tempora S. Thomæ; unde illi, qui eo ordine et methodo postea scripserunt, dicti sunt Scholastici.

IV. In moralem seu practicam, quæ docet ea quæ ad conscientiam moresque formandos pertinent.

His communiter additur Theologia mystica, pro fine et actu suo habens contemplationem. In hac excelluit S. Theresia.

V. S. Thomas Theologiam suam generaliter dividit in tres partes, quas simpliciter vocat primam partem, secundam partem et tertiam partem; sed cum secunda pars, tum ob materiæ copiam, tum ob quæstionum multitudinem videretur nimis ampla, ejus discipuli eam in duas partes subdiviserunt quarum priorem "primam secundæ," alteram secundam secundæ" vocârunt.

66

Ulterius, cum tertiam partem complere non potuerit, sed quæstioni 90 sit immortuus, suppletum est quod deerat ex commentariis ejus in librum quartum sententiarum quæ junior scripserat; unde additio illa supplementi nomen habet, sed non tantam, ut cætera, authoritatem. Cum in decursu sæpe occurrat sermo de certitudine alicujus conclusionis, pauca de ea hic observabimus. Triplex distingui solet certitudo, nempè "objecti, "motivi, et subjecti."

Certitudo objecti est necessitas seu immutabilitas rei in se, quæ etiam intrinseca dicitur; sed de ea hic non agitur. Certitudo motivi est vis seu valor argumenti moventis ad assensum.

Certitudo subjecti seu cognoscentis, est firma mentis adhæsio alicui veritati, quæ etiam certitudo adhæsionis

vocatur.

VI. Porro diversi sunt certitudinis gradus; alia enim est moralis, alia physica, alia metaphysica.

Certitudo moralis est, cui, licet nitatur motivis fallibilibus, tamen regulariter, juxta prudens judicium, non potest subesse falsum; ita moraliter certus sum, virum honestum pleno die non incessurum nudum per plateas ; hæc certitudo habet diversos gradus.

Certitudo physica est, cui juxta potentiam Dei ordinariam seu communem naturæ legem, non potest subesse falsum sic physicè certum est manum adurendam, si in igne detineatur diù.

:

Certitudo metaphysica est, cui nequidem, per potentiam Dei extraordinariam et absolutam potest subesse falsum Talis est certitudo fidei, quæ innititur veritati Dei revelantis.

Nonnulli certitudinem hujus veritatis: "duo et tria sunt quinque," referunt ad certitudinem physicam, alii ad metaphysicam; sed hi in certitudine metaphysica admittunt gradus.

DE LOCIS THEOLOGICIS.

N. 2. I. Loci Theologici II. Assignantur decem.

QUID sunt loci Theologici ?

I. R. Sunt fontes seu promptuaria, ex quibus tanquam principiis Theologiaargumenta sua desumit. Solent autem hujusmodi loci resenseri decem; II. scilicet, 1. Scriptura Sacra, 2. traditio et miracula, 3. auctoritas Summorum Pontificum, 4. auctoritas Conciliorum, 5. Ecclesiæ consensus, usus et praxis, 6. auctoritas SS. Patrum, 7. auctoritas Scholasticorum et Canonistarum, 8. ratio naturalis, 9. auctoritas Philosophorum et juris civilis peritorum, 10. auctoritas Historiæ Ecclesiasticæ et profanæ, nec non Chronologiæ.

Septem primi loci propriè tantùm sunt theologici ; tres verò reliqui sunt peregrini, seu duntaxat ministerialiter Theologici,

N. 3. DE AUCTORITATE LOCORUM

THEOLOGICORUM.

I. Ex Scriptura sumitur argumentum certum, II. Conclusio ex præmissis de fide quà talis non est de fide. III. Contenta in Scriptura S. sunt vera narrativè, sed non semper assertivè. IV. Argumentum ex traditione. V. Item ex miraculis est certum. VI. Prout ex definitione Pontificis ex Cathedra. VII. Item ex definitione Concilii generalis, VIII. Et ex consensu et praxi Ecclesiæ. IX. Quid sit praxis Ecclesiæ. X. Unanimus Patrum sensus facit argumentum certum. XI. Aurea S. Thomæ sententia. XII. Quanta sit authoritas Scholasticorum.

