Aut alius casus lecto te adfixit, habes qui
Adsideat, fomenta paret, medicum roget, ut te
Suscitet ac gnatis reddat carisque propinquis?
Non uxor salvum te volt, non filius; omnes
Vicini oderunt, noti, pueri atque puellae.
Miraris, cum tu argento post omnia ponas,
Si nemo praestet quem non merearis amorem?

81. morbus (adscr. «vel casus») d. afflixit Bbcd,LC. (Ut nos, Sp et quattuor Pottierii. De suis tacet Bentley, nisi quod in pluribus membranis reperiri dicit afflixit, ab ipso improbatum.) — 83. reddal gnalis (s. natis) Bbcd,LtJ. (natis Edd. pleraeque. Nostrum ordinem tuentur Sp, tres Blandinii, unus Pulmanni, ßðvv.) — 85. oderunt noti J.

85

adfixit]

ptum», ut saepe v. tentare de mor- | Jung und Alt, velut ex proverbii borum accessionibus. formula, sicque rursus Sat. 2, 3, «fecit, ut diutius tibi cubandum 430. post omnia ponas] Similiter esset.» Sen. Ep. 67: Ago gratias | dividitur anteponere a Cic. Off. 3, senectuli, quod me lectulo affixit. 47, 74: malitia - - mala bonis ponit Lectio afflixit notioni, quae hic re- ante. At si cet.] «At si nullo laquiritur, apta non est; significaret bore velis servare amicos cognatos, enim: «cum vi te lecto illidit.»> quos tibi natura dat, infelix ludis Quod ad auctoritatem pertinet, operam.» Hanc Cruquii interpreSangallensis meus praestantissimis tationem, qua verba nullo labore Codd. adnumerandus est. Atque ad illa retinere velis referuntur, non sufficit omnino Senecae auctoritas. ad vv. natura dat, nuper Herbstius Nullam vero apud scriptores repe- (Lectt. Venus. P. I. p. 22 sqq.) mulries pro pravo illo lecto affligere. tis similis transgressionis exemplis Adsideat] Celsus 3, 4: Unum il- apud Horatium obviis probavit. lud est, quod semper, quod ubique | Düntzerus autem eumque secutus servandum est, ut aegri vires subinde | Dillenburgerus vv. nullo labore ȧлò assidens medicus inspiciat. Sus-zovov posita putant: «At si cocitet] «efficiat, ut rursus e lectulo gnatos, quos ultro tibi obtulit nasurgere possis », id est, «bonam tura, nulla etiam impensa amicos valetudinem tibi restituat.»> tibi servare velis, aeque stultus es ac si» cet. - nullo - labore] ohne etwas für sie zu thun, nullo sumptu, nulla largitione.» servareque amicos] Sat. 4, 3, 54: Haec res et iungit, iunctos el servat amicos. Infelix] Ut uchɛos est interdum, «qui aliquid facit infeliciter», sic hoc loco non est malus ac prope scele

-

84-94. Non uxor cet.] « Immo nemo tui curam gerit.» Similis locus est apud Dion. Chrys. Or. 47. p. 464. R. Cic. in Vatin. 46, 39: si te vicini, si affines, si tribules - oderunt, -- si cognati respuunt cet. pueri atque puellae] fere ut nos

At si cognatos nullo natura labore

Quos tibi dat retinere velis servareque amicos,
Infelix operam perdas, ut si quis asellum

In Campo doceat parentem currere frenis.
Denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus,
Pauperiem metuas minus et finire laborem

88. At si bcdp, LCtMJ: An si BS, Cruquii duo, Pulmanni quattuor, Torrentii aliquot et pro var. lect. y, item Bentleius, Ac si Codd. Regii 7975. et 8216., Heindorfius, An sic e Valartii Cod. Sobornico suspectissimo F et Reisigius teste Eberhardo (alio tempore Reisig volebat Ut sic), Et si Marcilius, Aut si Stephanus, Non si Markland, Atque Baxter. 90. perdes S et unus Bland. 92. quoque C tacite, Muretus, Heindorf. (Ut nos, omnes mei et Pottierii.)

Incipias parto, quod avebas, ne facias quod
Ummidius quidam. Non longa est fabula: dives, 95
Ut metiretur nummos, ita sordidus, ut se

94. ne] nec duo Pottierii, LCt. 95. «In avari divitis nomine valde in Codd. variatum est: Unidius, Uvidius, Vinidius, Numidius, Umidius, Ummidius.» BENTL. Umidius BScd, x, Charisius, Lt, Numidius C, Nummidius J, Fufidius Codd. aliq. ex Sat. 1, 2, 12. nos, bp, B, Bentl.) — quidam] qui tam Bentl. coni., quem secutus est Fea.

est.

