enim tempus est ante Legem, secundum sub Lege, tertium sub Gratia, ubi jam manifestatio est sacramenti prius occulti in prophetico ænigmate. Hoc ergo et in lunari numero significatur; quia enim septenarius numerus solet in Scripturis ad quamdam perfectionem mysticus apparere, tertia hebdomada lunæ Pascha celebratur, qui dies occurrit a quarta decima in vicesimam primam.

CAPUT IV. - 6. Est illic et aliud Sacramentum, quod si tibi obscurum fuerit, quia in talibus inquisitionibus minus eruditus es, non contristeris; nec ideo me putes meliorem,quia hæc in studiis puerilibus didici: Qui enim gloriatur,in eo glorietur,inquit, scire et intelligere quoniam ego sum Dominus (Jer.1x, 24). Nonnulli ergo studiosi talium rerum quæsiverunt multa de numeris 'et motibus siderum. Etqui subtilius ista scrutati sunt, incrementa et decrementa lunaria ex conversione globi ejus conjecerunt, non quod aliquid substantiæ vel accedat ei cum augetur, vel decedat cum minuitur,quod delira imperitia 'Manichæi opinantes, repleri eam dixerunt, sicut repletur navis, ex fugitiva Dei parte, quam commixtam principibus tenebrarum et eorum sordibus inquinatam,corde atque ore sacrilego et credere et loquinon dubitant.Hinc ergo impleri lunam dicunt,cum eadem pars Dei magnis laboribus ab inquinamento purgata,de toto mundo atque omnibus cloacis fugiens, redditur Deo lugenti dum redeat; repleri vero per mensem dimidium,et alio dimidio in solem refundi, velut in aliam navem.Nec tamen interistas anathematizandas blasphemias aliquid unquam fingere potuerunt, cur vel incipiens lucere vel desinens, corniculato lumine fulgeat, aut cur a dimidio mense incipiat minui,et non ad refundendum 3 plena perveniat.

illum de alia vita in aliam vitam, quod Pascha nominatur, a quarta decima luna voluit observari, ut non solum propter tempus tertium, quod supra commemoravi, quia inde incipit hebdomada tertia; sed eliam propter ipsam conversionem ab exterioribus ad interiora, de luna similitudo assumeretur : usque ad vicesimam vero et primam, propter ipsum numerum septenarium, quo universitatis significatio sæpe figuratur, qui etiam ipsi Ecclesiæ tribuitur, propter instar universitatis.

CAPUT VI.-10. Ideo Joannes apostolus in Apocalypsi, ad septem scribit Ecclesias. Ecclesia vero adhue in ista mortalitate carnis constituta, propter ipsam mutabilitatem, lunæ nomine in Scripturis signatur. Unde est illud: Paraverunt sagittas suas in pharetra, ut sagittent in obscura luna rectos corde (Psal. x, 3, secundum LXX). Prius enim quam fiat illud quod dicit Apostolus, Cum Christus apparuerit vita vestra, tunc et vos apparebitis cum ipso in gloria (Coloss. III, 4), obscura videtur Ecclesia in tempore peregrinationis suæ,inter multas iniquitates gemens ; et tunc sunt timendæ insidiæ fallacium seductorum quas nomine sagittarum intelligi voluit. Unde alio loco propter nuntios fidelissimos veritatis, quos ubique parit Ecclesia, dicitur: Luna testis in cælo fidelis (Psal. LXXXVIII, 38). Et cum de regno Domini Psalmista cantaret, Orietur, inquit, in diebus ejus justitio et abundantia pacis donec interficiatur luna (Psal. LXX1, 7) : id est, abundancia pacis in tantum crescet, donec omnem mutabilitatem mortalitatis absumat Tunc novissima inimica destruetur mors, et quidquid nobis resistit ex infirmitate carnis,unde nobis perfecta pax nondum est, consumetur omnino, cum corruptibile hoc induerit incorruptionem, et mortale hoc induerit immortalitatem (I Cor. xv, 26, 53, 54). Unde et illius civitatis muri,quæ Jericho appellatur, quæ in hebræo eloquio Luna interpretari dicitur, septimo circuitu circumacta Testamenti arca corruerunt (Josue vi, 20).Quid enim nunc aliud agit annuntiatio regni cœlorum, quam circumactio arcæ significavit, nisi ut omnia munimenta mortalis vitæ, id est, omnis spes hujus sæculi, quæ resistit spei,futuri sæculi,in dono septenario Spiritus sancti per liberum arbitrium destruatur? Ob hoc enim circumeunte arca,non impulsu violento illi muri ceciderunt, sed sponte. Sunt et alia testimonia Scripturarum, quæ nobis ingerunt per commemorationem lunæ Ecclesiæ significationem, quæ inista mortalitate ab illa Jerusalem,cujus cives sancti Angeli sunt,in ærumnis et laboribus peregrinatur.

