N. 109. DE PRÆCEPTO SPEI.

S. Thom. 2. 2. quæst. 2. 2. a. 1.

I. Præceptum spei negativum, II. Et affirmativum. III. Quod obligat per se, IV. Et per accidens. V. Casus, quo alicui revelaretur sua damnatio. VI. Status amoris indifferentiæ est fictitius.

AN datur aliquod præceptum spei?

I. R. Affirmativè: nec tantùm datur præceptum spei negativum, quo vetatur desperatio, præsumptio, pusillanimitas, incuria salutis, &c. sed etiam datur præceptum spei affirmativum, quo actum spei elicere obligamur.

II. Dari præceptum spei affirmativum probatur ex Psalm. 61. V. 9. "Sperate in eo omnis congregatio populi," &c. Probatur etiam ex condemnatione hujus propositionis damnatæ ab Alexandro VII. "Homo nullo unquam vitæ suæ tempore tenetur elicere actum fidei, spei et charitatis, ex vi præceptorum divinorum ad eas virtutes pertinen

66

"tium.

Deinde spes est necessaria dispositio ad justificationem, ut docet Trident. Sess. 6. cap. 6. ergo, &c.

Quandonam obligat præceptum spei affirmativum ?
R. Obligat aliquando per se, aliquando per accidens.
III. Obligat per se, 1o. in initio usûs rationis.

2o. In fine vitæ seu periculo mortis.

3°. Dum insurgit tentatio contra spem, qaæ non nisi per actum spei creditur superanda.

4. Sæpius in decursu vitæ, ita ut homo dicere possit cum Psalmista Psalm. 41. "Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea ad te, "Deus.".

66

Unde ait Steyaert, fortè non rariùs obligat, quàm præceptum fidei, adeoque singulis diebus, ut de præcepto fidei dictum est Num. 42.1

Pro quotidiano spei exercitio servit attenta recitatio Symboli et præcipuè Orationis Dominicæ, quâ petitur: "Ad"veniat regnum tuum."

IV. Obligat præceptum spei per accidens, quotiescumque urget præceptum alterius virtutis, vel Sacramenti alicujus suscipiendi, vel tentationis vincendæ, pro quibus prærequiritur actus spei, ut dum urget præceptum contritionis vel orationis, requiritur etiam, ut saltem virtualiter et implicitè speretur venia peccatorum, aliudve quod petitur.

An ille, cui divinitùs revelaretur sua damnatio, teneretur adhuc sperare?

V. R. Quæstionem hanc inutilem esse, cum suppositum illud nunquam evenerit nec eventurum sit, ut docet S. Thom. “de Veritate" quæst. 23. art. 8. ad 2. unde qui hujusmodi adferrent revelationes, habendi forent tanquam imaginarii, scrupulosi, desperantes vel fraudulenter mali: et quidem si revelatio hujusmodi supponeretur, non deberet accipi tanquam absoluta prædictio, sed tanquam comminatoria et conditionata, ut prædictio Jona: "Adhuc quadraginta dies et Ninive subvertetur."

Quid interim si supponeretur, etsi id nunquam eventurum sit, alicui factam esse revelationem suæ damnationis tanquam absolutam prædictionem?

R. Quòd in tali supposito ille non posset, adeoque non teneretur ampliùs sperare: quia non posset prudenter judicare beatitudinem sibi esse futuram: non posset tamen positivè desperare seu beatitudinem reprobare aut contemnere: quia hoc est intrinsecè malum.

Posset interim talis beatitudinem concupiscere et desiderare inefficaciter: quia desiderium inefficax est de bono secundùm se, abstrahendo ab hoc, quod futurum sit vel non.

An potest dari status in hac vita, in quo homo tam purè Deum diligit, ut non ampliùs attendat ad bonum proprium, sed tantùm ad bonum Dei, sicque evadat planè indifferens ad beatitudinem et damnationem, nec debeat ampliùs elicere actum spei, utpote respicientem Deum ut bonum nostrum ? VI. R. Talem statum adstruebat liber, cui titulus “Max"imes des Saints," quem Innocentius XII. anno 1699. proscripsit, et 23 propositiones ex eodem excerptas condemnavit; ex quibus sufficienter patet talem statum esse fictitium, nec dari posse.

Repugnat etiam Scripturæ Sacræ Matt. cap. 6. ubi Christus dicit: "sic orabitis,...adveniat Regnum tuum :" etiam adversatur praxi Sanctorum, qui ardenter cupierunt dissolvi, ac esse cum Christo.

Deinde status ille ducere poterat in errores damnatos, maximè Quietistarum, collocantium statum perfectionis in mera quiete, seu in statu merè passivo, sinendo Deum in nobis agere sine nobis.

N. 110. DE PRÆCEPTO TIMORIS.

S. Thom. 2. 2. quæst. 22. art. 2.

1. Datur præceptum de timore servili. II. Per accidens. III. De filiali etiam per se.

AN de timore etiam datur præceptum?

I. R. De timore servili non videtur dari præceptum per se obligans, cùm non appareat ratio, ob quam homo per se pœnam timere debeat, unde Trid. Sess. 6. cap. 6. tantùm dicit, quòd peccatores "utiliter" timore concutiantur, non autem dicit "necessariò."

