Obrázky na stránke
PDF
ePub

Mæoniæque animum fatis intendit Arachnes:
Quam fibi lanificæ non cedere laudibus artis
Audierat. non illa loco, nec origine gentis
Clara, fed arte, fuit. pater huic Colophonius Idmon
Phocaico bibulas tingebat murice lanas.
Occiderat mater: fed & hæc de plebe, fuoque
Equa viro fuerat. Lydas tamen illa per urbes
Quæfierat ftudio nomen memorabile; quamvis
Orta domo parva, parvis habitabat Hypæpis.
Hujus ut afpicerent opus admirabile, fæpe
Deferuere fui Nymphe vineta Tymoli:
Deferuere fuas Nymphæ Paetolides undas.
Nec factas folum veftes fpectare juvabat ;
Tum quoque, cum fierent, tantus decor affuit arti.
Sive rudem primos lanam glomerabat in orbes :
Seu digitis fubigebat opus; repetitaque longo
Vellera mollibat nebulas æquantia tractu;
Sive levi teretem verfabat pollice fufum;
Seu pingebat acu; fcires a Pallade doctam.
Quod tamen ipfa negat: tantaque offenfa magiftra
Certet, ait, mecum; nihil eft quod victa recufem.
Pallas anum fimulat: falfofque in tempora canos
Addit, & infirmos baculo quoque fuftinet artus.

Tum fic orfa loqui: Non omnia grandior ætas,
Quæ fugiamus, habet. feris venit ufus ab annis.
Confilium ne fperne meum. tibi fama petatur
Inter mortales faciendæ maxima lanæ.
Cede Dea: veniamque tuis remeraria dictis
Supplice voce roga. veniam dabit illa roganti.
Afpicit hanc torvis, inceptaque fila relinquit ;
Vixque manum retinens, confeffaque vultibus iram,
Talibus obfcuram refecuta eft Pallada dictis:
Mentis inops, longaque venis confecta fenecta:
Et nimium vixiffe diu nocet. audiat iftas,
Si qua tibi nurus eft, fi qua eft tibi filia, voces.
Confilii fatis eft in me mihi. neve monendo
Profeciffe putes; eadem fententia nobis.
Cur non ipfa venit; cur hæc certamina vitat?
Tum Dea, Venit, ait; formamque removit anilem;
Palladaque exhibuit. venerantur numina Nymphæ,
Mygdonidefque nurus. fola eft non territa virgo.
Sed tamen erubuit; fubitufque invita notavit
Ora rubor rurfufque evanuit. ut folet aer
Purpureus fieri, cum primum Aurora movetur;
Er breve poft tempus candefcere Solis ab itu.
Perftat in incepto, ftolidæque cupidine palmæ
In fua fata ruit. neque enim Jove nata recufat :
Nec monet ulterius: nec jam certamina differt
Haud mora; conftituunt diverfis partibus ambæ
Et gracili geminas intendunt ftamine telas.
Tela jugo vincta eft: ftamen lecernit arundo:
Inferitur medium radiis fubremen acutis ;
Quod digiti expediunt, atque inter ftamina ductum
Percuffo feriunt infecti pectine dentes...
Utraque feftinant: cinctæque ad pectora veftes
Brachia docta movent, ftudio fallente laborem.
Illic & Tyfium quæ purpura fenfit aenum
Texitur, & tenues parvi difcriminis umbræ :
Qualis ab imbre folet percuffis) folibus arcus
Inficere ingenti longum curvamine cælum:
In quo diverfi niteant cum mille colores,
Tranfitus ipfe tamen fpectantia lumina fallit.
Ufque adeo quod tangit idem eft:tamen ultima distant.
Illic & lentum filis immittiturkaurum gara
Et vetus in tela deducitur argumentum.
Cecropia Pallas fcopulum Mavortis in arcem.

[ocr errors]

Pingit, & antiquam de terræ nomine litem.
Bis fex cæleftes medio Jove fedibus altis
Augufta gravitate fedent. fua quemque Deorum
Infcribit facies. Jovis eft regalis imago.
Stare Deum pelagi, longoque ferire tridente
Afpera faxa facit, medioque e vulnere faxi
Exfiluiffe ferum; quo pignore vindicet urbem.
At fibi dat clypeum, dat acute cufpidis haftam:
Dat galeam capiti: defenditur ægide pectus.
Percuffamque fua fimulat de cufpide terram
Prodere cum baccis foetum canentis olivæ:
Mirarique Deos. operi victoria finis.
Ut tamen exemplis intelligat æmula laudis,
Quod pretium fperet pro tam furialibus aufis;
Quattuor in partes certamina quattuor addit
Clara colore fuo, brevibus diftincta figillis.
Threiciam Rhodopen-habet angulus unus, & Hæmon;
Nunc gelidos montes, mortalia corpora quondam ;
Nomina fummorum fibi qui tribuere Deorum.
Altera Pygmææ fatum miferabile matris
Pars habet. hanc Juno vitam certamine juffit
Effe gruem; populifque fuis indicere bellum.

