lari.

SV. Neque minoris est faciendum opusculum quod in codice Parisiensi num. 4377 exhibetur, quodque epitomen illius collectionis in decem libros divisa atque ex Ivonis Panormia desumptæ, de qua supra locuti sumus, continet. Libellus sub initium illorum pontificum seriem exhibet qui præ cæteris leges ediderunt, dein catalogum RR. PP. a S. Cle

(293) Epitomen hic descripsimus, sicuti invenitur in codice Berolinensi. Capitula quæ ex Ivonis Panormia desumpsit auctor adnotavimus, ut pateat libros eodem plane modo et incipere et finire quo apud Ivonem incipiunt et finiunt. Lib. I, c. 1-10, 12, 15, 17, 18, 19, 27, 34, 38, 39, 57, 60, 65, 72, 76, 78, 79, 80, 86-88, 93, 98-100, 114, 117, 127-129, 138, 118 155-157, 160, 161, 163. Lib. II, c. 9, 12, 15, 16, 18, 20, 21, 25, 29, 31, 34, 35, 38, 39, 45, 47-50, 53-55, 58, 65, 77, 81-83, 84-88, 136, 139141, 152-154, 157, 158, 164, 170, 177, 179-182, 184, 186, 190-194. Lib. I, c. 2, 5, 10, 18-24, 29, 30, 60, 63-64, 67, 72, 126, 147, 160-162, 166, 170174, 189, 195, 199, 200, 204, 208, 210-212. Lib. IV, c. 2, 11, 12, 14, 17, 25, 27, 28, 30, 33, 36, 38, 40, 44, 53, 59, 60, 62, 63, 74-81, 83 87, 89, 9294, 96-100, 102, 112-113, 115, 113. Lib. v. c. 9, 10, 23, 21, 50, 55, 86, 87, 93, 95, 97, 113, 118, 120, 125, 121-122, 136. Lib. vI. c. 1, 2, 5, 6, 18, 21, 26, 29, 33, 37, 42, 43, 51, 59, 68-70, 72, 76, 79, 90-92, 114, 115, 122, 125. Lib. vii, c. 10, 64, 65, 74, 76, 80, 89. Lib. vi, c. 5, 6, 33, 72, 100, 103, 111, 112, 120, 121, 124, 125, 131-134. Codex Vindobonensis (Jus canon. 84, in 4), quem aliqui, inter quos Savignius in Hist. Jur., tom. III, p. 671, Ivonis epitomen continere asseruerunt, aliud nihil exhibet præter tractatum quemdam ineditum,ab Ivone de rebus ecclesiasticis conscriptum. Codex Berolinensis partes quasdam inediti Îvonis

tractatus habet.

(294) Quædam de Ivonis opere habet Vincentius Bellov., quin tamen indicet de quo demum illius opere loquatur. Patet tamen eum non de alio quam, de Panormia loqui: «Hic liber Decretorum Ivonis apud nos in plurimis locis reperitur, qui, quoniam ipse quoque non parvæ quantitatis, non est facile portatilis. » Ilugo Catalaunensis ex eodem volumine abbreviato libellum portatilem legitur composuisse, qui et ipse apud nos est, et Summa decretorum Ivonis appellatur. Specul. historiale, lib. xxvi, c. 84. Nulla fere in Gallia est bibliotheca in quam non unum alterumve Parnormiæ exemplar habeatur, dum e contra Decreti non plures quam quatuor invenies codices.

(295) Electus in episcopum Catalaunensem Haimo archidiaconus vir nobilis et religiosus de Basochiis, qui fecit enchiridion in decretis secundum Panormiam Ivonis. » ALBERICUS TRIUM FONTIUM ad a. 1153, apud Leibnit. Acces. hist., t. II, p. 320. Ex hoc testimonio ea desumpta videntur quæ habet Wernerus de Rollewink: « Ivo Carnotensis episcopus abbreviando compilavit Decretum apostolicum post Isidorum, et post eum, Hugo Catalaunensis; post quem Gratianus. » Fasciculus temporum ad a.

jusmodi catalogus inter Cajum et Marcellum, ad exemplum Collectionis tripartitæ, Chrysogonum nominat. Duabus hisce præfationibus hujusmodi pontificum catalogum exhibentibus ea subsequuntur, in quibus operis sui finem et ordinem significat. Huc accedunt excerpta quædam ex Ivonis prologo, a capite scilicet primo ad sextum, quibus hos titulos fecit: Quomodo canones concordent et de præceptis mobilibus et immobilibus. Ad finem hæc sequuntur: Hæcde expositione canonum breviter dictata transcribimus, quæ si lectori non sufficiunt, opusculum diffusius, quod de iisdem canonum regulis venerabilis Carnotensis episcopus inscripsit, inspiciat, ibi quæ brevius hic pertraximus latius disputata reperiet. Hisce denique proprius opusculi prologus adjicitur qui auctoris nomen inscriptum habet quemque in adnotatione transcribimus (297). Decem vero illius collectionis libros ordinatim excerpsit,illisque cadem summaria apposuit.Haimonem episcopum Catalaunensem hujusce opusculi auctorem esse dubitari nullo modo potest. Cum autem vix annum integrum

1104. I. Pistorius Script. R. Germ., t. II, p. 545. Ratisbonæ 1723, fol.

(296) Epistola 95, p. 45, Oper., t. II, Parisiis 1647, fol.