XLII, 19); nec feram, quia dictus est leo de tribu Juda (Apoc. v, 5); nec lapidem, quia petra erat Christus (1 Cor. x, 4); nec montem Sion,quia in ipso figuratur Ecclesia (1 Petr.11,4): sic nec solem nec lunam,quamvis ex eacœlesti creatura, sicut ex multis terrestribus, sacramentorum figuræ ad informationes mysticas assumantur.

CAP. VII. — 12. Quapropter mathematicorum deliramenta cum detestatione irridenda sunt; quibus cum objecerimus vana commenta, unde homines in errorem præcipitant, quo prius præcipitati sunt,garruli sibi videntur,cum dicunt nobis: Cur et vos ad solis et lunæ computationem Pascha celebratis ? quasi nos ordines siderum, aut vicissitudines temporuma summo atque optimo Deo conditas arguamus, et non eorum perversitatem, quæ rebus sapientissime conditis ad stultissimas opiniones 1 abutitur.Nam si mathematicus nobis contradicturus est de sideribus et luminaribus cœli ad sacramenta mystice figuranda similitudines ducere, contradicant et augures ne dicatur nobis, Estote simplices ut columbæ: contradicant et Marsi, ne dicatur nobis, Astuti sicul serpentes (Matth. x, 16): contradicant histriones,ne in Psalmis citharam nominemus. Aut quia ex his rebus ad mysteria verbi Dei, similitudinum signa sumuntur, dicant, si placet, vel auspicia nos captare, vel venena conficere, vel theatricas affectare luxurias, quod dementissimum est dicere.

13. Non igitur nos de sole et luna, annuis menstruisve temporibus actionum nostrarum eventa conjicimus, ne in vitæ humanæ periculosissimis tempestatibus tanquam in scopulos miseræ servitutis illisi, a libero arbitrio naufragemus: sed ad rem sacrate significandam similitudines aptas religiosissima devotione suscipimus, sicut de cætera creatura,de ventis, de mari, de terra,de volatilibus,de piscibus, de pecoribus, de arboribus, de hominibus, ad sermonem quidem multipliciter, ad celebrationem vero Sacramentorum jam christiana libertate parcissime; sicut de aqua, de frumento, de vino, de oleo. In servitute autem veteris populi etiam multa celebrari imperata sunt, quæ nobis tantummodo intelligenda traduntur. Non itaque dies observamus et annos et inenses et tempora, ne audiamus ab Apostolo: Timeo vos ne forte sine causa laboraverim in vos (Gal. iv, 11). Eos enim culpat qui dicunt : Non proficiscar hodie, quia posterus dies est, aut quia luna sic fertur ; vel, Proficiscar ut prospera cedant, quia ita se habet positio siderum : Non agam hoc mense commercium, quia illa stella mihi agit mensem; vel, Agam, quia suscepit mensem : Non plantem hoc anno vineam, quia bissextus est. Non autem quisquam sapiens arbitretur observatores temporum reprehendendos, qui dicunt, Non proficiscar hodie, quia tempestas exorta est; aut, Non navigem, quia adhuc sunt hibernæ reliquiæ; aut,

2

1 Mss. decem, ad stultitiæ suæ vanissimas opiniones. Edd., ad mysteria verborum Dei. At Mss. duodecim, verbi Dei.

Tempus seminandi est,quia imbribus autumnalibus terra satiata est; vel si qui forte alii naturales effectus circa motum aeris et humores ad variandas temporum qualitates in siderum ordinatissima conversione notati sunt, de quibus dictum est cum conderentur: Et sint in signis et temporibus et in diebus et in annis (Gen. 1, 14). Si quæ autem figuræ similitudinum non tantum de cœlo et de sideribus, sed etiam de inferiori creatura ducuntur ad dispensationem sacramentorum, eloquentia quædam est doctrinæ salutaris, movendo affectui discentium accomodata, a visibilibus ad invisibilia, a corporalibus ad spiritualia, a temporalibus ad æterna.

