nefandus spiritus de templo disparuit.Quod ubi tam vero hujus nescii transeuntes,hoc videntes homines, mirabile negotium est peractum,gloriosus Hierony- et inter se qui hi sint avide percontantur. Denique musantistitis sui dexteram non derelinquens : Quid jam occasu solis inclinata die, cum quid in nocte faoptas, inquit voce leni,Silvane charissime,libi placitum ciant nesciunt, illos duodecim latrones viatores exifaciam ? At ille : Midomine, ut me hic amplius non re- stimantes, ad eosdem consulendum statuunt declilinquas. Ad quem gloriosus Hieronymusrespondit: nare. At ubi ad latrones veniendi iter carpunt, eos. Quod postulas, ita ħet ; post me velociter ergo veni : et dem latrones solum duos cernunt. Quo vigorem hæc dicens, cunctorum visui se negavit : intervallo latrones adepti, transeuntibus et ipsi protinus obviaautem horæ unius facto Silvanus archiepiscopus exs- runt. Qui omnes invicem juncti se simul salutarunt. piravit. Fit ob hoc cunctis stuporet admiratio inau- Interim interrogant latrones, qui sint, unde veniant, dita : undique virorum et mulierum, necnon et pue. et quo pergant? At illi inquiunt : Sumus de Alexanrorum confluit multitudo : lacrymarum effusione dria ; inde venientes Bethlehem petimus, ut gloriosi Hieterra madet; voces, lamentationes, ululatus,gemitus, ronymi reliquias visitemus. Ad hæc latronum prinet suspiria in Rama sonant.Quilibet se reum eo quod ceps : Qui, inquit, fuerunt viri qui hucusque vobisoum in Silvanum commisisset, veniam petens, clamabat. tantummodo veniebant ? Mirantur hos talia fari viatoPer totam autem sequentem noctem gentium multi- res, et se postquam nemus intraverunt, neminem tudo ab ecclesia non recessit. Itaque mane facto, nisi ipsos et tres alios vidisse vel audisse dicunt.Quæ clero ad antistitis funus præparato, corpus ejusdem gesta fuerant, tunc latronum narrat principes, illos ad Nazareth ecclesiam honore congruo deportatur, obsecrans, ut ipsi ob quam causam hoc acciderit, si tam istius civitatis quam illius scilicet Bethlehem noscunt, velint indicare. Quibus illi, non ob aliam populi multitudine comitatum. In qua quidem eccle- causam, nisi quia gloriosi Hieronymi custodiæ se sia Nazareth, corpusillud venerandum humavimus dederunt, hoc evenisse se putare dicunt. Ad hoc laut decebat. Longa certe verba ac etiam admiranda, trones, Spiritu sancto, qui ubi vult spirat, subito Silvani venerandi præsulis merita plene promere- inspirante, omni quam prius habebant ferocitate rent; sed quia dicendorum prægrandis patet arca, deposita, in terram eorum pedibus provoluti, pro ejusdem venerandi præsulis actus finiam, quædam excogitatis flagitiis veniam postulantes, illos ad'laalia non minus grandia brevi verborum schemate trones alios perduxerunt. Sed quod dicam,non minarraturus. nus patet ad contuendum. Hora prima noctis ad CAPUT VI. Enarrandum puto quoddam satis latrones exspectantes deveniunt : post hoc quid mirabile,quod partim relatione veridicorum testium acciderat declarant, eosdem suppliciter exorantes, didici, partim oculorum visu. Duo viri nobilissimi, ut flagitiis solitis jam expulsis, ad gloriosum visiin rebus transitoriis locupletes, licet catholicæ fidei, tandum cadaver Hieronymi secum irent. Fit his ververitatis inscii, tamen (utin gentili ritu geniti) satis bis cæteris latronibus irrisio : promittunt siquidem boni, gloriosi Hieronymi mirabilia audientes, ex suo principi, et illis aliis necem durissimam, si aucivitate Alexandria multis adunatis opibus, devo- deant amplius ista fari. Non cessantibus autem illis tione ejusdem fervidi ceperunt iter, ut ejusdem priora iterum loqui verba, latronum quamplurimi gloriosi Hieronymi reliquias visitarent.Cumquejam canis rabie furibundi, mox in eos insurgunt ensibus incepto itinere quoddam, a tramite devii,introis- denudatis. Et potuerunt quidem rhomphæas elesent nemus, ubi nulla hominum aut equorum ves- vare, sed ipsis gloriosi Hieronymi auxilia postulanligia videbantur,beati Hieronymi invocantes nomen, tibus, enses deponere quamdiu illi, qui fuerantocciejusdem se custodiæ tradiderunt. In eodem siqui- dendi, a Hieronymo postularunt, nullatenus valuedem nemore quidam latronum habens sub se plu- runt. O ineffabilis clementia Salvatoris, quot modis res quingentis latronibus habitabat princeps, hos quos vult facit ad agnitionem sui nominis devenire! et illos ad aliquod prædestinans iter, ut transeuntes Repente hæctam insueta omnis illalatronum videns interficerent, et ad eumdem et cæteros spolia repor- concio, altis Deo et glorioso Hieronymo vocibus detarent. Is itaque princeps, hos transeuntes intuens, bitas agunt laudes, ejusdem se voventes reliquias tribus convocatis latronibus, ut ad eos interficien- visitare. Facto igitur mane, plures trecentis hominidum accederent, imperavit. Qui