Exemplo quodcumque malo committitur, ipsi displicet auctori. prima est haec ultio quod se iudice nemo nocens absolvitur, improba quamvis gratia fallaci praetoris vicerit urna.
quid sentire putas omnes, Calvine, recenti
de scelere et fidei violatae crimine? sed nec tam tenuis census tibi contigit, ut mediocris iacturae te mergat onus, nec rara videmus quae pateris; casus multis hic cognitus ac iam tritus et c medio fortunae ductus acervo. ponamus nimios gemitus. flagrantior aequo non debet dolor esse viri nec vulnere maior.
tu quamvis levium minimam exiguamque malorum particulam vix ferre potes spumantibus ardens
visceribus, sacrum tibi quod non reddat amicus
depositum? stupet haec qui iam post terga reliquit sexaginta annos Fonteio consule natus? an nihil in melius tot rerum proficit usu?
magna quidem, sacris quae dat praecepta libellis, victrix fortunae sapientia, ducimus autem hos quoque felices, qui ferre incommoda vitae nec iactare iugum vita didicere magistra. quae tam festa dies, ut cesset prodere furem perfidiam fraudes atque omni ex crimine lucrum quaesitum et partos gladio vel pyxide nummos? rari quippe boni: numera, vix sunt totidem quot Thebarum portae vel divitis ostia Nili.
nunc aetas agitur peioraque saecula ferri temporibus, quorum sceleri non invenit ipsa nomen et a nullo posuit natura metallo. nos hominum divumque fidem clamore ciemus, quanto Faesidium laudat vocalis agentem sportula? dic, senior bulla dignissime, nescis quas habeat veneres aliena pecunia? nescis quem tua simplicitas risum vulgo moveat, cum exigis a quoquam ne peieret et putet ullis esse aliquod numen templis araeque rubenti? quondam hoc indigenae vivebant more, priusquam sumeret agrestem posito diademate falcem Saturnus fugiens, tunc cum virguncula Iuno et privatus adhuc Idaeis Iuppiter antris, nulla super nubes convivia caelicolarum
nec puer Iliacus formonsa nec Herculis uxor ad cyathos, etiam siccato nectare tergens bracchia Vulcanus Liparaea nigra taberna, prandebat sibi quisque deus, nec turba deorum talis ut est hodie, contentaque sidera paucis numinibus miserum urguebant Atlanta minori pondere, nondum aliquis sortitus triste profundi imperium aut Sicula torvus cum coniuge Pluton, nec rota nec Furiae nec saxum aut vulturis atri poena, sed infernis hilares sine regibus umbrae. inprobitas illo fuit admirabilis aevo, credebant quo grande nefas et morte piandum si iuvenis vetulo non adsurrexerat et si barbato cuicumque puer, licet ipse videret plura domi fraga et maiores glandis acervos; tam venerabile erat praecedere quattuor annis, primaque par adeo sacrae lanugo senectae. nunc si depositum non infitietur amicus, si reddat veterem cum tota aerugine follem, prodigiosa fides et Tuscis digna libellis
quaeque coronata lustrari debeat agna. egregium sanctumque virum si cerno, bimembri hoc monstrum puero vel mirandis sub aratro piscibus inventis et fetae comparo mulae, sollicitus, tamquam lapides effuderit imber examenque apium longa consederit uva
culmine delubri, tamquam in mare fluxerit amnis gurgitibus miris et lactis vertice torrens. intercepta decem quereris sestertia fraude
sacrilega. quid si bis centum perdidit alter
hoc arcana modo? maiorem tertius illa
summam, quam patulae vix ceperat angulus arcae ?
tam facile et pronum est superos contemnere testes, si mortalis idem nemo sciat. aspice quanta voce neget, quae sit ficti constantia vultus. per Solis radios Tarpeiaque fulmina iurat et Martis frameam et Cirrhaei spicula vatis, per calamos venatricis pharetramque puellae perque tuum, pater Aegaei Neptune, tridentem, addit et Herculeos arcus hastamque Minervae, quidquid habent telorum armamentaria caeli.
