Obrázky na stránke
PDF
ePub

durch die zweyte Ehe alle Kinder der erstern auf gleiche Weise beleidigt worden sind. Die Kaiser Majorian 42) und Severus 43) verordneten dieses zuerst bey den Müttern für den Decident. Im Orient hingegen dauerte das

42) Novella Maioriani VIII. de Sanctimonialibus et viduis, dat. Ravennae 458. in der Ritterschen Sammlung Tom. VI. P. II. pag. 155. sqq. und in HUGO Jur. civ. Antejust. Tom. II. pag. 1577. 8qq. Es heißt daselbst §. 8. Illud sane latus divalis Constitutionis abolemus, quo videbatur matribus fuisse permissum, ut ex quantitate sponsalitiae largitatis in unum filium, si velint, portionem maximam conferendi habeant liberam facultatem, in quam nos filios aequa iubemus lance succedere: siquidem recte illa donatio inter bona paterna numerabitur, quam in uxorem maritus contulit tempore nuptiarum.

[ocr errors]

43) Nov. Severi I. de abrogatis capitibus iniustis Legis D. Maioriani, dat. Romae 463. in Collect. Novellar. Ritter. pag. 160. und bey HuGo T. II. pag. 1392. Illud tantum ex eadem lege retinentes, quod veterum legum commendat auctoritas, scilicet, ut post viri `obitum sponsalia (i. e. dona sponsaliorum nomine oblata, sive donationes ante nuptias. S. RITTER ad h. Nov. not. e.) in usumfructum tantum mater habeat, et a filiis alienare non possit, sive in alias nuptias venerit, sive non venerit, et ut omnibus ex eodem matrimonio filiis ex aequo communia in unum aut alterum matri conferre non liceat. Nam quid est aliud, a filiis alienare; si hoc non est, cum proles numerosa contigerit, praetermissis ceteris uni vel alii prava velle intentione largiri? Sint sane matres, si ita libuerit, pro impensis obsequiis in filiorum electione liberales, usumfructum suum, cui voluerint, lárgiantur, proprietatis commoda cunctis pariter filiis deputata non minuant.

[ocr errors]
[ocr errors]

Wahlrecht des parens binubus fort bis auf Justis nian 44). Erst dieser hob es nicht nur bey der Mutter, sondern auch bey dem Vater auf. Dieß geschahe in der Novelle 2. Kap. 1. und 2. (vom J. 534,)

Quare electiones illas nec confusas nec indistinctas relinquere, sed hanc rem ita ordinare nobis visum est, ut matre semel secundas nuptias contrahente, omnes liberi proprietatem donationis ante nuptias statim lucrifaciant, neque ullo modo matri quosdam ex liberis eligere, quosdam vero iniuria afficere liceat, quia omnibus simul per secundas nuptias iniuriam intulit. Gap. 2. §. 1. Quia vero secundo nubentium poenae communes sunt viro et mulieri, ille quidem, quando ad secundas nuptias venit, de dote, haec vero de donatione ante vel propter nuptias periclitabitur; et haec lex in utramque personam lata sit, et tam de electione, quam de alienatione et lucro haec sancita sint.

In eben dieser Novelle ist noch Kap. 2. verordnet, daß wenn etwa der überlebende Ehegatte vor dem Uebertritt zur zweyten Ehe von diesen Gütern einen Theil vers äussert hätte, eine solche Veräusserung zwar durch die zweyte Ehe ungültig werde; jedoch soll alles so lange in suspenso bleiben, bis sich künftig bey dem erfolgten Tode desselben ergiebt, ob noch die Kinder am Leben sind, oder nicht. Denn sind sie vor dem parens binubus verstorben, und dieser hat sie beerbt, so bleibt alles gültig. Haben sie zum Theil fremde Erben hinterlassen, so bleibt wenigstens

4

44) S. von Löhr Uebersicht der das Privatrecht betreffenden Constitutionen der Röm. Kaiser von Theodos II. und Valent. III. bis auf Juftinian. Weglar 1812. S. 67.

die Veräusserung in Rücksicht des dem Parens gewordenen Erbtheils gültig, und ist denn nur in Rücksicht des Uebris gen ungültig.

