Obrázky na stránke
PDF
ePub

set: propter quod ait, Compellor autem ex duobus : 12. Quanquam, o si inter Dei ministros inde sit concupiscentiam habens dissolvi et esse cum Christo, disceptatio, qui eorum maneant, ne fuga omnium, multo magis optimum ; manere autem in carne, ne. et qui eorum fugiant, ne morte omnium deseratur cessarium propter vos (Philipp. 1, 23).

Ecclesia ! Tale quippe certamen erit inter eos, ubi 10. Hic forte quis dicat ideo debere Dei ministros

utrique ferveant charitate, et utrique placeant chafugere talibus imminentibus malis, ut se pro utilitate

ritati. Quæ disceptatio si aliter non potuerit termiEcclesiæ temporibus tranquillioribus servent. Recte nari, quantum mihi videtur, qui maneant et qui hoc fita quibusdam, quando non desuntalii per quos

fugiant, sorte legendi sunt. Qui enim dixerint se suppleatur ecclesiasticum ministerium, ne ab omni- potius fugere debere, aut timidi videbuntur, quia bus deseratur ; quod fecisse Athanasium supra di

imminens malum sustinere noluerunt; aut arroximus : nam quantum necessarium fuerit Ecclesiæ, gantes, quia se magis qui servandi essent, neces. quantumque profuerit, quod vir ille mansit in carne, sarios Ecclesiæ judicarunt. Deinde, fortassis ii qui catholica fides novit, quæ adversus Arianos hære. meliores sunt, eligent pro fratribus animas ponere ; ticos ore illius et amore defensa est. Sed quando ethi servabunturfugiendo, quorum est minus utilis est commune periculum, magisque timendum est

vita, quia minor consulendi et gubernandi peritia : ne quisquam id facere credatur, non consulendi

qui tamen si pie sapiunt, contradicent eis quos vivoluntate, sed timore moriendi, magisque fugiendi dent et vivere potius oportere, et magis mori malle obsit exemplo, quam vivendi prosit officio, nulla quam fugere. ldeo, sicut scriptum est, Contradicratione faciendum est. Denique sanctus David, ne

tiones sedat sortitio, et inter potenles definit (Prov. se committeret periculis præliorum, et fortassis XVIII, 18) : melius enim Deus in hujuscemodi amexstingueretur, sicut ibi dictum est, lucerna Israel bagibus, quam homines, judicat ; sive dignetur (Il Reg. xi, 17), a suis hoc petentibus sumpsit, non

ad passionis fructum vocare meliores et parcere ipse præsumpsit; alioquin multos imitatores fecisset infirmis, sive istos facere ad mala perferenda fortioignaviæ, qui eum crederent hoc fecisse non con

res, et huic vitæ subtrahere, quorum non potest Dei sideratione utilitatis aliorum, sed suæ perturbatione Ecclesiæ tantum quantum illorum vita prodesse, formidinis.

Rez quidem fiet minus usitata, si fiat ista sortitio : 11. Occurrit autem alia quæstio quam contemne

sed si facta fuerit, quis eam reprehendere audebit? re non debemus. Si enim hæc utilitas negligenda

Quis non eam, nisi imperitus, aut invidus, congrua

prædicatione laudabit ? Quod si non placet facere, non est, ut aliqui ministri propterea fugiant imminente aliqua vastitate, ut serventur qui ministrent

cujus facti non occurrit exemplum, nullius fuga eis quos post illam cladem residuos potuerint inve

faciat ut Ecclesiæ ministerium, maxime in tantis nire ; quid fiet ubi omnes videntur interituri, nisi

periculis necessarium ac debitum, desit. Nemo exaliqui fugiant? quid si enim hactenus sæviat illa cipiat a personam suam, ut si aliqua gratia videtur pernicies, ut solos ministros Ecclesiæ persequatur?