CAPUT VIII.-14. Nec quisquam nostrum attendit quod eo tempore, quo Pascha celebramus, sol in ariete est, sicut illi appellant quemdam siderum locum, ubi revera mense novorum sol invenitur: sed sive illi arietem, sive aliquid aliud eamdem partem cœli vocare voluerint, 1 nos de Scripturis sanctis hoc didicimus, quod omnia sidera Deus condidit, et locis cœlestibus quibus voluit, ordinavit; quæ stellis distincta et ordinata in quaslibet partes dividant, quibuslibet vocabulis notent, ubicumque sol esset mense novorum, illic eum reperiret hæc celebratio,propter similitudinem sacramenti renovandæ vitæ, de qua satis supra disseruimus. Quod si etiam locus ille siderum aries vocari posset, propter aliquam figuræ congruentiam, neque de hujusmodi timeret sermo divinus aliquam sacramenti simili. tudinem ducere, sicut de aliis non solum cœlestibus,sed etiam terrestribus creaturis; sicut de Orione et Pleiadibus, sicut de monte Sina et de monte Sion, sicut de fluminibus quæ vocantur, Geon, Phison, Tigris, Euphrates, sicut de ipso toties in sanctis mysteriis nominato fluvio Jordane, rerum figurate insinuandarum mysticas similitudines adduxit.

15.Sed quantum intersit inter siderum observationes ad aerias qualitates accomodatas, sicut agricolæ velnautre observant; aut ad notandas partes mundi cursumque aliquo et alicunde dirigendum, quod gubernatores navium faciunt, et ii qui per solitudines arenosas in interiora Austri nulla semita certa vel recta gradiuntur; aut cum ad aliquid in doctrina utili figurate significandum, fit nonnullorum siderum aliqua commemoratio ; quantum ergo intersit inter has utilitates, et vanitates hominum ob hoc observantium sidera, ut nec aeris qualitates, nec regionum vias, nec solos temporum numeros, nec spiritualium similitudines, sed quasi fatalia rerum jam eventa perquirant, quis non intelligat?

CAPUT IX. 16. Sed jam deinceps videamus cur etiam id observetur, cum Pascha celebratur, utsabbatum occurrat: hoc enim proprium christianæ religionis est Nam Judæi mensem novorum tantummodo et lunam observanta quartadecima usque ad vicesimam primam. Sed quia illud eorum Pascha quo passus est Dominus, ita occurrit ut inter mortem ejus et resurrectionem medius esset sabbati dies,

In B. est hic vocula, et qua carent cæteri editi. M.
Edd. et Mss. plures, nobilitato, alii septem, nominato.

addendum patres nostri consuerunt, ut et nostra festivitas a Judæorum festivitate distingueretur;et quod non frustra factum esse credendum est ab illo qui est ante tempora, et per quem facta sunt tempora, et qui venit in plenitudine temporum, et qui potestatem habebat ponendi animam suam et iterum recipiendi eam et ideo non fatalem, sed opportunam sacramento quod commendare instituerat, horam exspectabat, cum diceret, Nondum venit hora mea (Joan. 11, 4), in anniversaria passionis ejus celebratione a posteris servaretur 1.

17. Quod enim nunc, ut superius dixi, fide ac spe gerimus, atque ut ad id perveniamus dilectione satagimus, requies est quædam ab omni labore omnium molestiarum sancta atque perpetua : in eam nobis ex hac vita fit transitus, quem Dominus noster Jesus Christus sua passione præmonstrare ac consecrare dignatus est. Inest autem in illa requie non desidiosa segnitia, sed quædam ineffabilis tranquillitas actionis otiosæ. Sic enim ab hujus vitæ operibus in fine requiescitur, ut in alterius vitæ actione gaudeatur. Sed quia talis actio in Dei laude agitur, sine labore membrorum, sine angore curarum; non ad eam sic transitur per quietem, ut ipsi labor succedat, id est non sic esse actio incipit,ut esse desinat quies: neque enim reditur ad labores et curas; sed permanet in actione quod ad quietem pertinet, nec in opere laborare, nec in cogitatione fluctuare. Quia ergo per requiem ad primam vitam reditur, unde anima lapsa est in peccatum, propterea sabbato requies significatur. Illa autem vita prima, quæ de peregrinatione redeuntibus, et primam stolam accipientibus redditur, per unam sabbati, quem diem dominicum dicimus, figuratur. Quære septem dies Genesim legens, invenies septimum sine vespera, quia requiem sine fine significat. Prima ergo vita non fuit sempiterna peccanti: requies autem ultima sempiterna est, ac per hoc et octavus sempiternam beatitudinem habebit, quia requies illa, quæ sempiterna est, excipitur ab octavo, non exstinguitur; neque enim esset aliter sempiterna. Ita ergo erit octavus qui primus, ut prima vita non tollatur, sed reddatur æterna.