(Ut

Augenblicke, wo du mehr hast, als Non longa est fabula] His früher cet. Latine hoc esset: cum- vv. occupat ac retinet avarum, ne que habes s. habebis plus. ne fa-forte propter longae narrationis taecias] Ex negligentiore sermonis quo- dium aufugiat. dives, Ut cet.] «Is tidiani usu: «ne idem experiaris; ne igitur, cum tam dives esset, ut idem tibi eveniat, quod Ummidio.» metiretur nummos, ita tamen sorSic accepit etiam Reisigius. Alii didus» cet. metiretur nummos] explicant: «ne inter perpetuum me- Locutio proverbialis de maximis ditum et cruciatum vivas, ut Ummi- vitiis. Xenoph. Hellen. 3, 2, 27: dius ille, quem tamen vel maximae οἱ περὶ Ξενίαν τὸν λεγόμενον μετ sollicitudines tutum non praestite- δίμνῳ ἀπομετρήσασθαι τὸ παρὰ runt a miserrimo exitio.» Cf. Funk-rov лaro̟ò̟s ágyúgiov. Petron. Sat. haenel Zeitschr. f. Alterthw. 4844. p. 37: Fortunata appellatur (uxor Tri697. parto] «postquam peperisti, malchionis), quae nummos modio comparasti.» Sat. 4, 6, 122: lecto metitur. servo] « quam servulos Aut scripto, quod me tacitum iuvet. suos vestiebat» (tunica igitur pulla 95-100. Ummidius] Homo huius contentus erat); eadem constr. atque nominis, hospes L. Marcii Philippi, Epp. 2, 1, 197: Spectaret populum memoratur a Varrone R. R. 3, 3, ludis attentius ipsis, id est, «quam 9. et alii Ummidii reperiuntur in ludos;» non, ut alii interpretati Inscriptionibus et ap. Eckhel. D. N. sunt: «quam servus se vestit.» (Ap. V. p. 343. Mire acumen nescio Arrian. Epict. 4, 4, 37. libertus, quod quaesiverunt quidam in cor- quem libertatis adeptae poenitet: rupto illo v. Nummidius, quasi vero Τί γάρ μοι κακὸν ἦν; ἄλλος με significanter ita a nummis dicta es- ἐνέδυεν, ἄλλος μ' ὑπέδει, άλλος set persona aliqua ficta. quidam] ἔτρεφεν, ἄλλος ἐνοσοκόμει.) In hoc quoque sine causa haese- usque] Hanc transpositionem sive runt: «Quomodo, quaesumus, qui- compositionem metri, ut videtur, dam, si tam dives?» Sed hoc La- causa primi usurparunt Virgilius tini usurpant de hominibus, qui Aen. 44, 262. et Horatius, (h. 1. et rebus gestis et honoribus minus in- Sat. 1, 5, 96.), quos secuti sunt signes sunt. Sic Sueton. Gramm. recentiores prosae orationis scri10: quidam Atteius Praetextatus no- ptores. Conf. Hand Turs. I. p. 72. bilis grammaticus Latinus. Bentleii 189. securi divisit medium] ut illud qui tam, non longa est fabu- | Virg. Aen. 9, 750: Et mediam ferro la, dives vel propter impeditissi- | gemina inter tempora frontem Divimam constructionem reiiciendum dit. Non est igitur verbum comi

-

· ad

Non unquam servo melius vestiret, ad usque
Supremum tempus, ne se penuria victus
Opprimeret, metuebat. At hunc liberta securi
Divisit medium, fortissima Tyndaridarum.

400

Quid mi igitur suades? Ut vivam Maenius? aut sic

404. Quidne igitur duo Lambini, prob. Reisigio Lat. Sprachw. p. 276. Mevius et pr. 2, Maevius Acro et Porphyrio, Nevius BbScdp, Naevius Comment. Cruq., CF. an sic B, λ, ac sic p,yp,

Wolf.

An

fuisse libertae suspicatur. Vid. Zeilschr. f. Alterthw. 1846. p. 699 sqq.

404-404. Quid mi igitur suades?] «Was räthst du mir also?» Quidne igitur, quod nonnullis placuit, videtur adversari consuetudini Latinae.

Elisio autem est eadem, quae Sat. 1, 2, 57. Maenius] aut vivit Maenius. >> Sic Epod. 4, 34: Discinctus aut perdam (ut) nepos. «Qui de personis Horatianis scripserunt, aiunt Maenium et scurrilitate et ineptatu notissimum Romae. Hic post patrimonium abrosum Kalendis Ianuariis in Capitolio clara voce optavit, ut quadringenta nummorum aeris alieni haberet. Quaerente quodam, quid sibi vellet, quod tam sollemni die aes alienum optaret habere, Noli mirari, inquit, octingenta debeo. Hic fertur domo sua, quam ad forum spectantem habuerat, divendita unam columnam sibi ibi excepisse, unde gladiatores spectaret, quae ex eo columna Maenia nominabatur.» (Hoc falsum.) PORPHYR. ad Sat.

