uerit cum discipulis suis manducare pascha, quod propinquante passione tristis fuerit anima eius, non falso utique referuntur. uerum ille hos motus certe dispensationis gratia ita cum uoluit suscepit animo humano, ut cum uoluit factus est homo. 5 proinde, quod fatendum est, etiam cum rectas et secundum deum habemus has affectiones, huius uitae sunt, non illius quam futuram exspectamus. et saepe illis etiam inuiti cedimus; itaque aliquando, quamuis non culpabili cupiditate, sed laudabili caritate moueamur, etiam dum nolumus flemus. habemus 10 ergo eas ex humanae condicionis infirmitate; non autem ita dominus Iesus, cuius et infirmitas fuit ex potestate. sed dum uitae huius infirmitatem gerimus si eas omnino nullas habeamus, tunc potius non recte uiuimus. uituperabat enim et detestabatur apostolus quosdam, quos etiam esse dixit sine affectione. 15 culpauit etiam illos sacer psalmus; quibus ait: sustinui qui simul contristaretur, et non fuit. nam omnino non dolere dum sumus in hoc loco miseriae profecto, sicut quidam etiam apud saeculi huius litteratos sensit et dixit, non sine magna mercede contingit immanitatis in animo, 20 stuporis in corpore. quocirca illa quae άná aa graece dicitur, quae si latine posset impassibilitas diceretur, si ita intellegenda est — in animo quippe, non in corpore accipitur - ut sine his affectionibus uiuatur, quae contra rationem accidunt mentemque perturbant, bona plane et maxime optanda est, sed 25 nec ipsa huius est uitae. non enim qualiumcumque hominum uox est, sed maxime piorum atque iustorum multumque sanctorum: si dixerimus quia peccatum non habe2 cf. Matth. 26, 38 14 cf. Rom. 1, 31 19 cf. Tusc. 3, 6, 12 27 I Io. 1, 8 1 cf. Luc. 22, 15 15 Ps. 68, 21 2 fuerat P feruntur G1 4 suscipit DP1 5 cum fatendum (om. quod) P1 confitendum 7 speramus DGPTv cedemus D 10 ita] ait T M'P'v corpore P contigit PT 12 infirmitate D 16 post simul add. P2 mecum 18 litteratus G1P anima D'GP aphathia D 21 possit DGv que iust. atq. sanctorum DGPTv sic MV 17 dolore G1 9 moneamur P1 babemus D'G loco] sensi M 19 magna om. T 20 apathia PT aphatia G'MVv 23 uiuantur D 26 multum 27 quoniam DGPTV 5 mus, nos ipsos seducimus et ueritas in nobis non est. tunc itaque árása ista erit quando peccatum in homine nullum erit. nunc uero satis bene uiuitur sine crimine; sine peccato autem qui se uiuere existimat non id agit ut peccatum non habeat, sed ut ueniam non accipiat. V. DE QVINQVE CORPORIS SENSIBVS ORATIO. EX LIBRO CONFESSIONVM DECIMO INTER CETERA ET AD LOCVM. 5 Domine, amo te; percussisti cor meum uerbo tuo, et amaui te. sed et caelum et terra et omnia quae in eis sunt ecce 10 undique mihi dicunt ut te amem, nec cessant dicere omnibus, ut sint inexcusabiles. altius autem tu misereberis cui misertus eris et misericordiam praestabis cui misericors fueris: alioquin caelum et terra surdis loquuntur laudes tuas. quid autem amo, cum te amo? non speciem corporis nec decus temporis, 15 non candorem lucis ecce istis amicum oculis, non dulces melodias cantilenarum omnimodarum, non florum et ungentorum et aromatum suauiolentiam, non manna et mella, non membra acceptabilia carnis amplexibus, non haec amo, cum amo deum meum. et tamen amo quandam lucem et quandam 20 uocem et quendam odorem et quendam cibum et quendam amplexum, cum amo deum meum, lucem, uocem, odorem, cibum, amplexum interioris hominis mei, ubi fulget animae meae quod non capit locus et ubi sonat quod non rapit tempus et ubi olet quod non spargit flatus et ubi sapit quod non 25 11 cf. Rom. 1, 20 1 seseducimus V1; corr. m. 2 2 ophatia MV MV 4 autem MTV: enim DGPv 3 hominem 7 oratio om. GTv 8 in12 inexcussabiles P. miseratus T 14 terram MV surdi M. locuntur v amicum] amo cum, Gv 17 medolias M1V unguentorum GPV ter-locum om. DGPTv 16 nec 17 om18 suaueolentiam P1T 22 cum 20 quendam P 21 quandam ampl. T 23 interiores P fulgit D'G1 25 spar minuit edacitas et ubi haeret quod non diuellit satietas: hoc est quod amo, cum deum meum amo. et quid est hoc? interrogaui terram, et dixit: non sum; et quaecumque in eadem sunt idem confessa sunt. interrogaui mare et abyssos et 5 reptilia animarum uiuarum, et responderunt: non sumus deus tuus; quaere super nos. interrogaui auras flabiles, et inquit uniuersus aer cum incolis suis: fallitur Anaximenes, non sum deus. interrogaui caelum, solem, lunam, stellas: neque nos sumus deus quem quaeris, inquiunt. et dixi omnibus his 10 quae circumstant fores carnis meae: dicite mihi de deo meo, quod uos non estis, dicite mihi de illo aliquid. et exclamauerunt uoce magna: ipse fecit nos. interrogatio mea, intentio mea, et responsio eorum, species eorum. et direxi me ad me et dixi mihi: tu quis es? et respondi: homo. et