9822 Q. Septimi Florentis Tertulliani librorum recensionem, opus arduum profecto et innumeris fere difficultatibus inuolutum, qui ante longum temporis spatium se praestiturum esse promiserat multumque ad eam promouendam et laboris et ingenii contulerat, Augustus Reifferscheid, cum ante hoc biennium praematura morte ex semiperfecto opere auocaretur, reliquit praeter conlationes codicum Agobardini Montepessulani aliorum ipsius editionis uolumen primum ita elaboratum, ut paucis aut mutatis aut additis prelo tradi posset. quod ut quam proxime fieret consulendum esse censuimus, qui tantis uirorum doctorum desideriis nouam Tertulliani operum recensionem expectari uideremus, simulque rem ita esse instituendam, ut ne quid Reifferscheidii meritis detraheretur talisque prodiret haec recensio, qualem ipsum eam editurum fuisse uidebamus. itaque ad quos editionis cura peruenit ita distributis officiis egimus, ut Alexander Reifferscheid Gryphiswaldensis, defuncti frater, apparatus critici cum ipsis codicum conlationibus denuo comparandi munus susciperet, Guilelmus Hartel et Georgius Wissowa et ipsas Reifferscheidii schedas relegeremus, cum si quid contra externam quam aiunt aequabilitatem commissum erat corrigentes tum quae imperfecta relicta erant supplentes, et in plagulis corrigendis coniuncta opera elaboraremus; emendationes uero et coniecturas nostras addidimus non ita paucas eam seruantes legem, ut nullas aut in uerborum textum reciperemus aut in apparatu critico commemoraremus, nisi quas nos etiam ipsi Reifferscheidio, si fata siuissent, probaturos fuisse confideremus. quarum si quae ampliore explicatione indigent. earum propediem rationem reddet Guilelmus Hartel in commentatione actis academiae Caesareae Vindobonensis inserenda. denique non mediocriter adiuti sumus Adolfi Harnack Berolinensis beneficio, qui plagulis perlectis adnotationes quasdam suas et coniecturas comiter nobiscum communicauit; cui hoc quoque loco debitas gratias agere iucundum est. Totius autem editionis per tria uolumina disponendae hunc ordinem esse uoluit Reifferscheidius, ut huic primo tomo ea Tertulliani scripta destinaret, quae aut in solo Agobardino codice omnium pretiosissimo seruantur aut nullis continentur libris manuscriptis hodie superstitibus, ita ut ad editionum ueterum, inprimis Gangneianae fidem recensenda sint. 1) quam dispositionem ita persequemur in sequentibus uoluminibus, ut alteri tribuantur et reliqua libri Agobardini scripta et ii libri, quorum recensio codicibus nititur saeculo quinto decimo uetustioribus, tertio quicquid solis libris nouiciis traditum est. edentur autem haec uolumina a Georgio Wissowa, qui iussu academiae Caesareae Vindobonensis Reifferscheidio in uacuam prouinciam successit, isque in prolegomenis alteri tomo praemittendis operum Tertullianeorum historiam criticam fusius enarrabit. hoc uero loco de subsidiis criticis ea tantum, quae in hoc primo uolumine adhibendo scienda sunt, quam breuissime adumbrabimus, argumentis posteriori illi commentationi reseruatis. Omnes quotquot exstant Tertulliani libros manuscriptos cum A aetate tum pretio longe uincit codex Parisinus latinus 1622 membranaceus saec. IX, qui Agobardinus uulgo audit a primo possessore Agobardo episcopo Lugdunensi; de cuius libri historia hodie uidendus est Maximilianus Klussmann, Curarum Tertullianearum particulae tres (Gothae 1887) p. 6 sqq. est liber formae oblongae, patens in altitudinem centimetra 1) In hac editione libros qui Agobardi codice continentur ordine eorum seruato excipere debebant ii qui Gangneio debentur, et fortasse nos non recte fecimus, quod Reifferscheidium, qui ordinem ab Oehlero institutum recepit, corrigere noluimus. ne quid uero legentium commoditas desideraret librorum indici praefationi adnexo sigla codicum, quibus singula opuscula continentur, adiecimus. |