(297) Haimo Dei gratia id quod est. Prologus in libro qui dicitur Summa decretorum. Præceptiones canonum seu prohibitiones quæ ab apostolicis viris Romanis pontificibus sive cæteris orthodoxis Patribus traditæ, ad nos usque venerunt, quam salubres ac necessariæ sint Ecclesiæ Dei, et evidens ostendit ratio, et gravissima Patrum comprobat auctoritas. Ipsis enim tanquam regimine speciali regimur ac gubernamur, ipsis canonibus dico, tanquam regulis arctioribus ab illicitis quibusque et inhonestis coercemur, per ipsos ecclesiasticis edocemur intendere disciplinis et rebus divinis adhibere diligentiam; secundum ipsos omnes fere Ecclesiarum administrationes dispensantur, et ut verbis papæ Leonis IV utar, ipsi sunt per quos episcopi judicant, imo per quos episcopi simul et clerici judicantur. Proinde on multiplicem eorum virtutem, seu utilitatem, ob eruditionem fidei ac sacramentorum, quam plenarie continent, tum etiam propter admonitiones quasdam ac præceptiones necessarias ad publicam Ecclesiæ bibliothecam apponi meruerunt et inter authentica dicta connumerari, ac speciali hoc nomine intitulari decreta pontificum, et exhinc tanquam ecclesiasticæ leges vigere cœperunt, et legi a senioribus, et haberi in honore et in reverentia. Horum autem librorum tanta in immensum crevere volumina, ut vel comparari vix possent propter sumptum, vel scribi propter laborem, vel legi propter fastidium. Succedentibus enim Romanis invicem sibi pontificibus, tot et tanta apposita sunt partim ex generalibus eorum conciliis, partim ex epistolis eorum, seu cæterorum virorum illustrium, ut omnem memoriam humanam excederent. Ut enim omittamus cætera concilia, videlicet Constantinopolitanum, Ephesinum, Chalcedonense, Antiochense, Laodicense, Sardicense, Carthaginense, et multa alia in sola Nicæna synodo, quæ sub CCCXVII episcopis celebrata est, LXX eupitula ad formam LXX discipulorum promulgata esse reperimus. Quanta ergo putas innumerabilibus aliis edita esse conciliis, quin uni huic tot inserta sint. Propter tantam ergo librorum immensitatem, quæ vel legi vix poterat, vel teneri memoria, cogitaverunt doctores Ecclesiæ prudenti intellectu, salubri consilio, provida cautela, horum omnium luculentam facere abbreviationem. Et quidem gloriosæ memoriæ lvo Carnotensis venerabilis episcopus exquisita diligentia de prætaxatis canonum regulis quædam capitula ordinavit, et ad minimum decem librorum laudabili redegit compendio.Sed quoniam ille liberim mensus

Mirum certe videri potest, quod Haimo collectionem in decem libros distributam, quam in epitomen reduxit, Ivoni tribuat, ast facillime labi in hunc errorem potuit, quod illi Ivonis prologum præfixum inveniret. Albericus, qui hoc Haimonis opus præ manibus habuisse videtur, pariter erravit, quare ea etiam quæ uti superius vidimus de Haimonis opere narrat, nonnisi de hoc ipsius opusculo intelligi debent. Doctiores vero sodales Benedictini idem opus Haimoni quidem vindicarunt, at nullam de hac re mentionem fecerunt (298).

Quod si quis verba prologi, ad minimum decem librorum laudabili compendio redegit, ita intelligenda esse credat ut significent Haimonem collectionem

est, et nondum adhuc abbreviatus, ut recte enchiridion possit nominari, tentavi ego summarium illius facere, et ejus volumen in libellum redigere manua lem. Verum ne quis hoc mihi arrogantiæ imputet, excusationis hoc præbendo suffragium, quoniam mihi solum opusculum hoc facio, non ut ad lucem prodeat aut in publicum, sed apud me solum delitescat, ut quia circa causas ecclesiasticas occupatus sum, utpote ad cujus curam litigationes spectant ac jurgia, habeam ad manum vel in manus, sive intus, sive foris, sive in domo, sive in itinere, ubicunque ecclesiastica negotia emerserint, quomodo ea discuti queant, vel judicari.Sed hæc hactenus. Nunc autem propositum insequamur.