excellere, ideo se dicat vita, et ob hoc fuga, esse Quid dicemus? an relinquenda est a ministris fu

digniorem. Quisquis enim hoc putat, nimium sibi gientibus Ecclesia, ne a morientibus miserabilius

placet: quisquis autem etiam hoc dicit, omnibus relinquatur? Sed si laici non quæruntur ad mortem,

displicet. possunt occultare quoquo modo episcopos et cle- 13. Sunt sane qui arbitrantur episcopos et clericos ricos suos, sicutille adjuverit in cujus potestate sunt non fugientes in talibus periculis, sed manentes, omnia, qui potest et non fugientem per mirabilem facere ut plebes decipiantur, cum ideo non fugiunt, conservare potentiam. Sed ideo quærimus quid quia manere suos præpositos cernunt. Sed facile nos facere debeamus, ne in omnibus exspectando est hanc responsionem vel invidiam declinare, allodivina miracula tentare Dominum judicemur. Non quendo easdem plebes, atque dicendo : Non vos quidem talis est ista tempestas, quando laicorum decipiat, quod de loco isto non fugimus : non enim et clericorum est commune periculum, sicut in navi propter nos, sed propter vos potius hic manemus, una commune periculum est mercatorum atque ne vobis non ministremus quidquid saluti vestræ, nautarum. Verum absit ut tanti pendenda sit hæc quæ in Christo est, novimus necessarium. Si ergo navis nostra, ut debeant eam nautæ, et maxime fugere volueritis, et nos ab istis, quibus tenemur, gubernator, periclitantem deserere, etiamsi in scap- vinculis solvistis. Quod tunc puto esse dicendum, ham transiliendo vel etiam natando possint effu- quando vere videtur utile esse ad loca tutiora migere. Quibus enim metuimus ne nostra desertione grare. Quo audito, si vel omnes vel aliqui dixerint, pereant, non temporalem mortem, quæ quandoque In illius potestate sumus, cujus iram nullus, quoventura est, sed æternam, quæ potest, si non ca- cumque vadit, evadit; cujus misericordiam, ubiveatur, venire, et potest, si caveatur, etiam non cumque sit, potest invenire qui nusquam vult ire, venire, metuimus. In communi autem periculo vitæ sive certis necessitatibus impeditus, sive laborare hujus cur existimamus, ubicumque fuerit hostilius noleas ad incerta suffugia, et non ad finienda, sed incursus, omnes clericos et non etiam omnes laicos ad mutanda pericula : procul dubio isti deserendi esse morituros, ut simul finianthanc vitam, cui sunt nonsunt ministerio.christiano. Si autem, hoc audito, clerici necessarii?aut cur non speremus sicut laicos abire maluerint, necillis manendum est, qui propter aliquos, sic etiam clericos remansuros, a quibus eis necessarium ministerium valeat exhiberi ?

1 Decem Mss., accipiat.

illos manebant; quia ibi jam nonsunt propter quos missus : est itaque aliis illa necessitas, tibi ista fe. manere adhuc debeant.

licitas. Proinde, domine merito illustris et magni14. Quicumque igitur isto modo fugit, ut Ecclesiæ ficentissime, atque in Christo charissime fili, gaude necessarium ministerium illo fugiente non desit,

isto tuo tam magno et vere bono, et fruere in Deo facit quod Dominus præcepit, sive permisit. Qui unde sumpsisti, ut talis esses, et talia gerenda susautem sic fugit, ut gregi Christi ea quibus spiri. ciperes. Confirmet Deus quod per te operatus est tualiter vivit, alimenta subtrahantur, mercenarius nobis (Psal. LxvII, 29). Accipe hanc salutationem ille est, qui videt lupum venientem, et fugit, quo

nostram, et tuam dignare rependere. Sicut mihi niam non est ei cura de ovibus. Hæc tibi, quia me

scripsit frater Novatus, egit ut me excellentia et consuluisti, frater dilectissime, qua existimavi ve

eruditio tua etiam in meis opusculis nosset. Si ergo ritate et certa charitate rescripsi; sed ne meliorem,

legisti quæ dedit, ego quoque innotui interioribus si inveneris, sequaris sententiam, non præscripsi.

tuis sensibus. Non multum displicent, quantum Melius tamen quod in his periculis faciamus, inve

existimo, si propensiore charitate, quam severitate nire non possumus, quam orationes ad Dominum legisti. Non est multum ; sed multum gratum, si Deum nostrum, ut misereatur nostri. Quod ipsum, pro litteris nostris, et his et illis, unam nobis episut scilicet Dei Ecclesias non desererent, Dei dono

tolam reddas. Saluto et pignus pacis (a), quod Dononnulli prudentes et sancti viri et velle et facere

mino Deo nostro adjuvante feliciter accepisti, ea meruerunt, et inter dentes obtrectantium a sui pro- dilectione qua debeo. positi intentione minime defecerunt.

