"vitæ suæ tempore tenetur elicere actum Fidei, Spei et "Charitatis ex vi præceptorum divinorum ad eas virtutes "pertinentium." Item ex hac 16. ab Innoc. XI. proscripta: "Fides nou censetur cadere sub præceptum speciale et "secundum se."

Quandonam homo tenetur elicere actum fidei ?

III. R. Prænotandum, duplex esse fidei præceptum, unum negativum quo prohibetur, ne quiscumque fidei dissentiat, vel de eadem deliberatè dubitet; et hoc, prout cætera præcepta negativa, obligat semper et ad semper.

IV. Aliud est præceptum affirmativum, quod ad actus fidei internæ eliciendos obligat; et hoc, ut alia præcepta affirmativa, obligat semper, sed non ad semper, ut Num. 37. "de Legibus" expositum est.

V. 2°. Alia est obligatio eliciendi actum fidei per se et directè, quæ oritur immediatè ex ipso præcepto fidei absque respectu ad aliam legem vel præceptum. Alia est obligatio per accidens et indirecta, seu ratione alterius præcepti, cujus observantia actum fidei prærequirit.

Quandonam præceptum eliciendi actum fidei per se obli

gat ?

VI. R. 1o. In primo instanti usûs rationis saltem morali, tum quòd credere tunc incipiat esse necessarium ad salutem, tum quòd homo tunc teneatur se convertere ad Deum, eumque sibi constituere finem ultimum.

Item dum infidelibus fides est sufficienter proposita : alioquin Dei revelantis authoritas meritò censeretur contemni.

VII. 2°. In fine vitæ, sive in probabili mortis periculo: tunc enim maximè homo recurrere debet ad Deum, et ultimam victoriam in fide collocare juxta illud 1. Joan. cap. 5. V. 4. "Hæc est victoria, quæ vincit mundum, fides "nostra ;" hinc pia, sed et necessaria Pastorum cura, excitandi moribundos præsertim ad actus Fidei, Spei et Charitatis.

VIII. 3o. Illud præceptum obligat, quando fidem exteriùs profiteri debemus; quia sine actu interno non foret fidei professio, sed ejus simulatio.

66

IX. 4°. Dum tentatio exurgit contra fidem, quæ non nisi per actum fidei superanda speratur, dicendo cum Apostolis Lucæ cap. 17, V. 5. Adauge nobis fidem;" vel cum patre muti, Marc. cap. 9. V. 23. "Credo, Domine : "adjuva incredulitatem meam."

Monet interim Steyaert, modum sæpe securiorem vincendi tentationes contra fidem, esse eundem qui in materia

impudicitiæ, nempe non tam cum rationibus pugnando, quàm fugiendo.

X. 5o. Per se etiam obligat istum, qui in hæresim, vel voluntariam dubitationem circa fidem lapsus est; quia injuria primæ veritati illata est resarcienda.

XI. 6o. Per se obligat, ut in decursu vitæ sæpius eliciatur actus fidei, de quo Numero sequenti.

Quandonam præceptum eliciendi actum fidei obligat per accidens?

XII. R. 1°. In susceptione Sacramentorum, præsertim Baptismi et Eucharistiæ : Baptismi quidem, cùm conferatur sub invocatione SS. Trinitatis et Sacramentum fidei vocetur: Eucharistiæ verò, quia illud non tantùm sacramentaliter, sed etiam spiritualiter sumi debet: in susceptione aliorum Sacramentorum magis sufficere potest fides implicita, quæ in dilectione, contritione, vel aliis hujusmodi implicitè vel virtualiter continetur.

XIII. 2°. Generatim per accidens obligat, quoties eliciendus est actus alterius virtutis, qui sine actu fidei poni non potest, ut Spei, Charitatis, &c.

3o. Quando exurgit tentatio contra aliquam virtutem, quæ sine actu fidei vinci non posse videtur: nam quilibet tenetur assumere remedium necessarium ad vitandum pec

catum.

N. 42. DE ILLIUS OBLIGATIONE PER SE IN DECURSU VITÆ.

I. Actus Fidei sæpius obligat in vita. II. Deducitur ex officio hominis Christiani. III. Modus quo satisfit huic præcepto. IV. Quinam censendi sint satisfacere. V. Dicta affirmantur ex Bened. XIV.