(298) Histoire littéraire de la France, t. XII, p. 427. Un autre écrit plus important d'Haimon, mais qui n'a pas encore vu le jour, est son Abrégé de la Panormie d'Yves de Chartres. On ne répétera point ici ce qui a été dit ailleurs (Hist. lit. t. X, p. 120-121) que la Panormie elle même n'est point son ouvrage comme l'a pensé M. Doujat. L'abrégé dont nous parlons lui appartient incontestablement,suivant l'autorité de tous les manuscrits, appuyée de celle d'Albéric de Trois-Fontaines. Il est intitulé, dans un manuscrit de la Bibliothèque du Roi: La somme des Décrets d'Haimon. L'auteur débute par une liste des papes qui ont laissé des décrets sur les matières ecclésiastiques, à commencer par S.Pierre, ensuite il trace des règles pour l'intelligence de ces décrets. Il veut d'abord qu'on prenne garde au but des lois ecclésiastiques, puis il explique comment elles se concilient entre elles; après quoi il traite des préceptes muables et immuables. Tout cela ne tient encore lieu que de préliminaires à la somme. Elle s'ouvre par un prologue où l'auteur dit que les lois ecclésiastiques s'étant accrues à un nombre presqu'infini, les livres qui les contiennent forment une bibliothèque que peu de personnes sont en état d'acquérir; que ceux mêmes qui les possèdent, ne peuvent retenir tout ce qu'ils renferment; que par cette double raison plusieurs personnes doctes ont entrepris d'en donner des abrégés; qu'entre ces abréviateurs Yves de Chartres est un des plus distingués; mais que la somme des Décrets étant comprise en dix livres, elle ne peut encore passer pour un manuel, ce qui a porté lui-même à réduire l'ouvrage de cet habile homme à la forme d'un livre portatif. Il prie ensuite le lecteur de ne point imputer son ouvrage à aucun sentiment d'arrogance, parce qu'il ne l'a fait que pour son usage particulier, et nullement dans le dessein de le donner au public.... On voit par là qu'Haimon faisait les fonctions d'archidiacre, lorsqu'il composa cet écrit. Voy. t. XIII, p. 127; Gallia Christiana, t. IX, col 882, ed. cit.

B

compegisse, non vero, opus suum intra angusti decem librorum compendii fines absolvisse, quem obvium illorum verborum sensum esse, quilibet facile videt, verba hæc eadem etiam atque etiam arguerent atque evincerent quam incerta jam inde ab illis temporibus ea essent quæ de genuino Ivonis opere circumferebantur.

§ VI. At demum ad epitomen veniamus ipsius Decreti, quod uti vidimus, falso Ivoni tribuitur. Nihil de hujus operis ratione superest dicendum cum eadem plane methodo ac cætera de quibus hactenus locuti sumus elaboratum sit. Operi Ivonis prologus nec non singularum partium, in quas decretum ipsum tributum est, catalogus præponitur (299) ; partes ipsæ eo ordine in quo ab origine inter sese conjungebantur, in compendium redactæ sunt, servata etiam propria cujusque inscriptione. Ultima tamen pars omnino desideratur (300).

Duos hujusce opusculi codices mihi inspicere li

(299) Præfatio Ivonis C. episcopi in collectionibus ecclesiasticarum regularum.

(300) Quæ ut pateant, tabulam subjungimus, in qua ea Decreti capitula notavimus quæ ab epitomatore relicta sunt. Hanc viam, utpote breviorem elegimus. P. (c. 1-311); c. 3, § 1-12, 4-44, 46-48, 51, 52 pr., 53-55, 57, 66, 68, 69, 73, 77-87, 89-93, 95, 97-108, 110, 111, 113, 114, 117-119, 121-126, 128, 129, 131, 135, 138-145, 147, 149, 150, 155157, 158 pr., 159 pr., 160, § 1 et 2, § 5, 162 pr.,