In dem dritten Kap. derselben Novelle hat Ju stinian auch den in den oben angeführten Constitutionen bey der Beerbung der Kinder gemachten Unterschied aufgez hoben, und verordnet, daß die Mutter in Ansehung der felben durch die zweyte Ehe keinen Nachtheil leiden, sons dern mit den Geschwistern des verstorbenen Kindes erben, and von ihrem Erbtheil Eigenthümerin seyn und bleiben solle, das Kind mag vor der zweyten Ehe oder erst nach derselben sterben 4). Quemadmodam enim patres, si secundas nuptias contrahant, non fraudamus successione liberorum, nec lex quaedam ést, quae id dicit, ita nec matres successione liberorum privabimus, si matres secundo nubant, sive ante secundas nuptias, sive post eas liberi moriantur. Unde quod patres habent, sive secundas nuptias ineant, sive non, hoc etiam matres habeant, et mater ad filii hereditatem vocetur, sive secundas nuptias iam contraxerit, sive postea contrahat.

Alles dieses bestätigte Justinian nochmals in der Novelle XXII, Kap. 23. (vom J. 536.) wo das noch jezt geltende Recht auf folgende Art aus den vorigen Cons stitutionen recapitulirt wird.

Si vero tempus quidem exspectet mulier, ad secundum vero matrimonium, priores nuptias insuper habens, veniat, siquidem liberos non ha

45) S. Jac. CUJACIUS Exposit. Novellar. ad Nov. 2.

[ocr errors]

beat, sine periculo tota res futura est. Si vero proles existat, et lex videat liberos exinde iniuria affectos, tum omni liberalitate, a marito in eam profecta, quoad proprietatem privetur, solo usufructu illi relicto. Et haec sancita quoque sint, tam de donatione propter nuptias, quam de omni alia liberalitate, sive inter vivos, sive testamento, sive mortis causa donatione a viro in eam collata: sive pars sit institutionis, sive legatum sive fideicommissum. Et ut generaliter dicamus, omnis proprietas ab ea recedet earum rerum, quae a priori viro ad eam pervenerunt, et liberi eas capient, ac statim ab eo tempore, quo mater alii viro iuncta est, proprietatis erunt domini. Atque haec communis tam mulieri, quam viro imposita sit poena. Nam si ille quoque liberos habens secundam iis superduxerit uxorem, lucris dotis quoad proprietatem non fruetur, nec aliam liberalitatem, quam a muliere accepit, firmam habebit, praeterquam quod uti et frui solum possit, quoad vixerit. Nam hic quoque liberi, etsi sub potestate constituti, domini tamen illorum quoad proprietatem erunt, eaque statim, matrimonio cum secunda coniuge contracto, ad eos venient.

Cap. 24. Quod autem de lucris exinde ad coniuges venientibus sancitum est, etiam sic ratum sit, et lex adeo fidus iis erit custos, ut has res neque alienare, neque pignori dare parentibus permittat. Sed et si parentes quid fecerint, statim eorum substantiam illis obligat. Ac sciant ex hac nostra lege, quod, etsi ab eiusmodi parentibus quid emerint, vel donum acceperint, vel

quicquam aliud egerint, id quod gestum est, perinde habendum sit, ac si nihil neque factum, neque scriptum esset.

Cap. 25. Venient vero lucra haec ad omnes liberos, qui ex prioribus nuptiis suscepti sunt. Non enim permittimus parentibus, ut non recte introducta electione adversus eos utantur, et alii quidem ex liberis quid dent, alium vero iniuria afficiant. Omnes enim secundis nuptiis pari contumelia affecti sunt? Ideoque quilibet horum pro portione lucretur: idque, si liberos habet, ad eos transmittat.

Cap. 26. Quoniam vero harum rerum alienationes a parentibus factas irritas declaravimus, convenit, ut accuratius hanc rem definiamus. Nam si omnes supersint liberi ex primis nuptiis procreati, et parens praemortuus sit, irrita omnino erit alienatio, secundum ea, quae ante a nobis dicta sunt. Si vero omnes decesserint, et res ad orbitatem redigatur, tum ex eventu valebit id quod alienatum est. Quis enim id infirmabit, liberis, quibus solis hoc servavimus, non existentibus:? Sed hic nuper in accuratam quandam et sollicitam venimus cogitationem, quaeque medium utrorumque casuum curiose examinat. Nam cum omnibus quidem liberis superstitibus, et parente mortuo, nulla pars lucrorum ipsis relinqueretur, omnibus vero mortuis totum ad eos rediret, me-, diam quandam viam in ea re invenire voluimus, ut, si pluribus existentibus liberis, unus moriatur, siquidem liberos habeat, ad eos hereditas illa de

[ocr errors]
« PredošláPokračovať »