Pingit & Antigonen aufam contendere quondam
Cum magni conforte Jovis; quam regia Juno
In volucrem vertit: nec profuit Ilion illi,
Laomedonve pater, fumtis quin candida pennis
Ipfa fibi plaudat crepitante ciconia roftro.

Qui fupereft folus Çinyran haber angulus orbum: Ifque gradus templi natarum membra fuarum Amplectens, faxoque jacens, lacrimare videtur. Circuit extremas oleis pacalibus oras.

Is modus eft; operique fua facit arbore finem.
Mæonis elufam defignat imagine tauri
Europen: verum, taurum, freta vera putares.
Ipfa videbatur terras spectare reli&as,
Et comites clamare fuas, tactumque vereri
Affilientis aquæ; timidafque reducere plantas.
Fecit & Afterien aquila luctante teneri ;
Fecit olorinis Ledam recubare fub alis :
Addidit, ut Satyri celatus imagine pulcram
Jupiter implerit gemino Nyeteida fœtu:
Amphitryon fuerit, cum te Tirynthia cepit:
Aureus ut Danaen, Afopida luferit igneus,
Mnemofynen paftor, varius Deoida ferpens.
Te quoque mutatum torvo, Neptune, juvenco
Virgine in Eolia pofuit: tu vifus Enipeus
Gignis Aloidas: aries Bifaltida fallis.

Et te flava comas frugum mitiffima mater
Senfit equum: te fenfit avem crinita colubris
Marer equi volucris: fenfit Delphina Melantho.
Omnibus his faciemque fuam, faciemque locorum
Reddidit. eft illic agreftis imagine Phoebus:
Urque modo accipitris pennas, moda terga leonis
Gefferit; ut paftor Macareida luferit Iffen.
Liber ut Erigonen falfa deceperit uva:
Ut Saturnus equo geminum Chirona crearit,
Ultima pars telæ tenui circumdata limbo
Nexilibus flores hederis habet intertextos.

Non illud Pallas, non illud carpere Livor
Poffit opus. doluit fucceffu flava virago:
Et rupit pietas cæleftia crimina veftes
Utque Cytoriaco radium de monte tenebat;
Ter quater Idmoniæ frontem percuffit Arachnes.
Non tulit infelix: laqueoque animofa ligavit
Guttura. pendentem Pallas miferata levavit:
Atqueita, Vive quidem, pende ramen improba, dixit:

Lexque eadem pœnæ, ne fis fecura futuri,
Dicta tuo generi, ferifque nepotibus efto.
Poftea difcedens fuccis Hecateidos herbæ
Spargit: & extemplo trifti medicamine tacte
Defluxere coma; cumque his & naris, & auris.
Fitque caput minimum toto quoque corpore parvæ .
In latere exiles digiti pro cruribus hærent.
Cetera venter habet. de quo tamen illa remittit
Stamen; & antiquas exercet aranea telas.

Lydia tota fremit: Phrygiæque per oppida sacti
Rumor it, & magnum fermonibus occupat orbem.
Ante fuos Niobe thalamos cognoverat illam,
Tum cum Mæoniam virgo Sipylumque colebat.
Nec tamen admonita eft pœna popularis Arachnes
Cedere cælitibus, verbifque minoríbus uti.
Multa dabant animos. fed enim nec conjugis artes,
Nec genus amborum, magnique potentia regni,
Sic placuere illi, quamvis ea cuncta placebant,
Ut fua progenies: & feliciffima matrum
Dicta foret Niobe, fi non fibi vifa fuiffet.
Nam fata Tirefia venturi præfcia Manto
Per medias fuerat, divino concita motu,
Vaticinata vias: Ifmenides, ite frequentes:
Er date Latona, Latonigenifque duobus,
Cum prece thura pia; lauroque inneétite crinem.
Ore meo Latona jubet. paretur: & omnes
Thebaides juffis fua tempora frondibus ornant:
Thuraque dant fanctis, & verba precantia, flammis.
Ecce venit comitum Niobe celeberrima turba,
Vestibus intexto Phrygiis fpectabilis auro:
Et, quantum ira finit, formofa: movenfque decoro
Cum capite immiffos humerum per utrumque capillos
Conftitit: utque oculos circumtulit alta fuperbos;
Quis furor auditos, inquit, præponere vifis
Cæleftes? aut cur colitur Latona per aras;
Numen adhuc fine thure meum eft? mihi Tantalus auctor;
Cui licuit foli Superorum tangere menfas.
Pleiadum foror eft genitrix mihi: maximus Atlas
Eft avus, ætherium qui fert cervicibus axem,
Jupiter alter avus: focero quoque glorior illo.
Me gentes metuunt Phrygiæ, me regia Cadmi
Sub domina eft: fidibufque mei commiffa mariti
Mania cum populis a meque, viroque reguntur.
In quamcumque domus adverto lumina partem,
Immenfæ fpectantur opes: accedit eodem
Digna dea facies: huc natas adjice feptem,
Et totidem juvenes, & mox generofque, nurufque.
Quærite nunc, habeat quam noftra fuperbia caufam;
Nefcio quoque audete fatam Titanida Coo
Latonam præferre mihi, cui maxima quondam
Exiguam fedem parituræ terra negavit.

