Venditus exequias recipit tumulosus humandas. XL. Inpia blasphemi cecidit domus ecce Caiphae, Hic peccatores manet exitus, obruta quorum Vita ruinosis tumulis sine fine iacebit. 155 160 XLI. Vinctus in his Dominus stetit aedibus atque columnae Adnexus tergum dedit, ut servile flagellis. Perstat adhuc templumque gerit veneranda columpna Nosque docet cunctis inmunes vivere flagris. XLII. Traiectus per utrumque latus, laticem atque cruorem 165 XLIII. Montis oliviferi Christus de vertice sursum Ad Patrem rediit signans vestigia pacis: Frondibus aeternis praepinguis liquitur humor, 170 Qui probat infusum terris de chrismate donum. XLIV. Primus init Stephanus mercedem sanguinis imbri 175 Hostibus: o primae pietas miranda coronae! Egregium Solomonis opus: sed maius in illa XLV. Porta manet templi, Speciosam quam vocitarunt, Christi opus emicuit, nam claudus surgere iussus Ore Petri stupuit laxatos currere gressus. 180 XLVI. Sompniat inlapsum Petrus alto ex aethere discum Confertum omnigenis animalibus: ille recusat Mandere, sed Dominus iubet omnia munda putare. 155. Iudae munus.....laqueus Ald., Iude minus AN, Iuda nimis Gif. Luneb. 1648. Iudas em.donyẞy, Iudae manus coni. Heins.: laqueus don., Iuda em....laqueo cet. 157. alta Caiph. Kbim Prag. Weitz. Ar. 161. columpna R, columpnis bdim Weitz. 162. adnexum im Weitz. - 164. innumeres AE 165.Transiect. AKP Ald. Post v. 168. inserunt edd. recc. hoc tetrastichon: Christum non tenuit saxum, non claustra sepulcri: Mors illi devicta iacet, calcavit abyssum : Sanctorum populus superas simul ivit ad oras, Seque dedit multis tactuque oculisque probandum, quod om. cdd., Ald. Torn. et Luneburg. (1648). Recte omittitur, quod Prud. novo testamento etiam XXIV tetrasticha adsignasse videtur, et quod sepulcrum Christi et monumentis et carminibus raro a vett. Christ. celebratum est, cf. Arev. - 169. oliveti EK-173. imbre Weitz. alii— 176. miseranda bim Sich. Weitz. 177. Porro A 180. laxat, Ra al. Ald Gis. Ar., laxatus AE, luxat. coni, Heins., Cell. Teol., dampnatos KTbiqmu Weitz. Heins. [H. 649.1-182. Confestā A 157...160. Domus Caiphae: Matth. XXVI. 161...164. Columpna, ad quam Christus flagellatus est: Marc. XV. 165...168. Passio Christi. Prudentius ed. Obbarius. 185 XLVII. Hic lupus ante rapax vestitur vellere molli: Doctor et ore potens corvos mutare columbis. 5 10 15 20 AURELII PRUDENTII CLEMENTIS Inmolat Deo Patri Pius, fidelis, innocens, pudicus Quibus beata mens abundat intus: Alter et pecuniam Recidit, unde victitent egeni. Nos citos iambicos Sacramus et rotatiles trochaeos, Nec ad levamen pauperum potentes: Pedestre carmen et benignus audit. Sita est per omnes angulos supellex. Fulget aureus scyphus Nec aere defit expolita pelvis: Est et olla fictilis Gravisque et ampla argentea est parabsis. Nonnulla quercu sunt cavata et ulmo: 188. et praepot. A—191. evolv.] AKbi Ald. etc., volv. ERTqua, quia ev. marg. Gis., solvere yzẞy prob. Ar. 192. solvere sol. R EPIL.]a, De opusculis suis Prud. (vel sim.) 2AERTbm alii. Ode in qua poeta de se loquitur Ald. Codd. omnes [excepto m, ubi post C. XII. ext.] et Ald. hos vv. aut in fine carminum poetae [AEO etc.] aut inter Dipt. et libros contra