sui principis im- bus qui tunc temporis ibi erant talia perpetrantes plere jussa cupientes, assumptis armis, illorsum via flagitia, cum eisdem Alexandrinis ex illo exeuntes qua gradiebantur Alexandrini, concito cursu ten- nemore, ad gloriosi Hieronymi tumulum devenedunt. Magna quidem gloriosi Hieronymi merita, runt, cunctis tam insueta prodigia enarrantes. Bapmajora el prodigia, forte, ut puto, a sanctis modicis tizanturitaque gentiles Alexandrini, et cunctis muntalia nunquam visa. Accelerant latrones uttranseun- di vanitatibus conculcatis, religiosam in quodam cetes mactent. Sed dum prope fuerunt, quos prius nobio vitam ducunt. Latrones autem illi similiter ad solum cernebant duos, paulo post innumerabiles lucem veritatis, sanctæque et laudabilis vitæ divina esse vident. Inter quos præibat vir tanto lumine gratia et gloriosi Hieronymi meritis pervenerunt. circumlustrans, ut intuendi in eum aliqualiter fas CAPUT VII. - Sicut Constantinopolitanis litteris non esset. Apprehendit timor, stupor et admiratio hac de re mihi specialiter directis transacto non lonhos latrones : quid aliud possint facere nesciunt, go dierum spatio intellexi, simile pene miraculum nisi ad latrones alios remeare. At ubi jam forent a illi,quod supra fatus sum, duobus accidit Romanis longe redeuntes retroversi, solum duos homines, juvenibus a Romana urbe Bethlehem venientibus ut prius, reviderunt. Mirantur nimis latrones, et se pro gloriosi Hieronymi visitando corpore. Quod tracillusos arbitrantes, cæperunt ad transeuntes homi- labo sicuti brevius potero. Cum igitur duo illi juve. nes retrogradi. At ubi appropinquarunt, uti prius nes cuidam appropinquarent prædio, a Constantividerant, tunc viderunt. Magis ac magis stupéfacti nopoli per duodecim fere distanti milliariorum spalatrones,cernentes in vacuum se redisse,terga verte- tium, antequam prædium a duobus milliaribus runt, et velociter ad suum quid hi fecissent exspec introirent, eadem fere via qua veniebant, duos con. tantem principem devenerunt. Increpat eos prin- tigerat homines interimi.Quoruin mortis rumore in ceps, quid tamdiu peregissent.Sed cum rem gestam prædicto resonante prædio, loci ejusdem viri insiaudisset, eos insipientes et fatuos existimans, duode- mul congregati circumquaque quis horum fueritincim aliis latronibus convocatis,cum eisdem ipsemet terfector, cæperunt inquirere vehementer. Cumque versus homines transeuntes meat cursum. A longe diligenter perquirerent, adesse certum neminem. nisi duos cernunt, sed propinqui, uti primi viderant, sic prædictos juvenes,quijam prope venerant,reperienet isti. Eorumdem protinus tremunt bases, trepidat fes,eosdem protinus tenuerunt,ab eisdem credentes cor, fiunt velutamentes omni vigore animi destituti. tore homines interfectos. Mirantur itaque hujus Tandem in se redeuntes, eos latenter sequuntur, cu- ignarijuvenes,et horum se nil scire totis nisibus propientes quid deinceps accidat, edoceri. Trepidant testabantur. At illi eorum pro nihilo computantes verba, captos eosdem ad prædium conantur ducere liberi honorifice et cum gaudio ineffabili exierunt, festinanter. Post hoc de prædio,quod ad eosdem vi. et tandem annuente Deo a multis Constantinopoliros justitia non spectabat, cum accusationibus ad tani populi comitati Bethlehem attingentes, veneConstantinopolitanum dominum capti juvenes des- ratione debita gloriosi Hieronymi reliquias visita. tinantur. Et ne nimis longus fiam verbis; quod non runt; statimque deposita sæcularium omnium cura, fecerant,tormentorum rigorejuvenibus jam confes- cænobium in quo vixit gloriosus Hieronymus, insis, adjicitur more solito sententia decollandi. Heu ! traverunt; et vacantes die noctuque pænitentiæ et quale cor audiendo totlamenta innocentium,quos et orationibus, in cælibe vita sanctitatis perspicuæ in juventutis et pulchritudinis maxima venustaset or- prædicto cænobio adhuc manent. tus nobilissimus decorabant, posset se a lacrymis CAPUT VIII. – Magnæ admirationis, gaudii, decontinere? Flentes itaque juvenes,gravibus lacrymis votionisque præcedens juvenum miraculum exstipallidas facies irrigantes, ululatus, gemitusque et tit, sed multæ formidinis constat sequens, in sacris suspiria promere non cessantes : Gloriose, dicebant, ordinibus maxime constitutis. Apud superiorem Hieronyme, hoc talene est præmium quod obsequentibus Thebaidem quoddam dominarum fuisse ante duos tibi præstas? est tale quod labore tui meruimus itineris? annos dicitur eximium et dives monasterium, omni Heu Romana urbs nostri conscia ortus, non sic le crede. pulchritudine et excellentia decoratum:id quo pene bamus nesciam nostræ finis. Ad locum itaque tantisup- ducentæ dominæ vitæ honestæ sub religionis reclaplicii, ibidem gentium multitudine maxima exspec- sione continua