145

150

155

160

165

170

175

Christi figuram praeferens
Moyses, receptor civium.
Cautum et statutum ius erat,
Quo non liceret matribus,
Cum pondus alvi absolverent,
Puerile pignus tollere.

Mens obstetricis sedulae-
Pie in tyrannum contumax
Ad spem potentis gloriae
Furata servat parvulum:
Quem mox sacerdotem sibi
Adsumpsit orbis conditor,
Per quem notatam saxeis
Legem tabellis traderet.
Licetne Christum noscere
Tanti per exemplum viri?
Dux ille caeso Aegyptio
Absolvit Israel iugo.

At nos subactos iugiter
Erroris inperio gravi,
Dux noster hoste saucio
Mortis tenebris liberat.

Hic expiatam fluctibus
Plebem marino in transitu
Repurgat undis dulcibus
Lucis columnam praeferens:
Hic praeliante exercitu
Pansis in altum brachiis
Sublimis Amalech premit,
Crucis quod instar tunc fuit:
Hic nempe Iesus verior,
Qui longa post dispendia
Victor suis tribulibus
Promissa solvit iugera.

145. ius erat] R Ambros. Put. Heins. Ar., iusserat cet.: statuto iuss. coni. Cauch. 146. Qui AEP 148. virile coni. Cauch. 159. cese A 161. Ad AE-163. hostis auctio A— 170. Passis Ald. Gis., Sparsis ed. Lüneburg. 1648., sed vd. Oudendorp. ad Caes. b. g. I, 52. Burm. ad Ov. A. A. III, 350. –

144. Receptor] Proprie, qui latrones surripit, Tac. Ann. IV, 23, 3., hic et Eutrop. IX, 9. redemptorem significat. - 148. tollere] Gl. R: nutrire vel educare, vd. Plaut. Amphitr. I, 3, 3. Trucul. II, 4, 45. 167. und. dulc.] Iso haec verba refert ad Iordanem, per quem Iosua populum traduxit, sed ad Moysem ea respicere alii viderunt, quare Cell. de aqua in monte Horeb (Exod. XVII, 6.) poetam agere arbitratur. Ego cum Mid

deldorpf. p.142. intellego mare rubrum, quod dulc. und. vocat, quia Iudaeorum transitum cum baptismo Christiano tacite comparat. Cf. Exod. XIV, et de sqq. XVII. 173. Iesus] Ael. Nebr. Christus male explicat, cum Pr. de Iosua ['Inoous: AA. Ap. VII, 25. Hebr. IV, 8.] dicat, vd. D. 60, ubi eumdem XII lapides in Iordane flumine posuisse enarrat; Ios. IV, 7.

Gaudete quidquid gentium est,
Iudaea, Roma et Graecia,

Aegypte, Thrax, Persa, Scytha,
Rex unus omnes possidet.

Laudate vestrum principem

Omnes beati ac perditi,
Vivi, inbecilli ac mortui:
Iam nemo posthac mortuus.

177. quaternis... petris coni. Erasm.

181. Iudee Rb

200

205

183. fracta AE184. Christo] AEP, Christi cet. : finx.] AEPNT Erasm., pinx. cet. [Cf. VI, 38.]

- 185. prior est Put., priorum est coni. Heins., priscor. b Prag. 187. Nostraeq. cd. Cauch., Geminaeque coni. Cauch. 188. templ. nov.] AHP Ambr. Rat. (mg. Gis.), t. et nov. cet. 189. Effrem vett. (?) codd. Heinsii, Cell. 190. Manasse (e A) Ald. Weitz. Ar., Manassae cet. 191. suscipiunt RWab Gold. Rat. Prag. Weitz. Ar., suspic. [i.e. venerantur] cet. 195. durum] AEHP Ald. [ob cox. praefero], dirum cet. 196. coxerant Ald., coxerit A: Bāal A. 325., Baal [secundum rationem latinam] Sedul. V,147.-199. sectilem Weitz. – 203. et Sc. u Ald. Gis. : Scythia u Ald. ·

Sequitur Apoth. in A –

ganorum cultus: Baal idolum significat quodlibet: cf. Selten. de diis syriis syntagm. II, 1.2.