Nec cælo, nec humo, nec aquis dea veftra recepta eft.
Exul erat mundi, donec miferata vagantem,
Hofpita tu terris erras, Ego, dixit, in undis,
Inftabilemque locum Delos dedit: illa duorum
Facta parens: uteri pars hæc eft feptima noftri.
Sum felix: quis enim neget hoc? felixque manebo.
Hoc quoque quis dubitet? tutam me copia fecit.
Major fum, quam cui poffit fortuna nocere::
Multaque ut eripiat, multo mihi plura relinquet.
Exceffere metum mea jam bona. fingite demi
Huic aliquid populo natorum poffe meoruin:
Non tamen ad numerum redigar fpoliata duorum
Latona,sturba quo quantum diftat ab orbą.
Ite facris, properate facris; laurumque capillis
Ponite. deponunt; infectaque facra relinquunt :

Quodque licet, tacito venerantur murmure numea
Indignata Dea eft: fummoque in vertice Cynthi ‹
Talibus eft dictis gemina cum prole locuta:
En ego veftra parens, vobis animofa creatis,
Et nifi Junoni, nulli ceffura Dearum,

An Dea fim, dubitor: perque omnia fecula cultis
Arceor, o nati, nifi vos fuccurritis, aris.
Nec dolor hic folus. diro convicia facto
Tantalis adjecit: vofque eft poftponere natis
Aufa fuis; & me (quod in ipfam recidat) orbam
Dixit; & exhibuit linguam fcelerata paternam.
Adjectura preces erat his Latona relatis:
Define, Phoebus ait, (pœnæ mora longa) querelas.
Dixit idem Phoebe. celerique per aera lapfu
Contigerant te&ti Cadmeida nubibus arcem.
Planus erat lateque patens prope moenia campus,
Affiduis pulfatus equis; ubi turba rotarum,
Duraque mollierant fubje&tas ungula glebas.
Pars ibi de feptem genitis Amphione fortes
Confcendunt in equos, Tyrioque rubentia fuco
Terga premunt; auroque graves moderantur habenas.
E quibus Ifmenos, qui matri farcina quondam
Prima fuæ fuerat, dum certum flectit in orbem
Quadrupedes curfus, fpumantiaque ora coercet;
Hei mihi! conclamat; medioque in pectore fixus
Tela gerit; frenifque manu moriente remiffis
In latus a dextro paulatim defluit armo.
Proximus, audito fonitu per inane pharetræ,
Frena dabat Sipylus: veluti cum præfcius imbris
Nube fugit vifa, pendentiaque undique rector
Carbafa deducit, ne qua levis effluat aura.
Frena dabat. dantem non evitabile telum
Confequitur: fummaque tremens cervice fagitta
Hæfit; & exftabat nudum de gutture ferrum.
Ille, ut erat pronus, per colla admiffa jubafque
Volvitur; & calido tellurem fanguine fœdat.
Phædimus infelix, & aviti nominis hæres
Tantalus, ut folito finem impofuere labori;
Tranfierant ad opus nitida juvenile palæftræ :
Et jam contulerant arcto luctantia nexu
Pectora pectoribus; cum tento concita cornu,
Sicut erant juncti, trajecit utrumque fagitta.
Ingemuere fimul; fimul incurvata 'dolore
Membra folo pofuere; fimul fuprema jacentes
Lumina verfarunt; animam fimul exhalarunt.
Afpicit Alphenor, laniataque pectora plangens
Advolat, ut gelidos complexibus allevet artus:
Inque pio cadit officio. nam Delius illi
Intima fatifero rumpit præcordia ferro.
Quod fimul eductum, pars eft pulmonis in hamis
Eruta: cumque anima cruor eft effufus in auras.
At non intonfum fimplex Damafichthona vulnus!
Afficit. ictus erat, qua crus effe incipit,& qua
Mollia nervofus facit internodia poples.
Dumque manu tentat trahere exitiabile telum, run
Altera per jugulum pennis tenus acta fagitta eft tel
Expulit hanc fanguis: feque ejaculatus in altum 2.5.1
Emicat, & longe terebrata profilit aura
Ultimus Ilioneus non profectural precando ful
Brachia fuftulerat: Dique o communiter omnes, I
Dixerat; (ignarus non omnes effe rogandos)mbui. VI
Parcite. motus erat, cum jain: revocabile telums [
Non fuit, arcitenens. minimo tamen occidit ille [
Vulnere; non alta percuffo corde fagitta..