decorisque moribus permanebant. tante innoxii juvenes ducuntur.O ineffabilis miseri- Ad hoc, qui adsunt, figant aures, ne quod una haucordia Dei nostri, qua cælum redundat et terra, nec serit aurícula, fundat altera.Navis quantumcumque ullius ad se currentis obliviscitur misereri ! Flexis sana sit et integra, modicum, imo, nil prodest, si in loco, quo plectendi erant, genibus, in cælum alta volens secare maria, parvum quod fuodo inest utrique juvenes manibus elevatis : Gloriose, magna foramen relinquat, ut dira naufragia non admittat. voce inquiunt, Hieronyme, nostræ salutis et auxilii Cur hæc sim fatus, præsentis narrationis historia portus, nostræque spei anchora saluberrima et vitalis, reserabit. Multis itaque pollens prædictum monashac inclina hora nostris indignis supplicationibus pias terium virtutibus, unum pessimum, quo ruit, simoaures; ut si hoc,pro quo punimur,scelus non fecimus, luæ niæ vitium retinebat. Nam instigante diabolo in eisliberationis opes pietate solita sentiamus. Quod si fecimus, dem dominabus hæc observabatur abusio, ut si exigente justitia condemnemur. Hæc ubi dixerunt,colla quam vellent in monialem recipere, non tantum inextendunt carnificibus ferienda, nil dicentes aliud tuitu charitatis et misericordiæ, recipiendæque boniquam, Succurre, succurre, Hieronyme gloriose ! Quid tate, quantum recipiebant respectu pecuniæ. Nulla mirum, si tot lacrymis cunctorum ad se currentium enim in monasterium intrare mansura poterat, nisi misericors opifex Hieronymus se a miserendo non certa pecuniæ quantitas secum iret. In hoc itaque potuit abstinere, cum circumstantium omnium et erat monasterio sanctimonialis quædam domina, carnificum corda ad compassionem moverentur ? ætate grandæva, quæ ab infantia sua jejuniis et oraElevatis siquidem ensibus,juvenum carnifices colla tionibus serviens omni resoluta cæno, Deo vixerat, feriunt, sed colla percussionum signa, quasi por- quæ vitium illud quam plurimum abhorrebat. Cui phyretici lapides forent recipiunt. Mirantur carnifi- nocte quadam, ut erat solita, in oratione positæ,gloces, credentes se ictus fefellisse, denuo elevant ut riosus Hieronymus apparens, locum illum immenso plus possunt enses, et feriunt; sed tamen ut prius lustrans lumine, eidem præcepit, ut ad Abbatissam insensibilia juvenum colla manent. At illi iterum cæterasque illius cænobii moniales mane pergeret, atque iterum feriunt; sed enses quasi essent paleæ, nuntians, quod nisi a peccato jam inveterato majuvenes nunquamlædunt. Oritur ex hoc inter astan- num extraherent, ultionem divinam subito exspectes admiratio, et stupor vehementissimus omnes tarent. His dictis disparuit.Perterrita visione insueta capit. Hincinde gentium ad tam insuetam visionem sanctimonialis domina, quis hic fuerit jubens talia confluit multitudo. Audit hoc et ipse sententiæ la- nuntiari, in seipsa avide pertractans, totam illam tor, et accurrit : jubet iterum carnificibus, ut, se noctem peregit insomncm. Crepusculo diei advevidente, denuo feriant; et tamen omnimode illæsa niente, omnes in capitulo moniales pulsato tiotinjuvenum colla manent. Stupens magis ac magis ju- nabulo congregavit. Quibus admirantibus ad quæ dex,tantique ignarus miraculi,nil scit aliud cur hæc forent tanta festinatione in capitulo con vocatæ; san. fiant, quam veneficia cogitare. Præcepit itaque mi- ctimonialis domina ex earum assurgens medio,quæ nistris omni mora postposita, nudos tradi arsuros viderat et audierat, omnibus patefecit. Fit illico ex juvenes rogi flammis.Circa illos mox copiosus ignis hoc monialibus cunctis irrisio; hanc exclamant faaccenditur, infunditur ligois oleum et pix, uteorum tuam, multisque garriunt derisionibus ; hanc forte vita citius destruatur. Quid mirandum, si compos illa nimia ebrietate sompiasse. Illa vero accepta conprotegendiabensibus gloriosus Hieronymus,a flam- tumelia, patientiæ scuto se muniens, de earum qui. mis suos se invocantes sedulis vocibus juvenes po- dem pertinacia nimium dolens, sed de sua despectuit liberare ? Sursum ignium flammæ in immensum tione gaudens, ad solitas rediitorationes,supplicans scandunt; at juvenes sub alis consistentes Hiero- continuo, ne suis monialibus, quod audierat, eveninymi gloriosi, salubriter permanent, veluti in ame- ret.Transactis igiturdiebus decem nocte media præno si quiescerent viridario et jucundo. Post hæc dictæ sanctimoniali dominæ hac pro re devotis ora. judex utrum hoc ascribendum miraculis an venefi- tionibus incumbenti, gloriosus iterum apparuil ciis, certius cupiens experiri, ut si hi diebus octo Hieronymus, eidem ut quæ prius nuntiaverat mosuspensi viverent,quo vellent abirent soluti et liberi, nialibus, denuo intrepide nuntiaret, allocutione censuit. Suspensis itaque illis, mox Hieronymi glo mandavit benigna. Ad quem