2o. In fidem explicitam et implicitam. 3o. In fidem internam et externam. 4o. In fidem formatam seu vivam, et informem seu mor tuam. Quid est fides habitualis, quid actualis? II. R. Fides habitualis est ipse habitus fidei: actualis est ipse actus, sive assensus fidei præsens. Quæ fides dicitur explicita, quæ implicita ? III. R. Fides explicita est, quâ assentimur alicui fidei articulo, in se et juxta proprios terminos, cognito. Implicita est, quâ creduntur quædam veritates, non in se et in propriis terminis, sed contentæ in alia tanquam in universali vel principali, aut tanquam causâ, medio, figurâ, &c. sic qui explicitè credit, duas in Christo esse naturas distinctas, implicitè etiam credit, duas esse in ipso voluntates et operationes ex utraque natura profluentes: pariter qui explicitè credit quidquid Deus revelavit, vel quidquid Ecclesia credendum proponit, implicitè credit septem esse novæ Legis Sacramenta, etiamsi ea ignoraret. Quid fides interna, quid externa? IV. R. Prior est assensus fidei in mente conceptus: posterior est fidei internæ externa professio per verba, actus aliave signa. V. Quid sit fides formata, quid informis, patet ex Num. 2. in fine, et quomodo inter se differant ex Num. 7. circa finem. QUÆSTIO II. DE OBJECTO FIDEI ET MOTIVIS CREDIBILITATIS. N. 12. DE OBJECTO MATERIALI FIDEI. S. Thom. 2. 2. quæst. 1. I. Objectum Fidei. II. Materiale. III. Est duplex. IV. Observatio practica. V. Privata revelatio est objectum. VI. Sed non Fidei Catholicæ. VII. Nec facilè admittenda. VIII. Quid dum una opponitur alteri. IX. Quo sensu aliquid sit probabiliter de Fide. X. Item incipiat vel desinat esse de fide. QUOTUPLEX est objectum fidei? I. R. Est duplex, materiale scilicet, et formale. Quid est objectum materiale fidei, sive quidnam debemus credere? II. R. Sunt omnia illa, quæ Deus nobis revelavit. III. R. Duplex, nimirum primarium, seu principale, quod est Deus, et omnia quæ in Deo nobis sunt revelata, ut sunt divina attributa; et secundarium, quod constituunt cætera omnia à Deo nobis revelata, ut sunt humanitas Christi, Sacramenta, &c. IV. Nota pro praxi, quòd in Catechismis objectum materiale designetur per particulam "quid," dum petitur, quid credere debeamus; et objectum formale exprimatur per particulam "cur," dum quæritur, cur seu quare credere debeamus: adeòque ad primam petitionem responderi debet assignando objectum Fidei materiale, ad posteriorem assignando objectum formale; de quo ultimo diligenter suos instruere debet Parochus, ne loco fidei divinæ, humanam habeant. An ea, quæ privatim alicui revelantur, v. g. quæ revelata dicuntur S. Brigittæ, sunt objectum materiale fidei ? V. R. Ea possunt esse objectum fidei, respectu illorum quibus revelatio facta est, si scilicet divina revelatio satis eis fuerit manifestata. VI. Illa tamen non pertinent ad fidem Catholicam, ut omnes universaliter fide divinâ ea credere debeant ; atque hoc ideò: quia vel non omnibus sufficienter constat, an illæ revelationes particularibus factæ, sint divinæ, adeoque sufficientia credibilitatis motiva non adsunt: vel quia Deus ea non pro omnibus revelavit ut talia per Ecclesiam proponenda, nam ut dicit S. Thom. q. 5. art. 3. in " Corp." "Objectum fidei est veritas prima, secundum quod mani"festatur in Scripturis et doctrina Ecclesiæ." VII. Cæterùm privatis revelationibus non est facilè fidendum, tum quia sæpe incertæ sunt, tùm quia Spiritus probandi