Obrázky na stránke
PDF
ePub

terat minime cogitare, de die in diem cæpit divina exemplum ad evitandum periculum mulierum, obsequia oblivisci. At quia miser dereliquit justi- præcedenti miraculo addere cogito fore gratum. tiam, oblitus fuit Deum alentem se ; oblitus fuit Monachus quidam juvenis et decorus, honestate sibi Dominus misereri. Completo namque anno, præcipuus, moribus maturus, qui senex virginalis quo cum puella juvenis insensatus steterat, non ut pudicitiæ custos, cunctisque illius monasterii momatrimonio fungeretur, sed causa explendælibidi- nachis speculum sanctitatis, gloriosissimi Hieronis copulatus, suggerente diabolica astutia, juve- nymi amator devotissimus fuit, duodecim degens nis frater puellæ illaqueatus amore, avide diu quæ- annis in monasterio, continue orationibus vacans, rens ejus amplexibus frui, tandem quod optaverat et studio Scripturarum. Hicamore castitatis timens, est adeptus. Huc accurrant juvenes, et exemplo ju- ne cor aliqualiter violaret, mulierum visus ineffavenis sint experti.Fiunt nota juveni puellæ virojam biliter abhorrebal, ita ut earum memoriam formida peracta. Tacens idem cogitat avide quo valeat modo ret.Huic proposito diabolus antiquus serpens et horei certitudinem reperire. Exspectat diebus aliquot se minum inimicus, in videos, suæ nequitiæ inveteratæ simulans hoc nescire. Atdie quodam ordinaturbem contra eum dolos et artes multiplices incitavit, con. deserens peregre proficisci. Et latens per diem in ci- tinue cogitationum stimulis juvenem pessimus tenvitate, nocte media domum veniens, reseratis seris a tator affligens, die noctuque a tentationibus duobus puella servitrice clam, ut prius simul ordinaverant mensibus non cessavit. Juvenis vero providus sese ambo, usque ad thalamumin quo ejus frateret uxor Domini et beati Hieronymi, cujus dilectionis ardore in lecto stabant, procedens sibi postulat aperiri.Mi. fervebat,commendans custodiæ victrici, tentamenta rantur illi, et timore perterriti vehementi, pulsanti diabolica jejuniis et orationibus triumphabat. Con. negliguntostium reserare. Tandem confractis seris fluant huc,quæso, juvenes atque senes, et quanti sit thalami, juvenis ira et furore nimio fornacis instar casus mulierum fallax pulchritudo, hic doceantur, ardentis undique inflammatus, uxorem primoeva- maxime per exemplum.Cernens se asperis perfidus ginato gladio interfecit; deinde sub toro proprium diabolus a juvene superari, tanquam leo rugiens latitantem fratrem inveniens interemit. Hisita gestis subtiliores nocendi artes cæpit quærere, ut juvenem ex civitate exiens, multo tempore per mundum devoraret. Fit itaque inter eos pugna gravis. Hinc huc illucque errans, cum quibusdam aliis cæpit astutiis consuetis castra adversus juvenem struit quosdam transeuntes in itinere deprædari, ac etiam pessimusinimicus; hincjuvenis orationes et gloriosi jugulare. Permanenti itaque eidem Tito per decem Hieronymi protectio castrorum sternunt munitiones, annos talibus negotiis implicato, gloriosissimus et vires eorum triumpho nobili vilipendunt.Interea Hieronymus salubre refugium et vitale, die quadam genitoris ad mortem ægrotantis visitationis causa jam advesperascente luce, in modum mercatoris ingruente,ex monasterio in civitatem ad paternam semonstravit, ne ille solummodo habitæ devotionis ædem venire juvenis est compulsus.Nam se pater præmiis privaretur. Nam ille quanquam tot et tanta dolore nimio moriturum, si visione frustraretur filii, vitia abhorrenda continue exerceret,tamen in beato crebris clamoribus acclamabat. Ob hoc dolens moHieronymo devotionem aliquam retinebat, ita ut nachus, timens ne mulierum visu cor mundum et eidem quotidie se commendans, boni aliquid die- virgineo candore nitidum violaret, potius (nisi frabus singulis ad ejus honorem facere nullatenus trum suicænobii fuisset supplicationibus inclinatus) postponebat. Cernens itaque Titus mercatorem, erga patrem crudelitatem volebat propter Dominum nefandis sociis ad solita nequitiæ opera convocatis, exercere,quam eidem infirmanti compati a monasconcito cum eisdem pergens cursu vibratis lanceis terio recedendo. Sciebat enim monacho nil tamnoHieronymo mercatoris instar obviat venienti. Mox. cuum,detestabile,et mortale,quam vicos et civitates que in eum insurgens, a sociis eumdem præcepit et gentium multitudinem circumire. Nulla certe perretineri, donec ejus lateri gladius infigatur. Dein- manet in homine quies mentis, qui multorum verde manum elevat interficiendi gladium retinentem bositatibus et vaniloquiis implicatur. Quod aqua pi. ut scelus tantum valeat jam explere. Ad hæc Hie- scibus,monachisidem præcipue silentium operatur. ronymus gloriosus : Amore, inquit, Hieronymi, In paterna itaque manens æde monachus, diebus triquem tu diligis, aliqua loquendi brevis licentia mihi bus tædio tam vehementi affectus est, quod sibi podetur : postmodum si volueris, facito id quod optas. Ad tius videbatur tetris se fore carceribus mancipatum. hæcet litus : Amore, inquit, ejus quem nominasti, et Completo die tertio,dum eum cum sorore sua qualoquendi et vivendi licentia tibi, ut postulas, conceda- dam pulchritudinis inauditæ,infirmitatis causa patur : tantum quæ portas mercimonia jam depone. At tris crura simul contingeret confricare,casu sororis gloriosus Hieronymus : Ego ipse sum Hieronymus, dextera ejusdem tangente dexteram,tam diris libiqui huc propter tuam liberationem veni, ne mihi a te dinis et ejusdem sororis ineptæ et abominabilis conimpensa obsequia in vacuum præterirent. Te tot, quæ cupiscentiæ fuit subitojaculis cor ejusdem monachi gessisti, peccaminum jam peniteat, ad teipsum redeas ; instigante diabolo vulneratum, quod pene eam ad ne formides : hucusque me noveris propter tuam salutem illicita,et omnino ab hominibus abhorrenda, nisi et animæ et corporis supplicem pro te apud iratam exstitisset timor verecundiæ, invitabat. Heu ! quid divinam justitiam exstitisse, ne in te dignas tibi sævi. dicam ? quæ monachis illisinerit observantia casti. tias exerceret. Ad pænitentiæ igitur quam citius perge tatis, qui continue mulierum visibus potiuntur incallem, et peccatorum onera jam depone : alioquin me simul colloquendo? Sic manet in castitate homo fatui cuslodem et apud Deum supplicem non habebis. ciem intuen's assidue mulierum,sicut manet palea His dictis Hieronymus gloriosus ab illorum oculis stans in igne. Fallax certe et ruinæ maxime propindisparuit. Ad hoc stupefactus Titus (et qui cum illo quus casus, inevitabileque periculum est feminæ erant) timore et admiratione tam ingenii ad terram pulchritudo. Timor certe monacho evenit, quem tiprocidens, per horam non potuit elevari. Tunc su- mebat; et sibi accidit quod tanto tempore verebatur: bito in Titum, et qui cum illo erant, Spiritus sancti nec sine exernplo maximo aliorum, non illud jussum gratia est effusa, et luxeos cælitus illustravit. Qui est parentibus obedire,in quo animæ periculum forprotinusin viros alteros jam mutati, spretis cunctis midatur. A monasterio invite monachus egreditur ; spurcitiis vitiorum, ad pænitentiæ tramitem redie- sed ardore libidinis tam nefandæ corinflammante, re: deinde ad cremorum antra devia et ignota nil aliud quam sororis hoc nescientis scelus faciem properantes, in magnis se corporum asperitatibus, improbis oculorum visibus videre cogitans,nullum et vita sanctissima tradiderunt.