Symm. [R] ponunt. Praefationem libri Perist. esse illos Trithem. (de script. eccles. I. p. 211.) et Gis., qui in ed. Davent. ita positos invenit, iudicant: quem sequuntur recc. praeter Ar. omnes. Nihil sane est in hoc poemate, quod ad Perist. librum referri possit, deinde, cum ultimae praefationi ad omnia carmina datae, ubi poeta se Deo soli servire velle dicit, haec bene respondeant:,,Prudentium, quia maiora dona non habuerit, iambos ac trochaeos Deo dedicasse et semper, quidquid accidat, Christum celebrandum esse," epilogum esse censeo, quod etiam Heinsius in Addendis voluit. Ceterum hos versus imitatus est Fortunat. in praef. ad vitam Martini: et Prudentium II Timoth. 2, 20. ante oculos habuisse vv. 13 sqq. demonstrant. V. 1. om. ABW: patri deo Gold. - 7. citatos R: Noscit os A: iambos Ald. 14. supplex A 16. edere fit expedita 2 Gold., et pol. A - 17. aula Am Weitz.-18. parabsis] AR, paraps. OT, cf. Ps. 532. Gramm. Haupt. p. 91, 15.185...188. Vas electionis: ib. IX.-189...192. Apocalypsis Ioannis: Ap.IV.V. Omne vas fit utile, Quod est ad usum congruens herilem. Ut empta magno, sic parata ligno. Ut obsoletum vasculum caducis Sinitque parte in anguli manere. Inimus intra regiam salutis, Attamen vel infimam Deo obsequellam praestitisse prodest. luvabit ore personasse Christum. 25 25 3309 VERSUS DE TRINITATE OLIM PRUDENTIO ADSCRIPTI. Est tria summa Deus, trinum specimen, vigor unus. In populos charisma suum diffundere promptus 5 10 21. vas fictile R — 24. partita A — 25. materno (i. e. in Christi matris templi angulo) coni. Bivar. ad Dexter. Chron. a. 424., cf. Arev. I. p. 39. - 26. vasculis Gis. 28. maneret A 29...33. bis extant in A 33. accidet T Heins., ut accidat coni. Barth. I. 1. 34. personas A: Addunt codd., Weitz. et Ar. Quo regente vivimus, quod glossema Ald. cum cet. bene om., quia metrum Horatianum (Od. II, 18.) Prud. imitatus est: male igitur Heins. hoc carmen integrum non esse iudicat. VERS. DE TRIN. Qui versus in omnibus quidem edd. ante Apoth. praefationem legebantur, sed ibi offendunt, quoniam primum, cur Prudentius duas praefationes illi carmini praefigat, omnino non intelligitur; deinde, quoniam prooemia et Apotheosi et ceteris libris dogmaticis praemissa sive allegoriam sive historiam quamdam sacram continent ad rem, quae in ipso carmine tractatur, accommodatam. Indicatur autem his vv. contra Prudentii morem Apotheosis summa, et quamvis scriptorem locos Prudentianos ante oculos habuisse non negaverim [cf. cum v. 3. Hamart. 931., cum v. 4. Apoth. 87. 794., cum 5. H. 163., cum 6. A.722 sqq. 1023 sqq. 1033 sqq., cum 11. charisma P.XIII, 61.], tamen hoc poemation non ab ipso Prud., sed ab alio poeta, qui Apotheosis argumentum versibus complecti voluit, compositum esse iudico: neque impedit, quominus Hincmar. Rhemens. I. p. 466. eiusdem v. 1 sqq. afferat, quia carmina similia non ita multo post Clementem composita esse vv. multorum cdd. Hie libri statuit etc. in fine Psychomachiae extantes, qui Columbani (poetae sec. VI.) feruntur, docent; cf. Thom. Smith. catalog. bibl. Cotton. Cleopatr. VIII, 1. p. 141. Pol. Leyseri histor. poetar. et poem. med. aevi p. 180. Inscrib. hi vv. in a Liber de trinitate. V. 2. ipse