sunt, utrùm ex Deo sint, et Angelus satanæ se non transfiguret in Angelum lucis: hoc præsertim notet Confessarius muliercularum, ne nimiâ indulgentiâ confundant somnia cum divinis revelationibus. Maximè autem suspecta esse debent privatæ revelationes, dum à doctrina Ecclesiæ, vel sensu communi fidelium discrepant: sed quid dum de eodem objecto proferuntur revelationes opposita ? VIII. R. Id non semper esse falsitatis indicium, præci puè si oppositio sit tantùm circa facta quædam, fidem aut mores non concernentia: sic aliqui Sancti in extasi (de cujus supernaturalitate non dubitatur) Christum viderunt tribus, alii, quatuor clavis crucifixum: provenit autem hoc à præconceptis istorum Sanctorum opinionibus, quorum aliqui tribus, alii quatuor clavis Christum cruci affixum, sibi repræsentare consueverant: unde error ille non est à Deo, sed à natura, quam Deus in similibus extasibus non semper impedit, quo minûs aliquid agat secundùm præhabitas species, dum non magnopere refert, errorem illum dedoceri. Id variis exemplis probat Daniël Papebrochius in suis ad Patrem Sebastianum responsionibus art. 20. Potestne dici aliquid probabiliter de fide? IX. R. Potest aliquid dici probabiliter de fide hoc sensu, quòd dubium esse possit de re quapiam, an sit revelata, vel an Ecclesia eam ut revelatam proponat: nempe quia de declaratione Ecclesiæ vel ejus sensu controvertitur: quamdiu tamen ipsa Ecclesiæ propositio non est nisi probabilis, non ita res ista de fide esse censetur, ut, qui eam fide divinâ non recipit, violatæ fidei reus fiat; cui enim propositio Ecclesiæ non nisi probabilis est, illud fide divinâ credere non debet: imô nequidem potest quamdiu est ipsi meritò talis. Ex dictis patet, aliquid posse dici objectum materiale fidei, et tamen non esse de fide, scilicet obligante: quia ad prius sufficit, illud à parte rei esse revelatum à Deo; ad posterius veró insuper requiritur, ut vel ab Ecclesia proponatur tanquam tale, vel saltem aliunde constet, esse revelatum. X. Patet etiam, quomodo aliquid possit incipere vel desinere esse de fide, scilicet obligante etiam Catholicâ seu universali; non quasi mutatio fieret in revelatis; sed quia revelatum ut tale non propositum ab Ecclesia, potest nunc ut tale proponi, prout sæpius accidit in Conciliis: etiam contra fieri potest, quòd, licèt ante ut revelatum propositum fuerit, nunc de illa propositione non ampliùs constet, et sic desinat esse de fide obligante. N. 13. DE OBJECTO FORMALI FIDEI. I. Objectum formale Fidei. II. Est prima veritas. III. Dei revelantis. IV. Non ipsa revelatio. V. Qlue tantùm est conditio sine qua non. VI. Quomodo credatur ipsa revelatio. VII. Existentia Dei et prima veritas. QUID est objectum formale fidei ? I. R. Est Prima seu summa veritas Dei revelantis ; quæ fundatur in eo, quòd Deus ob infinitam sapientiam non possit falli, et ob infinitam bonitatem et perfectionem non possit fallere. II. Probatur: illud est objectum formale fidei, in quod ratio, ob quam credimus, ultimatè resolvitur: hoc autem est summa veritas Dei revelantis, quæ etiam dicitur prima veritas. III. Porro notandum, quòd prima veritas sit objectum formale fidei, non in essendo," sed in "revelando," dicendo seu testificando: non enim ideo præcisè credimus Deo, quia est, vel quia est sanctus aut justus, sed quia verax est. Proinde ea, quæ credimus, suscipimus tanquam verba Dei loquentis, juxta illud 1. ad Thessal. cap. 2. V. 13. "Cùm accepissetis à nobis verbum auditûs Dei, accepistis "illud, non ut verbum hominum, sed (sicut est verè) verbum "Dei." An revelatio ingreditur objectum formale fidei? IV. R. Ita existimant Neesen, Boudart, &c. sed meliùs dicitur cum Van Roy, revelationem tantùm esse applicationem objecti formalis, seu conditionem "sine qua non," ad credendum necessariò prærequisitam ratio est, quòd motivum formale credendi non sit locutio seu revelatio, sed veracitas dicentis. 