-

1 et 3, 163 pr., 164, § 1-3, 165 pr., et § 2, seqq.; 166, pr., 168, 172-174, 178 pr., 179 pr., 180, 182 pr., 183, 184 pr., 186, 192, 195, 196, 199, 200, 206, 207, 209, 214, 216, 217, 224-226, 229, 230, 233, 235, 248, 249, 253, 254, 256, 258, 259, 267269, 271-273, 277, 280, 281, 287, 288, 291, 294303, 305, 308, 309 pr., 311. C P. II (c. 1-143); c. 2, 3, 5 pr., § 1, 2, 9 pr., 10 pr., 13, 14, 16, 18, 20, 23, 28, 32, 35, 40 42, 44, 46, 49, 50-55, 59, 62-69, 85, 91, 94 pr., 95-98, 104, 107, 108 pr. -111, 115, 116, 119, 120, 129, 130, 133, 136. P. III (c. 1-284); c. 15, 19, 36, 40, 43, 45 pr., 46, 48-52, 54, 58, 63, 64, 67, 71, 72, 80-85, 87, 91, 92, 94, 95, 105, 109, 117, 120, 121, 125, 128-131, 133, 137, 139, 145, 161, 164, 166-167, 170, 175, 176, 181, 183, 190, 191, 193 pr., 194 pr.. 197, 199, 200, 204, 204, 207, 208 pr., 210, 214-221, 223-227, 236, 240; 243-248, 250, 251, 254-256, 261, 263, § 1, 265, 267-270 pr., 274-276, 282 pr. - P. iv (c. 1-254); c. 5, 7, 8, 10, 13, 18-21, 37, 38, 40, 45, 51, 52, 54-58, 60-63, 65, 69, 71, 77-79, 81-85, 87-103, 110111, 113, 114, 118, 119, 120 pr., 121, 123-126, 129131, 133, 136, §. 1, 138 pr.. 139, 140, 143 146, 148 pr., 149, 151, 152, 155, 158, 159, 163-166, 167, § 1, 170-172, 174-175, 177, 180, 182, 185, 189, 192, 198, 199, 200-202, 205, 207, 208, 212-218, 220D 222, 224, 225, 228-230, 232-233, 236 239, 246-257.

P. v (c. 1-378); c. 1, 5, 7, 15, 16, 21, 23-26, 28-31, 33, 34, 40-43, 44 pr. 45. § 1 sq., 49, 52, § 1, 56 pr., 66-68, 70, 71, 74, 75, 78, 79 pr., 82 pr., 85, 87, 88, § 1 91, 93, 94, 96-98, 100, 106, 107, 110, 111, 114, 115, 118, 121-123, 125-129, 131, 132, 134, 135, 137, 138, 141, 143-144, 146-148, 151, 153, 155, 158, 160, 162, 166, 170, 171, 176-178, 181, 184, 185, 187, 188, 190, 196-199, 202, 204, 206, 208 210, 213, 216, 217, 219, 220, 222, 225227, 230 231 pr., 239. § 1, 2, 242, 243, § 1, 244, § 1, 255, 263, 272, 273, 275, 276, 279, 282, 284, 297, 298, 304, 305, 306, 307, § 1 sq., 311, 312, 318-324, 326, 327, 331, 333-335, 340, 343, 346, 349, 353, 355, 356, 358-361, 370-373, 375-377. P. VI (c. 1-435) ; c. 3-11, 20, 22, 25, 27, 28, 32, 35, 40, 42, § 1-45, 47, 52, 75, 88, 90, 99, 101-103, 105, 109, 110, 115, 116, 119, 123, 227, 130, 132, 135, 138-140, 142, 144, 146, 149, 153-158, 160, 161,

cuit, quorum primus Vindobonæ (Cod. universita- A tis num. 789 fol.), alter Londini (Mus. Brit. biblioth. Harlej., num. 3000, plut. LXIII B) asservatur. Lipsiæ quoque et quidem in bibliotheca urbana alium ejusdem collectionis codicem ms. extare ex clarissimo Bienero antecessori Berolinensi accepi. Cæterum codices quos ego inspexi, omnino inter se conspirant,atque in calce RR.pontificum catalogum exhibent, qui usque ad Calixtum II protrahitur, cujus pontificatus anni accurate designantur.

Jure hinc eruimus, epitomen hanc sub illud tempus et proinde non post annum 1146, adornatam fuisse. Uterque codex medio sæculo duodecimo exaratus videtur; de collectionis vero auctore, deque cæteris qui hoc opere usi sunt nulla vestigia occurrunt.

§ VII. Eodem fere tempore tres aliæ collectiones confectæ videntur, quæ tamen ex aliis collectionibus excerptæ sunt, earumque epitomen exhibent. In selectissima Savignii bibliotheca Berolini singu- B laris codex existit. Hic eam collectionem comprehendit, in qua Anselmi Lucensis celebris compilatio, qua Gratianus præ cæteris usus est,eadem ratione qua Decretum Ivoni ascriptum in indicata nuper collectione abbreviata exhibetur, in epitomen redacta est.In tredecim libros dividitur hæc compilatio ad exemplum tredecim Anselmi librorum, a quorum ordine raro admodum recedit. Sic libri JI, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, x et x11, libris Anselmi III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, XI et XIII, omnino re