CAPUT X.-18. Sabbatum tamen commendatum est priori populo in otio corporaliter celebrandum', ut figura esset sanctificationis in requie Spiritus sancti. Nusquam enim legimus in Genesi sanctificationem per omnes priores dies; sed de solo sabbato dictum est: Et sanctificavit Deus diem septimum (Gen. 11, 3). Amant enim requiem, sive piæ animæ, sive iniquæ ; sed qua perveniant ad illud quod amant, plurimæ ne

Edd.: Et quia aliquando Pascha, etc., distinguerelur. Quod non frustra factum, etc., ut in anniversaria, etc. Prætulimus hic Mss. lectionem, qua planius exprimitur duplex ratio, propter quam id a nobis in Paschatis celebratione servatur,ut Sabbati dies inter passionis et resurrectionis Dominicæ solemnitatem medius veniat : una scilicet, quo sic nostra festivitas a Judæorum festivitate distinguatur; altera quod non frustra factum sit a Domino, ut inter mortem ejus et resurrectionem medius esset dies sabbati.

Ita Mss. omnes. At Lov. habet, neque enim in opere laboratur, neque in cogitatione fluctuatur.

Am. Bad. Er., in otio corporalitemporaliter celebrando.

sciunt: nec aliquid appetunt etiam ipsa corpora ponderibus suis, nisi quod animæ amoribus suis1.Nam sicut corpus tandiu nititur pondere, sive deorsum versus,sive sursum versus, donec ad locum quo nititur veniens conquiescat ; pondus quippe olei si dimittatur in aere, deorsum ; si autem sub aquis, sursum nititur: sic animæ ad ea quæ amant propterea nituntur, ut perveniendo requiescant. Et multa quidem per corpus delectant, sed non est in eis æterna requies,nec saltem diuturna ; et propterea magis sordidantanimam,et aggravant potius, ut sincerum ejus pondus, quo in superna fertur, impediant. Cum ergo anima seipsa delectatur, nondum re incommutabili delectatur; et ideo adhuc superba est, quia se pro summo habet, cum superior sit Deus. Nec in tali peccato impunita relinquitur, quia Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam (Jacobi1v, 6). Cum autem Deo delectatur, ibi veram, certam, æternam invenit requiem, quam in aliis quærebat, nec inveniebat. Proinde admoneturin Psalmo: Delectare in Domino, el dabit tibi petitiones cordis tui (Psal. XXXVI, 4).

19. Quia ergo charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum qui datus est nobis (Rom. v, 5),ideo sanctificatio in septimo die commemorata est, ubi requies commendatur. Quia vero nec bene operari possumus, nisi dono ejus adjuti, sicut dicit Apostolus, Deus enim est qui operatur in vobis et velle et operari,pro bona voluntate (Philipp. 11, 13), nec requiescere poterimus post omnia bona opera nostra quæ in hac vita gerimus, nisi ejus dono ad æternitatem sanctificati atque perfecti ; propterea de ipso Deo dicitur quia cum fecisset omnia opera valde bona,septimo die requievit ab omnibus operibus suis quæ fecit (Gen. 1,31, el 11, 2). Futuram enim requiem significabat, quam post bona opera daturus erat nobis hominibus. Sicut enim cum bene operamur, ipse dicitur operari in nobis, cujus munere bene operamur : ita cum requiescimus, ipse requiescere dicitur, quo donante requiescimus. CAPUT XI. - 20. Hinc est quod etiam in tribus primis præceptis Decalogi quæ ad Deum pertinent (cætera enim septem ad proximum pertinent, id est ad hominem, quia in duobus præceptis tota lex pendet [Matth. xx11, 40]), tertium ibi de observatione sabbati positum est: utin primo præcepto Patrem intelligamus, ubi prohibetur coli aliqua in figmentis hominum Dei similitudo; non quia non habet imaginem Deus, sed quia nulla imago ejus coli debet, nisi illa quæ hoc est quod ipse; nec ipsa pro illo, sed cum illo. Et quia creatura mutabilis est,ac propterea dicitur omnis creatura vanitati subjecta (Rom. VIII,20), quoniam natura universi etiam in parte monstratur; ne quisquam Filium Dei, Verbum per quod facta sunt omnia, putaret esse creaturam, sequitur aliud præceptum : Non accipies in vanum nomen Domini Dei tui (Exod. xx, 7; Deut. v, 11). Spiritus au