[ocr errors]

DA

Fama mali, populique dolor, lacrimæque fuorum Tam fubitæ matrem certam fecere ruine

Mæoniæque animum fatis intendit Arachnes: Quam fibi lanificæ non cedere laudibus artis Audierat. non illa loco; nec origine gentis Clara, fed arte, fuit. pater huic Colophonius Idmon Phocaico bibulas tingebat murice lanas. Occiderat mater: fed & had de plebe, fuoque Equa viro fuerat. Lydas tamen illa per urbes. Quæfierat ftudio nomen memorabile; quamvis Orta domo parva, parvis habitabat Hypæpis. Hujus ut afpicerent opus admirabile, fæpe Deferuere fui Nymphe vineta Tymoli: Deferuere fuas Nympha Paetolides undas. Nec factas folum veftes fpectare juvabat ; Tum quoque, cum fierent, tantus decor affuit arti. Sive rudem primos lanam glomerabat in orbes : Seu digitis fubigebat opus; repetitaque longo Vellera mollibat nebulas æquantia tractu; Sive levi teretem verfabat pollice fufum; Seu pingebat acu; fcires a Pallade doćtam. Quod tamen ipfa negat: tantaque offenfa magiftra, Certet, ait, mecum; nihil eft quod victa recufem. Pallas anum fimulat: falfofque in tempora canos Addit, & infirmos baculo quoque fuftinet artus

[ocr errors]
[ocr errors]

Tum fic orfa loqui: Non omnia grandior ætas, Quæ fugiamus, habet. feris venit ufus ab annis. Confilium ne fperne meum. tibi fama petatur Inter mortales faciendæ maxima lanæ. Cede Dea: veniamque tuis remeraria dictis Supplice voce roga. veniam dabit illa roganti. Afpicit hanc torvis, inceptaque fila relinquit ; Vixque manum retinens, confeffaque vultibus iram Talibus obfcuram refecuta eft Pallada dictis: Mentis inops, longaque venis confecta fenecta: Et nimium vixiffe diu nocet. audiat iftas, Si qua tibi nurus eft, fi qua eft tibi filia, voces. Confilii fatis eft in me mihi. neve monendo Profeciffe putes; eadem fententia nobis. Cur non ipfa venit; cur hæc certamina vitat? Tum Dea, Venit, ait formamque removit anilem; Palladaque exhibuit. venerantur numina Nymphæ, Mygdonidefque nurus. fola eft non territa virgo. Sed tamen erubuit; fubitufque invita notavit Ora rubor rurfufque evanuit. ut folet aer Purpureus fieri, cum primum Aurora movetur; Et breve poft tempus candefcere Solis ab ictu Perftat in incepto, ftolidæque cupidine palma In fua fata ruit. neque enim Jove nata recufat: Nec monet ulterius: nec jam certamina differt a Haud mora; conftituunt diverfis partibus amba, Et gracili geminas intendunt ftamine telas. Tela jugo vincta eft: ftamen fecernit arundo: Inferitur medium radiis fubremen acutis ; Quod digiti expediunt, atque inter stamina ductum Percuffo feriunt infecti pectine dentes. Utraque feftinant: cinctæque ad pectora veftes. Brachia docta movent, ftudio fallente laborem. Illic & Tyrium quæ purpura fenfit aenum Texitur, & tenues parvi difcriminis umbræ : Qualis ab imbre folet percuffis) folibus arcus Inficere ingenti longum curvamine calum: In quo diverfi niteant cum mille colores, Tranfitus ipfe tamen fpectantia lumina fallit. Ufque adeo quod tangit idem est: tamen ultima distant. Illic & lentum filis immittiturbaurum,pro Et vetus in tela deducitur argumentum. Cecropia Pallas fcopulum Mavortis in arcem1

9. 177

[ocr errors]

METAMORPHOSEON LIB. VI.