163-171, 174-179, 181-185, 187, 189-196, 198, 199, 203, 205, 208, 211, 212, 215, 221, 223, 230, 239, 242-244, 247, 254, 255, 258, 269, 275, 277-279, 282-285, 287, 289, 292-294, 297-299, 302, 303, 305, 306, 309-311, 320, 321, 329, 330, 352, 354, 355, 357-360, 363, 365, 366, 369, 373-378, 380, 382, 383, 385-387, 389, 391-396, 399, 401-404, 407, C 414, 416, 417, 420-422, 424-426, 429, 431, 433435. - P. vII (c. 1-158), c. 2, 5, 6, 8-10, 12, 18, 25-27, 29, 34, 35, 37, 44, 45, 47, 49, 52, 53, 56, 57, 59, 62, 66, 68, 69, 73, 75, 77, 79, 81-84, 86, 90, 91, 93, 95-98, 103, 104, 108, 109, 111-113, 116118, 121, 122, 124, 126, 127, 129-132, 134, 135, 138, 139, § 1 sq., 142, 145, 146, 148, 149 pr., 152, 153, 155, 157. P. VIII (c. 1-334); c. 3, 6, 7 pr., et § 1, 12, 13, 15, 16, 18, 19 pr, 20, 24, 29, 33 35-37, 41-43, 48, 50, 53, 55, 72, 73, 75-77, 82, 90, 91, 94, 95, 97, 100, 101, 103, 106-108, 118, 123, 131-133, § 1, 134, 135, 136, § 1, 2, 143, 147, 149, 150, 153-155, 160, 162, 163, 165, 170, 174, 176, 177, 179, 182, 188, 190-195, 197-199, 203, 204, 206, 208, 219, 221-223, 225, 227-232, 234, 235, § 1 sq. 236-239, 240, 21, 242 pr., § 1, 2, 4, 243-247, $1, 251-252, 254, 255, 257-265, 267, 269, 270, pr. § 1, 272, 226-278, 281, 283, 283, 285, 287, 289, 290, 294, 296, 298-301, 303, 308-311, 317, 318, 320-322, 324, 325, 329, 332-334. P. IX (c. 1-129); c. 1, § 1 sq., 8, 13-17, 20, 25, 28, 30, 35, 36, 38, 39, 41-43, 45, 47-50, 52, 53, 55, 56, 58-60, 65-66, 68, 68, 69, 74, 77, 82 pr., 84, 89, 91, 94, 95, 99, 110, 111, 113, 114, 118, 120, 127-129. P. x (c. 1181); c. 1 pr., 2-4 pr., 7, 10-13, 17, 18, 20, 22, 23, 1, 26, 28, 32, 34, 36, 38, 41, 43, 45-48, 52, 55, 58, 59 pr., 61, 62, 64, 66-70, 72, 73 pr., 76, 78-83, 86-91, 99, § 1, 100, 101, § 1 sq., 103-106, 108 pr., 110, 114, 115 pr., 125, 1 sq., 121-129, 135, 138, 139, 141, 144, 144, 152, 153, 157, 160, 171, 175, 180 pr., 181, 183. P. XI (c. 1-106); c. 13, 14, 17, 19, 20, 25, 27, 28, 33, 41, 42, 44, 45, 57-59, 61, 65, 71, 72, 75, 82, 88, 93, 99-100, 102, 103. - P. xii (c. 1-88); c. 4 pr., 15, 19, 20, 25, 26 31, 35, pr. 37, 38, 40, 45, 49, 50, 55, 56, 58, 59, 64, 67, 73, 77, 79, 83, 84. P. XIII (c. 1-119); c. 13, 16, 24, 25, 37, 39, 40, 47, 52, 54, 55, 58, 59, 61, 63, 66, 67, 69, 73, 76, 77, 80, 82, 83, 88, 90,

spondent, et ex illis tantummodo eorum capitula decerpta sunt. Libri vero primus, secundus, undecimus et decimus tertius non ex Anselmi collectione sed ex Burchardi Decreto desumpti sunt, quem in omnibus quæ ex Anselmo non deprompsit, auctor sedulo secutus est (301). Habet tamen et alia documenta, quæ neque ex Burchardo neque ex Anselmo aut alia nota compilatione desumpsit. Tempus quo hæc epitome facta fuit, atque ipsius auctor penitus ignorantur. Cum vero nulla documenta continent quæ Urbani II († 1078) tempus prætergrediantur, illam brevi post Anselmi opus compilatam fuisse merito defendimus. Ea vero documenta quæ, uti diximus, auctor de novo adjunxit, pro maxima parte in Gregorii collectionem commigrarunt, quæ Polycarpus nominatur, et citra omne dubium nostram collectionem ad suam adornandam adhibuit. Cum enim ipse ex Anselmo potissimum deprompserit, simillimum vero esse videtur, et eorum opera adiisse qui ex Anselmo novas collectiones adornarunt, novaque documenta adjunxerunt. Gregorius opus suum post annum 1125 perfecit; unde sequeretur collectionem Savignianam eo tempore, quod annum 1098 et annum 1125 intercedit, fuisse confectam.

