38. 26.

mifcentem, inque medias rapientem, ut talis orator ferri non poffit, poeta divinus fit, perfectum oratorem faciunt.

Non ignoro quidem, effe, qui illam verborum insolentiam, ac diviniorem furorem, oratione nihil metri habente, quam poema profaicum dicunt, imitentur: meis tamen mihi auribus animique fenfibus fi fidere licet, nihil carmina illa prosa delectationis habent, artis aliquid, tumoris ingrati permultum ; ac ne tam bene quidem cum illis agi folet, ut disjecti membra poetæ, qualia in verfione profa carminis, agnofcas, fed ejus, qui poeta haberi cupiebat. Non in eofdem me adfectus rapi persentisco, quos profum carmen exprimere ftudet, quibus folis illa fe infolentia et audacia verborum tueri poteft: unde dum is, qui se poetam dicit, furere videtur, vel potius furere velle, ego langueo, furdo Ciceroniano non abfimilis, qui oratorem videbat, non audiebat. Profum ergo ejufmodi poema ut excellentia Jobi, Mofis, Davidis carmina habeam, quorum divino adflatu ipse inter legendum adficior, non adducar. Quæ autem fit ratio metri Hebraici, noftro liberioris, inque arbitrio et impetu poetarum fiti, melius faciliufque dici poft Prælectionem XIX. poterit, in qua magis quam hic noftrum habebimus Lowthum.

(5) Concedenda alia Lowtho arbitrer, alia neganda. Dandum cenfeo, dabuntque omnes, elegantiam ac vitam Hebraicæ appellationis poft tot fecula nec fperari nec tentari poffe: quæ enim illam perficiunt varia ac prope infinita, mollities et afperitates literarum, ac vocalium tanquam media, femitoniis muficorum non diffimilia, festinationes et moræ minutiores his, quæ fyllabam brevem longamque faciunt, alia denique permulta, scribendo exprimi nequeunt. Ac ne quidem a dialectis cognatis peti fas eft, ut vitam, fuamque fuavitatem appellationi Hebraicorum verborum reddant: folent enim dialecti a dialectis appellatione maxime diftare, ut putidum huic fit, quod illi confuetum aut dulce. Verum id nihil ad metrum; neque hujus elegantiæ jactura periiffe fpem metri Hebraici inveniendi ftatuit auctor.

Ultro etiam offero, moneoque, quod ne petit quidem puncta vocalia, fi ad illas exigantur leges, quas aliqui fingunt, omni omnino metro linguam Hebraicam ineptam facere. Quod fi enim æqualia funt omnium fyllabarum tempora, quod volunt, qui tres moras cuivis fyllabæ tribuunt, id eft, fi fyllabæ omnes five ob vocalem longam five ob pofitionem longæ exiftimantur, neque funt

præterea fyllaba breviores, nec Scheva mobile vocalis breviffimæ loco haberi licet: defperandum non modo omne metrum erit, in lingua cujus omnia elementa perfecte funt æqualia, fed et numerus orationis, atque adeo illa varietas, quæ vel in colloquiis erectos nos tenet, fomnofque fugat, excludetur.

At manifefto hæ leges, in Germania notiores quam in Britannia, vitio latæ funt: quidquid autem ex illis hactenus verum est, ut punctorum quæ nunc funt juftam rationem reddat, non ad antiquam Hebræorum appellationem modumque fyllabarum, fed ad grammatica Maforetharum placita referendum exiftimem. De utroque pauca: nec enim hic locus eft, fcrinia, uberiori grammaticæ Hebraicæ deftinata, effundendi, nec aufim difputationem, quam totam vellem jucundam ac poetici leporis plenam effe, his fpinis impedire. Primo enim, ut taceam, crebris anomaliis, quarum fatis pro arbitrio ratio redditur, obrui leges, quæ cuivis fyllabæ tria tempora definiunt, ipfifque auribus judicibus cauffa cadere, qui dicat, non plus temporis requirere quam T, cum

audiamus omnino, eo tempore quo effertur, non et appellari, fed ante ipfi accentus, hac certe in lite maximam habituri auctoritatem, novæ legi refragantur. Ex horum norma funt fyllabæ aliquæ, quibus vulgares grammatici tria fua tempora largiuntur, adeo breves, ut earum nulla ratio habeatur, præfixum in fyllaba fimplice, et fyllaba compofita ex Scheva concifo orta, (e. c. by in contra Scheva mobile in media voce pro fyllaba plena numeratur, cui ne unicum quidem tempus grammatici, contra quos difputo, concedunt: ut jufto brevior vox, laborantem dicunt phrafi Arabica, exiftimetur, contra longa, five, ut aiunt, fana. Sunt permulta ejufmodi, fed quæ, quia minuta et ingrata funt, hic non excerpo. Eft vero dubitationis expers, qui punctorum vocalium rationem redditurum fe profitetur, accentus non negligere, nec illis recentiores natales, de quibus inter Cappellos Buxtorfiofque disputatum eft, objicere debere. Quæ enim cunque eorum ætas fit, dubio tamen caret, difcrimen vocalium Maforethicarum longarum et brevium recentius accentibus effe: non raro enim ab accentibus pendet, longane an brevis vocalis ponenda fit. Obliviofi funt difputatores, qui vocales cum Buxtorfiis, tanquam antiquas et divinas venerantes, contra accentus cum Cappellis faciunt, ut fuos de vocalibus er