Pingit, & antiquam de terræ nomine litem.
Bis fex cæleftes medio Jove sedibus altis
Augufta gravitate fedent. fua quemque Deorum
Infcribit facies. Jovis eft regalis imago.
Stare Deum pelagi, longoque ferire tridente
Afpera faxa facit, medioque e vulnere faxi
Exfiluiffe ferum; quo pignore vindicet urbem
At fibi dat clypeum, dat acute cufpidis haftam:
Dat galeam capiti: defenditur ægide pectus.
Percuffamque fua fimulat de cufpide terram
Prodere cum baccis fœtum canentis olivæ:
Mirarique Deos. operi victoria finis.

Ut tamen exemplis intelligat æmula laudis,
Quod pretium fperet pro tam furialibus aufis;
Quattuor in partes certamina

Clara colore fuo, brevibus diftincta figillis.
quattuor addit
Threiciam Rhodopen habet angulus unus, & Hæmon;
Nunc gelidos montes, mortalia corpora quondam ;
Nomina fummorum fibi qui tribuere Deorum.
Altera Pygmææ fatum miferabile matris
Pars habet. hanc Juno vietam certamine juffit
Effe gruem; populifque fuis indicere bellum.

Pingit & Antigonen aufam contendere quondam
Cum magni conforte Jovis; quam regia Juno
In volucrem vertit: nec profuit Ilion illi,
Laomedonve pater, fumtis quin candida pennis
Ipfa fibi plaudat crepitante ciconia roftro.

Qui fupereft folus Çinyran haber angulus orbum:
Ifque gradus templi natarum membra fuarum
Amplectens, faxoque jacens, lacrimare videtur.
Circuit extremas oleis pacalibus oras.

Is modus eft; operique fua facit arbore finem.
Mæonis elufam defignat imagine taufi
Europen: verum taurum, freta vera putares.
Ipfa videbatur terras fpectare relictas,
Et comites clamare fuas, tactumque vereri
Affilientis aque; timidafque reducere plantas.
Fecit & Afterien aquila luctante teneri ;
Fecit olorinis Ledam recubare fub alis :
Addidit, ut Satyri celatus imagine_pulcram
Jupiter implerit gemino Nyeteida fœtu:
Amphitryon fuerit, cum te Tirynthia cepit:
Aureus ut Danaen, Afopida luferit igneus,
Mnemofynen paftor, varius Deoida ferpens.
Te quoque mutatum torvo, Neptune, juvenco
Virgine in Eolia pofuit: tu vifus Enipeus
Gignis Alaidas: aries Bifaltida fallis.
Et te flava comas frugum mitiffima mater
Senfit equum: te fenfit avem crinita colubris
Mater equi volucris: fenfit Delphina Melantho.
Omnibus his faciemque fuam, faciemque locorum
Reddidit. eft illic agreftis imagine Phoebus:
Urque modo accipitris pennas, moda terga leonis
Gefferit; ut paftor Macareida luferit Iffen.
Liber ut Erigonen falfa deceperit uva:
Ut Saturnus equo geminum Chirona crearit
Ultima pars telæ tenui circumdata limbo
Nexilibus flores hederis habet intertextos.

Non illud Pallas, non illud carpere Livor
Poffit opus. doluit fucceffu flava virago:
Et rupit pietas cæleftia crimina veftes.
Utque Cytoriaco radium de monte tenebat;
Ter quater Idmonia frontem percuffit Arachnes.
Non tulit infelix: laqueoque animola ligavit
Guttura. pendentem Pallas miferata levavit :
Atque ita, Vive quidem, pende ramen improba, dixit
Lexque

Lexque eadem pœnæ, ne fis fecura futuri,
Dicta tuo generi, ferifque nepotibus efto.
Poftea difcedens fuccis Hecateidos herbæ
Spargit: & extemplo trifti medicamine tacta
Defluxere come; cumque his & naris, & auris.
Fitque caput minimum toto quoque corpore parvæ.
In latere exiles digiti pro cruribus hærent.
Cetera venter habet. de quo tamen illa remittit
Stamen; & antiquas exercet aranea telas.