Gratianus quoque hanc epitomen non despexisse videtur, cum plurima et quidem etiam ex iis quæ apud Gregorium minime inveniuntur in suum Decretum receperit (302). Plura tamen de hac collectione proferam, ubi, cum per tempus licebit, de

91, 94-98, 100, 104-106, 110-112, 115, 118. P. XIV (c. 1-126); c. 4,6,9, 11-13, 19, 20, 27, 30, 32, 36, 40, 42, 45, 47-50, 52, 54-56, 58, 59, 62 64, 6774, 85, 86, 90, 93, 95, 97, 99, 103, 106. 107, 113, 114, § 1, 116-120, 123. P. xv (c. 1-205); c. 6, 9, 12, 16, 19, 25, 32, 3, 39, 41, 48-50, 53, 59, 62, 65-69, 75, 78, 79, 82, 83, 86, 90-94, 96, 105, 108111, 115, 116, 118-121, 123-126, 128, 129, 133, 137, 141, 150, 154, 157, 160-163, 165, 166, 175, 177, 181, 182, 190 pr., 202. P. xvi (c. 1-362); c. 2, 8, 9, 11, 13, 15, 17-19, 22, 25, 26, 28-31, 34, 36, 40 p., 45, 46, 49, 51, 53, 59, 60, 66, 68, 69, 72, 74-77, 100, 102, 105, 106 pr., 108, 109, 116, 120, 121, 132, 133, 137, 138, 145 pr., 148-150, 157-162, 173-175, 177, 179, 180, 181, § 2, 3, 182 pr., 183-185, 186 pr., 187, 189, 193, § 1, 2, 3, 5, 202-205 pr., 227, 237, 242-252, 254-260, 262, 265, 271, 292, 293, 296, 300, 304, 305, 322, 323, 325, 330, 335-337, 339-341, 346, 352, 360.

(301) Sufficiat unius libri synopticam tabulam hic adnectere, ut utriusque collectionis nexus pateat. Capitula notata ex Anselmo desumpta sunt, lib.vi (c. 1-26); Anselm. lib. ix, (c. 1-52); c. 1-4, 6, 7, 11, 12, 13, 20, 21, 24-27, 30, 32, 33, 35, 37, 38, 40, 41, 52.

(302) Ballerinii De antiquis collectionibus et collecloribus canonum, p. iv, c. 17, p. 666-669, ed. cit. Horum capitulorum indiculum hic adjungimus. Quæ ex Burchardi, Ivonis, Pseudo-Ivonis et Polycarpi operibus adnotavimus ea capita indicant,quæ apud illos æque ac in nostra collectione, mutata vero aliquatenus ipsorum forma, inveniuntur, ex quo patet Gratianum ea ex nostra collectione desumpsisse. Quoad Polycarpi collectionem duobus codicibus usus sum, qui in bibliotheca Parisiensi sub num. 3881 et 3882 servontur. D. 1, c. 52. Lib. XII, c. 85. Pol. D. 22, c. 3. Lib. 11, c. 54. Pol. D. 23, c. 22. Lib. x1, c. 57. D. 28, c. 12. Lib. 1, c. 17. D. 65, c. 7. L. 11, c. 37. D. 71, c. 7. L. II, c. 16. Cf. B. 2, c. 139. Ans. 7, c. 162. Pol. D. 71, c. 3,2, c. 47. Cf. B. 1, c. 109. Ps. 1, p. v, c. 211. D. 75, c. 2. L. II, c. 27. Cf. B. 1, c. 24. Ps. 1, p. v, c. 135, Ans. 6, c. 40. Pol. D. 86, c. 23. L. i, c. 18. Cl, C. 15, q. 7, c. 12. D. 86, c. 26, L, 11, c. 7. Cf. B. 2, c. 145. Ps. 1, p. vi, c. 218. D. 88, c. 3. L. XI, C.

Anselmi collectione ejusque cum Gratianeo Decreto A connexione libellum conscribam, in quo tum de ipsa tum etiam de nexu quem cum Anselmi, Bonizonis et Gregorii collectionibus habet, fusius agam.

Commodiorem viam iniit auctor cujusdam compilationis, quæ in bibliotheca regia Parisiensi sub num. 4283 asservatur, et sæculo decimo tertio adornata est. Tota enim ex Buchardi Wormatiensis (303) decreto desumpta est, in quo ne apicem quidem auctor mutavit. Codex vero mutilus est, et liber decimus sextus omnino desideratur.

Multo minus antecessores suos imitatus est auctor collectionis qæ in bibliothecæ Sanctæ Genovefæ codice Parisiis exstat, et ex Burchardi et Pseudo-Ivonis decreto compilata est. In quatuor partes tota dividitur, quarum singulæ in plures libros distribuuntur (304). Non raro auctor libros eo