illa : Quis, inquit, es, riosi præsentia minime defuit, qui plantas manibus domine, talia mihi mandans ? Hieronymus, inquit, sum; tenens pedum, illæsos et vivaces statutis diebus mi- et ab ejusdem evanuit oculis. Illa vero sciens earum rabiliter conservavit.Curruntigitur octavo die totius duritiem, quid ageret, quidve diceret, nesciebat. civitatis et circumadjacentium villarum viri, currit Tandem malens a monialibus insana et ebria repuet judex. Cernunt clare gloriosum miraculum, pate. tari, quam divinis contraire præceptis, congregatis facientibus quæ viderunt, qui ad custodiendos ju- iterum monialibus, quæ viderat et audierat, voluit venes fuerant deputati. Mirantur omnes, vocibus in intimare. Ast ut eam assurgere moniales pestifere excelsis laudes peragunt Creatoriet Hieronymo glo- conspexerunt, divini nesciæ judicii sibi de proximo rioso. Mox de equuleo innoxii juvenes deponuntur, affuturi, antequam verba inciperet, e capitulo cum et maximis honorum exsequiis ab omni populo ve- magnis cachinnationibus exierunt. Quin transactis nerantur. Verum qui in urbem Constantinopolita- insuper diebus tribus dormienti prædictæ sanctinam capti cum dolore vehementissimo intraverant, moniali dominæ gloriosus Hieronymus ineffabili quasi societate vallatus angelorum, nocte apparens media eam excitavit, eique jussit protinus ut de illo exiret monasterio, nec subito futuram sententiam exspectaret. Cum illa vero multis lacrymis supplicaret, ne hoc fieret; gloriosus inquit Hieronymus: Ad Abbatissam et cæteras pergito, omnimora postposita, eisdem nuntians, quod nisi pœniteant, hac nocte divi nam sentient ultionem : si autem in sua permanebunt duritia, statim exiens amplius in monasterio non moreris. Hic finitis abscessit. Hæc igitur audiens sanctimonialis, anxia plenaque tristitiis, capitulum adiit, et campanam coepit vehementer, ut ad capitulum accederent moniales, pulsare. Quo Abbatissa de somno evigilans, cognoscensque ab hac fore campanam pulsatam, cum iracundia capitulum properavit. At ubi illam vidit, diris eam minis increpans, nullum voluit audire verbum, promittens quod nisi cessaret hoc agere, secum in monasterio amplius non maneret. Cui sanctimonialis domina: Ne tardes, inquit, quæso, agere quæ promittis. Profecto me noscas hoc in loco amplius non mansuram. Gloriosus siquidem Hieronymus apparens mihi tantummodo hoc statim monasterio futurum judicium patefecit. Hæc audiens Abbatissa,deridere cœpit,hanc æstimans vesano capite ista fari, et ostiariam convocans, jussit, ut hanc de monasterio protinus fugaret, mandans eidem, ut aliqua hora sic extra dimissam postmodum faceret introire, ut sic ab incœptis operibus jam cessaret. Hac de re læta sanctimonialis domina, quam citius potuite monasterio est egressa; lacrymis tamen perfusa doloribusque repleta pro iis quæ monasterio noverat evenire. Terribilis siquidem Deus fortis atque potens, et quis resistet ei? Heu! cur eum homines non formidant, scientes se nullatenus posse ab ejus effugere manibus, ut eos magnum et inenarrabile judicium ejus non comprehendat? Saltem his miseri terreantur exemplis. Audiant qui in suis confidunt divitiis, quique in ira concitant excelsum Dominum suæ avaritiæ siccitate, quale huic monasterio a Deo propter pecunias faciem avertenti, de cœlo est judicium jaculatum. Vix bene limen ostii sanctimonialis domina excesserat, cum subito totum coruit monasterium, omnes opprimens moniales, ita quod ex eis viva aliqua non remansit. Sanctimonialis vero illa in quodam venerabili dominarum monasterio, quod est apud inferiorem Thebaidem, hactenus in sanctitate præcipua viva manet. CAPUT IX. - Dignum censui præmissis miraculis aliqua alia divini contra peccantes manifesti judicii declarativa jungere; ut si forte præjudiciorum multitudine, peccatorum corda tenacia et plus quam lapidea in carnea verterentur, cum se ob peccata cernerent belluas, rationem et cognitionem sui conarentur, ut fierent homines, adipisci. Abjecta etenim ratione,qua sunt homines, infra bruta animalia rediguntur. Græcorum quidam hæreticus die quadam cum sacerdote quodam in Jerosolymitana ecclesia publice disputabat. Cumque sacerdos ob suæ partis defensionem auctoritatem quamdam gloriosi Hieronymi allegaret, ut Græci destrueret rationes, lemerario pestifer Græcus ore gloriosum fuisse Hieronymum, totius veritatis lumen, mentitum non erubuit voce fari. At qui voce talem nequitiam perpetraverat, vocem deinceps ullatenus non formavit. CAPUT X.