pepe unquam fuisse monasterium recordatur. SanaCAPUT XX. - Miraculum aliud quod veridicorum turinterim pater; atmonachusexcusationibusadintestimonio solidissime in superioribus Ægypti parti. ventis tardat de die in diem ad monasterium rebus peractum intellexi,quatenus hominibus et maxi- meare. Manente eodem in paterna domo tribus me juvenibus quantaincumque castis proveniat in mensibus,hinc monachos,hinc patrem maxima movit admiratio, omnemque familiam, cur istum tam cogitatum perpetrandum scelus ; et quod nisi sibi vehemens irrepserit mutatio, et alteratio inaudita. velox de inceptis subsequatur emendatio, sese de Ignorant siquidem rei causam,idcirco effectum eos ipsius custodia removebit ; discessitque protinus contingit ignorare.Ad monasterium cum duobus ad ab eodem. Mane autem facto, quæ viderat monase ex monasterio destinatis monachis tandem re- chus, alteri monacho enarravit. At ille se, quid hic vertitur,illud referens tædium redeundo, quod prius dicat, non intelligere pluribus detestans sacramendetulerat exeundo. Cæpit itaque in monasterio cor- tis, coepit dicere propter cerebri vacuitatem hæc pus degere monachi, cor vero a sorore aliqualiter somnia evenisse. Tacet monachus et recedit. Hic non recedit. Hoc sibi fit studium Scripturarum, ut gaudens proponit nocte sequenti, nullam amplius atlingat pessima quæ affectat ; bæc contemplatio exhibens solitam Hieronymo reverentiam, ostia divinorum, ut peccatorum modum inveniat explen- monasterii ad nequam opus quod tamdiu affectadorum. Percutitur alienus sui, et a veritatis cogni- verat peragendum, ad suum libitum reserare. Ut tione devius continue a diabolo, cujus jugo gravis- breviter dicam, quod miser diu hianti animo cogisimo imbecille collum submisit libidinis novæ telis. taverat, mala operandi a Hieronymo, honore solito Sicut fumus deficiunt dies ejus, confringuntur sicut privato, sibi tradita potestate, ut voluit sic eftecit : in frixorio ossa ejus, et infirmatur in doloribus vita sed tamen in fine gloriosissimi Hieronymi clemenejus ; irrationabili fit similis animali. Obliviscitur tia non defecit. Recedens itaque ille de monasterio in toto divinam clementiam exorare, tota die cogi- nocturna hora, alieno habitu occultatus, patris tans,quis modus appareat nabilis, ut poculum mor- domum adveniens per diem illum undique circutis valeat degustare. Heu ! quam sunt inopes et mivit. Cumque noctis crepusculo domum intrasset, miseri, et omnibus bonis egentes et exsules, qui a ad lectum in quo virgo soror quiescere tunc solebat, Domino se elongant ! Tapto fit pejus brutis anima- clam procedens, tamdiu sub eodem latitavit, quamJibus vir in peccatis, quibus ab anima Deus majori diu sororem dormire potuit æstimare. Tunc idem spalio elongatur,quam id quo cælum a terra distat, exiens, exspoliatis vestibus sororis se dextero lateri et oriens ab occasu, quam ab eisdem præstat,cum applicavit. Ad hæc soror levi somno dormiens excidivina gratia est fulcitus. Cogitanti denique mona- tatur, et virum juxta se manu sentiens, admodum cho, veritatis luminis nescio, nefandissimæ et audi- expavescens, diris emissis clamoribus ad se omnes tui horribilis voluptatis adipiscendæ reperire mo- pariter evocavit. Currunt ad puellæ thalamum dum, mali consilii seminator diabolus, hoc sibi tale cuncti cum lumine, et tandem in lecto inveniunt insinuat consilium occulto cogitamine vani cordis ; hunc jacentem. Mirantur parentes et stupent, cerut scilicet intempestæ noctis medio, cunctis dor- nunt hoc cuncti qui cucurrerant, et condolent. Inmientibus, veste deposita monachali sumptoque terrogat a filio pater discriminis tanti causam,reahabitu laicali, ex monas exieps, paternas clam tum suum filius silentio confitetur. Ut enim dixi, adeat mansiones, et domum crepusculo noctis la- voluit gloriosus Hieronymus hunc suam stultitiam tenter intrans sub toro sororis lateat, donec dor- experiri, ut in posterum humilior et astutior fieret miente ipsa ad eamdem accedat, suæ voluptatis ad cavendum, et in prælio se tuendum ; et ne amlibidines expleturus. Placet insanæ mentis imperi- plius exemplo suo quis de sanctitate confideret et tiæ consilium erogatum, studetque ipsum toto posse speraret.Quanto enim major inest homini sanctitas, quam potest brevius effectui mancipare. Sequentis dum in mari mundi hujus procelloso, et inimicorum igitur advenienti noctis medio, sub silentio ad fores agminibus pleno,imbecilli carpis navicula navigat; cænobii claves gerens manibus properat ; sed ad tanto major est timor et astutia se tuendi. Infinitas ostia veniens, per totam illam noctem huc illucque pessimus ille tentator diabolus nocendi possidet discurrens, quo sint in loco posita, non invenit. artes. Qui incautus pergit, levissime capitur. Qui in Stupore et admiratione perlerritus, cur hæc sint cunctis timet, ab omnibus diabolis hic timetur. nesciens intueri, jam matutinali qua ad laudes Certe plus nil nocet,quam, spreto aliorum consilio, debitas dominicas monachi excubabant, propin- ut propria voluntas præcipit, ambulare. Qui suæ quante hora, compellitur ille ad cellulam retrogredi. tantum voluntati credit in cunctis quæ facit, finem Manet in cellula ille admirans per diem illum; odibilem adinveniet. Magnus exemplo jam finito proponit sequenti nocte facere quod non fecit; au timor de fragilitate nostra maxima, et de diabolica det imbecillis dextera quæ non potest; sperat stul- calliditate et astutia nobis omnibus demonstratur ; tum pecus contra leonem pugnans triumphi glo- magna et spes veniæ peccatoribus declaratur. Cerriam adipisci. Quid, insensate, reris ? putas agere nens namque se monachus sic a diabolo deturbavile pecus, quæ leo fortissimus Hieronymus contra. tum, delusum, ac etiam in tanta miseria captivadicit? Cessa imagini gloriosissimi Hieronymi genua tum, protinus suffragiis gloriosissimi Hieronymi, flectere, ipsum ulterius non salutes, et tibi potestas cujus semperdevotus exstiterat, suam miseriam et protinus concedetur, ut cadas in foveam quam culpam vehementissimam recognoscensin seipsum eftodis, ut dira naufragia jam admittas. Non pos- rediit, et de eadem paterna exiens domo, omni sunt impensa gloriosissimo Hieronymo servitia, retardatione abjecta, lugens et dolens ad fontem quoquo modo fiant, mercedibus vacuari. Retinebat pænitentiæ properavit. Deinde vero in suo mosiquidem in cellula monachus ille devius et errans, nasterio per annos duos in tanta se abstinentiæ aset diabolico dominio mancipatus, imaginem glo- peritate afflixit,ut foret cor hominis insufficiens coriosi Hieronymi tabula insignitam, cui diebus sin- gitare : et completo annorum duorum spatio, ante gulis antiqua consuetudine flectens genua,se eidem dies modicos ex hoc sæculo feliciter exspiravit. pluries commendabat. Idcirco ut ejus mira clemen- CAPUT XXI.-Venerabilis Damasi Portuensis epistia cunctis innotesceret, illo eum die retinebat ne copi pridie receptis littris,aliqua eis inscripta corde malum faceret quod volebat. Ignorans vero hæc ille avido intellexi,quæ ob ejus reverentiam non dimitmonachus, subsequenti nocte ad cænobili iterum tam. Romæ cardinalis quidam Celestinus nomine, fores pergit. Sed quod præcedenti nocte fecerat, id Hieronymi gloriosiæmulus et detractor,dum die quohac fecit. Ne igitur inhæream verbis,per unum fere damin conventu existens cardinalium,moresolito ore mensem singulis noctibus continuo hocevenit.Com- audaci et temerario in ejusdem injuriæ verba propleto itaque, ut puto, mensis circulo, in somnis rumperet, dolore subito viscerum impellente ad ocbeatus Hieronymus sanctissimo cuidam illius mona- culta naturæ loca properans, viscera omnio protinus sterii monacho apparuitin strato suo quiescentino- emanavit, et antequam illinc recederet exspiravit. cle, eidem revelando quid iste monachus faciebat, CAPUT XXII. - Alius quoque presbyter cardinalis mandansque illi ut debeat eidem monacho sic Andreas nomine, isti non similis, sed gloriosissimi erranti declarare, quomodo ipse eum ob sibi impen- Hieronymi devotissimus atque cultor,pridie in eadem sam reverentiam custodivit, ut ostia non videret ad Romana urbe multis circum astantibus exspiravit.