EPISTOLA CCXXX (6).
EPISTOLA CCXXIX* (a).

Darius Augustino, pro litteris ab eo acceptis graAugustinus Dario comiti, qui pacis conferendæ cau

tiam referens, et petens mitti sibi libros Confessamissus sit, gratulatur, et provocat ad rescriben

sionum, seque ipsius apud Deum precibus comdum.

mendatum cupiens. Domino merito illustri, et magnificentissimo atque Darius AUGUSTINO domino suo salutem.

in Christo charissimo filio DARIO (6), AUGUSTINUS, in Domino salutem.

1. Utinam, domine sancte pater, ut meum nomen

ad aures tuas, coepiscoporum, ut ais, tuorum Urbani 1. A sanctis fratribus et coepiscopis meis Urbano et Novati benigna erga me gratia faciente, perlatum et Novato, qualis sis vir et quantus, accepi: quorum est ; ita memetipsum Deus omnium, Deus tuus, maalteri apud Carthaginem in Hilarensi oppido, et mo- nibus tuis atque oculis obtulisset : non quo majorem, do in Siccensi; alteri autem apud Sitifim te nosse aut forsitan talem, qualem tantorum vivorum apud provenit. Per hos ergo factum est, ut nec ego te te benevolus sermo, et litterarum mentio fecerat, habere incognitum possem. Neque enim quia me tui me probasset melior lima judicii ; sed ut cælesinfirmitas corporis, et congenitum frigus, id est, tis sapientiæ tuæ verissimos alque immortales fructus, genus ætatis non sinit coram tecum colloqui, ideo ore tuo potius, veluti cujusdam puræ aquæ dulcedinem, non te vidi : nam et iste mihi præsens, quando ad ab ipso fontis præsenti ac perpetuo liquore sumpsisme venire dignatus est, ille autem litteris, non fa- sem. O me, non modo ter aut quater, ut apud nescio ciem tuæ carnis, sed cordis ostendit, ut tanto sua- quem est, sed millies, et omni numero plus beatum / si vius, quanto interius te viderem. Hanc faciem tuam mihi datum esset præsenti intueri tuos dere sidereos et in sancto Evangelio et, nos, et tu ipse, propitio vullus, vocemque divinam, ac divina canenlem, et non Deo, tanquam in speculo lætissimus inspicis, ubi solum mentis fructus, sed etiam cum aurium jucundi. scriptum est a veritate dicente: Beati pacifici ; quo- tate sumere et haurire licuisset. Pularem profecto niam filii Dei vocabuntur (Matth. v, 9).

me quasdam immortalitotis leges, non modo de coelo, sed 2. Magni quidem sunt, et habent gloriam suam, in ipso constitutum coelo suscipere, el quasdam Dei non solum fortissimi, sed etiam, quod verioris genus voces non longe de templo, sed prope ipsum Dei astanest laudis, fidelissimi bellatores, quorum laboribus tem tribunal audire. atque periculis, Dei protegentis atque opitulantis au- 2. Hoc ut mihi contingeret,propter ardentissimum tui xilio, hostis indomitus vincitur, et quies reipublicæ desiderium forsitan merebar; propter conscientiam,fapacatisque provinciis comparatur: sed majoris est leor, non merebar.Sed absens quoque cepi fructus cupidi. gloriæ, ipsa bella verbo occidere, quam homines tatis bonæ non minimos,et est mihi de secundis bonis bonoferro; et acquirere vel obtinere pacem pace, non rum summa perfectio. Commendatus sum ei cui vellem, bello. Nam et hi qui pugnant, si boni sunt, procul ore sanctorum et duorum locis ac regionibus inter se dis. dubio pacem, sed tamen per sanguinem quærunt; tantium sacerdotum; unius,quod jam dixi,de me benevolus tu autem ne cujusquam sanguis quæreretur, es sermo,et præsens,ut ita dicam,testimonium; alterius ejus

dem sensus parilisque sententiæ volantia ad te scripta conEpistt. Coxxix et coxxx recognitæ sunt ad Vatica

currunt. Coronam mihi apud le quamdam, tantiac tales num exemplar et ad Lov.

