Obrázky na stránke
PDF
ePub

STE

SATIRA VIII.

5

TEMMATA quid faciunt? quid prodest, Pontice, longo
Sanguine censeri pictosque ostendere vultus
Majorum, et stantes in curribus Aemilianos,
Et Curios jam dimidios, humeroque minorem
Corvinum, et Galbam auriculis nasoque carentem?
Quis fructus generis tabula jactare capaci
Corvinum, posthac multa contingere virga
Fumosos Equitum cum Dictatore magistros,
Si coram Lepidis male vivitur? effigies quo
Tot bellatorum, si luditur alea pernox
Ante Numantinos; si dormire incipis ortu
Luciferi, quo signa duces et castra movebant?
Cur Allobrogicis et magna gaudeat ara

Natus in Herculeo Fabius Lare, si cupidus, si
Vanus et Euganea quantumvis mollior agna;
Si tenerum attritus Catinensi pumice lumbum
Squalentes traducit avos, emptorque veneni
Frangenda miseram funestat imagine gentem?
Tota licet veteres exornent undique cerae
Atria, nobilitas sola est atque unica virtus.
Paullus vel Cossus vel Drusus moribus esto;
Hos ante effigies majorum pone tuorum;
Praecedant ipsas illi te Consule virgas.

Prima mihi debes animi bona: sanctus haberi
Justitiaeque tenax factis dictisque mereris,

10

15

20

25

25

Agnosco procerem. Salve, Gaetulice, seu tu
Silanus, quocunque alio de sanguine, rarus
Civis et egregius patriae contingis ovanti.
Exclamare libet populus quod clamat Osiri
Invento. Quis enim generosum dixerit hunc qui
Indignus genere et praeclaro nomine tantum
Insignis? Nanum cujusdam Atlanta vocamus,
Aethiopem cygnum, pravam extortamque puellam
Europen; canibus pigris scabieque vetusta
Levibus et siccae lambentibus ora lucernae
Nomen erit pardus, tigris, leo, si quid adhuc est
Quod fremat in terris violentius. Ergo cavebis,
Et metues ne tu sis Creticus aut Camerinus.

His ego quem monui? tecum est mihi sermo, Rubelli
Plaute. Tumes alto Drusorum stemmate, tanquam
Feceris ipse aliquid propter quod nobilis esses,
Ut te conciperet quae sanguine fulget Iuli,
Non quae ventoso conducta sub aggere texit.
"Vos humiles," inquis, "vulgi pars ultima nostri,
Quorum nemo queat patriam monstrare parentis:
Ast ego Cecropides!" Vivas et originis hujus
Gaudia longa feras: tamen ima plebe Quiritem
Facundum invenies; solet hic defendere causas
Nobilis indocti; veniet de plebe togata
Qui juris nodos et legum aenigmata solvat.
Hic petit Euphraten juvenis domitique Batavi
Custodes aquilas, armis industrius: at tu
Nil nisi Cecropides truncoque simillimus Hermae.
Nullo quippe alio vincis discrimine quam quod
Illi marmoreum caput est, tua vivit imago.
Dic mihi, Teucrorum proles, animalia muta
Quis generosa putet nisi fortia? nempe volucrem

30

335

40

45

50

55

Sic laudamus equum facili cui plurima palma
Fervet et exsultat rauco victoria Circo.

Nobilis hic, quocunque venit de gramine, cujus
Clara fuga ante alios et primus in aequore pulvis:
Sed venale pecus Corythae posteritas et
Hirpini si rara jugo Victoria sedit.

Nil ibi majorum respectus, gratia nulla
Umbrarum dominos pretiis mutare jubentur
Exiguis, trito ducunt epiredia collo
Segnipedes dignique molam versare Nepotis.
Ergo ut miremur te non tua, primum aliquid da
Quod possim titulis incidere, praeter honores
Quos illis damus et dedimus quibus omnia debes.
Haec satis ad juvenem quem nobis fama superbum
Tradit et inflatum plenumque Nerone propinquo:
Rarus enim ferme sensus communis in illa
Fortuna. Sed te censeri laude tuorum,
Pontice, noluerim sic ut nihil ipse futurae
Laudis agas. Miserum est aliorum incumbere famae,
Ne collapsa ruant subductis tecta columnis.
Stratus humi palmes viduas desiderat ulmos.
Esto bonus miles, tutor bonus, arbiter idem
Integer; ambiguae si quando citabere testis
Incertaeque rei, Phalaris licet imperet ut sis
Falsus et admoto dictet perjuria tauro,
Summum crede nefas animam praeferre pudori
Et propter vitam vivendi perdere causas.
Dignus morte perit, coenet licet ostrea centum
Gaurana et Cosmi toto mergatur aeno.