ecce 15 corpus et anima in me mihi praesto sunt, unum exterius et alterum interius; quid horum est unde quaerere debui deum meum, quem iam quaesiueram per corpus a terra usque ad caelum, quousque potui mittere nuntios radios oculorum meorum? sed melius quod interius; ei quippe renuntiabant 20 omnes nuntii corporales praesidenti et iudicanti de responsionibus caeli et terrae et omnium quae in eis sunt dicentium: non sumus deus, et: ipse fecit nos. homo interior cognouit haec per exterioris ministerium: ego interior cognoui haec, ego, ego animus per corporis mei sensum. interrogaui mundi 25 molem de deo meo, et respondit mihi: non ego sum, sed ipse 12 Ps. 99, 3 4 item D abyssus DG1MV abyssum P 6 quare Pi T 3 quicumque P aures fatetur G'v 8 solem om. Gv lunam flauiles G'MPV 9 simus P 7 cum V: eum V2 anaximedes DG amaxime. P: om. v solem PT 10 foris DPv 15 presto MPVv 17 inde a iam scriptura m. 1 in cod. V ita deleta est, ut uix legi pos sit; quae euanuerunt suppleuit m. alia tamqʻsiueram (om. iam) T renuntiabunt M nuntiabant P 20 corporis G1v 21 dicentium DGMPTV': diceret iam V 22 et DG MPV: sed G'Tv 23 per haec om. TV2 24 ego al terum om. D'G' sensum corp. mei DGPTv 25 sum ego Go me fecit. nonne omnibus quibus integer sensus est apparet haec species? cur non omnibus eadem loquitur? animalia pusilla et magna uident eam, sed interrogare nequeunt; non enim praeposita est in eis nuntiantibus sensibus iudex ratio. homines autem possunt interrogare ut inuisibilia dei per ea 5 quae facta sunt intellecta conspiciant; sed amore subduntur eis et subditi iudicare non possunt. nec respondent ista interrogantibus nisi iudicantibus nec uocem suam mutant, id est speciem suam, si alius tantum uideat, alius autem uidens interroget, ut aliter illi appareat, aliter huic; sed eodem modo 10 utrique apparens illi muta est, huic loquitur. immo uero omnibus loquitur; sed illi intellegunt qui eius uocem acceptam foris intus cum ueritate conferunt. ueritas enim dicit mihi: non est deus tuus caelum et terra. ITEM EX LIBRO CONFESSIONVM X INTER CETERA ET AD LOCVM. 15 Ecce quantum spatiatus sum in memoria mea quaerens te, domine, et non te inueni extra eam; neque enim aliquid de te inueni quod non meminissem ex quo didici te. nam ex quo didici te non sum oblitus tui. ubi enim inueni ueritatem, ibi inueni deum meum, ipsam ueritatem; quam ex quo 20 didici non sum oblitus. itaque ex quo te didici manes in memoria mea et illic te inuenio, cum reminiscor tui et delector in te. hae sunt sanctae deliciae meae, quas donasti mihi misericordia tua respiciens paupertatem meam. 4 sensus G' ut DMPT: et V 12 sed DGPTv: si MV m. 1 et 2 14 terra et caelum DGPTv 15 De isdem (hisdem G) quinque corporis sensibus oratio pulchra (pulcra G) atque prolixa praemittunt DGPTv inter-locum om. DGPTv 21 ante manes add P: non su oblitus 23 haec D'GMPV itaq. ex quo te didici 22 dilector P qua (s rasa) G 24 respicies Gr Sed ubi manes in memoria mea, domine, ubi illic manes ? quale cubile fabricasti tibi? quale sanctuarium aedificasti tibi? tu dedisti hanc dignationem memoriae meae ut maneas in ea; sed in qua eius parte maneas hoc considero. transcendi enim partes 5 eius quas habent et bestiae, cum te recordarer, quia non ibi te inueniebam inter imagines rerum corporalium. et ueni ad partes eius, ubi commendaui affectiones animi mei; nec illic inueni te. et intraui ad ipsius animi mei sedem, quae illi est in memoria mea, quoniam sui quoque meminit animus; nec 10 ibi tu eras: quia sicut non es imago corporalis nec affectio uiuentis, qualis est cum laetamur, contristamur, cupimus, metuimus, meminimus, obliuiscimur et quidquid huius modi est, ita nec ipse animus es, quia dominus deus animi tu es et commutantur haec omnia, tu autem incommutabilis manes 15 super omnia et dignatus es habitare in memoria mea ex quo te didici. et quid quaero quo loco eius habites, quasi uero loca ibi sint? habitas certe in ea, quoniam tui memini ex quo te dedici, et in ea te inuenio cum recordor te. Vbi ergo te inueni, ut discerem te? neque enim iam eras in 20 memoria mea priusquam te inuenirem. ubi ergo te inueni, ut discerem te nisi in te supra me? et nusquam locus, et recedimus et accedimus, et nusquam locus. ueritas ubique praesides omnibus consulentibus te simulque respondes omnibus etiam diuersa, consulentibus; liquide tu respondes, sed non liquide omnes 25 audiunt. omnes unde uolunt consulunt, sed non semper quod uolunt audiunt. optimus minister tuus est qui non magis intuetur hoc a te audire quod ipse uoluerit, sed potius hoc uelle quod a te audierit. T 2 illic cubile fabr. P quale sanct.tibi om. MV 3 eam 10 est DG'MVv 11 contristamur om. Gv 24 respondis DMV |