(a) Alias 262: quæ autem 229 erat, nunc 113. Scripta sub'finem vitæ Augustini, forte an. 429.

(a) Verimodum, Darii filium. (6) Neseimus an hic sit idem ille Darius, qui præfecti ib) Alias 263 : quæ autem 230 erat, nunc 115. Scripta prætorio munus gerebat an. 346.

post superiores.

viri, non viridantium florum germine, sed gloriosæ vocis perba vanitas inerrabat); peto ut etiam Confessionum testimonio tanquam quibusdam perpetuitatis gemmulis libros a te perscriptos, nobis mittere ac donare digneris. lexuerunt. Propter quod Deum summum oro pro te, et Si enim alii quoque, prono animo ac benigna mente, tua tuam intercessionem,sancte pater, expostulo, ut quoniam nobis scripta largiti sunt, quanto magis de tuis ipse minime mihi testimonii tanti sum conscius,esse mihi talem excusare non debes ? vel quandoque proveniat. Jam illa nonne omnia absentiæ 5. Fertur satrapæ, seu regis potius cujusdam epistomeæ detrimenta vicerunt, quod ipse nos alloqui, quod la (a), Deum Dominum Christum deprecantis, cum intra scribere, quod salutare dignaris, et absente me, absentem Judææ regiones adhuc versaretur, et necdum in cælum esse non pateris. Dolebam me modo post Deum..... non suum remeaverat, quoniam is ad eum ire ac pergere visum : attamen non carnis faciem, sic enim ais, sed per ægritudinem præpediretur, et sanari aliter se posse quod plus est, cordis attendis; eoque visus sum tibi esse non crederet, ad se, si dignaretur, mundi salus ac mejucundior, quo penitius inspexisti. Faxit Deus, ut dicina decurreret ; et ne tantæ majestati, quam ignarus judicio, mi pater, luo respondeam, nec sim apud meam rex provida, sed non perfecta mente, conceperat, injuria conscientiam reus, cum talem me, qualem tibi ipse fieri videretur, laudasse insuper suam dicitur civitatem, formasti, interius ego non videam.

ut pulchritudine urbis et regis hospitio Deus illectus, 3. Bella me in eadem divina ac coelesti epistola tua, preces supplicis non dedignaretur. Adfuit Deus regi; ex more tibi, quod laudare velles, eloquentia ministrante, sanatus est : et amplificato petitionis munere, per episbella me, inquam, verbo ais occidere. Hic vero, mi san

tolam non modo salutem ut supplici, sed etiam securicte pater, animus mihi tanquam e quibusdam cogitatio- tatem ut regi transmisit; jussit insuper ejus urbem ab num tenebris, quasi veras sui laudes recognovisset, emer. hostibus in perpetuum esse ac semper immunem. Quid his sit. Ut enim totum breviter ac simpliciter Beatitudini tuæ addi beneficiis potest ? Ego humilis, et regum servus, a te confitear, si non exstinximus bella, certe distulimus; et meo domino peto ut apud istum Christum ac principem Deo opitulante omnium principe,quæ jam usque ad quem- Deum quotidie pro meis peccatis intercedere ne cunctedam calamitatum apicem increverant mala, sopita sunt. ris, ac pro me indefessus ores, ac petas quidquid ipse Spero tamen ab eo, a quo quidquid bonum est lotum spe

volueris. rare debemus, quin etiam epistolæ luæ auguror benedi

6. Si tibi lædium affert longa epistola mea, hoc tuæ ctionem tam largam, tam certam, ut hæc ipsa bellorum,

magnanimitatis patientia moderare, et libi imputa, quoquam dixi, dilatio, pacis habeat teneatque perennem ac niam ipse jussisli. Oramus tamen, atque indentidem deperpetuam firmitatem. Dixisli enim, et perpetua Dei lege precamur, ut iterum scribas ; sic enim fiet ut libenter fizisti, ut gaudeam isto, ut tu ais, meo tam magno ac