QUAM sæpè tenetur homo christianè vivens elicere actum fidei?

I. R. Quòd sæpius in vita teneatur, patet ex condemnatione hujus propositionis decimæ septimæ per Innoc. XI. "Satis est actum fidei semel in vita elicere." Quàm sæpe autem teneatur, exactè determinari non potest: dicendum tamen, quòd tam sæpe teneatur, ut possit dici ex fide vivere juxta illud ad Gal. cap. 3. V. 11. "Justus ex fide "vivit," ac proinde debet fidei influxus semper virtualiter perseverare, debetque homo semper dici credere actu vel virtute.

II. Hinc deducit Steyaert, et ait: Quidni itaque quotidie et fortè sæpius? Hocque probat ex communi fidelium sensu, qui non aliter arbitrantur, se Christiani hominis. officio defunctos, quàm si indies ut minùs, Symbolum recitaverint, Orationem Dominicam, formulam Crucis, aliave, quibus actus fidei in punctis essentialibus exprimitur.

Obj. Nec in Scriptura, nec in Traditione exprimitur tempus determinatum hujus præcepti : ergo, &c.

R. Implicitè satis præcipitur horum actuum frequentia, cum dicatur, quòd justus debeat ex Fide vivere.

Deinde observat Steyaertius, quòd nulla præcepta frequentiùs obligent (negativis exceptis) quàm illa, quorum obligationi nullum tempus determinatum est; quia talia præcepta indefinita quoad tempus habent sensum quodammodo universalem pro omni tempore, qualia sunt præcepta virtutum theologicarum, orandi Deum, honorandi parentes, &c.

Obj. II. Nimis durum apparet omnes illos accusare peccati mortalis, qui quotidie non eliciunt actum fidei, spei, et charitatis; ergo, &c.

R. Neque nos dicimus, tales esse reos peccati mortalis, sed solùm dicimus, esse obligationem aliquam actus istos quotidie eliciendi : quamvis autem peccati mortalis accusare non auderemus illum, qui uno die actus illos omitteret; à mortali tamen non excusaremus illum, qui ex pura negli gentia exercitium istorum actuum prætermitteret notabili tempore.

Obj. III. Præcepta affirmativa non obligant ad semper : ergo præceptum fidei non obligat, &c.

R. Distinguendo conseq. ergo præceptum fidei non obligat omni tempore secundùm actum formalem, ita ut exercitium actûs semper perseveret, conc. totum: non obligat omni tempore, sic ut fides virtualiter semper perseverare debeat, nego conseq.

III. Nec illud est impossible, aut nimis durum, sed facilè impletur ab illis, qui assuescunt quotidie uti signo Crucis, recitare Orationem Dominicam, Symbolum, &c. in quibus actus illi continentur.

IV. Practicè igitur facilè dijudicabis, quinam præcepto fidei, spei, et charitatis satisfaciant; scilicet illi, qui quotidie, aut sæpius in die, christiano affectu, et non materi aliter tantùm, utuntur signo Crucis, Oratione Dominica, Symbolo, &c. accedente præsertim cæterorum mandatorum observatione. Contrarium judicandum, si in illis negligentes inveniantur.

Practicè similiter facilè discernes, utrùm pueri, cùm ad usum rationis pervenerint, satisfacerint præceptis fidei, spei, et charitatis: si enim à piis parentibus educati sint, qui eos docuerunt quotidie recitare Orationem Dominicam, Salutationem Angelicam, Symbolum, præcepta Decalogi et Ecclesiæ tum, accedentibus christianæ indolis moribus, confidi potest, quòd tempore debito præcepta illa adimpleverint.

E converso supponendum est de iis, qui negligenter vel in ignorantia aut morum petulantia educati sunt, ad quæ Confessarius in prima puerorum confessione reflectere debet.

Meritò igitur fidelibus inculcandum, quod S. Aug. lib. 1. ad Catechumenos cap. 1. dicit: "Accipite fidei regulam, et "cùm acceperitis, in corde scribite, et quotidie dicite apud

vos; antequam dormiatis, antequam procedatis, vestro 66 Symbolo vos munite.” Idem inculcandum de signo Crucis, de Oratione Dominica, Salutatione Angelica, præceptis Decalogi et Ecclesiæ.