33. D. 88, c. 8. L. x, c. 173. D. 89, c. 4. L. II, c. B 28. Cf. Ans. 6, c. 143. Pol. D. 101, c. 1. L. 11, c. 15. Cf. B. 1, c. 45. Ps. 1, p. v, c. 146. C. 1, q. 1, c. 52. L. 11, c. 49. C. 2, q. 5, c. 5. L. 1, c. 19. C. 7, q. 1, c. 26. L. 11, c. 9. C. 7, q. 1, c. 23. L. 11, c. 46. Cf. B. 2, c. 98. Ps. 1, p. vi, c. 175. Ans. 7, c. 107. C. 11, q. 1, c. 21. L. II, c. 21. C. 11, q. 3, c. 3, c. 56. L. xi, c. 92. L. x, c. 199. C. 12, q. 2, c. 4, c. 41. L. x, c. 235. Pol. L. IV, c. 78. Pol. C. 13, q. 2, c. 21. L. x, c. 206. Pol. C. 14, q. 4, c. 8. L. i, c. 48. C. 15, q. 2, c. 1. L. xi, c. 82. C. 15, q. 7, c. 6. L. 1, c. 69. C. 16. q. 1, c. 51. L. v, c. 69. C. 20, q. 3, c. 3. L. xi, c. 43. C. 23, q. 2, c. 2. L. xi, c. 107. C. 23, q. 4. c. 27. L. xi, c. 88. Pol. C. 23, q. 8, c. 30. L. x, c. 245. Cf. B. 1, c. 201. Ps. 1, p. I, c. 315. C. 24, q. 1, c, 42. L. 1, c. 5. C. 25,q.1, c. 14. L. XI, c. 6. C. 27, q. 1, c. 22, c. 23. L. 11, c. 18, c. 19. C. 27, q. 2, c. 15. L. 1, c. 15. C. 32, q. 7, c. 18. L. 1, c. 19. D. 5, c. 21. De pœnit. D. x, c. 213 Pol. D. 2, c. 72. De consecrat. L. XI, c. 29. C D. 3, c. 10. De consec. L. II, c. 48. Cf. B. 2, c. 88. Ps. 1, p. iv, c. 18. I. Pan. lib. 1, c. 173, c. 12. L. 1, c. 20. Cf. I. Pan. lib. II, c. 167. Ps. 1, p. iv, c. 6, c. 27. L. x, c. 244. Cf. B. 3, c. 36. Ps. 1, p. 1, c. 41. I. Pan. L. 11, c. 55. D. 5, c. 21. De cons. c. 21, 24, 31. L. 1, c. 9. Pol. L. xi, c. 28. Pol. L. x, c. 237. Pol. Nihil hic de alia quadam collectione dicimus, quæ ex Anselmi Lucensis opere excerpta est, ac in bibliotheca Vindobonensi (Cod. jur. can. 39, in-fol.) servatur. Opus nec in libros nec in titulos divisum ingentem capitulorum molem comprehendit, quæ omnia nec raro in eadem serie ex Anselmi collectione decerpta sunt. Plurima nec non maximi momenti documenta habet quæ hucusque inedita sunt.

(303) Libri eodem ordine quem Burchardus habet dispositi sunt. Sufficit proinde ea capitula adnotare quæ epitomator ex Burchardi Decreto retinuit. Lib. i (c. 1-234); c. 4, 5, 7, 11, 13 14, 19, 20, 21, 27, 43, 57, 59, 62, 66, 67, 74, 81, 210, 213, 214, 205, 209, 114. Lib. II (c. 1-239); c. 4, 6, 9, 13, 16, 18, 19, 22, 23, 33, 39, 47, 54, 88, 96-98, 100, 106110, 118, 120, 121, 123, 124, 155, 160, 171-173, 176, 183, 188, 189, 195, 198, 204, 205, 213, 216, 225, 226, 236. Lib. II (c. 1-241); c. 6, 7. 12, 34, 37, 40, 42, 52, 53, 67, 89, 100, 107, 110, 116, 120, 124, 128, 133, 136, 140, 142, 149, 150, 152, 158, 170, 176, 184, 188, 189, 192, 196, 204, 206, 211, 214-216, 229, 225, 226, 233, 237. Lib. IV (c. 1-101); c. 3, 16, 34, 44, 46 50, 52, 71, 75, 92. Lib. v (c. 1-53); c. 1, 8, 14, 20, 22, 24, 34, 36, 38, 46, 48. Lib. vI (c. 1-49); c. 2-4, 6, 11, 17, 15, 23, 32, 33, 37, 38, 46. Lib. vii (c. 1-30); c. 1, 7, 9, 10, 17, 19, 20, 25, 26. Lib. VIII (c. 1-101); c. 1, 2, 4, 7, 11, 13, 19, 25, 26, 30-34, 38, 47, 51, 56, 57,

D

dem modo ac Burchardus exorditur (305), et quamplurima ex Pseudo-Ivonis Decreto habet (306).Codex inscriptus num. 2 sæculo duodecimo ad finem vergente exaratus videtur, illumque Baluzius attentius dispexit, quippe qui ex lib. iv, p. 11, c. 101, decretum Adriani ad episcopum Catalaunensem evulgavit. Baluzius hanc decretalem Adriano II (867 + 881) attribuit, ex quo sequeretur eam ad Bereonem (878885) datam fuisse (307). Verumtamen si illius decretalis stylum paulo attentius inspicimus, illam potius Adriano IV (1154 1157) tribuendam, et ad episcopum Bosonam (1151 † 1161) datam fuisse dicemus (308). Proinde coliectio ipsa sub idem tempus confecta censenda esset: præterquam quod illud etiam est animadvertendum, quod videlicet hæc littera ab inferioris ævi manu exarata et codici adjecta videtur.