suscepisse te scripta mea suspicari possimus. Deus donet vere bono, et fruar in Deo, unde sumpsisse me dicis, ut

nobis Beatitudinem tuam per multos annos pro nobis et talis essem, et talia gerenda susciperem. Connectis orantem, domine vere sancte pater. Filius noster Verideinde : « Confirmet, inquis, Deus quod per le operatus

modus salutat Beatitudinem tuam, qui admodum gratuest nobis ». O vota non modo pro me, sed pro salute

latus est quod in epistola ad nos tua ejus mentionem feomnium nuncupata ! Nec enim mea ipsa gloria separaria

çisse dignatuses. Nescio quæ medicamenta ab archiatro, salute omnium potest, et ut ego orationibus tuis felix esse

qui nobiscum est, accepla dedimus Lazapo sacro presbypossim, una mecum omnes felices esse necesse est. Dix,

tero, ad tuam Beatitudinem deferenda ; quæ ut vir mepater, pro Romano imperio, pro Romana republica, pro

moratus affirmat, ad alleviationem doloris et morbi his etiam, quos dignos esse tibi occurrerit, talia vota

curationem non parum proficient. sumas ac nuncupes ; quandoque te usque in cælum tollis,

EPISTOLA CCXXXI (6). tradas posteris, mandesque sequentibus. 4.Satis progressus sum fortasse quam debui,sed parum

Augustinus Dario, declarans se ipsius litteris summopere locutus certe quam volui. Confiteor enim, scribens ad te

delectalum, et quare ; ubi multa obiter de humanæ oultus mihi tuos tanquam præsentis imaginor ; et cum

laudis amore dicit : mittilique ipsi Confessionum olim me sermo rudis et inops lingua deficiat, lamen qua

libros et alia quædam sua opuscula. si eoram tecum colloquar fabulerque, non satior.Proinde AUGUSTINUS servus Christi membrorumque Christi, hinc etiam nostra in te desideria metire. Cum jamdiu Dario filio membro Christi, in ipso salutem. finem mereretur epistolaris paginæ forsitan ingrata ver- 1. Quod acceperim libenter litteras tuas, mea rebositas,subtrahimus verecundiam; dum cupiditati consum scripta indicio esse voluisti. Ecce rescribo, et tamen limus, et sermonem relinquere,esse a te recedere suspica- rescriptis hocindicare non possum, vel istis, vel quimur. Nolo ergo non desinere, sed non possum : si enim buslibet aliis, sive breviter, sive prolixissime scri. credis, mi pater, adeo nostris sensibus ac præcordiis bam : neque enim aut paucis aut multis verbis indiinhæsisti, ex quo non contenti tun fama tam gloriosa, cari potest quod indicari verbis non potest. Et ego tam maxima, scriptis te tuis intueri maluimus, cum una quidem parum eloquor, etsi multum loquar: sed mihi, atque hæc brevis epistola tua, ardoris tantas flam- nulli eloquenti omnino concesserim, ut qualicum. mas, incendiaque commoverit. Unde deprecamur te, ac que et quantacumque epistola sua affectum explicet, tota mente deposcimus,ut quoniam gentiles ritus teetiam quem fecit in mente tua, quod non possum ego, legendo, ut nunquam alias, abunde affatimque contempsimus (quanquam enim a parentibus, ab avis, et postre- (a) Abagaris regis Epistola ad Christum de qua Euseb. ma usque gentis prole Christi jura percepimus, tamen

lib. 1, c. 13.