Lydia tota fremit: Phrygiæque per oppida facti
Rumor it, & magnum fermonibus occupat orbem
Ante fuos Niobe thalamos cognoverat illam,
Tum cum Mæoniam virgo Sipylumque colebat.
Nec tamen admonita eft pœna popularis Arachnes
Cedere cælitibus, verbifque minoribus uti.
Multa dabant animos. fed enim nec conjugis artes,
Nec genus amborum, magnique potentia regni,
Sic placuere illi, quamvis ea cuncta placebant,
Ut fua progenies: & feliciffima matrum
Dicta foret Niobe, fi non fibi vifa fuisset.
Nam fata Tirefia venturi præscia Manto
Per medias fuerat, divino concita_motu,
Vaticinata vias: Ifmenides, ite frequentes :
Er date Latona, Latonigenifque duobus,
Cum prece thura pia; lauroque innectite crinem.
Ore meo Latona jubet. paretur: & omnes
Thebaides juffis fua tempora frondibus ornant:
Thuraque dant fanctis, & verba precantia, flammis.
Ecce venit comitum Niobe celeberrima turba,
Veftibus intexto Phrygiis fpectabilis auro:
Et, quantum ira finit, formofa; movenfque decoro
Cum capite immiffos humerum per utrumque capillos
Conftitit: utque oculos circumtulit alta fuperbos ;
Quis furor auditos, inquit, præponere vifis
Cæleftes? aut cur colitur Latona per aras;
Numen adhuc fine thure meum eft? mihi Tantalus auctor;
Cui licuit foli Superorum tangere menfas.
Pleiadum foror eft genitrix mihi: maximus Atlas
Eft avus, ætherium qui fert cervicibus axem,
Jupiter alter avus: focero quoque glorior illo.
Me gentes metuunt Phrygiæ, me regia Cadmi
Sub domina eft: fidibufque mei commiffa mariti
Moenia cum populis a meque, viroque reguntur.
In quamcumque domus adverto lumina partem,
Immenfæ fpectantur opes: accedit eodem
Digna dea facies: huc natas adjice feptem,
Et totidem juvenes, & mox generofque, nurufque.
Quærite nunc, habeat quam noftra fuperbia caufam ;
Nefcio quoque audete fatam Titanida Coo
Latonam præferre mihi, cui maxima quondam
Exiguam fedem paritura terra negavit.
Nec cælo, nec humo, nec aquis dea veftra
Exul erat mundi, donec miferata vagantem,
Hofpita tu terris erras, Ego, dixit, in undis,
Inftabilemque locum Delos dedit: illa duorum
Facta parens: uteri pars hæc eft feptima noftri..
Sum felix: quis enim neget hoc? felixque manebo.
Hoc quoque quis dubitet? tutam me copia fecit..
Major fum, quam cui poffit fortuna nocere:
Multaque ut eripiat, multo mihi plura relinquet.
Exceffere metum mea jam bona. fingite demi
Huic aliquid populo natorum poffe meoruin:
Non tamen ad numerum redigar fpoliata duorum
Latona,turba quo quantum diftat ab orbą.
Ite facris, properare facris; laurumque capillis
Ponite. deponunt; infectaque facra relinquunt :

recepta eft.

Quodque licet, tacito venerantur murmure numea
Indignata Dea eft: fummoque in vertice Cynthi
Talibus eft dictis gemina cum prole locuta:
En ego veftra parens, vobis animofa creatis,
Et nifi Junoni, nulli ceffura Dearum,