-Quidam insuper alius hæreticus pestifer Arianorum, in quadam disputatione cuidam gloriosi Hieronymi auctoritatem contra eum inducenti, Ut mentitur I sua temeritate respondens, subito fuit divina ultione percussus. Nam nondum verbum voce finiens, clamare per totum diem sine aliqua cessatione non desiit: Miserere mei, Hieronyme gloriose.quia a te pœnis durissimis torqueor ! Et hac per totum illum diem quantis vocibus poterat clamans, hora completorii miserabiliter cunctis, qui ad hæc concurrerant, cernentibus exspiravit. CAPUTXI. Hæreticus quidam alius pestiferæ hæresis arianæ, cui ante meum obitum finem pius impo nat Dominus.in ecclesia Sion gloriosi Hieronymiimaginem cernens: Utinam, inquit,sic te cum vivebas meis manibus tenuissem; quia te meo gladio jugulassem! Hæc ut dicta dedit, gladium evaginans tota vi ipsum in imaginis illius guttur infixit.Quam magnus iste Hieronymus tot faciens mirabilia,cui secundum sua operasimilis non apparet! Potuit quidem imbecillis in imaginis gutture gladium figere dextera; sed de imagine gladium, et a gladio manum, quousque res innotuit,extrahere nullatenus fuit compos. Mox quoque ex percussionis loco tanquam ex hominis corporevivi sanguinis unda fluxit,quæ usque modo pro miraculo declarando fluere nunquam cessat. Eadem insuper hora, qua res sic acta est, judici in atrio exis. tenti idem gloriosus Hieronymus cum gladio gutturi infixo apparens, pro offensione hujusmodi vindictam fieri postulavit,narrans equidem sibi factam ; et hæc dicens abiit. Stupefactus itaque judex, cum cæteris qui astabant, ad ecclesiam properans, hæreticum manu gladium infixum tenentem reperit. Qui protinus uthi viderunt, manum fuit compos a gladio removendi.Captusitaque hæreticus, in sua permanens duritia,ob aliud se non dolere, nisi quod vivum non teneret Hieronymum, garriens, a populi multitudine lapidibus, lignis, ensibus, et lanceis jugulatur. CAPUT XII. — Nepos meus Joannes, quem agnoscis,omni fulgens pulchritudine, quem mihi in locum filii adoptavi, ut puto, tibi pridie quid ei evenerit, enarravit: sed tamen ut præstantius memoriæ commendetur,silentio non transibo. Captus itaque idem Joannes ante duos annos a Persis, et Persarum regis ministris venditus,propter eminentem suam pulchri tudinem ad regis exercenda obsequia deputatur. Cumque per annum in curia non parvo dolore et tædio permansisset, eodem revolutionis anni die, pran. denti regi serviens, præ tristitia se a lacrymis non potuit continere.Hocrex intuens, lacrymarum ab eo avide quærit causam. Qua comperta,in quodam eum castro custodiri fecit. Ibi nocte quadam existenti diris lacrymis undique madefacto, in somnis eidem gloriosus Hieronymus veniens, manumque ejus, ut sibi videbatur, capiens, ad civitatem Jerusalem secum duxit. Expergefactus mane, putans se in castro a militibus retineri, in domo, qua maneo, se invenit. Qui admiratione velut amens, utrum in castro vel in domicilio meo staret, nullatenus discernebat; in se postremo rediens, emissa voce dormientem familiam excitavit. Currunt igitur ad me famuli, adesse Joannem ineffabili gaudio nuntiantes.Quare dubius accurrens, quem a Persis vinctum putabam, præsentem cerno. Quo quidem, quod ei acciderat, enarrante, Deo et glorioso Hieronymo laudes maximæ persolvuntur. CAPUT XIII. Sanctimonialis quædam domina, omnium pene pulcherrima feminarum, ætate juvencula,sed animi sapientia valde cana, beati Hieronymi devotissima,in quodam coenobio dominarum multa sanctitate, ut opinor, adhuc vivit : cui,quod audies, dicitur contigisse. Sit mulier hæc aliis in exemplum, quæ huc illucque per plateas et vicos discurrere non cessant,sua stultorum hominum illaqueantes animas visione. Nullo tot diabolus animas recte capit, quotlaqueo pessimo mulierum. Sanctimonialis hæc, ut omnium dominarum testimonio comprobatur, nunquam, nisi eam maxima compellat necessitas, extra suam cellam gradum figit: neque enim aliud agitopus, quam aut orationibus vacat, aut lectionibus et meditationibus implicatur, aut corpus reficit dormiendo His durus serpens antiquus diabolus operibus invidens,uteam a sancto proposito revocaret, cujusdam nobilissimi juvenis animum in ejusdem sanctimonialis in tantum incitavit concupiscentiam, quod nil poterat die noctuque aliud, nisi quomodo posset eam attingere, cogitare. Circa monasterium veri luminis obcæcatus continue pergens, nullum remedium aliud reperire quibat. Tanta namque inscitiæ nube caligabat,ut multoties se suis perniciosis turbatum affectibus cernens, voluerit se aquis tradere suffocandum. Stulti amoris stultum juvenem ita catena de die in diem stringit, ut hæc ad sanctimonialis aures insinuare ob illius non audeat pudicitiam. Qua de re omni ad hoc auxilio destitutus, quemdam inveniens magum, veneficia, dæmonum incantationes nefandis artibus exercentem,magnam promittit, si, quod optat, adeptus fuerit, pecuniæ quantitatem.Tunc magus veneficiorum suorum carminibus evocatum dæmonem decipiendi causa nocte media festine ad sanctam destinat monialem.Ad cellulam itaque accedens dæmon transire ultra cellulæ, Hieronymi imaginis in cella pictæ timore