II. Potest tamen de timore servili dari præceptum per accidens, quomodo nimirum talis timor necessarius est, ut vitetur peccatum, vel in eo non hæreatur.

III. De timore filiali datur præceptum speciale, sicut de charitate, ex qua oritur et quam fovet: hinc dicitur Deut. cap. 10. V. 20. "Dominum Deum tuum timebis ;" et Ps. 33. V. 10. "Timete Dominum omnes Sancti ejus."

An in nobis major debet esse spes, an timor?

R. Etsi, quamdiu in via sumus, inter spem et timorem incedere debeamus, ac respectu quorumdam peccatorum, timor damnationis meritò sit major, quàm spes salutis; ordinariè tamen spes major esse debet quàm timor: quia timor nascitur ex consideratione nostræ infirmitatis, spes verò innititur misericordiæ Dei omnipotentis, quæ major est quàm nostra infirmitas; "Potens est enim Deus omnia "facere superabundanter, quàm petimus aut intelligimus."

TRACTATUS:

DE

VIRTUTE CHARITATIS.

N. 111. DE VARIIS VIRTUTIS CHARITATIS ACCEPTIONIBUS.

S. Thom. 2. 2. quæst. 23.

I. Amor, dilectio et charitas distinguuntur. II. Propositio

damnata.

PRÆNOTANDUM, quòd sicut Fides et Spes, ita etiam Charitas varias acceptiones patiatur.

1o. Accipitur pro familiaritate et amicitia naturali, ut 2. Mach. cap. 24. V. 26.

2o. Pro amore essentiali et increato, prout 1. Joan. cap. 4. V. 8. "Deus Charitas est."

3°. Pro ipso actu dilectionis, quo Deus nos diligit, ut Jerem. cap. 31. V. 3. "In charitate perpetua dilexi te."

4°. Pro amore personali, seu Spiritu S. ut in hymno Ecclesiæ: "Fons vivus, ignis, charitas," &c.

5°. Magis famosè sumitur pro habitu voluntatem elevante ad amandum Deum amore benevolentiæ, ut 1. ad Cor. cap. 13. V. 13.

6°. Sæpe à Theologis accipitur pro actu istius habitûs, vel qui saltem intuitu objecti formalis charitatis exercetur, vices habitûs supplente divinæ gratiæ auxilio.

Quomodo distinguuntur hæc tria, amor, dilectio, charitas ?

I. R. Theologi ex hodiedum sic distinguunt, ut amor latiùs pateat quàm dilectio, et dilectio quàm charitas: et 1o. amor accipitur in bonam et malam partem, etiam pro amore appetitûs sensitivi; dilectio ferè pro amore honesto appetitûs rationalis, eoque benevolo.

2o. Charitas in bono tantùm sensu accipitur, residetque in appetitu rationali, et frequenter sumitur pro habitu vel pro actu à charitate elicito; sed dilectio sæpius accipitur pro actu, et dicitur amor ille, quo peccator Deum diligere incipit, sic tamen ut se solo non justificet: et ita amor, quo

Deus super omnia, sed tantùm affectu, diligitur, vocatur dilectio, non charitas.

Notandum tamen 1o. quòd Lovanienses et Augustiniani vocem "charitas" latiùs accipiant, eam dividentes in perfectam, quæ se sola, id est, sinè Sacramenti susceptione hominem justificat, et in imperfectam, quæ per se non justi ficat: atque hæc dilectio dicitur charitas : quia habet idem objectum formale et materiale cum actu elicito ab habitu charitatis, gratiâ actuali supplente vices habitûs: convenientiùs tamen hodie amor ille nuncupatur amor Dei benevolus vel dilectio Dei, qualis reperiri potest in Catechumeno et pœnitente nondum justificato.

2o. Quòd apud S. Aug. aliosque Patres, charitas nonnunquam latè et impropriè sumatur pro quacumque bona voluntate, etiam amore creaturæ moraliter tantùm honesto; et hoc sensu medium non datur inter cupiditatem et charitatem.

II. Quomodo ergo rectè damnata est hæc propositio 38. Baji: "Omnis amor creaturæ rationalis, aut vitiosa est "cupiditas, quâ mundus diligitur, quæ à Joanne prohibetur, aut laudabilis illa charitas, quâ per Spiritum S. in "corde diffusâ Deus amatur ?

R. Quia Bajus per charitatem hìc intelligit eam solam, quæ est effectu super omnia: charitas enim tantùm affectu super omnia, non est Bajo charitas; sed ad summum aliquod charitatis indicium, aut debile incrementum.

Præterea inter charitatem propriè dictam et cupiditatem, quâ mundus diligitur, indubiè medius est quidam amor non vitiosus, quem Deus naturæ inseruit, quo parentes, amicos, liberos, conjuges, et quicumque ratione propinquos diligimus: unde etiam meritò damnatæ sunt propositiones 44. 45. et 46. inter Quesnellianas.

N. 112. DE DEFINITIONE AC DIVISIONE
CHARITATIS.

I. Charitatis definitio. II. Divisio.

QUID est charitas ?

I. R. Infusa à Deo virtus, quâ Deus propter se diligitur, proximus autem propter Deum.

Quomodo dividitur charitas ?

II. R. 1°. In habitualem jam definitam, et in actualem, quæ est actus ab habitu charitatis elicitus, vel saltem propter