Admirationem nobis parentes auri argentique fecerunt et teneris animis infusa cupiditas, altiùs insedit, crevitque nobiscum. Deinde totus populus in cæteris discors, in hoc convenit. Hoc suspiciunt, hoc suis optant, hoc Diis consecrant velut rerum humanarum max'imum, cùm grati videri volunt. Denique eò mores sunt redacti, ut paupertas probro sit, contempta divitibus, invisa pauperibus, et loca cuncta his vocibus personare videantur: Senec. ibid.

O cives, cives, quærenda pecunia primùm est,
Virtus post nummos....... Hor. 1. Epist. 1.
Aurea nunc verè sunt sæcula: plurimus auro
Venit honos.......Propert. 3 Epist. 12.

Tempore crevit amor, qui nunc est summus, ha-
bendi:

Vix ultra quò jam progrediatur, habet.
Creverunt et opes, et opum furiosa cupido :
Et cùm possideant plurima, plura volunt.
Sic quibus intumuit suffusâ venter ab undâ,
Quo plùs sunt potæ, plùs sitiuntur aquæ.
In pretio pretium nunc est. Dat census honores,
Census amicitias; pauper ubique jacet.

Ovidius 1. i. Fast. ver. 95. et 211.

Tam rarum est liberalitatis exemplar, ea invasit homines habendi cupido, ut possideri magis à divitiis, quàm eas possidere, videantur. Plinius l. ix. Ep. 30.

Contemplatus Cato major Manii Curii villam, quæ non longè aberat à suâ, admirari satìs non poterat vel hominis ipsius continentiam, vel temporum disciplinam. Huic Curio ad focum sedenti in agresti scamno, et ligneo catillo cœnanti, cùm magnum auri pondus Samnites attulissent; repudiati ab eo sunt, dixitque: Non aurum habere, sibi præclarum videri, sed iis, qui haberent aurum, imperare. Quo responso Curius Samnitibus ostendit, se, ut non acie vinci, sic non pecuniâ corrumpi, posse. Valer. 1. iv. c. 3. Cicer. de Senect. n. 55.

Idem cùm ex Italiâ Pyrrhum expulisset, nihil omninò ex prædâ regiâ, quæ exercitum urbemque ditaverat, attigit, præter guttum ligneum, quo deinde ad sacrificia usus est. Cùmque senatus civibus septena jugera agri ex hostibus capti assignâsset, ipsi autem quinquaginta; plus accipere, quàm singulis è plebe datum fuerat, noluit: parum idoneum, imò etiam perniciosum reipublicæ civem eum existimans, cui septem jugera non essent satìs. ler. ibid. Auctor. de Vir. ill. c. 33. Plin. l. xviii. c. 3.

Va

2. Non ditior Curio Atilius Regulus fuit. Cùm in Africâ Carthaginis opes crebris præliis contunderet, ac prorogatum sibi ob res bene gestas imperium cognovisset, scripsit consulibus, villicum agelli, quem septem jugerum habebat, mortuum esse; et servum, quem ille conduxerat, occasionem nactum, aufugisse ablato rustico instrumento; ideoque petere se, ut sibi successor in Africam mitteretur, ne, deserto agro, non esset unde uxor et liberi alerentur. Quæ postquam senatus à consulibus accepit; res, quas Regulus amiserat, publicâ impensâ redimi jussit, agellum dari colendum, et alimenta conjugi ac liberis præberi. Valer. l. iv. c. 4.

3. Legati à Samnitibus ad C. Fabricium imperatorem Romanorum venerunt: et commemoratis quæ ille benevolè in Samnites post redditam illis pacem fecerat; dono ei obtulerunt cùm servos multos, tum grandem pecuniam, atque orârunt ut acciperet utereturque. Id verò se facere dixerunt, quòd viderent multa ei ad splendorem domûs et victús deesse: neque pro magnitudine ejus ac dignitate lautum illi apparatum esse. Coenabat quippe ad focum illas ipsas radices, herbas, quas in agro repurgando triumphalis senex vulserat: totaque ejus supellex argentea salino constabat, et patellâ ad usum sacrorum, quæ tamen ipsa corneo pediculo sustinebatur. Tum Fabricium ferunt res

pondisse: Quamdiu cupiditatibus obsistere atque imperare posset, nunquam sibi quidquam defuturum: propterea se pecuniam, quâ nihil sibi opus esset, non accipere ab iis, quibus sciret eam usui esse. Erat certè Fabricius, continentiæ suæ beneficio, sine pecuniâ prædives: quia locupletem illum faciebat non multarum rerum possessio sed paucarum desiderium. Ergo domus ejus, quemadmodum argento et mancipiis Samnitum vacua fuit, ita gloriâ ex his contemptis partâ, referta fuisse dici potest. Aul. Gell. i. c. 12. Senec. de Prov. c. 3. Valer. l. iv. c. 4. Ibid. l. iv. c. 3.

Vivitur parvo bene, cui paternum
Splendet in mensà tenui salinum ;
Nec leves somnos timor aut cupido
Sordidus aufert.

Horat. l. ii. Od. 16. Qui domum intraverit, nos potiùs miretur, quàm supellectilem nostram. Magnus ille est, qui fictilibus sic utitur, quemadmodum argento; nec ille minor est, qui sic argento utitur, quemadmodum fictilibus. Infirmi enim animi est pati non posse divitias. Senec. Ep. 5.

4. Cùm Caius Cæsar, cui cognomen Caligula, Demetrio philosopho ducenta sestertia donaret; ridens hic rejecit, ne dignam quidem summam judicans, quâ non acceptâ gloriari posset: miratusque Caii dementiam, quòd se putâsset hâc pecuniâ posse mutari : Si tentare, inquit, me constituerat, toto illi fui experiendus imperio. Senec. 7 Benef. c. 8. 12.