(6) Alias 264 : quæ autem 231 erat, nunc 116. Scripta aliquoties sensibus nostris superfluæ superstitionis su- post duas superiores.

etsi eum possit ita in animo meo videre sicut ego. Etenim cum laudantur boni, non laudatis, sed lauRestat ergo sic tibi indicare quod scire voluisti, ut dantibus prodest.Nam illis, quantum ad ipsos attiin verbis meis, et quod non indicant, sentias. Quid net, quod boni sunt sufficit : sed eis, quibus expedit igitur dicam, nisi delectatum me esse litteris tuis, imitari bonos, gratulandum est, cum ab eis laudandelectatum valde ? Repetitio verbi hujus, non est tur boni; quoniam sicindicant eos sibi placere,quos repetitio, sed quasi perpetua dictio : quia fieri non veraciter laudant.Dicit ergo Apostolus quodam loco, posset, ut semper diceretur, ideo factum est ut sal- Si hominibus placerem, Christi servus non essem (Galat. tem repeteretur ; sic enim fortasse dici potest. 1, 10) : et idem dicit alio loco, Pincete omnibus per

2. Hic si quærat aliquis, quid me tandem in tuis omnia, sicut et ego omnibus per omnia placeo; sed adtam valde litteris delectaverit ; utrum eloquium ? jungens causam, non quærens quod mihi utile est, sed respondebo, Non : et ille forsitan respondebit, Ergo quod multis, ut salvi fiant (1 Cor. x, 32, 33). Ecce quid laudes tuæ ; sed de his quoque respondebo, Non : quærebat in laude hominum, ubi etiam dicebat, nec ideo, quia non sint ista in illa epistola; nam et De cætero, fratres, quæcumque sunt vera, quæcumque eloquium ibi tantum est, ut et optimo te natum in- pudica, quæcumque casta,quæcumque sancta, quæcumgenio, et talibus disciplinis satis eruditum præcla- que charissima, quæcumque bonæ famæ, si qua virtus, rissime luceat, et prorsus plena est meis laudibus. si qua laus, hæc cogitate : quæ didicistis, et accepistis, Ergone, ait quispiam, non te ista delectant ? Imo et audistis et vidistis in me, hæc agite ; et Deus pacis vero. Neque enim mihi, ut ait quidam,cornea fibra est erit vobiscum (Philipp. iv, 8, 9). Cætera igitur, quæ (Pers. Satyra 1), ut hæc non sentiam,vel sine delec- supra commemoravi, virtutis nomine amplexus est, tatione sentiam. Delectant et ista ; sed ad illud quo dicens, si qua virtus : illud autem quod subjecit, me valde dixi esse delectatum, qui sunt ista ? Nam quæcumque bonæ famæ, alio uno verbo congruo eloquium tuum me delectat, quoniam graviter prosecutus est dicendo, si qua laus. Quod itaque suave est, vel suaviter grave : meis autem laudibus, ait, Si hominibus placerem, Christi servus non essem, cum profecto nec omnibus delecter,nec ab omnibus, sic utique accipiendum tanquam dixerit : Si bona sed eis qualibus me dignum esse arbitratus es, et quæ facio, fine laudis humanæ facerem, laudis ab eis qualis es, id est qui propter Christum dili. amore tumescerem. Volebat ergo Apostolus placere gunt servos ejus; etiam laudibus meis me delecta- omnibus, et eis placere gaudebat, non quorum tum in litteris tuis negare non possum.

laudibus tumescebat in seipso, sed quos laudatus 3. Viderint graves et periti viri quid de illo The- ædificabat in Christo. Cur ergo me non delectet mistocle sentiant, si tamen hominis nomen verum

laudari abs te, cum et vir bonus sis ne me fallas, recolo,qui cum in epulis,quod clari et eruditi Græ. et ea laudes que ames, et quæ amare utile ac saciæ facere solebant, canere fidibus recusasset, et ob lubre est, etiamsi non sint in me? neque hoc tibi hocindoctior haberetur,totumque illud jucunditatis tantum, sed etiam mihi prodest. Si enim non suntin genus aspernatus esset ; dictum illi est : Quid ergo me, salubriter erubesco, atque ut sint inardesco. Ac audire te delectat ? Ad quod ille respondisse fertur: per quod agnosco mea in laude tua, gaudeo me Laudes meas. Viderintergo quo fine et qua intentione habere, et abs te illla ac meipsum diligi propter illud dixisse crediderint, vir ipse qua dixerit. Erat illa : quæ autem non agnosco, non solum ut ipse enim secundum hoc sæculum vel magnificus.Nam habeam, desidero consequi, verum etiam ne semper etiam cum ei dictum fuisset,Quid igitur nosti? Rempu- in mea laude fallantur, qui me sinceriter diligunt. blicam, inquit, ex parva magnam facere. Ego autem