QUANTE auctoritatis argumentum desumitur ex Scriptura Sacra ?

I. R. Argumentum omninò certum et infallibile sumitur ex sensu literali; item ex sensu mystico, quando nempè à Spiritu S. in Scriptura vel traditione sensus hic inesse declaratur.

An conclusio legitimè deducta ex duabus præmissis de fide, vel ex una de fide, et altera scientiæ naturalis, est etiam de fide?

II. R. Dist. Si illa conclusio formaliter et immediate contineatur iu præmissis, vel in præmissâ de fide tanquam, pars in toto, vel ut singulare in universali, et deductio se tantum habeat per modum proponentis et explicantis, conclusio erit de fide: si verò consideretur conclusio merè ut legitimè ex præmissis deducta per rationis discursum, seu merè ut est conclusio, eatenùs non est de fide; quia tunc assensus non immediatè innititur primæ veritati, sed naturali discursui, quo connexionem conclusionis cum præmissis deprehendimus.

Verùm sæpè indirectè dicitur talis conclusio de fide, in quantùm negando conclusionem quis convinceretur negare præmissam de fide: sic qui sustinet propositionem ad mores merè spectantem ab Ecclesia damnatam, indirectè convincitur sustinere aliam propositionem contra fidem; quia convincitur sustinere quòd Ecclesia in condemnatione propositionis moralis possit errare, quod est hæreticum ; Vide S. Thom.

An omnia quæ continentur in Scriptura S. sunt vera? III. R. Omnia sunt vera relativè seu narrative; id est, omnia quæ Scriptura dicit esse dicta vel facta, sunt etiam ita dicta vel facta; sed non omnia sunt vera assertivè, seu non omnia quæ Scriptura refert dicta vel facta, sunt rectè dicta vel facta; sic quod Ps. 13 dicitur: "Dixit insipiens in corde suo, non est Deus:" et Matth. cap. 26. v. 66: Judæi dicunt de Christo: " Reus est mortis:" hæc Scriptura tantùm refert narrative, non assertivè, seu non asserit eos verum dixisse; proptereà talia dicta vel facta, non sunt majoris auctoritatis, quàm sunt illi, qui ea dixisse, vel fecisse leguntur; illa tamen fuisse dicta vel facta de fide est, quia Scriptura Sacra asserit ipsam narrationem. IV Ex traditione divina deducitur argumentum certum et infallibile; quia traditio divina est paris auctoritatis cum Scripturâ Sacrâ: vide Conc. Trid. Sess. 4.

V. Ex veris miraculis formatur etiam argumentum certum; quia, teste Scripturâ Sacrâ, Deus illa statuit veritatis indubitata testimonia et sigilla.

Qualis conclusio deducitur ex auctoritate Summi Pontificis ?

VI. R. Dist. Si Pontifex aliquid declaret tamquam privatus Doctor, illud non est majoris auctoritatis, quàm si esset alterius particularis Doctoris, et ita ad locum septimum spectat: si verò aliquid declaret "ex Cathedrâ" spectans ad fidem vel mores, argumentum ex tali definitione certumetinfallibile deducitur: et licèt Galli aliique moderni

ipsius infallibilitatem impugnent, tamen similibus definitionibus, tanquam certis, suas conclusiones stabiliunt.

VII. Concilii generalis definitiones in materia fidei vel morum à Pontifice approbatæ, certæ et infallibiles sunt juxta omnes Catholicos.

Concilia particularia magnam, sed non infallibilem habent auctoritatem, nisi vel Ecclesiæ universalis consensu, vel auctoritate Pontificis essent confirmata.