si vero et pater est, 'comedam' inquit 'flebile nati sinciput elixi Pharioque madentis aceto.' sunt in fortunae qui casibus omnia ponant
et nullo credant mundum rectore moveri natura volvente vices et lucis et anni,
atque ideo intrepidi quaecumque altaria tangunt. est alius metuens ne crimen poena sequatur, hic putat esse deos et peierat, atque ita secum: 'decernat quodcumque volet de corpore nostro Isis et irato feriat mea lumina sistro,
dummodo vel caecus teneam quos abnego nummos. et phthisis et vomicae putres et dimidium crus
sunt tanti. pauper locupletem optare podagram nec dubitet Ladas, si non eget Anticyra neç
Archigene; quid enim velocis gloria plantae praestat et esuriens Pisaeae ramus olivae?
ut sit magna tamen, certe lenta ira deorum est; si curant igitur cunctos punire nocentes, quando ad me venient? sed et exorabile numen fortasse experiar, solet his ignoscere. multi committunt eadem diverso crimina fato:
ille crucem sceleris pretium tulit, hic diadema.' sic animum dirae trepidum formidine culpae confirmat, tunc te sacra ad delubra vocantem praecedit, trahere immo ultro ac vexare paratus. nam cum magna malae superest audacia causae, creditur a multis fiducia. "mimum agit ille, urbani qualem fugitivus scurra Catulli:
tu miser exclamas, ut Stentora vincere possis,
vel potius quantum Gradivus Homericus: 'audis,
Iuppiter, haec, nec labra moves, cum mittere vocem debueris vel marmoreus vel aeneus? aut cur
effigies inter vestras statuamque Vagelli.' accipe quae contra valeat solacia ferre
et qui nec cynicos nec stoica dogmata legit a cynicis tunica distantia, non Epicurum suspicit exigui laetum plantaribus horti. curentur dubii medicis maioribus aegri: tu venam vel discipulo committe Philippi. si nullum in terris tam detestabile factum ostendis, taceo, nec pugnis caedere pectus te veto nec plana faciem contundere palma, quandoquidem accepto claudenda est ianua damno, et maiore domus gemitu, maiore tumultu
planguntur nummi quam funera; nemo dolorem fingit in hoc casu, vestem diducere summam
arguit ipsorum quos littera gemmaque princeps
sardonychum, loculis quae custoditur eburnis, ten-o delicias-extra communia censes ponendum, quia tu gallinae filius albae, nos viles pulli nati infelicibus ovis ?
rem pateris modicam et mediocri bile ferendam, si flectas oculos maiora ad crimina. confer conductum latronem, incendia sulpure coepta atque dolo, primos cum ianua colligit ignes; confer et hos, veteris qui tollunt grandia templi pocula adorandae robiginis et populorum dona vel antiquo positas a rege coronas; haec ibi si non sunt, minor exstat sacrilegus qui radat inaurati femur Herculis et faciem ipsam Neptuni, qui bratteolam de Castore ducat-
an dubitet solitus totum conflare Tonantem ?— confer et artifices mercatoremque veneni
et deducendum corio bovis in mare, cum quo clauditur adversis innoxia simia fatis.
haec quota pars scelerum, quae custos Gallicus urbis
usque a lucifero donec lux occidat audit ?
humani generis mores tibi nosse volenti
sufficit una domus; paucos consume dies et
dicere te miserum, postquam illinc veneris, aude.
quis tumidum guttur miratur in Alpibus aut quis in Meroe crasso maiorem infante mamillam ? caerula quis stupuit Germani lumina, flavam caesariem et madido torquentem cornua cirro? nempe quod haec illis natura est omnibus una. ad subitas Thracum volucres nubemque sonoram
« PredošláPokračovať » |