rores tueantur. Nec foli accentus jubent, Scheva mobile pro vo cali haberi, sed et ejus loco Arabes veram vocalem ponere folent, ut Katalu pro Katlu, et qui literis Græcis Latinifque Hebraicas voces fcripferunt, LXX. tres Græci, Origenes, Hieronymus, alii, Græcam pro illo Latinam ve vocalem habent.

Tota porro illa vocalium longarum breviumque ratio, qualem Maforethæ inftruxerunt, fufpecta mihi videtur. Sumit id, quod ab omnium aliarum linguarum usu abhorret, auribufque eft moleftiffimum, æqualia fyllabarum, nifi quid intercedat, tempora effe debere. Nec reliquarum dialectorum Orientis confenfu sese tueri poteft: hæ enim illud difcrimen longarum vocalium breviumque, quod Maforethis placuit, ut vocalis fimplicis fyllaba longa fit, brevis compofitæ, omnino ignorant: contra, quod vero magis confentaneum eft, Arabibus illæ vocales folæ longæ habentur, poft quas fequitur fono proprio deftituta litera ", quas Hebræorum grammatici, quia abjici nequeunt, invariabiles dicunt: reliquæ omnes breves. Ut ergo quid fentiam expromam, tantum abfuerunt veteres Hebræi ab illa Maforetharum diligentia, quæ fingularum vocalium quantitatem duplicata earum figura exprimit, ut tres modo vocales cum Arabibus Syrifque haberent, quarum rarus ufus, ubi ambiguitas orationis eas expofceret. Pro his deinceps Syri quinque vocalibus uti a Græcis didicerunt feculo octavo (vide Affemani Biblioth. Orient. T. i. pag. 64, 477, 478.) Judæi autem vii Græcorum vocales multiplicatis punctis imitari cœperunt. Quorum exemplo cum difcerent, tempus vocali debitum figura diftingui poffe, ut eft grammaticorum genus nimis diligens, otio in induftriam verso, ix vel x vocales excogitârunt, ut poffent pro lubitu brevi vel longa uti. Quas quidem breviter dictas, exque historia linguarum Orientalium decerptas sententias argumentis confirmare non hic vacat: atque etiam vereor, ne aliarum rerum cupidis lectoribus hæc jam copia difpliceat. Sed ignofcent, fi æqui haberi volunt, neceffitati: qui enim potest recte de poefi ftatui, omiffa omni de prosodia quæftione?

Quod fi ergo hæc, quæ manifefto laborare vitio videntur, demas, fyllabamque tonicam producas, non inepta metro erit lingua Hebraica in reliquis, quæ erroris convinci non poffunt, punctis Maforetharum attemperata. Nec deeft carminibus Hebraicis ad hanc legem recitatis fua fuavitas foni, rhythmufque, liberior quidem, fed tamen talis, ut faltantium choris moderari potuerit; qui ipfi poetici numeri non fpernendo indicio funt, non penitus

veram appellationem Hebraicam intercidiffe, fed (modefte loquar) magnam ejus partem in punctis, quæ nimis aliqui contemnunt, fupereffe. Hanc numerorum fuavitatem poeticofque modos fi minus perfenfit nofter, adcufanda fortaffe propria Anglis vocum Hebraicarum appellatio, noftra plerumque multo deterior, quam ab Hifpaniæ Judæis, Hierofolymitanam originem profitentibus, Germanofque et Polonos Judæos ceu Galilæam turbam, (nec abludit dialectus) afpernantibus, acceptam et tralatitiam fervavimus. At multi ex Britannis in Hebraicis idem, quod in Latinis, faciunt, ita omnia ad fuæ linguæ modum detorquentes, ut exteris non intelligantur: quod fi et auctor fecit, non potuerunt non Hebraica punctis Maforethicis inftructa paulo magis, quam erant, videri incondita. Equidem illam de genuina appellatione Hebraica quæftionem nondum fatis tractatam, ac ne eatenus quidem perpurgatam, ut femper numerus fyllabarum ac quantitas definiri poffit, largior auctori: veteres tamen, qui Hebraica Græce et Latine fcripferunt, cum punctis conferens, ac fi difcrepent, ad cognatas dialectos, fuperftitem maxime Arabicam, tanquam ad arbitros confugiens, in multis nihil effe dubii deprehendo, fed concinere puncta cum veteribus Græcis Latinifque, in diffenfu paulo fæpius Origenem et Hieronymum, quam puncta, errâffe: tantum autem veræ et antiquæ appellationis fupereffe, ut, fi quod metrum certum integrifque odis perpetuum fuiffet, non ubivis latere poffet, licet nos fæpe fugiat. Id vero, quod nullibi a diligentiffimis viris inveniri potuit, non fuiffe arbitrer. Sed immenfa eft materia, non tractanda, fed fubindicanda lectoribus, fi quos non tædet iifdem veftigiis grammaticas has perfequi minutias.