Sunt quidem exempla hæc præclara: sed mores nostri corrupti depravatique sunt amore divitiarum: quarum magnitudo illum fortassè adjuvat, qui habet: quanquam ne id quidem semper: sed fac juvare: an propterea honestior est? Cicer. 2 Offic. n. 71.

Delectant multos magnifici apparatus, cum elegantiâ et copiâ: quibus rebus infinita pecuniæ cupiditas esset.

Q2

vitæque cultus effectum est, ut Cicer. Offic. n. 25.

CAPUT VIII.

Optimus quisque Græcorum pauperrimus.

1. Viri inter Græcos præstantissimi, per vitam omnem in summâ paupertate versati sunt, nec eorum virtus pecuniâ potuit expugnari. Elian. l. ii. c. 43. xi. c. 9.

Ephialtes Sophonida filius pauperrimus fuit. Cùm verò amici ducenta talenta ei dono darent; ipse non accepit, dixitque: Hac non accipio, propter que, si gratus videri velim, cogar fortasse aliquid præter jus concedere: si verò nihil gratificer, habeat ingratus. Adeò autem eum inopiæ non puduit, ut, homine nescio quo eam illi exprobrante, responderit: Cur non etiam alterum exprobras, quòd justitiam colam? Ibid. l. xiii. c. 39.

2. Epaminondas dux clarissimus Thebanorum, unam solùm habebat vestem. Itaque quoties eam mittebat ad fullonem, ipse interea cogebatur se continere domi, quòd vestis altera deesset. In hoc statu rerum cùm, ei Persarum rex magnam auri copiam misisset, noluit accipere. Si rectè judico, celsiore animo fuit is, qui aurum recusavit, quàm qui obtulit. Ibid. l. v. c. 5.

Diomedon Cyzicenus rogatu Artaxerxis Epaminondam pecuniâ corrumpendum susceperat. Venit ergo Thebas cum magno auri pondere, et per Micythum adolescentulum Epaminonda carissimum, quem quinque talentis corruperat, causam adventûs sui ostendit. At ille Diomedonti: Nihil, inquit, opus pecuniâ est. Nam si ca rex vult, quæ Thebanis sunt utilia, gratis facere sum paratus ; sin autem contraria, non habet auri neque argenti satis: Namque orbis terrarum divitias accipere nolim pró abjicïendâ patriæ caritate. Te, qui me incognitum tentâsti, tuique similem existimasti, non miror: tibique ignosco. Sed egredere properè, ne alios corrumpas, cùm me non potueris. Tu, Micythe, argentum huic redde. Quod nisi confestim facis, ego te tradam magistratui. Corn. Nep. in Epam. c. 4.

Paupertatem verò adeò facibè perpessus est Epaminondas, ut de republicâ nihil præter gloriam ceperit; et amicorum facultatibus non ad suam, sed ad aliorum paupertatem sublevandam, usus sit. Nam cùm aut civium. suorum aliquis ab hostibus esset captus, aut viri probi

virgo nubilis propter paupertatem collocari non posset; amicorum consilium habebat, ab iisque postulabat atque impetrabat, ut pro suis quisque facultatibus conferret ad conficiendam pecuniæ summam, quâ opus esset. c. 3.

3. Etsi sæpe exercitibus præfuit, summosque magistratus gessit Phocion Atheniensis, fuit tamen perpetuò pauper, nec ditior fieri voluit, cùm facilè posset. Attulerant ei legati Philippi Macedonum regis magnam pecuniæ vim. Quam quia magno animo repudiabat, eum admonuerunt, ut, si ipse pecuniâ facilè careret, liberis tamen suis prospiceret, quibus difficile futurum esset in summâ paupertate paternam gloriam tueri. His ille: Si mei similes, inquit, erunt filii, idem hic agellus eos alet, qui me ad hanc dignitatem perduxit: Sin dissimiles sint futuri, nolo meis impensis illorum ali augerique luxuriam. Corn. Nep. in Phoc. c. 1.

Eidem Phocioni Alexander Philippi filius centum alenta dono misit. Oblati muneris magnatudine nihil motus Phocion, eos, qui pecuniam attulerant, percontatus est, cur sibi uni inter tot Athenienses dona mitteret Alexander? Quibus respondentibus, eum unum Alexandro videri virum honestum et bonum. Ergo sinat, inquit ille, me talem et haberi et isse. Institerunt tamen legati, ut allatum auri pondus acciperet, maximè ubi domum ejus ingressi, vilem ubique supellectilem et uxorem ejus pinsentem viderunt: ipseque, haustâ in eorum conspectu aquâ è puteo, pedes lavit. At ille non mutatâ sententiâ: Si eam, inquit, quam offertis obtruditisque mihi, pecuniam accepero, neque ea utar, frustrà tantus thesaurus in manus meas venerit : si vero utar, et mihi et Alexandro malam apud Athenienses famam comparabo. Sic in Asiam ad Alexandrum reportata fuit illa pecunia; et ditior est visus, qui eâ æquo animo carere potuit, quàm qui obtulit.

Munera sua fuisse à Phocione repudiata molestè ferens Alexander, scripsit ad eum: Non habere se pro amicis eos, qui nihil à se vellent accipere. Eandem pecuniam denuo offerri jussit, et quatuor Asiæ urbes nominari, quarum unam pro arbitrio eligeret, cujus reditibus frueretur. Phocion ne sic quidem quicquam accepit. Ne tamen planè Alexandrum contemnere videretur, hoc regiæ majestati dedit, ut liberos dimitti rogaret viros quatuor, qui in arce Sardium yincti tenebantur: quòd extemplò præstitit Alexander.