An Dea fim, dubitor: perque omnia fecula cultis
Arceor, o nati, nifi vos fuccurritis, aris.
Nec dolor hic folus. diro convicia facto
Tantalis adjecit: vofque eft poftponere natis
Aufa fuis; & me (quod in ipfam recidat) orbam
Dixit; & exhibuit linguam fcelerata paternam.
Adjectura preces erat his Latona relatis:
Define, Phoebus ait, ( pœnæ mora longa) querelas.
Dixit idem Phabe. celerique per aera lapfu
Contigerant tecti Cadmeida nubibus arcem.
Planus erat lateque patens prope mœnia campus,
Affiduis pulfatus equis; ubi turba rotarum,
Duraque mollierant fubjectas ungula glebas.
Pars ibi de feptem genitis Amphione fortes
Confcendunt in equos, Tyrioque rubentia fuco
Terga premunt; auroque graves moderantur habenas.
E quibus Ifmenos, qui matri farcina quondam
Prima fuæ fuerat, dum certum flectit in orbem
Quadrupedes curfus, fpumantiaque ora coercet;
Hei mihi! conclamat; medioque in pectore fixus
Tela gerit; frenifque manu moriente remiffis
In latus a dextro paulatim defluit armo.
Proximus, audito fonitu per inane pharetra,
Frena dabat Sipylus: veluti cum præfcius imbris
Nube fugit vifa, pendentiaque undique rector
Carbafa deducit, ne qua levis effluat aura.
Frena dabat. dantem non evitabile telum
Confequitur: fummaque tremens cervice fagitta
Hæfit; & exftabat nudum de gutture ferrum.
Ille, ut erat pronus, per colla admiffa jubafque
Volvitur; & calido tellurem fanguine fœdat.
Phædimus infelix, & aviti nominis hæres
Tantalus, ut folito finem impofuere labori ;
Tranfierant ad opus nitida juvenile palæftræ :
Et jam contulerant arcto luctantia nexu
Pectora pectoribus; cum tento concita cornu,
Sicut erant juncti, trajecit utrumque fagitta.
Ingemuere fimul; fimul incurvata dolore
Membra folo pofuere; fimul fuprema jacentes
Lumina verfarunt; animam fimul exhalarunt.
Afpicit Alphenor, laniataque pectora plangens
Advolat, ut gelidos complexibus allevet artus:
Inque pio cadit officio. nam Delius illi
Intima fatifero rumpit præcordia ferro.
Quod fimul eductum, pars eft pulmonis in hamis
Eruta: cumque anima cruor eft effufus in sauras.
At non intonfum fimplex Damafichthona vulnus
Afficit. ictus erat, qua crusseffen incipit,&
qua
Mollia nervofus facit internodia poples.qe!
Dumque manu tentat trahere exitiabile telum, righ
Altera per jugulum pennis tenus acta sagittaneftus she Į
Expulit hanc fanguis: feque ejaculatus in altum .. !
Emicat, & longe terebrata profilit auras
Ultimus Ilioneus non profectural precando:
Brachia fuftulerat: Dique o communiter omnes,
Dixerat; (ignarus non omnes effe rogandos).VI
Parcite. motus erat, cum jain; revocabile telums[
Non fuit, arcitenens. minimo tamen occidit ille
Vulnere; non alta percuffo corde fagitta...
Fama mali, populique dolor, lacrimæque fuorum >
Tam fubitæ matrem certam fecere ruine

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

[

Mirantem potuiffe; irafcentemque, quod aufi
Hoc effent Superi, quod tantum juris haberent.
Nam pater Amphion, ferro per pectus, adacto,
Finierat moriens pariter cum luce dolorem.
Heu quantum hæc Niobe Niobe diftabat ab illa,
Que modo Latois. populum fubmoverat aris.
Et mediam tulerat greffus refupina per urbem,
Invidiofa fuis;, at nunc miferanda vel hosti!
Corporibus gelidis incumbit: & ordine nullo
Ofcula difpenfat natos fuprema per omnes.
A quibus ad cælum liventia brachia tendens,
Palcere, crudelis, noftro, Latona, dolore;
Pafcere, air; fatiaque meo tua pectora luctu:
Corque ferum fatia, dixit: per funera feptem
Efferor: exfulta; victrixque inimica triumpha.
Cur autem victrix? miferæ mihi plura fuperfunt,
Quam tibi, felici. poft tot quoque funera vinco.
Dixerat: infonuit contento nervus ab arcu;
Qui, præter Nioben unam, conterruit omnes,
Illa malo eft audax. ftabant cum veftibus atris
Ante toros fratrum demiffo crine forores.
E quibus una, trahens hærentia vifcere tela,
Impofito fratri moribunda relanguit ore.
Altera, folari miferam conata parentem,
Contiquit fubito; duplicataque vulnere cæco eft.
Oraque non preffit, nifi poftquam fpiritus exit.
Hæc fruftra fugiens collabitur; illa forori
Immoritur: laret hæc; illam trepidare videres.
Sexque datis leto, diverfaque vulnera paffis,
Ultima reftabat: quam toto corpore mater,
Tota vefte. tegens, Unam, minimamque relinque ;
De multis minimam pofco, clamavit, & unam.
Dumque rogat; pro qua rogat, occidit. orba refedit
Exanimes inter natos, natafque, virumque:
Diriguitque malis. nullos mover aura capillos.
In vulto color eft fine fanguine; lumina moftis
Stant immota genis: nihil eft in imagine vivi.
Ipfa quoque interius cum duro lingua palato
Congelat, & venæ defiftunt poffe moveri.
Nec flecti cervix, nec brachia reddere geftus,
Nec pes ire poteft. intra quoque vifcera faxum eft.
Flet tamen, & validi circumdata turbine venti
In patriam rapta eft. ibi fixa cacumine montis
Liquitur, & lacrimas etiamnum marmora manant.
Tum vero cuncti manifeftam numinis iram
Femina virque timent cultuqne impenfius omnes
Magna gemelliparæ venerantur numina Diva.
Utque fit, a factorpropiore priora renarrant
E quibus unus ait: Lycia quoque fertilis agris
Haud impune Deam veteres prevere coloni.
Res obfcura quidem eft ignobilitate virorum;
Mira tamen. vidi præfens ftagnumque lacumque
Prodigio norum,nams meajam grandior ævo,
Impatienfque viæ genitor deducere lectos
Jufferat inde boves; gentifque illius eunti
Ipfe ducem dederat cum quo dum pafcua luftro,
Ecce datis medio facrorum nigra favilla
Ara vetus ftabany tremulis circumdata cannis.
Reftitit; & pavidoy Faveas mihi, murmure dixit
Dux meus: & finili Faveas, ego murmure dixi3.
Naiadum, Faunine foret tamen ara rogabain,
Indigenæne Dei cum talia reddidit hofpes:
Non hac, o juvenis montanum numen in ara eft.
Illa fuam vocat hanc, cui quondam regia Juno
Orbe interdixit: quam vix erratica Delos
Orantem accepit, tum cum levis insula nabat.