(6) Vide notam 8 Prælectioni fequenti fubjiciendam,

40. n. 17.

(7) Recte hæc ab auctore dici, nec in media fententia ver- 41. 17. fus Hebraici finem faciendum, argumento funt alphabetica car

mina.

(8) Ab etymi investigatione, et comparatione fignificationum, 45. n. 30. qua carere hæc difputatio poterat, felicius nonnunquam auctor fefe continuiffet. Quæ fupra de Din habet, conjecturæ locum merentur: at nec certa et explorata funt, nec meliora confueta derivatione a canendo. At de verbo S perquam adferuntur improbabilia, quod, folis perexiguis reliquiis Hebraicæ linguæ ufus, tentavit rem difficillimam in philologia, quæ omnes veteris linguæ copias requirebat. Meliora et limpidiora prodiderat Schul

tenfius, quo duce, vel lingua potius Arabica viam monftrante, bun primo eft premere, deinde et dominio premere, feu dominari, et exprimere fimilitudine: unde et nos ufitatiffimam Arabum phrasin, sed in qua aliqui hæferunt, exponere folemus, u, proprie, percuffit fimilitudinem, tanquam ictu eam exprimens, ut in moneta fit, quam et cudere Arabicum, percuffit, fignificat; id vero deinde eft, propofuit fimilitudinem, fimili rem illuftravit. Illud autem fcitu dignius, nec prætermiffum Lowtho, fed tamen paulo dicendum diftinctius, nominis un duplicem in poefi vim effe, quæque de ejus ufu collegit exempla auctor, atque his quæ addi poffunt, in duo fignificatus difpefcenda effe. Jam enim omnia in univerfum carmina ob figuratum dicendi genus prophetica, epinicia, lugubria, invectiva, ut Num. xxi. 27. xxiii. xxiv. Ps. xlix. 5. Jes. xiv. 4. ac præterea Habac. ii. 6. forte etiam Ezech. xvi. 44: jam ab aliis carminibus diftin&tum, atque etiam cantico (2) oppofitum, breve quoddam verfuum genus, mediocre, ad morum difciplinam fapientiamque pertinens, Pythagoreis fimillimum fententiis, defignat, 1 Reg. v. 12. Prov. i. 1. de quo Prælectione XXIV. agitur.

,vocantur משלים

7 idem fupra laudatus Schultenfius ad Job xvi. 20. rectius paræmiam, orationem flexam exponit, ab Arabico 7 deflectere, per ambages ducere, ut opus non fit illa, ad quam perfugiunt plerique, permutatione literarum, qua quid verbum fignificaverit, ex alio verbo efficitur. Id unum addam, et hujus nominis duplicem fignificationem folicite diftinguendam effe: jam enim ab ambagibus, et intricato dictionis, ænigma eft; jam omne in univerfum carmen a vulgari fermonis proprietate ac tanquam rectitudine deflectens: Habac. ii. 6. Pf. xlix. 5. lxxviii. 3. Sic Latini profam orationem tanquam prorfam, feu rectam dixerunt, quod eam non inflexerit cantilena. Verba funt Donati. Cæterum quæ hic obiter de ænigmate habet nofter, monent nos, aliquid de ænigmate poetico Hebræorum addendum effe.

Notum eft vel ex Salomonis hiftoria ænigmatum ftudium honofque apud veteres, ut vel reges, ingenti muleta ftatuta, illis certare non dedignarentur. Cujufmodi obfcura et Salomoni propofuiffe Arabiæ felicis reginam legimus, 1 Reg. x. I. et Salomonem inter Hiramumque Tyri regem reciprocata ingeniorum certamina, conducto etiam ab Hiramo qui ænigmata Salomonis folveret homine ingeniofo, Menander et Dius, Tyriorum hiftorici,