5. Ecce quam multa dixi, et quid sit illud quod quod ait Ennius,Omnes mortales sese laudari exoptant,

me longe amplius eloquio tuo, longe amplius lau. partim puto approbandum, partim cavendum. Ut

dibus meis in tuis litteris delectavit, non adhuc dixi. enim appetenda est veritas, quæ procul dubio est,

Quid autem putas esse, o bone homo, nisi quod te etiamsi non laudetur, sola laudabilis; sic etiam ea,

talem virum, et non visum feci amicum ; si tamen quæ facile subrepit, vanitas in hominum laude fu

non visum dicere debeo, cujus non corpus, sed ani. gienda est : hæc est autem, vel cum ipsa bona,quæ

mam in ipsis tuis litteris vidi, ubi de te, non sicut laudatione digna sunt, non putantur habenda,

antea fratribus meis, sed mihi credidi ? Quis enim nisi laudetur ab hominibus homo ; vel ea quoque vult in se multum quisque laudari, quæ aut exigua

esses jam quidem acceperam, sed qualis erga me

esses, nondum tenebam. Ex hac amicitia tua etiam laude, aut etiam vituperatione digniora sunt. Unde Horatius Ennio vigilantior ait :

laudes meas, que me quo fine delectent satis dixi,

multo uberius Ecclesiæ Christi non dubito profuLaudis amore tumes ? Sunt certa piacula, quæ te turas ; quandoquidem etiam labores meos in deTer pure lecto poterunt recreare libello.

fensione Evangelii adversus reliquias impiorum (Horat. lib. 1, Epist. 1).

dæmonicolarum sic habes, sic legis, sic amas, sic 4. Ita tumorem de amore laudis humanæ, vel a se prædicas, utin eis tanto fiam notior, quanto es ipse penitus morsum medicinalibus verbis quasi excan- nobilior : eos enim latenter illustris illustras, clatandum putavit. Docuit itaque nos per Apostolum rusque declaras, et ubi prodesse posse perspicies, suum Magister bonus, neque propterea nos recte ignorari omnino non sines. Siunde id sciam quæ. facere, utlaudemur ab hominibus, id est, finem recti ris : talis mihi apparuisti in litteris tuis. Hinc jam nostri non in hominum laudibus ponere ; et tamen vide quantum me illæ litteræ delectare potuerint: si propter ipsos homines quærere laudes hominum. bene de me existimas, cogitas quantum me Christi lucra delectent. Jamvero quod te ipsum, qui, ut videt qui exaudiat, qui videbat quia et ante faciescribis, a parentibus, ab avis, et postrema usque gentis bam: sed redde etiam in hac re dilectionis vicem, prole Christi jura percipere potuisti, tamen adversus Præpositi vestri sumus ; grex Dei estis : considegentiles ritus, ut nunquam alias, eisdem laboribus rate et videte pericula nostra majore esse quam meis adjutum esse significas; parumne cogito quan- vestra, et orate pro nobis. Hoc enim et nobis contum boni aliis, et quam multis, quam claris, et decet et vobis, ut bonam rationem de vobis redquam facile, quamque salubriter per illos cæteris damus pastorum principi et omnium nostrum quibus talia conveniunt, possint scripta nostra te capiti, pariterque evadamus hujus mundi periculocommendante atque disseminante conferre ? aut siores blanditias quam molestias, nisi cum pax hoc cogitans possumne parvorum vel mediocrium ejus ad hoc proficit, quod Apostolus orare nos gaudiorum jucunditate perfundi ?