AURELII PRUDENTII CLEMENTIS

APOTHEOSIS.

PRAEFATIO.

Est vera secta? te magister consulo:
Rectamne servamus fidem

An viperina non cavemus dogmata,
Et nescientes labimur?

,,Artam salutis vix viam discernere est
,,Inter reflexas semitas.

,,Tam multa surgunt perfidorum conpeta,
,,Tortis polita erroribus,

,,Obliqua sese conserunt divortia

,,Hinc inde textis orbitis.

,,Quas si quis errans ac vagus sectabitur
,,Rectum relinquens tramitem,

,,Scrobis latentis pronus in foveam ruet,
,,Quam fodit hostilis manus,

,,Manus latronum, quae viantes obsidet
,,Iter sequentes devium.

,,Quid non libido mentis humanae struat,
,,Quid non malorum pruriat?

,,Statum lacessunt omnipollentis Dei
,,Calumpniosis litibus:

,,Fidem minutis dissecant ambagibus,

,,Ut quisque lingua est nequior:
,,Solvunt ligantque quaestionum vincula
,,Per syllogismos plectiles.

,,Vae captiosis sycophantarum strophis,
,,Vae versipelli astutiae!

,,Nodos tenaces recta rumpit regula
,,Infesta dissertantibus.

,,Idcirco mundi stulta delegit Deus,

5. distinguere est Ta

,,Ut concidant sophistica:

Hymn. (!) in infideles Ald. Gis. Weitz. Primam praefationem,,Est tria summa Deus etc. vd, post Dittochaeon. 4. nescienter abmu Prag. Fabr. Gis. Weitz.7. conpeta Aa Weitz. semper [Ps. 849. S. II, 775. Salmas. Exerc. Plin. p. 212.], compita cet. 9. Obl. qua se Torr. Fabr. Cell.: conserunt ARTb Put. Heins., confer. cet. - 11. Quae 1R Cauch. 13. fov. cadet bm Rat. Prag. - 17. instr. ▲ — 22. quisquis BWbm Bon. Ald., quisq: est R: ling. neq. Cell. 26. astutia a 28. dissent. A 29. dileg. AEO, dilig. P

1.magister] i.e. Deus.-25.stroph.] 7. Nihil stropharum est, iam salarium i. e. fallacibus, P. II, 318. Martial. III,

dandum est.

,,Deque inbecillis subiugavit fortia,
,,Simplex ut esset credere.

,,Lapis ecce nostro fixus offensaculo est,
,,Inpingat in quem vanitas,

,,Signum caventi, non caventi scandalum:
,,Hunc sternit, illum dirigit.

„Dum plura temptat caeçus incerto gradu,
,,Incurrit id, quod obvium est.

,,Fax sola fidei est praeferenda gressibus,
,,Ut recta sint vestigia:

,,Quis in tenebris hostis errantes tamen

,,Pulsat trahitque et proterit:

Qui sparsa ad ipsum conmeantum transitum
,,Frumenta saevus devorat:

,,Qui laeta Christi culta fur interpolat

,,Addens avenas aemulas,

,,Quas de veneni lacte in herbam fertilem
,,Patitur colonus crescere,

,,Ne forte culmum fibra inanis spiceum
,,Simul revulsa internecet.

,,Expectat ergo, dum dolosa et farrea
,,Fervens coquat maturitas:

,,Det ventilabro lecta quaeque ut horreis,

,,Refert sed ipsa nosse, quae messem necant,

,,Zizaniorum semina."

Plurima sunt, sed pauca loquar, ne dira relatu
Dogmata catholicam maculent male prodita linguam.
Ille Patrem pellens solio detrudit in artum
Corporis humani gestamen, nec pavet ipsum
Obiectare neci duroque adfigere ligno.