nimio,nequitlimen. Mira res, Augustine, ut multiplicibus patet exemplis ; tantus gloriosi Hieronymi timor diabolo inest, ut etiam suæ picturæ non audeat apparere. Nam si cui ab eodem obsesso corpori pretiosa demonstretur imago,ab eodem continuo diabolus effugatur.Igitur commissum stupri opus nequam spiritus desperans ad mittentem revertitur, sibique negari ad monialem introitum pandit ob gloriosi Hieronymi imaginem in cella pictam : quem deridens magus dimisit.Moxque evocatum alium dæmonem quam potest mittit citius ad hujusmodi opera finienda,fitque secundo id quod primo. At secundus per horam forte manens coactus,excelsas cœpit voces emittere: Si me,Hieronyme,hinc sinis recedere,huc ulterius non revertar. Ad hæc stupefacta mulier, quæ in orationibus in cellula inhærebat,quis istas fundat voces, nimio pavore percontatur. Non cessante diabolo sic clamare, excitatæ illius cœnobii moniales, timore percussæ grandi, tremulæ ad illam accurrunt cellam,cruce Domini præeunte.At ubi illum fore nequam spiritum sciunt,eumdem conjurant, ut debeat, qua de causa venerit intimare. Narrans itaque diabolus rei seriem, seque gemitibus et ululatibus pandens catenis ignis vinctum a Hieronymo retineri, rogat eas ut suis mereatur precibus abeundi gratiam invenire.At ubi hæc moniales audiunt, Deo et glorioso Hieronymo laudes reddunt, suppliciter postulantes ut dæmonem hunc nullatenus reversurum de eodem cœnobio effugaret. Vix orationum verbis finitis,diabolus magnis stridoribus ex eodem loco recedens magum adiit; eumque capiens, tantis verberibus et cruciatibus flagellavit,ut per multa horarum spatia aliquod vitale signum vix apparet, diris clamans vocibus: Mei cruciatus causa fuisti,ad illam me destinans monialem; certe in te eisdem verberibus vin. dicabor.Inter hæc autem verba tam horrida magus cum se pene perniciei proximum cerneret, suas videns artes nullum sibi auxilium adhibere,ad totius refugii portum Hieronymum gloriosum jam naufragus se dirigens: Gloriose,inquit, Hieronyme, huic ad tuam clementiam subveni misero accurenti, ei solita misericordiæ dona prægrandia non denegans. Promitto namque,si tuis hac hora adjutus auxiliis,perniciei tam horribili non succumbam,quod deinceps cunctis exutus fallaciis,a tuis obsequiis non recedam. His finitis,velut fumus,ab eodem nequam spiritus evanuit. Per annum autem idem jacuit verberibus afflictus magus in tantum sui corporis impos,quod nonnisi alieno auxilio potuit se movere. Mox idem accepta pœnitentia magus, antequam de lecto surgeret,cunctis combustis codicibus, quibus artes illas nequissimas exercebat, venditisque omnibus quæ habebat, et pauperibus erogatis,completo anno in illa se ob pœnitentiam peragendam in quadam spelunca claudens,eremo in qua per quadriennium gloriosus stetit Hieronymus, multa sanctitate vitæ et poenitentiæ asperitate pollet. Huc, quæso, juvenes omnes currant, et insani juvenis exemplo discant,ne quod illi contigit, sibi postmodum doleant contigisse. Insanus itaque juvenis tantis circumligatus luxuriæ laqueis, videns se omnimodo suæ miserrimæ voluptatis desiderio nefandissimo defraudari, quadam nocte laqueo se suspendit, et sic se infelix temporali vita, quin potius et perpetua privavit. Ecce quot malo rum causam turpissimum luxuriæ vitium fore liquet. Nihil tam ruinæ animæ pariter et corporis promptum, quantum istud nequissimum arbitror scelus. Eo ipso namque homicídia, ebrietates,contentiones,et pene universa oriuntur mala, ut Veteris et Novi Testamenti infinitis patet exemplis,necnon et continuis manifestisque experientiis declaratur. Ad hoc autem ut major juvenibus detur astutia se tuenda (nam status nullus periculosior est insipientis juventutis statu), aliud censui exemplum mei nepotis Rufi, ætatis forte annorum decem et octo, quanquam dolore nimio, subrogare. CAPUT XIV. - Non est ambiguum, ista quæ incipio enarrare, magnis tribulationibus meæ memoriæ revocari, sed tamen (ut præmissum est) ut omnibus et maxime juvenibus proveniat in exemplum, silentio illa nequeo præterire. Nepos quidam meus Rufus nomine, utroque privatus parente, anniculus ad meas devenit manus, qui utinam ex matris visceribus non exiisset, ne illi quod sustinet, contigisset quem tanta diligentia suo infortunio enutrivi, ut a pluribus a me genitus putaretur. Crescens itaque in diem puer infelix, ætate, sed non sapientia, ingenti pulchritudine corporis, sed non animæ, decorisque et probis moribus, honestate, bonitate, et multæ sapientiæ elegantia ; quanquam vane decoratus, a cunctis dilectione superflua colebatur.Is namque in decimo octavo ætatis suæ anno imbecillis et miserrimus exspiravit. Propter quem tantus ab omnibus insonuit luctus, ut vix per mensem finem potuerit invenire. Sed certe luctus pro eo, quod evenerat, non suffecit. Ast ego ejus