Qui cum jam in ecclesia esset,paratis exsequiis,quæ solent fidelium tumulandis exhibere corporibus,assistente summo Pontifice cum pene toto clero et populo Romanorum,qui ad eumdem Andream convenerant honorandum,emissis ululatibus et crebris gemitibus in feretro cunctis stupentibus et veluti a mentibus effectis, tamquamsi a somni dormitione excitaretur,mirabiliterexsurrexit. Cumquea Romano Pontifice remoto de ecclesia majori beati Petri apostoli universo populo clausisque foribus interrogatur, intulit ista verba: Dum starem divino examinijudicandus, et jam propter vestium et ciborum, quibus hactenus usus eram, nimiam superfluitatem tartareis cruciatibus condemnarer, subito adveniens quidam sole splendidior, niveque candidior (quem fuisse gloriosum Kieronymum, ad seinvicem refere ntibus qui astabant,intellexi) præsidenti judici flexis genibus animam meo corpori jungi porrectis precibus impetravit. Quibus finitis verbis, in ictu oculi inde recedens, anima,uti cernitis, corpori est conjuncta. Ad hoc miratur summus Pontifex et cæteri audientes. Fiunt hæc nota populo extra ecclesiam expectanti, et, confractis ecclesiæ foribus, protinus ecclesiam intrant, omnes magnis vocibus Deum et gloriosum Hieronymum collau

