Sustinuit, nil umquam hac carne libentius edit. Nam scelere in tanto ne quæras, et dubites, an Prima voluptatem gula senserit: ultimus autem, 90 Qui stetit absumto jam toto corpore, ductis Per terram digitis, aliquid de sanguine gustat. Vascones, hæc fama est, alimentis talibus olim Produxere animas: sed res diversa, sed illic Fortunæ invidia est, bellorumque ultima, casus 95 Extremi, longe dira obsidionis egestas.
Hujus enim, quod nunc agitur, miserabile debet Exemplum esse cibi; sicut modo dicta mihi gens Post omnes herbas, post cuncta animalia, quidquid Cogebat vacui ventris furor, hostibus ipsis 100 Pallorem ac maciem et tenues miserantibus artus, Membra aliena fame lacerabant, esse parati Et sua. Quisnam hominum veniam dare, quisve Deorum
Viribus abnuerit dira atque inmania passis, Et quibus illorum poterant ignoscere manes, 105 Quorum corporibus vescebantur? Meliùs nos Zenonis præcepta monent: nec enim omnia, quædam Pro vitâ facienda putat. Sed Cantaber unde Stoicus, antiqui præsertim ætate Metelli? Nunc totus Graias nostrasque habet, orbis Athe-
Gallia causidicos docuit facunda Britannos: De conducendo loquitur jam rhetore Thule. Nobilis ille tamen populus, quem diximus ; et par Virtute atque fide, sed major clade Saguntus, Tale quid excusat. Mæotide sævior arâ Ægyptus; quippe illa nefandi Taurica sacri Inventrix homines (ut jam, quæ carmina tradunt, Digna fide credas) tantum inmolat; ulterius nil Aut gravius cultro timet hostia. Qui modo casus Inpulit hos? quæ tanta fames, infestaque vallo 120 Arma coegerunt, tam detestabile monstrum Audere? anne aliam, terrâ Memphitide siccâ, Invidiam facerent nolenti surgere Nilo?
Quâ nec terribiles Cimbri, nec Britones umquam, Sauromatæve truces, aut inmanes Agathyrsi, 125 Hac sævit rabie inbelle et inutile vulgus, Parvula fictilibus solitum dare vela phaselis, Et brevibus pictæ remis incumbere testæ.
Nec pœnam sceleri invenies, nec digna parabis Supplicia his populis, in quorum mente pares
Et similes ira atque fames. Mollissima corda Humano generi dare se Natura fatetur,
Quæ lacrumas dedit: hæc nostri pars optima sensûs. Plorare ergo jubet causam dicentis amici Squaloremque rei, pupillum ad jura vocantem 135 Circumscriptorem, cujus manantia fletu
Ora puellares faciunt incerta capilli.
Naturæ imperio gemimus, quum funus adultæ Virginis obcurrit, vel terrâ clauditur infans,
Et minor igne rogi: quis enim bonus et face dig.
Arcanâ, qualem Cereris vult esse sacerdos, Ulla aliena sibi credat mala? Separat hoc nos A grege mutorum; atque ideo venerabile soli Sortiti ingenium, divinorumque capaces, Atque exercendis capiendisque artibus apti, Sensum a cœlesti demissum traximus arce, Cujus egent prona et terram spectantia. Mundi Principio indulsit conmunis conditor illis
Tantùm animas, nobis animum quoque, mutuus ut
Adfectus petere auxilium et præstare juberet, 150 Dispersos trahere in populum, migrare vetusto De nemore, et proavis habitatas linquere silvas; Edificare domos, laribus conjungere nostris Tectum aliud, tutos vicino limine somnos Ut conlata daret fiducia; protegere armis Labsum, aut ingenti nutantem vulnere civem, Conmuni dare signa tubâ, defendier îsdem, Turribus, atque unâ portarum clave teneri.