nimiæ incumbens dilectioni, pluries gloriosum rogavi Hieronymum, ut mihi quid nepoti meo acciderat, revelaret. Igitur meis annuens gloriosus Hieronymus precibus, obtinui quod gliscebam Oranti enim mihi die quodam hora nona, tantus evenit fetor, quod naribus nullatenus poteram tolerare. Hæc dum mecum tacitus reputans, unde hic tantus adesset fetor, admirarer; supra meum verticem elevatis oculis infe. licem nepotem vidi terribilis visionis, ita quod in eum visum imprimere non audebam. Nam catenis igneis circumligatus, fornacis instar flammas fetidissimas eructabat. Ad hanc itaque visionem subito me tam vehemens timor irrepsit, ut cum pluries loqui vellem, formandi vocem nullatenus compos eram. Postremo aliquantulum in me rediens, si meus erat nepos, voce cœpi perquirere tremebunda. Ad hæc ille ululatibus et suspiriis: Utinam, inquit, non fuissem, ne tam diris esse cruciatibus deputatus! Nam scias me tartareis mansionibus perpetuis temporibus permansurum. Heu ! quid dicam? His dictis tantus mihi dolor affuit, ut sim pluries admiratus quomodo vita protinus non discessit. Longis autem expletis colloquiis, ab eodem sciscitatus fui cur divinæ fnisset misericordiæ sic expers, cum in mundo tot virtutibus sic polleret. Pro nulla, inquit, me scias causa fore damnatum, nisi quia in ludis maxime delectabar. Et quia in morte accepta pœnitentia quasi stulta ignorantia postposui confiteri,divinam non merui veniam adipisci. Et hæc dicens, a meis disparuit oculis. Talis autem, eo abeunte, remansit fetor, ut in locum illum hactenus nullus audeat introire. Ecce quantum turpissimum ludi scelus divinæ abhorrent majestatis oculi. Timeamus ergo, ne nos bonorum rapiat intermes tam repentinus interitus, ne non pœnitere nos vitiorum contingat, dum tempus inest quia postmodum pœnitentia foret frustra. Ut igitur Christianus tantæ ruinæ ludi procul effugiat nefas, imo ut omnium memoria deleatur, exempla alia quædam, quam brevius potero, surrogabo. verba, videntibus et stupentibus cunctis, mox e potest, nullum scilicet ad æterna modo aliquo percælo fulmen veniens interemit. venire posse gaudia, nisi omnibus non particulaCAPUT XVI. Tribus aliis in Tyro ludentibus riter, sed totaliter vitiis exstirpatis, virtutum stuhoc accidit quod enarro. Cum enim illi suum vel- deat'itinere festinare. His jam fine dato, exempla lent incipere ludum, ut ii qui se hoc ab eisdem au- et prodigia quædam jam hujus operis fini propindisse, et totam rei seriem etiam se vidisse fantur, quus breviter introducam. Et duo præcipue admiet referunt, sic dixerunt : Quamcumque potes exsere randa, quæ a venerabili viro Nicolao Cretensis vim, Hieronyme ; quia te invito ludum istum alacriter insulæ archiepiscopo referente didici, primo dicam. finiemus. His ita dictis suum inceperuntludum, quo CAPUT XVIII. – Venerabilis idem archiepiscopus quidem primordiato, quasi uno elapso instanti, se pridie gloriosi Hieronymi devotione nimia Bethleterra aperiens, illos solum absorbuit, ita ut nil ex hem veniens, ut ejusdem cunctis honoribus coleneis amplius fuerit visum. das reliquias visitaret, ut totus charitate fervidus, CAPUT XVII. — Quod visu noscitur, verissimo redire noluit donec me sua gratissima visitatione testimonio comprobatur. Idcirco quæ dico quan- eximiis lætitiis adimpleret. Qui (uti donator præciquam multis possent comprobari testibus, tamen puus) ut gratissima mihi donaria superabundan. me ipso teste, qui ea visione propria didici, com- tissime more solito impertiret, me visitare minime probabo. Juxta meam in qua in Jerusalem habito contentus, mecum dignatus est jam diebus pluriædem, nobilissimus quidam miles fuit, transitoriis bus commorari ; et etiam adhuc manet, quod utinimium locuples, qui unicum habens filium, ejus- nam tempore longo duret. In Christo namque, dem stultissimi amoris cæcitate percussus, non so- Augustine charissime, venerabilis idem pontifex te lum a pravis eum non corrigere, sed etiam eum salutat. Quam pluries igitur mihi suorum verborum ipsemet prava instruere conabatur. Parentes fatui avido venerabilis idem pontifex enarravit, hoc tale et isti similes, mentis, quæso, oculos huc inclinent, in civitate Candia contigisse. Sacerdos quidam suus ut quis finis eveniat, non ignorent. Multi enim ho- suæ majoris ecclesiæ custos, impudicus, luxuriæ et mines magnas animæ et corporis inciderunt ruinas ebrietati deditus, nondum completo anno de hoc ob pravorum parentum insipientiam. Crescens sæculo migravit. Cujus corpore in cæterorum se. namque illius mililis filius, cunctis moribus bonis pulto barathro sacerdotum, ut ejus pupitio cuncdestitutus, de die in diem pejerando, tantum suum tis ipnotesceret ad exemplum, subsequenti nocte tempus amittens in ludis et blasphemiis, cunctisque tantus in ecclesia,ejusque cæmeteriis