dantes.

CAPUT XXIII. Multa nos mentis afflictio commovet et contristat, intellecto quod quamplurimi episcoporum Deum et Dominum Jesum Christum,cujus vicem gerunt,abnegantes,terrenorum, quorum Deus venter est, vestigiis inhærentes, de stipendiis pauperum et sanguine Jesu Christi delicatissimis ferculis, cum histrionibus et cæteris divitibus suam ventris replentingluviem, ad fæditatem luxuriæ incitandam vestimentorumque de die in diem superfluitatibus abutuntur, de pauperibus, quorum mercedemraptam manulatrocinii devorantfame morientibus et frigore non curantes. Hi certe non episcopi, sed diaboli vocandi sunt. Episcopus autem aut sanctissimus aut diabolicus est.Magni certe meriti est status episcopalis; sed periculi infiniti.Levissimum peccatum aliis inputandum,gravissimum episcopo imputatur. Pontificis etenim vitium in subditos diffunditur per exemplum.Majora recipienti ratiomajor crescit. Quotenim ovium Christi vel negligentia episcopi, vel exemplo in peccata deviant, de tot tenetur Domino reddere rationem.Heu! quid, Augustine charissime, dicam? Grave nobis inest pondus, gravis sarcina.Sed debiles ego habens humeros, quid portabo?Sunt certe augustiæ mihi, undique me torquentes. At dum graves mihi promptos casus intueor, timore maximo succre. scente continue affligor et contristor. Securius est episcopalem statum fugere, quam appetere. Laudo certe episcopatum tanquam vitariatum Domininostri Jesu Christi: sed illos qui in eo vitam agunt militum terrenorum, qui mundi gloriam et pompas appetunt,non collaudo : immo eis consulo ut eum fugiant,quantum possunt. Melius certe fuisset eis cum terrenis vitam agere terrenorum, quam in pontificali culmine hoc agentes ad infima et profundiora loca descendere; tanto præ cæteris cruciandi, quanto præ cæteris plura donaria receperunt. Intelligo enim episcoporum plurimos potius nomen gerere, quam essentiam; potius lupos rapaces fore Christi ovium, quam pastores; destructores magis esse Christi Ecclesiæ. quam rectores: qui Christianorum eleemosynas deprædantes, mercedem pauperum lupinis faucibus in superfluitatibus ciborum et vestium devorant et consumunt, quod absurdum est, abominabile,et deflundum.Hæc idcirco dixerim, ut talis abominatio cunctis gentibus innotescat, quatenus, si Deum non mettuunt, homines verentes a suis aliqualiter abominationibus retardentur. Audiant, quæso,hi tales episcopi quæ narrando proponimus et saltem aliorum calamitatibus terreantur.