monuit, ut quietam vitam et tranquillam agamus 6. Quia igitur non potui verbis explicare quan- in omni pietate et charitate (I Tim. 11, 2). Si enim tam delectationem de tuis litteris ceperim, unde desit pietas et charitas, quid est ab illis et a cæteme delectaverint,dixi: jam quod nequivi satis dicere ris mundi malis tranquillitas et quies, nisi luxuid est, quantum delectaverint, tibi conjiciendum re- riæ perditionisque materies, sive invitamentum, linquo. Sume itaque, mi fili, sume, vir bone et non sive adjumentum ? Ut ergo habeamus quietam et in superficie, sed in christiana charitate christiane ; tranquillam vitamin omni pietate et charitate,quod sume, inquam, libros, quos desiderasti, Confessio- nos pro vobis, orate pro nobis, ubicumque estis, ubinum mearum : ibi me inspice, ne me laudes ultra cumque sumus nusquam enim non est,cujus sumus. quam sum; ibi non aliis de me crede, sed mihi ; 7. Misi et alios libros quos non petisti, ne hoc tanibi me attende, et vide quid fueriin in meipso, per tummodo facerem quod petisti ; de Fide rerum que meipsum ; et si quid in me tibi placuerit, lauda ibi non videntur, de Palientia, de Continentia, de Provimecum, quem laudari volui de me; neque enim me. dentia, et unum grandem de Fide et Spe et Charitate. Quoniam ipse fecit nos, et non ipsi nos (Psal. xcix, Hos omnes si dum es intra Africam legeris, judicium 3); nos autem perdideramus nos, sed qui fecit, re- tuum initte de illis; aut mitte nobis, aut quo nobis a fecit. Cum autem ibi me inveneris, ora pro me ne domino fratre Aurelio mittatur, ibi dimitte : quan. deficiam, sed perficiar;ora fili,ora. Sentio quid di- quam et ubicumque fueris speramus inde litteras cam, scio quid petam; non tibi videatur indignum, tuas, et hinc tu, dum possumus, nostras. Suscepi et quasi ultra merita tua : fraudabis me magno gratissime quæ misisti; ubi et salutem meam quamadjutorio, si non feceris. Non solum tu, sed etiam vis corporalem, quoniam vis me utique sine impeomnes qui ex ore tuo dilexerint, orate pro me: hoc dimento malæ valetudinis Deo vacare, et bibliotheeis me petivisse indica, et si multum nobis tribuitis, cam nostram, ut sint unde libri vel parentur vel ussisse nos existimate quod petimus, et tamen reparentur, adjuvare dignatus es. Rependat tibi Do. date petentibus, vel obtemperate jubentibus. Orate minus et hic et in futuro sæculo bona, quæ talibus pro nobis. Lege Litteras divinas, et invenies ip- qualem te esse voluit, præparavit. Pignus pacis apud sos arietes nostros Apostolos petiisse hoc a filiis te depositum, nostrumque utrique dulcissimum, sisuis, sive præcepisse auditoribus suis. Ego certe cut ante a me salutari, ita nunc resalutari peto. quoniam hoca me petiistis pro te, quantum faciam,

QUARTA CLASSIS.

Epistolæ a S. Augustino episcopo scriptæ, quarum tempus minus compertum est.

EPISTOLA CCXXXII ' (a). Madaurenses idololatras ad veram religionem hor

tatur, terrorem incutiens denuntiatione judicii extremi, quod venturum esse persuadet ; quippe cum cætera de christiana religione in Scripturis prædicla jam evenerint : et demum perstringit

mysterium Trinitatis et Incarnationis. Dominis prædicabilibus, et dilectissimis fratribus

MADAURENSIBUS, quorum per fratrem Florentinum epistolam accepi, AUGUSTINUS.

1. Si forte illi qui inter vos catholici christiani sunt, talia mihi scripta miserunt, hoc tantum miror, quod non suo potius quam ordinis nomine. Siautem revera omnes aut prope omnes ordinis viriad medignati estis litteras dare, miror quod patri et in Domino salutem scripsistis;quorum mihi superstitiosus cultus idolorum, contra que idola facilius templa vestra quam corda clauduntur, vel potius quæ idola non magis in templis quam in vestris cordibus includuntur, cum magno est dolore notissi

* Ad a. bg. bl. bn. c. cc. ff. 8. gv. n. r. 8, sb.tc vc. quatuor v. Am. Bad. Er. Lov. correcta.

(a) Alias 42 : quæ autem 232 erat, nunc 253.

« PredošláPokračovať »