NEMPE hoc assidue: jam clarum mane fenestras
Intrat et angustas extendit lumine rimas,
Stertimus, indomitum quod despumare Falernum
Sufficiat, quinta dum linea tangitur umbra.
"En quid agis? siccas insana Canicula messes
Jamdudum coquit, et patula pecus omne sub ulmo est."
Unus ait comitum. "Verumne? itane? ocius adsit
Huc aliquis! nemon'?" Turgescit vitrea bilis,
Finditur, Arcadiæ pecuaria rudere dicas.
Jam liber et bicolor positis membrana capillis,
Inque manus chartæ nodosaque venit arundo.
Tunc queritur, crassus calamo quod pendeat humor,
Nigra quod infusa vanescat sepia lympha;
Dilutas queritur geminet quod fistula guttas.
O miser! inque dies ultra miser, huccine rerum
Venimus? at cur non potius, teneroque columbo
Et similis regum pueris, pappare minutum
Poscis, et iratus mammæ lallare recusas?
"An tali studeam calamo?" Cui verba? quid istas
Succinis ambages? tibi luditur; effluis amens.
Contemnere: sonat vitium percussa, maligne
Respondet-viridi non cocta fidelia limo.
Udum et molle lutum es, nunc, nunc properandus et acri
Fingendus sine fine rota. Sed rure paterno
Est tibi far modicum, purum et sine labe salinum;
(Quid metuas?) cultrixque foci secura patella est;
Hoc satis? an deceat pulmonem rumpere ventis,
Stemmate quod Tusco ramum millesime ducis,
Censoremque tuum vel quod trabeate salutas?
Ad populum phaleras: ego te intus et in cute novi.
Non pudet ad morem discincti vivere Nattæ?
Sed stupet hic vitio, et fibris increvit opimum
Pingue; caret culpa, nescit, quid perdat, et alto
Demersus summa rursus non bullit in unda.
Magne pater Divum, sævos punire tyrannos
Haud alia ratione velis, quum dira libido
Moverit ingenium ferventi tincta veneno:
Virtutem videant intabescantque relicta.
Anne magis Siculi gemuerunt æra juvenci,
Aut magis auratis pendens laquearibus ensis
Purpureas subter cervices terruit, Imus,
Imus præcipites, quam si sibi dicat, et intus
Palleat infelix quod proxima nesciat uxor?
Sæpe oculos, memini, tangebam parvus olivo,
Grandia si nollem morituri verba Catonis
Discere, non sano multum laudanda magistro,
Quæ pater adductis sudans audiret amicis.
Jure etenim id summum, quid dexter senio ferret
Scire, erat in voto; damnosa canicula quantum
Raderet; angustæ collo non fallier orcæ;
Neu quis callidior buxum torquere flagello.
Haud tibi inexpertum curvos deprendere mores,
Quæque docet sapiens braccatis illita Medis
Porticus; insomnis quibus et detonsa juventus
Invigilat, siliquis et grandi pasta polenta;
Et tibi, quæ Samios diduxit litera ramos,
Surgentem dextro monstravit limite callem :
Stertis adhuc, laxumque caput, compage soluta,
Oscitat hesternum, dissutis undique malis.
Est aliquid quo tendis, et in quod dirigis arcum?
An passim sequeris corvos testaque lutoque
Securus quo pes ferat, atque ex tempore vivis?
Helleborum frustra, cum jam cutis ægra tumebit,
Poscentes videas: venienti occurrite morbo !
Et quid opus Cratero magnos promittere montes?
Discite, O miseri, et causas cognoscite rerum,
Quid sumus, aut quidnam victuri gignimur; ordo
Quis datus, et metæ qua mollis flexus et unde;
Quis modus argento, quid fas optare, quid asper
Utile nummus habet; patriæ carisque propinquis
Quantum elargiri deceat; quem te Deus esse
Jussit, et humana qua parte locatus es in re.
Disce, neque invideas, quod multa fidelia putet
In locuplete penu, defensis pinguibus Umbris,
Et piper et pernæ, Marsi monumenta clientis ;
Mænaque quod prima nondum defecerit orca.