CAPUT XXIV. — In superioribus Ægypti partibus in deserto quodam ad hominibus propter vitæ incommoda inhabitabili, quidam degebat monachus

Elias nomine,antiquissimus, et magna vitæ sancli tate radians;qui vivente beatissimo Hieronymo, ei dem familiaris valde fuit:quem beatissimus Hieronymus habuisse prophetiæ spiritum pluries enarravit. Hic die quodam (ut plures mihi testificarunt monachi vita venerabiles fideque digni, qui se id dixerunt ab ejusdem sancti virí ore multoties audivisse)solitis incubens orationibus sommo repentino adveniente aliquantulum obdormivit: et ecce in visione quo quidem modo multoties Deus omnipotens grandia et occulta suis fidelibus reserat sacramenta) in quodam palatio miræ pulchritudinis, ineffabilis et a mortalibus nunquam visæ, ut sibi videbatur, erat. Cum per horam per palatium illud huc illucque gradiens ejus admiraretur pulchritudinem vehementem, vidit quoddam præparari tribunal a quibusdam nimiæ pulchritudinis juvenibus, stratistapetis et vestibus auro et gemmis et multa artificii varietate decoratis circumquaque pariete involuto. In quo postmodum rex quidam maximus et decorus, cujus aspectus tantæ erat suavitatis, ut nihil vellet aliud qui habere magna desiderat, virorum sole lucidiorum comitatus societate veniens se posuit ut judicia exerceret. Inter hæc cujusdam anima (quem fuisse Anconitanum præsulem ab aliquibus ibidem consistentibus postmodum intellexit) anequam spiritu catenis in eisque vinculis vincta,instar fornacis flammas erumpens sulfureas, deportata majestati regiæ præsentatur. Quæ priusquam de aliquo interrogaretur, cœpit diris vocibus se infernalibus mantionibus dignissimam acclamare; hanc inter cæteras maxime assignans principalem causam, quoniam vanis pompis intenta, in conviviis, et vestibus et hujusmodi stultitiis delectata esset.Quibus finitis,lata per judicem sententia ut pœnis infernalibus traderetur crucianda,donec corpori juncta duplices pœnas in perpetuum sustineret, mox illam secum ferens omnis illa nequam spirituum turba,inde cum diris clamoribus recesserunt. Deinde alterius cujusdam anima(quam fuisse Theodonii senatoris, fratris venerabilis Damasi prædicti episcopi Portuensis, similiter intellexit) ante majestatem regiam circumstantibus multis nequam spiritibus,eam gravissime accusantibus præsentatur. Cumque a diabolis in longum accusatio traheretur, et nullus ex adverso, aliqua responderet; vir quidam septies sole splendidior, et, ut sibi videbatur, pene cæteris astantibus eminentior,ad regis sedens dexteram,in pedibus se crexit.Quo quidem surgente, silentium rex manu propria a cunctis fieri imperavit. Tunc qui steterat, omnibus se opponens accusantibus, hunc suum fuisse fidelissimum et devotum,et ei continue exhibuisse reverentiam specialem, eisdem mox loquendi audaciam abstulit, et taciturnitatem prænotavit. Postmodum vero illo flectens ante regem genua,huic suo fidelissimo veniam et æternam requiem solita pietate et misericordia infinita clementissime elargiri, ita tamen quod pro commissis in mundo flagitiis in purgatorio purgaretur,suis precibus,ut voluit, est adeptus. Tunc omnis illa nefandorum spirituum multitudo gemens et ululans de illo loco protinus se removit. Intervallo autem facto horæ unius,juvenis quidam pulcherrimus concito gradu per palatium veniens,ad huncque accedens, qui tam eminens et præclarus in auxilium exsurrexerat Theodonii senatoris, se fore dixit a Petro patricio Romanorum ejus devotissimo missum quatenus ejusdem preces exaudiens, sibi impretare a Domino filium dignaretur. Ad hæc rex,Quod,inquit, a filio meo Hieronymo Petrus postulat,certe fiat. His omnibus sic finitis, a sommo illo mox Elias monachus excitatur, laudes immensas Deo reddens, et Hieronymo glorioso: qui diem illum in quo tam miranda viderat prænotans, eodem postea intellexit die episcopum Anconitanum et Theodonium senatorem ex hoc sæculo migravisse. Quo liquide patet hæc vana, somnia non fuisse.