VIII. Consensus et praxis Ecclesiæ Catholicæ etiam sunt infallibilis auctoritatis; quia Ecclesia, licèt dispersa, errare non potest in materia fidei vel morum

His quinque locis non immoramur; quia de his ex professo agitur 2. 2. sub titulo" de regulis Fidei."

Nota, quòd ut aliquid dicatur praxis Ecclesiæ, non requiratur, ut sit praxis omnium hominum in Ecclesiâ, sed sufficiat, ut nobilior pars Ecclesiæ illud practicet: nobilior autem pars componitur ex superiorib us,piis hominibus, doctis, et timoratis, licèt fortè illi non sint major pars hominum in Ecclesia.

IX. Nota, quòd, dum quæritur, an modò aliquid sit praxis Ecclesiæ, non tam attendi debeat, quid olim Ecclesia fecerit, quàm quid hodiè faciat, spectando decreta Episcoporum, ritualia, usum Pastorum, &c. "Christus" enim "heri et hodiè :" id est, omni tempore dirigit Ecclesiam : ad Hebr. cap. 13. v. 8.

Quanti momenti in argumentatione est auctoritas SS. Patrum?

X. R. Unanimis SS. Patrum sensus in materia fidei vel morum est infallibilis; ratio est quòd doctrina omnium Patrum sit doctrina Ecclesiæ, cui in rebus fidei vel morum error subesse nequit. Auctoritas etiam paucorum Patrum magna est, dum ut testes veritatis de praxi vel disciplina suis temporibus usitata loquuntur.

Auctoritas unius vel alterius non facit sententiam certam, maximè dum alii patres dissentiunt.

Si tamen aliquis S, Pater in certa materia ab Ecclesia agnoscatur et proponatur, ut exponens Ecclesiæ doctrinam, sola ejus auctoritas certam facit sententiam: talis est auctoritas S. Augustini in materia de gratia et prædestinatione, Hilarii et Athanasii in mysterio SS. Trinitatis, Leonis magni in Mysterio Incarnationis, &c.

XI. Observa dignam S. Thomæ sententiam, quam habet 2. 2. quæst. 10. art. 12. in Corp. : "Quia ipsa doctrina Catholicorum Doctorum ab Ecclesia auctoritatem

habet, magis tamen est auctoritati Ecclesiæ standum, "quàm auctoritati vel Augustini, Hieronymi, vel cujus66 cumque Doctoris."

"Ecclesiæ autem auctoritas" (ut ait quæst. 11. art. 3. ad. 3.)" principaliter residet in summo Pontifice."

Confirmatur fundata sententia ex damnatione proposit. 30 inter damnatas ab Alexandro VIII: "Ubi quis inve"nerit doctrinam in Augustino clarè fundatam, illam "absolute potest tenere et docere non respiciendo ad "ullam Pontificis Bullam."

Quanta est auctoritas Scholasticorum?

XII.R. Concors sententia Scholasticorum facit communiter conclusionem moraliter certam ; talis etiam est Canonistarum auctoritas, maxime circa leges positivas Ecclesiasticas. Non pluris facienda unius alteriusque Scholastici auctoritas, quàm mereatur motivum, cui innititur; huc spectat propositio 37 inter damnatas ab Alexandro VII. Si liber sit alicujus junioris et moderni, debet "opinio censeri probabilis, dum non constat rejectam "esse à Sede Apostolica ut improbatam."

Ratio naturalis in Theologia fidei debet famulari : ejus usus maximè necessarius contra eos, qui à ratione fidem Catholicam avertere et Religionem destruere conantur : in hoc loco excelluit S. Thomas, qui, dum auctoritatem non negligit, rationum momenta nunquam omittit.

Auctoritas Philosophorum non est nisi probabilis; hâc, præsertim Aristotelis, usus est S. Thomas: adducitur contra eos, qui eorum utilitatem magni faciunt. Philosophis annumerantur Juris civilis Periti.

Tandem sequitur Historia Ecclesiastica et profana, cujus utilitatem in Theologia omnes docti agnoscunt.