cum, uti visum est Webero. fortissima Tyndaridarum] «quae, altera Clytemnestra (luven. 6, 657: Mane Clytaemnestram nullus non ricus habebit.), patronum eundemque virum suum, ob foedas patroni sordes in eum exasperata, atrocissime occidit; «das beherzteste Weib Tyndarischer Sippschaft.» (Kirchn.) Nomen Tyndaridarum, quo proprie Tyndarei filii designantur, Castor et Pollux, omnes Tyndarei liberos, etiam filias complectitur, ut Helenam, Clytaemnestram, quae proprie Tyndarides vocantur. thol. Planud. 76: Oi rosis Tv vδαρίδαι, Κάστωρ, Ελένη, Που Lodevzys. Theocr. (Bergk.) 48, 5: Ανίκα Τυνδαριδᾶν κατεκλάξατο τὰν ἀγαπατὰν Μναστεύσας Ελέ ναν ὁ νεώτερος Ατρέος υἱός. De diverso superlativi et genitivi genere conf. Hom. Iliad. z, 439: zipκος-, ἐλαφρότατος πετεηνῶν. Mem nander Inc. Fab. Fr. 6, 9: vóoov χαλεπώτατος Φθόνος. Catull. 4, 4: Phaselus ille navium celerrimus. Florus 3, 40, 2: immanissimi gen-1, 3, 24. Cfr. Epp. 4, 45, 26. tium Galli atque Germani. Simillimus autem nostri locus est Sueton. Ner. 33: Locusta venenariorum inclita. Ceterum Ummidii libertam etiam propter nomen suum cum Clytemnestra comparari putant G. Hermannus et Funkhaenel, quorum ille Clytaemnestrae, hic Tyndaridis nomen (Od. 4, 47, 40.) inditum

(Comm. Cruq. Naevium, quem appellat, male pro avaro ac sordido habet. Immo, si Naevius genuina sit lectio, ut re vera a Codicibus multum commendatur, intelligendus erit is, qui, prorsus diversus ab Ummidio, ob nimiam in servos indulgentiam et rei domesticae incuriam notatur Sat. 2, 2, 68.)

Ut Nomentanus? Pergis pugnantia secum
Frontibus adversis componere: non ego, avarum
Cum veto te fieri, vappam iubeo ac nebulonem.
Est inter Tanaïn quiddam socerumque Viselli.
Est modus in rebus, sunt certi denique fines,
Quos ultra citraque nequit consistere rectum.

104. ac] aut L. 105. Tanaim bS,LCt (non Bcdp).

recti bc.

animus.

405

406. certi]

Nomentanus] L. Cassius Nomenta- | etiam hominum, cum degeneravit nus, persona Luciliana (vid. Becker Rhein. Mus. N. F. V. p. 369 sqq.), cum altero illo prodigo, Maenio s. Mallio, qui Sat. 4, 8, 44. ridiculum Pantolabi cognomen habet, apud poëtam componitur. «Cassius Nomentanus adeo sine respectu bo

|

denique] Significat se hac sententia toti disputationi iam finem imponere. Nos: «Mit Einem Wort.» — rectum] Scriptor ad Herenn. 3, 2, 3: Rectum est, quod cum virtute et officio fit.

105. 406. Tanain] «Tanais spado fuit, ut quidam aiunt, Maecenatis libertus, ut nonnulli, L. Munatii Planci, Visellii autem socer herniosus. » PORPHYR. Est modus cet.] Lucan. 2, 380: haec duri imnorum suorum prodigus, ut sester-mota Catonis Secta fuit, servare motium septuagies gulae ac libidini | dum finemque tenere. impenderet. Huius coquum Damam nomine Salustius Crispus historiarum scriptor fertur centenis | milibus conductum habuisse.» ACR. | et PORPHYR. Uterque igitur nepos et ganeo: nec tamen propterea legendum cum Wolfio ex C2dd. Bentleii ac sic. Est nostrum oder auch. · Frontibus adversis] Junge cum v. componere, non cum vv. pugnantia secum. «Non desinis contraria ita componere, ut e regione sibi opposita sint?»> ut Graeci, ex diaμérqov μiv oi ßioi (àvridero). Lucian. Catapl. 14. componere] velut gladiatorum par. Sat. 1, 7, 20. Cum veto te fieri] Contrahit haec: «Non cum avarum ego veto te fieri, propterea fieri te iubeo vappam.»> vappam ac nebulonem] Sat. 1, 2, 12: Fufidius vappae famam timet ac nebulonis. «Schlemmer und Wüstling.» Plin. H. N. 44, 20, 25: Vitium musto quibusdam in locis iterum sponte fervere, qua calamitate deperit sapor vappaeque accipit nomen, probrosum

108. 109. Illuc] Imitatur morem philosophorum, qui in ¿xideížɛov moralium epilogis post digressiones variaque exempla earum caput repetere solebant. Nemo ut avarus] Wachsmuthium (Athenaeum I. p. 305.), Langium et Obbarium secutus recepi lectionem Codd. aliq. et Edd. vett. (v. Cruq. et Feam). «Iam redeo ad sententiam initio huius satirae propositam, a qua digressus sum, ut cum avaro sererem colloquium, ex quo ipso satis, ut opinor, elucet avarum neminem se probare, id est, recte se vivere iudicare adeoque condicione sua contentum esse.» Ut-se probet pro accus. cum infinit., ut Sat. 1, 3, 445: Nec vincet ratio hoc, tantundem ut peccet cet. Cic. de Finn. 5, 26, 78: si Stoicis concedis, ut virtus -- efficiat. Corn. Nep.