. gewürgt: fullasz

tatott.

Daweňí, á, n. praeclusio spiritus, praefocatio: die Heinz mung des Athems: lélekzet meg állitás. 2) gulae oblisio, strangulatio, nis, f. strangulatus, ûs, m. das Würgen, das Zudrücken der Kehle: kuladás, fulasztás. Syn. Dufeňí, 5rdúsení. 3) suffocatio, strangulatio. nis, f. das Erwürgen s meg-fojtás. 4) vomitus, ûs, m. vomitio, nis, f. das Ers brechen, Brechen, Speien, Kdken, die Uebergebung des Ma. gens, Brechung: okádás, hányás, okádozás. Syn. Rudání. Wracání. boh. Blití. Usus. Res mu Dáweňí prise, može sa do postele sweg po ložit, a kaflat (wracat), gat dlúho chce: ubi libido veniet nauseae, eumque adprehendet, decumbat, seseque purget, Cels. wenn ihn ein Erbrechen ankömmt, mag er sich zu Bete legen, und kohen so lang, als er will: mikor a' hányas okádásra fog-jönni, feküdgyék-le, 's addig háunyon, a' meddig tetszik. Déwič, a, m. vomens, vomittans, tis, vomitor, is, m. Senec. Erbrecher, Uebergeber, der sich erbricht (übergibt): ok dó, okádozó, hányó. Syn. D wl..

[ocr errors]

wliwes, Radawes, Wraca

wec, Wirihać. Dawid, a, m. David, is, m. David: Dávid.

Dáwidek, dka, m. dem. ex praec. parvus david: ein fleix ner David: dávidka, kis dávid. Dawidła, i, f. consors davidis: Gattinn des Davids: dávidné, dávid (felesége ). dáwidow, a, e, adj. poss. davidis: dem David gehörig: dávidé.. dáwidowski, á, é, adj. davidi

cus, ex stirpe davidica pro gnatus, a, um: vom David herstammend (herrührend): Dávid nemzetségiből való. Syn. od Dawida pochadzagici (zro. Seňí, splošení). dawit, il, ím, V. I. imp. daw: spiritum praecludere, anges re: würgen, den Athen hem. ment a' lélekzetet meg-állitani. 2) gulam oblidere, strangulare: würgen, die Kehle zu» drücken: meg-fúlasztani. Syn. dusiť, hrdúsit. 3) suffocare, erwürgen, ersticken meg-fojta ni. Syn. zadusiť, zahrdúsiť. 4) necare, enecare: würgen, tödten: megölni. Syn. zabiť. 5) vomere: speien, durch Cr. brechen speien: okádni. Syn. wracat. II. rec. dáwiť sa: angi, aegre spiritum ducere: fich würgen z. B. im Essen : fúladni. 2) vomere, vomitare: fich erbrechen (brechen, überges ben), köken, speien: okádni, okadozni, hányni. Syn. kudat, wracał, Liski drať. boh. bliti. Dáwiwání, á, n. Nom. Verb.

ex seq. dáwiwak, al, ám, freq. ex dáwit. II. rec. dawiwat sa: freq. ex dawit sa. Syn. kudáwat. dawiwe adv. vomitorie, vomendo: erbrecherisch, fich erbrechende

okádra, hányva. Syn. kudawe, wracawe, dawliwe. Dáwiwé (Lekárstwi), wého, n. vomitorium, i, n. pro vomitu medicina: Arzenei zum Erbrechen, Erbrechen erregende Arznei, Brechmittel: hántató. Syn. Rudawé, Wracawé, Dá. wliwé.

Dawiwec, wea, m. v. Dáwić. dáwiwi, á, é, adj. vomitorius, a, um Plin. H. N. Erbrechen erregend, dahin gehörig: okádásra gerjesztő, hánytató, okádtató, ečo dáwiwého (na Dáweni) dat, vomitum invitare (movere ), vomitiones concitare: etwas zum Brechen (Erbrechen) geben, eingeben hánytatót adni (bé-adni), kádtatni. 2) vomitorius Macrob, vomens, vomitum habens fich übergebend, hány, okádo, ki-adó. Syn. dawici fa. 3) vomax, cis, Sidon. fid) oft übergedend (speiend etc.) vkádozó. Syn. Sawliwi, kuda. wi, wracawi. Dawiwost, i, f. proclivitas ad

[ocr errors]

vomendum, vomacitas, tis, f: Neigung zum Erbrechen, .0kádásra-való hajlandóság. Syn. Dáwliwost, kuckawost, Wis cawost.

dawliwe adv. v. dáwiwe. Dáwliwe, wého, n. v. Dawl wé. Dawliwec, wca, m. v. Dawić. dawliwí, á, é, adj. v. dźwi, wi.

Dawliwost, i, f. v. Dávi wost. dawní, á, é, (abs. dáwno), adj. diutinus, diuturnus, antiquus, vetustus, a, um, vetus, eris; diu, dudum, ex multis annis: lang, seit lan gen Jahren: régi, sok idôtol való. Usus. Dawni Clowek:

an

« PredošláPokračovať »