Pariter curandum, ut quilibet assuescat indies attentè et devotè, atque ideo morosiùs et cum reflexione ea recitare: quapropter frequenter sunt explicanda, docendo,, quòd in usu illorum officium Christiani ac norma diem transigendi habeatur. Unde etiam parentes de debita puerorum cura sæpius et graviter sunt monendi.

V. Tandem, quæ sit mens Sanctæ Sedis circa horum actuum frequentiam, liquet ex constitutione Bened. XIV. "Etsi minimè" de die septimo Februarii anni 1742, ad omnes Episcopos, ubi de actibus Fidei, Spei et Charitatis sic loquitur: "Quia christianam Religionem profitenti " maximè necessaria est consuetudo et exercitatio sæpius "eliciendi dictos actus, idcirco ne illorum usus circumscri"batur angustis finibus et exiguo numero à quibusdam sin.

66

gulis annis præfinito, Episcopus, suæ non minùs quàm "alienæ salutis studiosus providè statuat, ut in Parochiis "rectores animarum post Missam festo die celebratam statim "ante aram provoluti clarâ et intelligibili voce dictos virtu"tum actus eliciant, et præire satagant populo, verba ab "ipsis prolata devotè reddituro: hoc enim facto fideles "sensim illos memoriæ mandabunt, et assuescent nedum "festis, sed aliis etiam diebus in hac pia exercitatione "versari." Unde idem Pontifex, ut fideles ad quotidiaua eorum exercitia alliciat, confirmat et extendit indulgentias in eum finem â Bened. XIII. concessas, ut patet ex Brevi dato 28. Januarii anni 1756. quod communiter jungitur formulis actuum Fidei, Spei et Charitatis linguâ vernaculâ impressis.

N. 43. DE PRÆCEPTO ACTUS EXTERNI FIDEI, SIVE DE FIDEI CONFESSIONE.

S. Thom. 2. 2. quæst. 3.

I. Confessio Fidei obligat. II. Dum eam honor Dei, III. Vel utilitas proximi exigit. IV. Item aliquoties per se. V. Interrogatus à privato per se non tenetur respondere. VI. Si à potestate publica, confiteri tenetur. VII. Interrogatus an sit Sacerdos, &c. VIII. An sit papista.

AN actus fidei externus, sive confessio fidei, est necessarius ad salutem ?

I. R. Confessio fidei necessaria est ad salutem pro tempore et loco, scilicet necessitate præcepti, juxta illud ad Rom, cap. 10. V. 10. "Corde creditur ad justitiam, ore 66 autem confessio fit ad salutem."

Quandonam obligat præceptum divinum confessionis

fidei?

R. Prænotandum, duplex esse confessionis fidei præceptum: unum affirmativum, quo jubemur fidem aliquando profiteri aliud negativum, quod prohibet externam fidei negationem, et obligat semper et ad semper. De negativo agetur Num. sequenti.

Quandonam obligat præceptum affirmativum ?

II. R. Juxta S. Thom. art. 2. obligat, 1°. Quando per omissionem confessionis fidei subtraheretur honor Deo debitus, putà si quis interrogatus de fide, taceret, et ex hoc crederetur, vel quòd non haberet fidem, vel quòd fides non

esset vera.

III. 2o. Quando per omissionem confessionis fidei subtraheretur utilitas proximo impendenda; ut si in casu præcedenti alii ex ejus taciturnitate à fide averterentur.

IV. 3o. Extra prædictos casus juxta Wiggers et Danes obligat aliquando per se hominem christianum: tum quia quilibet Christianus ostendere debet, se visibiliter adhærere Ecclesiæ Catholicæ, quod fidei externam professionem exigit; tum quia æquum est, ut non tantùm anima, sed etiam corpus et lingua, quæ aliquando habebunt partem in gloria, habeant etiam partem in confessione fidei.

Addunt tamen iidem, quòd non appareat morale periculum prævaricandi hanc obligationem; eò quòd Christiani frequenter diversis Religionis actibus fidem suam profiteantur; ut in Sacramentorum frequentatione, assistendo Missæ