Obrázky na stránke
PDF
ePub

Con questo sì felice a gli altri incontri
Ne porge aita a nostro scampo, usianla.
Mutiam gli scudi, accomodiamci gli elmi
E l'insegne de' Greci. O biasmo, o lode
Che ciò ne sia, chi co' nemici il cerca?
L'arme ne daranno essi. E, così detto,
La celata e 'l cimier d' Andrògeo stesso,
E la sua scimitarra e la sua targa
Per lui si prese, armi onorate e conte.
Così fece Riféo, così Dimante,
E così tutti; chè per sè ciascuno
Di nuove spoglie allegramente armossi.
Ci mettemmo tra lor, chè i nostri Dii
Non eran nosco; e ne l'oscura notte
Con ogni occasione in ogni loco

Ci azzuffammo con essi; e di lor molti

640

645

650

O socii, qua prima, inquit, fortuna salutis Monstrat iter, quaque ostendit se dextra, sequamur. Mutemus clypeos, Danaúmque insignia nobis Aptemus: Dolus, an virtus, quis in hoste requirat? Arma dabunt ipsi. Sic fatus, deinde comantem Androgei galeam, clypeique insigne decorum Induitur, laterique argivum accommodat ensem. Hoc Rhipeus, hoc ipse Dymas, omnisque iuventus Laeta facit: spoliis se quisque recentibus armat. Vadimus immixti Danais haud numine nostro, Multaque per caecam congressi praelia noctem Conserimus: multos Danaúm demittimus Orco.

655

Mandammo a l'Orco, e ritirar molt' altri
Ne facemmo alle navi: e fur di quelli
Che per viltà nel cavernoso e cieco
Ventre si racquattàr del gran cavallo.
Ma che? Contra'l voler de' regi eterni
Indarno osa la gente. Ecco dal tempio
Trar veggiam di Minerva, con le chiome
Sparse, e con gli occhi indarno al ciel rivolti, 660
La vergine Cassandra. Io dico gli occhi,

Perchè le regie sue tenere mani

Eran da' lacci indegnamente avvinte. A sì fero spettacolo Corebo

Infuriato, e di morir disposto,

Anzi che di soffrirlo, a quella schiera
Scagliossi in mezzo; e noi ristretti insieme
Tutti il seguimmo. Or qui fessi di noi
Una strage crudele e miserabile;

665

Diffugiunt alii ad naves, et litora cursu
Fida petunt: pars ingentem formidine turpi 400
Scandunt rursus equum, et nota conduntur in alvo.
Heu nihil invitis fas quemquam fidere Divis!
Ecce trahebatur passis priameïa virgo

Crinibus a templo Cassandra adytisque Minervae,
Ad coelum tendens ardentia lumina frustra; 405
Lumina, nam teneras arcebant vincula palmas.
Non tulit hanc speciem furiata mente Coroebus,
Et sese medium iniecit periturus in agmen.
Consequimur cuncti, et densis incurrimus armis.

E da' nostri medesmi, che la cima

670

Tenean del tempio, e dardi e sassi e travi
Ne versarono addosso, immaginando

Da l'armi, da' cimieri e da l'insegne

Di ferír Greci; e i Greci d'ogni intorno,
Tratti dal gran rumore e da lo sdegno
De la ritolta vergine, s'uniro

A i nostri danni. Il bellicoso Aiace,
I fieri Atridi, i Dòlopi e gli Argivi,
Tutti ne furon sopra in quella guisa

675

Ch'opposti un contra l'altro Affrico e Bòrea 680
E Garbino e Volturno accolte in mezzo
Han le selve stridenti o'l mare ondoso,

Quando col suo tridente infin dal fondo

[ocr errors]

gran Nereo il conturba. E tornår anco

Incontro a noi quei che da noi pur dianzi 685 Sen gir rotti e dispersi; e questi in prima

410

Hic primum ex alto delubri culmine telis
Nostrorum obruimur, oriturque miserrima caedes,
Armorum facie, et graiarum errore iubarum.
Tum Danai, gemitu atque ereptae virginis ira,
Undique collecti invadunt; acerrimus Aiax,
Et gemini Atridae, Dolopumque exercitus omnis.
Adversi rupto ceu quondam turbine venti
Confligunt Zephyrusque, Notusque, et laetus eois
Eurus equis: stridunt silvae, saevitque tridenti
Spumeus atque imo Nereus ciet aequora fundo.
Illi etiam, si quos obscura nocte per umbram

420

Scoprir le nostre insidie, e fer palesi
Le cangiate armi e gli mentiti scudi,
E'l parlar che dal greco era diverso.
Così ne fu subitamente addosso

690

Un diluvio di gente. E qui per mano

Di Peneléo, davanti al sacro altare

De l'armigera Dea cadde Corebo:

Cadde Riféo, ch' era ne' Teucri un lume
Di bontà, di giustizia e d'equitate
(Così a Dio piacque); ed Ipane e Dimante
Caddero anch'essi, e questi, oimè! trafitti
Per la man pur de' nostri. E tu, pietoso
Panto, cadesti; e la tua gran pietate,
E l'infola santissima d'Apollo

695

700

In ciò nulla ti valse. O fiamme estreme,

O ceneri de' mei! fatemi fede

Voi, che nel vostro occaso io rischio alcuno

425

Fudimus insidiis, totaque agitavimus urbe,
Apparent; primi clypeos mentitaque tela
Agnoscunt, atque ora sono discordia signant.
Ilicet obruimur numero. Primusque Coroebus
Penelei dextra Divae armipotentis ad aram
Procumbit; cadit et Rhipeus, iustissimus unus
Qui fuit in Teucris, et servantissimus aequi.
Diis aliter visum: pereunt Kypanisque, Dymasque
Confixi a sociis; nec te tua plurima, Panthu,
Labentem pietas, nec Apollinis infula texit.
Iliaci cineres, et flamma extréma meorum,
Eneide Vol. 1

15

430

Era un andito occulto ed una porta
Secretamente accomodata a l'uso
De le stanze reali, onde solea
Andromaca infelice al suo buon tempo
Gir a' suoceri suoi soletta, e seco

740

Per domestica gioia al suo grand' avo

Il pargoletto Astïanatte addurre.

Un' altissima torre, onde il paese

Quinci entromesso, me ne salsi in cima
A l'alto corridore, onde i meschini
Facean di sopra a le nemiche schiere
Tempesta in vano. Era dal tetto a l'aura
Spiccata, e sopra la parete a filo

745

750

Di Troia, il mar, le navi e 'l campo tutto
Si scopria de' nemici. A questa intorno
Co' ferri ci mettemmo e co' puntelli;
E da radice, ov' era al palco aggiunta,

755

Limen erat, caecaeque fores, et pervius usus
Tectorum inter se Priami, postesque relicti
A tergo: infelix qua se, dum regna manebant, 455
Saepius Andromache ferre incomitata solebat
Ad soceros, et avo puerum Astyanacta trahebat.
Evado ad summi fastigia culminis: unde
Tela manu miseri iactabant irrita Teucri.
Turrim in praecipiti stantem, summisque sub astra
Eductam tectis, unde omnis Troia videri,
Et Danaúm solitae naves, et achaia castra,
Aggressi ferro circum, qua summa labantes

« PredošláPokračovať »