CAPUT XXV. - Magnam putabas, Augustinecha- titiæ et doctrinæ suæ perspicacissimæ veritatem, tempus rissime, aliquibus admirationem inducere, veluti si suum tamen totum gessit in sæculo, in martyrio, aftlicquid novum etinauditum eis proponens,duin in tuis tionibus et dolore : ego christianæ fidei præcucurrinunpristinis litteris quas recepi, Joanni Baptistæ etcæte- tius,et gentium invitator; hic postmodum veniens ejusdem ris Apostolis Hieronymum sanctissimum æqualem in fidei exstitit sustentator, et ab hæreticis eamdem laceransanctitate et gloria, rationibus sine dubio efficacibus, tibus defensator : ego semel in bapiismate manibus proet visionibus mirificis comprobabas.Certe nonestali- priis Christum tetigi in Jordane ; hic ipsum non solum qualis ambiguitas, verissima et omni fide et devotio- manibus propriis habuit multotiés in altari, sed et ore ne digoissima hæcita fore. Nec puto aliquibus ejus vi proprio manducavit. Hic mihi in sanctitate per omnia tam sanctissimam, et ejus tanta prodigia hominibus fuit æqualis ; nunc autemæquali ambo æternæ vitæ præinsueta non ignorantibus, admirationis aliquid eve- mio insimul congaudemus. Hæc et alia multa prosequennire. Sed quoniam tales tuæ fueruntrationes, ad ve. te beato Joanne, quæ idem beatus Cyrillus non poritatem hujusmodi declarandam, quod meas levis- tuit totaliter memoriæ commendare, jam hora diei simas et imperitas nunc illis opponere non deceret, prima advenien te, ecclesiam custos intraus episcoideo, omissis omnibus, visionem mirabilem, quam pum intuitus dormientem, eumdem manibus excivenerabilis vir Cyrillus episcopus Alexandrinus se tavit. Expergefactus itaque pontifex, stupore et advidisse suis ad me diebus plurimis jam elapsis des- miratione et gaudio admodum plenus, quæ viderat, tinatis litteris affirmabat, breviter introducam.Post custodi cum lacrymis enarravit: deinde illo die beati Hieronymi obitum gloriosum anno completo, missam solemnissime celebrans, visionem mirabiin die nativitatis gloriosissimi Joannis Domini præ- lem omni populo declaravit. cursoris, laudibus expletis matutinis, dum memora- CAPUT XXVI. – Sunt infinita plura que dici postus pontifex more solito in ecclesia solus ante altare sentmiracula verissima,et utilia enarranda, quam ea ejusdem præcursoris Domini gloriosi,flexis genibus, quæ in brevi hoc opusculo sunt scripta. Sed ne proipsius gloriam et excellentiam multa spiritus dulce- lixitate operis aliquid legentibus tædii oriatur, uno dine contemplaretur; repentino somno aliquantu- solo miraculo,quod nondum expleto mense in Bethlum obdormivit : et ecce in ecclesiam (ut sibi claris- lehem peractum est, perfectus huic operi finis erit.Die sime videbatur) binatim quorumdam speciosissi- dominico transacto postoctavas Pentecostes, omnimorum hominum ultra humanam æstimationem bus meis suffraganeis episcopis, et multitudine macantus alternatim suavissimos concinentium turba xima tam virorum quam mulierum in ecclesia,in qua vehementissima miro ordine veniebat. Deinde bina- sacratissimum quiescit Hieronymi cadaver,insimul tim omnes ad altare procedentes, et ibidem flecten- congregatis honore debito et venerationetam debites genua,ad sedendum singuli se ponebant.Cumque ta quam devota ; primo egomet sacris indutus vesillorum hominum jam esset ecclesia vald, plena, tibus, ad locum foveæ in qua corpus venerandum post omnes duo viri eminentiores cæteris, in toto jacet, accedens, terram cæpi effodere sepulturæ, similes atque pares, infinities sole lucidiores, stola quatenus sacratissimum illud corpusinde ablatum, induti lucidissima, candidissima, auro et gemmis in tumulo marmoreo mira pulchritudine undique undique ineffabiliter rutilante, venientes ecclesiam decorato, quod hac de causa fuerat fabricatum, pariter intraverunt. Ad quorum introitum omnes in postmodum poneretur. Cum jam fovea foret vacua, ecclesia residentes, protinus flexis genibus eisdem cunctis cernentibus corpus sanctissimum in medio summam reverentiam persolverunt. Tunc duo illi foveæ, tanquam in aere a nulla parte terram tanviri ante altare ab eisdem reverentia exhibita, in gens permanebat integrum, nec corruptione aliqua duabus cathedris aureis mira lapidum pretiosorum violatum. Quod inde elevantes cum odore tam vevarietate et pulcherrime decoratis, sibi a quibus- hementi et suavi,quod talem olfactus hominum nundam pulcherrimis juvenibus præparatis, ambo pa- quam sensit, collocavimus in altari, quatenus a po. riter consederunt, et sic silentes aliquantulum per- pulo reliquiæ sanctissimæ viderentur. Quot autem manserunt. Interim inter illos silentio facto, cæpit illo die me cunctisque qui aderant astantibus sint alter eorum duorum alterum impellere ad loquen. peracta miracula gloriosa, explicare ea nullatenus dum. Cumque longa ad invicem altercatio oriretur, compos essem.Cæci sexdecim illas reliquias tangen. quis primo inciperet prædicare, ceperunt singuli, tesfacie, visum protinus receperunt. Tres præcipue ut Hieronymus Joannis (cujus erat die illa solem- dæmoniaci catenis vincti, in illam ecclesiam plurinitas) laudes et magnificentias explicaret, magnis morum hominum manibus deportati, sunt protinus vocibus acclamare. Tunc unus illorum sermonem liberati. Mulieris cujusdam viduæ pauperculæ puemox incipiens laudes beatissimi præcursoris Domini rulus, ejus unicus filius, in ecclesia fuit prægentium tanta loquelæ dulcedine, tantoque verborum orna. multitudine suffocatus ; quem mater mortuum intu, necnon et sententiæ gravitate contexuit, quod veniens, dolens et lugens, mox in ulnis puerile cafas non esset linguæ hominum declarare. Finito daver ad foveam, in qua sepultum fuerat corpus itaque sermone illo, alter (quem Joannem Baptistam Hieronymi gloriosi, deferens, eum in foveam procuncti qui aderant, nominabant) eidem grates refe- jecit, hæc dicens verba: Sancte Hieronyme gloriose, rens multiplices, hoc circumstantibus ad ejus ho- hinc non recedam, donec restituas mihi unicum meum norem et gloriam est locutus : Socius iste meus cha- filium, quem amisi.Mirabilis certe Deusin sanctis suis, rissimus Hieronymus, æqualis mihi in gloria, æqualis faciens prodigia insueta. Statim ut terram exstincti etiam in sanctitate, seriem mearum laudum est hactenus pueruli corpus tetigit, eidem anima est conjuncta. prosecutus ; idcirco dignum est ut ejus laudibus nunc in- Quidam vir corpus cujusdam sui filii de sepultura, sistam. Hic vere lux est Ecclesiæ, tenebras effugans er- in qua per triduum jacuerat, extractum, mox ad fororum, et cunctos illuminans homines veritatis claritate veam illam detulit, et illud in foveam sic projecit; cæcos. Hic fons est aquæ sapientiæ salutaris, ad quem qui juvenis fuit illico vitæ pristinæ restitutus. Innusitientes dum accedunt, largissime satiantur. Hic arbor merabilia pene forent miracula, quæ peracta sunt allissima, cujus cacumen cælum ascendit, sub cujus doc- a mane usque ad vesperas, quo quidem tempore trina frondibus de suavi ejusdem oris fructu, aves cæli gloriosum Hieronymi cadaver de fovea dissepul(scilicet homines mullum intelligentes) et bestiæ terræ tum in altari exstitit collocatum. Sed tamen ad (scilicet homines parum intelligentes) uberrime satian- hujusmodi miracula ulterius non procedam. Unum tur. Hic mecum fuit in sæculo eremita,et certe non minus quod nocte sequenti accidit, non silebo. me carnem abstinentiis maceravrit : hic mecum virgo CAPUT XXVII. - In hora ergo vespertina corpus nitidus atque purus : hic mecum fuit prophetico spiritu illud sacratissimumin monumentoquod præparaviillustratus : hic mecum doctor erstitit veritatis. Egoprop- mus, posuimus ; sed mane monumentum vacuum ter justitiam et veritatem, vitam corpoream dereliqui ; est inventum, et corpus sanctissimum foveæ prishic etsi sic non amiserit vitam corporalem propter jus- tinæ invenimus restitutum. Quod dum ego plurimum admirarer, nocte sequenti mihi dormienti bea- eas ad se mutuo mitterent epistolas, quas ante lus Hieroymus apparens in visione, plurima mihi