Illic, incumbens cum Palladis arbore palmæ,
Edidit invita geminos Latona noverca.
Hinc quoque Junonem fugiffe puerpera fertur:
Inque fuo portaffe finu duo numina natos
Jamque Chimæriferæ, cum Sol gravis ureret arya,
Finibus in Lycia, longo Dea fella labore,
Sidereo ficcata fitim collegit ab æstu :
Uberaque ebiberant avidi lactantia, nati.
Forte lacum melioris aquæ profpexit in imis
Vallibus: agreftes illic fruticofa legebant
Vimina cum juncis, gratamque paludibus ulvam.
Acceffit, pofitoque genu Titania terram
Preffit; ur hauriret gelidos potura, liquores.
Ruftica turba vetant. Dea fic affata vetantes:
Quid prohiberis aquis? ufus communis aquarun..
Nec Solem proprium Natura, nec aera fecit,
Nec tenues undas. ad publica munera veni.
Quæ tamen ut detis fupplex peto. non ego noftros
Abluere hic artus, laffataque membra parabam:
Sed relevare, fitim. catet os humore loquentis;
Et fauces arent; vixque eft via vocis in illis.
Hauftus aquæ mihi nectar erit: vitamque fatebor
Accepiffe fimul. vitam dederitis in unda.
Hi quoque vos moveant; qui noftro brachia tendunt-
Parva finu. & cafu tendebant brachia nati.
Quem non blanda Dex potuiffent verba movere ?
Hi tamen orantem perftant prohibere: minafque,
Ni. procul abfcedat, conviciaque infuper addunt.
Nec fatis hoc. ipfos etiam pedibufque manuque
Turbavere lacus: imoque e gurgite mollem
Huc illuc limum faltu movere maligno..
Diftulit ira fitim. neque enim jam filia Cœi
Supplicat indignis; nec dicere fuftinet ultra
Verba minora Dea: tollenfque ad fidera palmas,
Eternum ftagno, dixit, vivatis in ifto.
Eveniunt optata Dea. juvat iffe fub undas;
Et modo tota cava fummergere membra palude:
Nunc proferre caput; fummo modo gurgite nare:
Sæpe fuper ripam ftagni confidere: fæpe

In gelidos refilire lacus. & nunc quoque turpes
Litibus exercent linguas: pulfoque pudore,
Quamvis fint fub aqua, fub aqua maledicere tentant.
Vox quoque jam rauca eft; inflataque colla tumefcunt
Ipfaque dilatant patulos convicia rictus.
Terga caput tangunt; colla intercepta videntur:
Spina viret. venter, pars maxima corporis, albet:
Linofoque novæ faliunt in gurgite rana.
Sic ubi nefcio quis Lycia de gente virorum
Rettulit exitium; Satyri reminiscitur alter:
Quem Tritoniaca Latous arundine victum
Affecit pœna. Quid me mihi detrahis? inquit.
Ah piget: ah non eft, clamabat, tibia tanti!
Clamanti cutis eft fummos derepta per artus:
Nec quidquam, nifi vulnus, erat, cruor undique manat,
Detectique patent nervi: trepidaque fine ulla
Pelle micant vena. falientia vifcera poffis,
Et perlucentes numerare in pectore fibras.
Illum ruricolæ filvarum numína Fauni,
Et Satyri fratres, & tunc quoque clarus Olympus
Et Nymphæ flerunt: & quifquis, montibus illis
Lanigerofque greges, armentaque bucera: pavit.
Fertilis innaduit, madefactaque terra caducas
Concepit lacrimas, ac venis perbibit imis.
Quas ubi fecit aquam, vacuas emifit in auraș.
Inde petens rapidum ripis declivibus æquor,
Marfya nomen habet, Phrygiæ liquidithmus aranis.
Talibus

« PredošláPokračovať »