fuit strepitus, immunditiis, patre causante, annum attingit duo- quod rumore nimio in urbe illa commorantes excidenum. Qui quodam advesperascente die solitis cum tati, pavore ingenti velut amentes ad ecclesiam patre ludis insistens, ludum eodem, ut gliscebat, cucurrerunt. Stant itaque omnes circa ecclesiam, non habente, primo prorupit in hæc verba : Si strepitus vehementes, campanarumque sonitus au. quid ille potest Hieronymus, qui ludos prohibet, jam dientes. Divinam quidem exorant clementiam,quaexserat ; nam se invito hinc non nisi vicior exsurgam. tenus cur ista fiant, debeat revelare ; sed nullum Verum hæc duntaxat ipso prosequente, nequam exauditionis sentiunt adjuvamen. Diluculo hoc spiritus teterrimi hominis specie, cunctis videntibus, cessante, cuncta quæ fuerant in ecclesia reperiunt locum in quo ludebat veloci gradu adiens, eumdem revoluta, et quasi undique flammis ignium violata. puerum in felicem rapuit. Sed quo eum detulit, nulli Ad hoc memoratus pontifex orationes indicens popuhactenus hominum est compertum. Verum, ut puto, lo, quid sequenti eveniat nocte præcipit exspectari. eum detulit in infernum. Eadem namque hora casu Ne nimis succumbam verbis, sequenti nocte duplex ad quamdam meæ domus fenestram, quæ loco, in strepitus et pavoris tribulatio est secuta. Qua de re, quo ludentes degebant pater et filius, ex opposito repletus populus amaritudine et dolore,cernens nulsita est, me posueram, ex quo me videre fuit ne- lum sibi a Domino adjutorium evenire,sicut vulneracesse veritate perspicua seriem tam formidandæ tiquiin monumentis projecti dormiunt, existebant. rei gesiæ. Discant ergo juvenes in juventutis tem- Die autem illucescente, omnibus in ecclesia ad orapore, quod cæteris est præstantius, expetendis tiones congregatis, gloriosus Hieronymus subito moribus se fulcire, ne vilibus caducisque moribus septies sole splendidior in ecclesiam veniens ad altajuvenilis animus informatus, statum in canitie ne- reque gradiens cunctis videntibus et mirantibus, per queat permutare. Quod enim novæ cbartæ inscri- horam fere sub silentio manens, obstupenti populo, bitur, de facili non deletur. Discant etiam parentes hoc propter sacerdotis illius miserum cadaver sacris fatui filios correctionibus et verberibus erudire, indigne locis conditum ad terrorem peccantium connec vitiorum sinant vepres radices figere non faci- tigisseintimavit:eique mandans utcadaver miserum liter evellendas, ne flendi et hic et in futuro cedant tartareis post resurrectionem omnium mansionibus eventus. Nam, nisi fallor, ad æternorum gaudio- deputandum,dissepultum flammis traderent protirum patriam deveniendi arctissima, et sine ambi- nus concremandum alioquin incepta pestilentia guitate aliqua a paucissimis certe cognita exstat non abiret.Et sic ab intuentium oculis est invisus. via :eundi ad perditionem iter latissimum, et mul- Quod ut ordinaverat, lætabundus populus protinus tis imo pene infinitis limitibus plenum fore cons- adimplevit, Deo et beato Hieronymo laudes præci. tat. Quodlibet enim mortalium peccatorum ad puas persolvendo : et sic pestis illa cessavit. Qui perditionem suum tramitem struit : quo dum ho- deinceps beatissimum Hieronymum omnes unaniminum non solum Paganorum, sed etiam illorum miter devotione maxima inceperunt colere. quos sacri Baptismatis unda lavit (nam de Paganis CAPUT XIX. - In eadem insuper civitate quidam nulla oritur quæstio quin damnentur) majorem pulcherrimus exstitit juvenis, Titus nomine, honefore liquet numerum multiplicibus insistentium stis moribus luculentus,carnalinon ignobiliori natus flagitiis, quorum nulla pene unquam cognoscitur progenie.prædives valde, totam pene devotionem et emendatio : quinimo (respective quidem dico) pa. fiduciam habens in beato Hieronymo. Hic siquidem riter bonis et malis hominibus consideratis, non juvenis virgineo nitens candore, in einsdem sanctæ est qui faciat bonum, non est usque ad unum, sed virginitatis proposito usque ad vicesimum annum omnes post suas improbas et pessimas ambulant probis vitæ moribus perduravit. Quo tandem temvoluptates. Consequenter concludi debet, quod ad pore completo, sui fratris nefando consilio incitatus, æternæ beatitudinis gaudia rarissimi gradiantur. spretis tam nobilissimis virginitatis gemmis, auri Infinitæ, quinimo omnes pene sacræ Scripturæ auc- pretiosissimum metallum calcans, ad carnis spur. toritates hoc testantur. Infinita siquidem exempla citias et lutum ac fetorem vehementer declinans, possemus perspicaciter intueri ad hujusmodi veri- puellam quamdam omni pulchritudine corporis retatem sufficientius demonstrandam. Hoc ex omni- nitentem sibi in matrimonio copulavit. Cujus amoris bus unum censeri decet, nec ab hoc discrepare retibus ita se capiens, quod aliud præter ipsam po: |