Sed jam serpentum major concordia: parcit Cognatis maculis similis fera. Quando leoni Fortior eripuit vitam leo? quo nemore umquam Exspiravit aper majoris dentibus apri? Indica tigris agit rabidâ cum tigride pacem Perpetuam: sævis inter se convenit ursis. Ast homini ferrum letale incude nefandâ Produxisse parum est; quum rastra et sarcula tan-
Adsueti coquere, et marris ac vomere lassi Nescierint primi gladios extundere fabri. Adspicimus populos, quorum non subficit iræ Occidisse aliquem: sed pectora, brachia, vultum,170 Crediderint genus esse cibi. Quid diceret ergo, Vel quò non fugeret, si nunc hæc monstra videret Pythagoras, cunctis animalibus abstinuit qui Tamquam homine, et ventri indulsit non omne legumen?
Quis numerare queat felicis præmia, Galle, Militia? Nam si subeuntur prospera castra, Me pavidum excipiat tironem porta secundo Sidere: plus etenim fati valet hora benigni, Quàm si nos Veneris conmendet epistola Marti, 5 Et Samiâ genitrix quæ delectatur arenâ.
Conmoda tractemus primum conmunia, quorum Haud minimum illud erit, ne te pulsare togatus Audeat; immo, etsi pulsetur, dissimilet, nec Audeat excussos prætori ostendere dentes, Et nigram in facie tumidis livoribus offam, Atque oculum medico nil promittente relictum. Bardaicus judex datur hæc punire volenti Calceus, et grandes magna ad subsellia suræ, Legibus antiquis castrorum, et more Camilli Servato, miles ne vallum litiget extra,
Et procul a signis. Justissima centurionum Cognitio est igitur de milite; nec mihi deerit Ultio, si justæ defertur causa querela.
Tota cohors tamen est inimica, omnesque manipli 20 Consensu magno efficiunt, curabilis ut sit
Vindicta et gravior, quam injuria. dignum erit ergo Declamatoris mulino corde Vagelli,
Quum duo crura habeas, obfendere tot caligas, tot Millia clavorum. Quis tam procul absit ab Urbe? 25 Præterea quis tam Pylades, molem aggeris ultra Ut veniat? lacrumæ siccentur protenus, et se Excusaturos non sollicitemus amicos. Da testem, judex quum dixerit: audeat ille, Nescio quis, pugnos qui vidit, dicere, Vidi; Et credam dignum barbâ, dignumque capillis Majorum. Citiùs falsum producere testem Contra paganum possis, quam vera loquentem Contra fortunam armati contraque pudorem. Præmia nunc alia, atque alia emolumenta note-
Sacramentorum. Convallem ruris aviti Inprobus, aut campum mihi si vicinus ademit, Et sacrum effodit medio de limite saxum, Quod mea cum vetulo coluit puls annua libo; Debitor aut sumtos pergit non reddere numos, 40 Vana supervacui dicens chirographa ligni; Exspectandus erit, qui lites inchoet, annus Totius populi: sed tunc quoque mille ferenda Tædia, mille moræ ; toties subsellia tantùm e; Sternuntur ; jam facundo ponente lacernas Cædicio, et Fusco jam micturiente, parati Digredimur, lentâque fori pugnamus arenâ. Ast illis, quos arma tegunt, et balteus ambit, Quod placitum est ipsis, præstatur tempus agendi; Nec res adteritur longo subflamine litis.
Solis præterea testandi militibus jus Vivo patre datur: nam, quæ sunt parta labore Militia, placuit non esse in corpore censûs,
Omne tenet cujus regimen pater: ergo Coranum Signorum comitem, castrorumque æra merentem,55 Quamvis jam tremulus, captat pater. Hunc labor
Provehit, et pulcro reddit sua dona labori. 1psius certè ducis hoc referre videtur,
Ut, qui fortis erit, sit felicissimus idem;
Ut læti phaleris omnes, et torquibus omnes. 60
« PredošláPokračovať » |