Passibilisne Deus? cuius species et imago

Nulli visa unquam: nec enim conprendier illa,
Maiestas facilis sensuve oculisve manuve.
Ioannis magni celebris sententia praesto est,

35

40

45

50

55

5

31. Neque APa, De Barth. offendit (Adv. XVII, 17.), Ar. instrumentale (!) censet: legam Atque. 33. offensaclo est W Weitz., sed vd. Gramm. ap. Haupt. (Ovid. Halieut. etc.) p. 86. 39. Pax APIR 41. Quos coni. Cauch., Bon. 42. proterit? Gis. Teol. 45. furtim Barth. Adv. XXIV, 41. — 47. fertiles RT Put. cd. Cauch. Heins., qui cf. Ps. pr. 66., fertilem cet. 51. vitiosa BR2 Wa Bon., otiosa coni. Heins. 53. Dat B Prag., Neuent. A 55. Defert Aa: negant EPa

Titulos singularum Apoth. partium cum A Gis. II. Heins. et Ar. omis., quippe qui, ut eorum var. lect. docet, a Pr. ipso non sint profecti. 2. perd. E 3. Illa E

--

V. 1-178. Contra Patripassianos Prax. c. 1 sqq. Isid. Orig. VIII, 5. agit Pr., de quibus cf. Tertull. adv. 9. Io.] Ev. I, 18. VI, 46.

10

Haud unquam testata Deum potuisse videri.
Ille Pater, quem nulla acies violenta tuendo
Eminus ardentis penetravit acumine visus,
Qui se forma hominis non induit et deitatis
Inmensum adsumpto non temperat ore modove.
15 Aut evangelici pietas spernenda libelli

Iam, blaspheme, tibi est: aut nunquam visa beati
Vis intacta Patris non admiscenda caducis?

Sed tamen et Patris est specimen, quod cernere fas sit,
Humanis aliquando oculis concurrere promptum,
20 Quod quamvis hebes intuitus speculamine glauco
Humentique acie potuit nebulosus adire.

mam.

Quisque hominum vidisse Deum memoratur, ab ipso
Infusum vidit natum: nam Filius hoc est,

Quod de Patre micans se praestitit inspiciendum
Per species, quas possit homo conprendere visu.
Nam mera maiestas est infinita, nec intrat
Obtutus, aliquo nisi se moderamine formet.
Hoc vidit princeps generosi seminis Abram,
lam tunc dignati terras invisere Christi

Hospes homo, in triplicem numen radiasse figuram.
Hoc conluctantis tractarunt brachia lacob.
Ipse dator legis divinae accedere coram
lussus, amicitiae conlato qui stetit ore
Cominus, et sacris coniunxit verba loquelis,
Carnis in effigie Christum se cernere sensit:
Sed maiora petens animum per vota tetendit
Inconcessa homini, plus quam mortale laborans,
Ipsum, quantus erat, sine corpore visere Christum.
Denique post multi sermonis mutua postque
Conspectum praesentis heri et consortia longa,
Quaeso, ait, ut liceat te nunc Deus optime nosse.
Respondit Dominus:,,mea, non me, cernere iustis
Posteriora dabo." Quid apertius absque aliena,
Quam sumat, facie, Verbum non posse videri?
Posse tamen, cum malit idem, nunquam Patre viso
Terrenis oculis habitu se ostendere nostro:
Saepe et in angelicas vel mortales moderatum

13. forma Fabr. Heins. Ar. [437.], formam AE et cet. omn., fort.: se in for 18. et spec. AEP, est Patr. T Boh. I.; fas est AE (prob.) 20. clauso ᎪᎬᏢᎡ . 22. memoratus N 25. Par Cell. II., quam AEa, Par sp. quam coni. Ar., fort. Per speciem quam: posset abm Ald. Ĝis. Weitz. Ar. 27. ni BRq Ald. Cell. — 28. sanguinis R— 35. effigiem Put. — 43. quod Ald. — 47. etmort. Fabr.: moderatum R1a Put. Ald. Heins. [cf. v. 27. 828. Ps. 274., passive], mod. est NT, memoratum AO2ab, mem. est cet. ·

26. Mera] i. e. simplex, quae aliam, nisi eam, quam a natura accepit, formam non admittit, vd. S. II, 744.; Gifan. 1. 1. male explicat praestans. De

-

verbo maiest., quod est divinitas, cf. Barth. Adv. X, 5. 30. sqq. Genes. XVIII, 2. XXXII, 35. Exod. XXXIV, 11., Cathem. II, 73.