posteriorem congressum datas fuisse liquet. Attagrandia patefecit : sed inter cætera, talia mihi verba dixit: Noveris, Cyrille, quod corpus meum de fovea,

men Pascentius continuo inducitur de superiori in qua jacet, nullatenus extrahetur, quousque ci

congressu sic loquens, quasi pridie habitus fuisset : vitas Jerusalem ab infidelibus capietur : quo quidem Et quoniam hesterna die, inquit, cum laudabiliter tempore Romam delatum, ibidem mulio tempore sanctum virum... duxentium nominarem, et quem requiescel. Ad hæc expergefactus, quæ videram,

idem vir e duobus fuisset secutus, utrum Arium cunctis episcopis et aliis viris catholicis enarravi. Quid et quando hæc evenient, aliter non agnosco.

an Eunomium idem frater Augustinus scrupulosius Si quid utile aut bonum in hac epistola dixi, non inquireret; ego anathema continuo memoratis Ario meis, sed gloriosissimi Hieronymi meritis inpute- et Eunomio dicere non dubitavi, flagitans ut ipse tur. Si quid vero superfluum, inutile et non bonum; solum meæ insipientiæ et negligentiæ causa hoc

quoque Opovolov anathematizarel, eo quod scriptum accidisse, ab omnibus judicetur. Mei, Augustine

in Libris dominicis minime reperiatur, etc. Id vicharissime, in tuis orationibus memor esto. delicet reipsa gestum fuit in prima collatione juxta ADMONITIO

epist. ccxxxvin, n. 4, nisi quod illud de Auxentio IN SUBSEQUENTEM ALTERCATIONEM.