Hic aliquis de gente hircosa Centurionum
Dicat: "Quod sapio, satis est mihi; non ego curo
Esse quod Arcesilas ærumnosique Solones,
Obstipo capite et figentes lumine terram,
Murmura quum secum et rabiosa silentia rodunt,
Atque exporrecto trutinantur verba labello,
Ægroti veteris meditantes somnia, gigni
De nihilo nihil, in nihilum nil posse reverti.
Hoc est, quod palles? cur quis non prandeat, hoc est?"
His populus ridet, multumque torosa juventus
Ingeminat tremulos naso crispante cachinnos.
Inspice; nescio quid trepidat mihi pectus, et ægris
Faucibus exsuperat gravis halitus; inspice, sodes!
Qui dicit medico, jussus requiescere, postquam
Tertia compositas vidit nox currere venas,
De majore domo, modicum sitiente lagena,
Lenia loturo sibi Surrentina rogavit.
Heus, bone, tu palles! "Nihil est."
"Nihil est."
Quicquid id est: surgit tacite tibi lutea pellis.
"At tu deterius palles; ne sis mihi tutor;
Jam pridem hunc sepeli; tu restas." Perge, tacebo.
Turgidus hic epulis atque albo ventre lavatur,
Gutture sulfureas lentum exhalante mephites.
Sed tremor inter vina subit, calidumque trientem
Excutit e manibus, dentes crepuere retecti,
Uncta cadunt laxis tunc pulmentaria labris.
Hinc tuba, candelæ, tandemque beatulus alto
Compositus lecto, crassisque lutatus amomis,
In portam rigidos calces extendit: at illum
Hesterni capite induto subiere Quirites.
Tange, miser, venas et pone in pectore dextram,
"Nil calet hic;" summosque pedes attinge manusque,
"Non frigent." Visa est si forte pecunia, sive
Candida vicini subrisit molle puella,
Cor tibi rite salit? Positum est algente catino
Durum olus, et populi cribro decussa farina,
Tentemus fauces: tenero latet ulcus in ore
Putre, quod haud deceat plebeia radere beta.
Alges, quum excussit membris timor albus aristas;
Nunc face supposita fervescit sanguis, et ira
Scintillant oculi, dicisque facisque, quod ipse
Non sani esse hominis non sanus juret Orestes.
REM populi tractas? (barbatum hæc crede magistrum
Dicere, sorbitio tollit quem dira cicuta),
Quo fretus, dic, o magni pupille Pericli.
Scilicet ingenium et rerum prudentia velox
Ante pilos venit; dicenda tacendaque calles!
Ergo ubi commota fervet plebecula bile,
Fert animus calidæ fecisse silentia turbæ
Majestate manus: quid deinde loquere? Quirites,
Hoc, puto, non justum est; illud male, rectius illud.
Scis etenim justum gemina suspendere lance
Ancipitis libræ; rectum discernis, ubi inter
Curva subit, vel quum fallit pede regula varo,
Et potis es nigrum vitio præfigere theta.
Quin tu igitur, summa nequicquam pelle decorus,
Ante diem blando caudam jactare popello
Desinis, Anticyras melior sorbere meracas?
Quæ tibi summa boni est? Uncta vixisse patella
Semper, et assiduo curata cuticula sole.
Exspecta, haud aliud respondeat hæc anus. I nunc:
"Dinomaches ego sum," suffla; "sum candidus." Esto, 20
Dum ne deterius sapiat pannucea Baucis,
Quum bene discincto cantaverit ocima vernæ.
Ut nemo in sese tentat descendere, nemo,
Sed præcedentis spectatur mantica tergo!
Quæsieris, Nostin' Vectidî prædia? "Cujus?"
Dives arat Curibus quantum non milvus oberret.
"Hunc ais, hunc Dîs iratis, Genioque sinistro!
Qui, quandoque jugum pertusa ad compita figit,
Seriolæ veterem metuens deradere limum
Ingemit, Hoc bene sit! tunicatum cum sale mordens
|