68, 83, 89, 92, 97, 99. Lib. Ix (c. 1-82); c. 1-4, 12, 13, 18, 19, 26, 27, 30, 31, 35, 40, 41, 45-52, 57, 58, 62, 63, 65, 69, 70, 73, 75, 76, 79-81.Lib. x (c. 1-68); c. 1, 5, 7, 9, 11, 14, 18, 20, 25, 27, 28, 30, 34, 36, 45, 48, 49, 51, 53, 55, 56, 62-64, 66-69. Lib. XI (c. 1-78); c. 2-9, 13, 15, 18, 25-27, 30, 45, 47. 50. Lib. xii (c. 1-39); c. 11, 12, 19, 20. Lib. xu (c. 1-28); c. 1-3, 6, 8-10, 11-15, 18, 21, 24, 27, 28. Lib. XIV (c. 1-17); c. 1-13, 17. Lib. xv (c. 1-44); c. 2, 3, 5-11, 13, 15-19, 24, 30, 32-36, 44. L. XVI (c. 1-37); c. 1, 8, 9, 11-13, 15-17, 1924, 27, 31, 33-37.

(304) P. 1, lib. 11, De sacramento baptimatis, c. 1-105. Lib. I, De sacramento altaris c. 1-153. Lib. Iv, De ecclesiis, c. 1-96. P. II, lib. 1, De episcopis, c. 1-217. Lib. 11, De clericis, c. 1-217. Lib. III, De judicibus, c. 1-67. Lib. iv, De conjugiis, c. 1101. Lib. v, De Deo dicatis et de jejunio, c. 1 116, P. In, lib. 1, De homicidiis, c. 1-46. Lib. 1, De auguriis, c. 1-61. Lib. III, De perjurio, c. 1 27. Lib. Iv, De ebrietate, c. 1-46. Lib. v, De fornicatione, P. IV, lib. 1, De excommunicatione, Lib. II, De confessione, c. 1-24. Lib. 1, De pœnitentia, c. 1-168. Dolendum sane est quod et hic codex mancus sit. Præter lib. v. P. 11 et lib. 1. P. IV capitula, liber primus cum rubrica et capitibus deest. Quoad reliqua collectionem integram exhibet.

(305) P. 11, lib. 11, c. 1; Burch. lib. 11, c. 1 P. 11, lib. III, C. 1-4; B. lib. xvI, c. 1-4. P. 11, lib. iv, c. 1-3; B. lib. VII, c. 1-3. Primus ejusdem partis liber eodem modo incipit et explicit Burchardi liber, qui ipsi respondet. P. 11, lib. 1, c. 1, c. 211 217. B. lib. 1, c. 1, 227-231.

(306) Ut pateat quinam nexus hanc collectionem inter et illas Burchardi et Pseudo-Ivonis existat, primæ partis librum quartum attente examinavimus, et cum prædictis collectionibus contulumus. C.1-3, B. lib. I, c. 1; lib. 1, c. 209; lib. 11, c. 3. C. 4. Ps. 1, p. ш, c. 2, C. 5-32. B. lib. in, c. 81, 80, 8284, 87, 93, 6-9, 26, 86, 40, 44, 45, 48, 49, 52, 53, 56-58, 61, 64, 65, 109, 110, 112, 114, 120. C. 33, Ps. 1, p. 1, c. 98. C. 34-37. B. lib. 1, c. 160-163. C. 38-40. Ps. I, p. m, c. 104-106. C. 41-46. B. lib. III, c. 191-194, 196, 197. C. 47-53. Ps. 1, p. ш, c. 117, 121, 124, 127-130. C. 54. B. lib. 11, c. 190. C. 56-68, Ps. 1, p. ш, c. 133, 134, 136, 137, 143, 158, 163, 164, 160, 167, 168, 161, 169, 172. C. 69. B. lib. 1, c. 215. C. 70-72. Ps. 1, p. 1, c. 174, 138, 159. C. 73-74. B. lib. III, c. 129, 130. C. 75-96. B. lib. n, c. 136, 137, 139, 187, 188, 174, 189, 185, 186, 184, 36, 35, 13, 14, 38, 157, 233, 37, 39, 27,

62, 11, 12.

(307) Miscellaneorum, t. V. p. 488. Cf. Gallia Christiana, t. IX, col. 869, ed. cit.

(308) Gallia Christiana, 1. c., col. 882.