Exspectata diu tandem provincia quum te
Rectorem accipiet, pone irae fraena modumque,
Pone et avaritiae, miserere inopum sociorum;

[blocks in formation]

Ossa vides regum vacuis exsucta medullis.
Respice quid moneant leges, quid curia mandet,
Praemia quanta bonos maneant, quam fulmine justo
Et Capito et Numitor ruerint damnante Senatu,
Piratae Cilicum. Sed quid damnatio confert,
Quum Pansa eripiat quidquid tibi Natta reliquit?
Praeconem, Chaerippe, tuis circumspice pannis,
Jamque tace: furor est post omnia perdere naulum.
Non idem gemitus olim neque vulnus erat par
Damnorum sociis florentibus et modo victis.
Plena domus tunc omnis, et ingens stabat acervus
Nummorum, Spartana chlamys, conchylia Coa,
Et cum Parrhasii tabulis signisque Myronis
Phidiacum vivebat ebur; nec non Polycleti
Multus ubique labor; rarae sine Mentore mensae.
Inde Dolabella est atque hinc Antonius, inde
Sacrilegus Verres: referebant navibus altis
Occulta spolia et plures de pace triumphos.
Nunc sociis juga pauca boum, grex parvus equarum
Et pater armenti capto eripietur agello;
Ipsi deinde Lares, si quod spectabile signum,

Si quis in aedicula deus unicus. Haec etenim sunt
Pro summis, nam sunt haec maxima. Despicias tu
Forsitan imbelles Rhodios unctamque Corinthum:
Despicias merito. Quid resinata juventus
Cruraque totius facient tibi levia gentis?
Horrida vitanda est Hispania, Gallicus axis
Illyricumque latus: parce et messoribus illis,
Qui saturant Urbem Circo scenaeque vacantem.
Quanta autem inde feres tam dirae praemia culpae,
Quum tenues nuper Marius discinxerit Afros?
Curandum imprimis ne magna injuria fiat

[blocks in formation]

Fortibus et miseris: tollas licet omne quod usquam est
Auri atque argenti, scutum gladiumque relinques
Et jacula et galeam: spoliatis arma supersunt.
Quod modo proposui non est sententia: verum
Credite me vobis folium recitare Sibyllae.
Si tibi sancta cohors comitum, si nemo tribunal
Vendit Acersecomes, si nullum in conjuge crimen,
Nec per conventus et cuncta per oppida curvis
Unguibus ire parat nummos raptura Celaeno;
Tunc licet a Pico numeres genus, altaque si te
Nomina delectant, omnem Titanida pugnam
Inter majores ipsumque Promethea ponas:
De quocunque voles proavum tibi sumito libro.
Quod si praecipitem rapit ambitio atque libido,
Si frangis virgas sociorum in sanguine, si te
Delectant hebetes lasso lictore secures,
Incipit ipsorum contra te stare parentum
Nobilitas claramque facem praeferre pudendis.
Omne animi vitium tanto conspectius in se
Crimen habet, quanto major qui peccat habetur.
Quo mihi te solitum falsas signare tabellas
In templis quae fecit avus statuamque parentis
Ante triumphalem? quo si nocturnus adulter
Tempora Santonico velas adoperta cucullo?

Praeter majorum cineres atque ossa volucri
Carpento rapitur pinguis Lateranus, et ipse,
Ipse rotam adstringit multo sufflamine Consul;
Nocte quidem, sed luna videt, sed sidera testes.
Intendunt oculos. Finitum tempus honoris
Quum fuerit, clara Lateranus luce flagellum
Sumet et occursum nunquam trepidabit amici
Jam senis, ac virga prior annuet atque maniplos

125

130

135

140

145

150

« PredošláPokračovať »