non ipse Augustinus quæsivit, sed Alypius. Neque, Epistolæ clxxviii locum in superioribus editioni

opinamur, quisquam suspicabitur hoc rursum conbus hactenus occupavit supposititia isthæc Alterca

tigisse altero die, qui Altercationem secundam tio, quamvis se ipsa res prodat indiciis cum certis, proxime præcesserit. Quis etenim in animum indutum manifestis. Narrat quidem Augustinus in epis

cat querelam eamdem adversus ouououos motam

fuisse iterum a Pascentio, atque ipsum ad solemne tola, quæ nuncordine est CCXXXVIII, se cum Pascentio de fide coram disputasse : verum in illa disputa

certamen coram Laurentio preside descendisse utid

unum etiam tertio obtenderet, nempe quod ea yox tione obtinere ab adversario non potuit, ut notarii

scripta in Libris dominicis non reperiatur, posteaexciperent quæ dicebantur; hujus autem Altercatio

quam ipsum Augustinus ex voce Ingeniti, quam nis acta sic referuntur, quasi omnia a notariis de

Pascentius de Deo Patre usurpaverat, tam egregie verbo excepta fuerint : illa disputatio Carthagine

confutasset in primo certamine, uti in epist.ccxXXVII habita fuit, juxta Possidium c. 17; hæc in titulo

narratur ? prænotatur acta Hippone. Atque huic præfuisse fingitur Laurentius quidam judex, qui Laurentius

Ad hæcres hic agitur admodum frigide ab utraque in exordio significat altercationem aliquam vehe- parte, adeo ut sibi invicem vix respondeant nisi mentem inter partes pridem præcessisse ; at in illa interloquente et compellente Laurentio. Et sane Carthaginensi disputatione nullus præsidebatjudex; pseudo-Pascentius ille non eum refert Arianum cointererant tantummodo honorati viri aliquot, rei

mitem, qui a Possidio describitur, fidem calholicam gestæ testes futuri ; neque ante illum diem collo- atrociter ac jugiter oppugnans, et quamplurimos quium ullum cum Pascentio habuerat Augustinus, sacerdotes Dei, simpliciori fide viventes, dicacitate uti ex eadem epist. CCXXXVIII, n. 8, intelligitur.

ac potestale exagitans ac perturbans; denique post Superest igitur ut hæc altera dicatur esse Al. primam collationem magis magisque iratus et futercatio posterius habita. Atqui Possidius unicam rens, mendacia multa pro fide sua falsa jactans. agnoscit collationem cum Pascentio; cujus collatio- Neque felicius aliter Augustini personam agit ; nis exitum, necnon epistolas ejus occasione postea pauca opportune, multa inerudite, perturbate omultro citroque scriptas memoriæ mandavit perquam

nia atque indigeste proferens, nihilque resipiens diligenter; haudquaquam silentio missurus secun- eam disserendi facultatem, qua instructus Augusdam solemnioremque coram judice collationem, tinus aliis in disputationibus eininere solebat. si ipsi nota fuisset, præsertim in qua judex senten- Nunc ad dictionem si animum advertamus,abhorriam dixisset secundum Augustinum. Adde nullam ret longe ab Augustini stilo, ut mox videre est in hujusce collationis mentionem fieri in Retractatio- hisce loquendi formulis : 0 nobilissime fidei vir num libris, tametsi alias, quæcumque in scriptis præsidens. Circumamictus veræ carnis trabea. Verelictæ sunt, collationes recenseat Augustinus; nec ridicus ille secretorum interpres divinorum Joandubitare liceat,quin Retractationes ediderit aliquan- nes. Tanquam de immanitate non pervident trabis. do post illud tempus, quo ipse Pascentium ætatis Ubi et ipsa caro voluit de Virgine nasci dominica. ac dignitatis merito superiorem habebat, ut dicitur Qua dicit intimatque Dei mortalibus secreta. Quid hic et in epist. CCXXXVIII, n. 1.

plura ? Eadem est personarum omnium loquela, Jam vero dum istius Altercationis gesta percurris, unum dicendi genus per totam Altercationem ; initio quidem credas dies nonnullos a primo con- quam nimirum una manus stilusque unus exaragressu hunc secundum effluxisse. Quod enim vit. Sed mirari subit illud quod in epist. CCXXXVIII, hic a Laurentio dictum legis, si post illud totum n. 9, legitur, Pro pide quam Reipublicæ debes, non quod pars parti, persona persona convicii intulit times maledicta provincialium ; pro fide quam pridem, etc., ad ea procul dubio referas, quæ de Christo debes, limes calumnias Episcoporum : hue primo congressu recitantur in epist. ccxxxvIII. Et translatum fuisse hoc pacto, quasi ab Augustino certe inter utrumque congressum aliquod admit- dictum sit, Fidem Reipublicæ debens Pascentius, tendum fuerat intermedium tempus, quo nimirum fidei quoque suæ, quam Christo debet,... dignetur ambæ partes Carthagine venirent Hipponem, utque nomen edicere. Quid enim ad rem minus apposite ?

« PredošláPokračovať »