om. est Gis. -4. nomine bimu 6. erant a Prag. 12. corpore AP Prag. - ADDENDA. I. VERSIONES. A) GERMANICAE. Interpretatio omnium poetae carminum adhuc desideratur. Medio enim aevo hymnos aliquot imitati sunt VV. DD. Germani et hoc seculo una trium tantum poematum versio prodiit, quam infra indicabo. De istis hymnis vd. Wackernagel. Geschichte des deutschen Kirchenliedes, ubi tres praesertim versiones hymni Cathemerin. IX. afferuntur, prima sec. XV. (p. 65.): Us dem väterlichen hertzen ist er geboren, secunda (p. 456.) Io. Zwickii (a. 1540.): Us des vaters hertz ist geboren ein kind, das ist gottes sun, et tertia (p. 201.) Georg. Wicelii (a. 1541.): Aus des vaters hertzen ewig ist geboren Jesu Christ. De aliis cf. Haupt und Hoffmann altteutsche Blätter II. 4. p. 524. Rambach. Anthologie christl. Gesänge aus allen Jahrhunderten p. 76 sqq., nos p. 38. Hymnum Cath. XI. transtulit et commentario instruxit Andreas Möller. Pegaviensis, quem librum p. XXXVI. indicavimus. Versio recentissima haec est: Aur. Prudentius Clemens Feyergesänge, heilige Kämpfe [i. e. Psychomachia] und Siegeskronen [i. e. 7ɛoi oreq.]. Metrisch übersetzt und mit Noten begleitet von J. P. Silbert. Wien, 1820. 8. Duos locos excerpam, e quibus quomodo Silbert. Prudentium nostro sermone reddiderit, apparebit: alter legitur Cath. hymno X. v. 116...127., ubi anapaestos dimetros catalectos in hoc metrum AJAJAJ-J- mutavit; alter Cath. XI. v. 125...136., ubi iambicos dimetr. intactos reliquit: Iam maesta quiesce querela etc. Düstre Klage sei fern; verstumme ganz, Also sprosset ergrünt das Samenkorn, O so öffne dich denn, o Erde! sanft, Salvete flores martyrum etc. O zarte Schar der Erstlinge Was fruchtet solche Gräuelthat, Gleich junges Blut enttrieft den Dolch, Der kinderlos die Mütter macht; Doch Ihn, der reinsten Jungfrau Frucht, B) GALLICA E. Aurelio Prudence Clement. La passion de St. Quirin Martyr Evesque de Scissie prise de l'hymne 7. de Prudence, poete chrétien, en son livre des couronnes et traduite en vers françois couplet pour couplet. S. 1. et a., cf. Arev. I. p. 98. Anton du Verdier bibliotheque Gallique (Lugd. 1685.) p. 1025. Hymnes ecclesiastiques et cantiques partie traduits, partie de son invention par Guido de Fleure de la Borderies. A Paris, chez Rob. le Maignier 1582. ed. II. [Imitatus est et vertit Guido le Fleure XV hymnos Prudentianos]. Ant. du Verdier 1. 1. etiam Petrum de Montchault hymn. Cath. XI. XII., et Paschalium Robin Perist. II. III. in linguam Gallicam transtulisse ait. I due libri di Prudenzio contro Symmaco. Tradotti in versi italiani par P. M. Carlo Agostino Ansaldi Domenicano. Venezia, appresso Pietro Valuasense, 1754. 8. Praemissa est poetae vita, quam saepius laudavimus. Versionis Prudent. manuscriptum librum in bibl. Mediolanensi asservari idem Ansald. I. I. enarrat eiusque auctorem Salvinium censet, Argelatus autem (bibliotheca dei Volgarizatori III. p. 302.) Marc. Anton. Mozzium hanc interpretationem confesisse dicit, quam Io. Lamius (memorab. erudit. Italor. Florent. 1742. I. p. 120.) inter editas refert. Arevalus quoque libr. mstum hoc titulo possedit: La passione et morte di S. Cassiano Martyre e Vescovo d'Imola, |