66 V. Revelatio itaque se habet ad fidem tanquam objectum materiale, atque ad eam necessariò prærequiritur tanquam conditio sine qua non;" unde fit, quòd Scriptura et Patres non infrequenter motivum fidei formale refundant in verbum seu testimonium Dei. Sic etiam quandoque dicimus: "Credo illud, quia Deus revelavit:" quo casu rectè quidem, sed non adæquatè loquimur; non enim objectum formale explicitè exprimitur, nec fines ultimatè resolvitur, cùm restet ratio, quare credamus divinæ revelationi, seu Deo revelanti. Dices 1°. quomodo credi potest ipsa divina revelatio ? Nam si hujus allegetur alia revelatio, dabitur processus in infinitum. Item 2°. quomodo possit fide divinâ credi existentia Dei? Non enim possumus aliquid credere, nisi Deus istud revelaverit: revelatio autem supponit existentiam istius, qui revelat. 3°. Quomodo credi potest hæc propositio: "Deus est "prima veritas :" Si enim illa credatur propter seipsam, videtur esse ratio sui ipsius, seu idem probari per idem. VI. R. Deus revelando hanc veritatem v. g. "Deus est “trinus et unus," simul ostendit, se revelare, adeoque ipsa revelatio seipsam revelat seu manifestat, neque indiget alio medio: unde homo assentiendo huic propositioni, "Deus "est trinus et unus," simul assentitur huic: "Deus illud "revelavit," propter eandem revelationem; sicut lux solis non solùm colores et res corporeas, sed etiam seipsam manifestat sine alia luce. VII. Præterea revelatio non solùm seipsam manifestat, sed etiam revelantis existentiam; adeoque Deus per ipsam revelationem attestatur se esse, ac proinde se esse summè veracem: quia ut dicit S. Thom. quæst. 18. "de veritate" art. 8. ad 2. "Divinum testimonium primò et principaliter "est de seipso, et consequenter de aliis: sic loquela Petri non solùm seipsam et Petri conceptus, sed et ejus exis"tentiam manifestat." 66 N. 14. ASSENSUS FIDEI AN SIT DISCURSIVUS. I. Assensus Fidei non est discursivus. II. Fides latè dicta. III. Non sufficit ad justificationem. IV. Conclusio ex utraque præmissa vel una de Fide. V. Si consideretur ut contenta in præmissa de Fide. VI. Est directè de Fide si contineatur formaliter. VII. Indirectè, si contineatur tantùm virtualiter. VIII. Est probabiliter de fide, modernum Pontificem esse Christi Vicarium. IX. Non tamen de fide obligante. An assensus fidei nostræ proximè innititur alicui ratiocinationi, discursui vel deductioni factæ secundùm legitimam formam argumentationis ? I. R. Negativè: quia assensus, qui innititur discursui, habet pro motivo partiali bonitatem consequentiæ, cùm sit actus, quo intellectus assentitur conclusioni, quia bene sequitur ex præmissis: assensus autem fidei nullo modo innititur bonitati consequentiæ, sed motivum adæquatum Fidei divinæ est prima veritas Dei revelantis. Obj. Actus fidei est conclusio ex duabus præmissis in hunc modum: " quidquid Deus dixit est verum; atqui "Deus dixit, se trinum et unum :" ergo Deus est trinus et unus. |