1 Am. Bad. Er., nisi quiescere a motibus suis. Floriac. Ms., atque perfecti sabbati pervenerimus, propterea, etc.

1

tem sanctus, in quo nobis illa requies tribuitur,quam ubique amamus, sed nisi Deum amando non invenimus, cum charitas ejus diffunditur in cordibus nostris per Spiritum sanctum qui datus es nobis (Rom. v, 5), quia 1 sanctificavit Deus diem septimum in quo requievit, terno præcepto legis insinuatur, quod scriptum est de observatione sabbati; non ut jam in ista vita nos quiescere existimemus, sed ut omnia quæ bene operamur non habeant intentionem,nisi in futuram requiem sempiternam. Memento enim maxime, quod jam supra commemoravi, quia spe salvi facti sumus; spes autem quæ videtur, non est spes (Rom. viii, 24).

tio quæ ita præcepta est,nisi aliam quamdam spiirtualem requiem significet, ridenda judicatur. Unde non inconvenienter intelligimus ad amorem excitandum,quo ad requiem tendimus, valere omnia quæ figurate in Scripturis dicuntur; quandoquidem id solum in Decalogo figurate præcipitur, ubi requies commendatur, quæ ubique amatur, sed in solo Deo certa et sancta invenitur.

CAPUT XIII.-23. Dies tamen dominicus non Judæis, sed Christianis resurrectione Domini declaratusest, et ex illo habere cœpit festivitatem suam. Animæ quippe omnium sanctorum ante resurrectionem corporis sunt quidem in requie, sed in ea non sunt actione qua corpora recepta vegetantur. Talem quippe actionem significat dies octavus, qui et primus, quia non aufert illam requiem, sed glorificat. Non enim redit cum corpore difficultas ex corpore, quia nec corruptio: Oportet enim corruptibile hoc indui incorruptionem, et mortale hoc indui immortalitatem (1 Cor. xv, 53). Quapropter ante resurrectionem Domini, quamvis sanctes patres plenos prophetico spiritu octavi sacramentum nequaquam lateret, quo significatur resurrectio (nam et pro octavo Psalmus inscribitur[Psal. viet x1] et octavo die circumcidebantur infantes,et in Ecclesiaste ad duorum Testamentorum significationem dicitur,Da illis septem, et illis octo [Eccle. x1, 2]); reservatum est tamen et occultatum, et solum celebrandum sabbatum traditum est: quia erat antea requies mortuorum; resurrectio autem nullius erat1, qui resurgens ex mortuis,jam non moreretur,et mors illi ultra non dominaretur; ut postquam facta est talis resurrectio in corpore Domini (ut præiret in capite Ecclesiæ, quod corpus Ecclesiæ speraret in fine),jam etiam dies dominicus, id est octavus, qui et primus, inciperet celebrari. Ipsa etiam causa intelligitur,cur observandum Pascha, ubi ovem'occidere et comedere jubentur,quod manifestissime passionem Domini præfigurat, non eis ita præceptum est, ut attenderent occurrere sabbatum,et cum mense novorum ad tertiam lunæ hebdomadam concurrere, ut eumdem quoque diem Dominus potius sua passione signaret, qui etiam dominicum, id est, octavum, qui et primus est, declaraturus advenerat.

CAPUT XIV.-24. Attende igitur sacratissimum triduum crucifixi, sepulti, suscitati. Horum trium quod significat crux, in præsenti agimus vita: quod autem significat sepultura et resurrectio, fide ac spe gerimus. Nunc enim dicitur homini: Tolle crucem tuam et sequere me (Matth. xvi, 24). Curciatur autem caro,cum mortificantur membra nostra,quæ sunt super terram, fornicatio,immunditia,luxuria,avaritia, et cætera hujusmodi,de quibus idem dicit: Si secundum carnem vixeritis, moriemini ; si autem spiritu facla carnis mortificaveritis, vivetis (Rom. 1, 13).

1 Edd., nullius erat, donec veniret Christus, qui resurgens, etc. At Mss. carent his verbis, donec veniret Christus.

* Edd.,agnum occidere. Mss. autem habent,ovem: quam vocem hac in re frequens usurpat Augustinus, juxta græcum textum, qui probaton habet, uti observat in quæst. 12 super Exodum.

Hinc etiam de seipso dicit: Mundus mihi crucifixus est,et ego mundo (Gal. vi, 14). Et alio loco: Scientes, inquit, quia vetus homo noster simul crucifixus est illo,ut evacuetur corpus peccati,ut ultra non serviamus peccato (Rom. vi, 6). Quandiu ergo id agunt opera nostra, ut evacuetur corpus peccati,quandiu exterior homo corrumpitur, ut interior renovetur de die in diem, tempus est crucis.

25. Hæc sunt etiam bona opera quidem, tamen adhuc laboriosa, quorum merces est requies: sed ideo dicitur, Spe gaudentes, ut cogitantes requiem futuram,cum hilaritate in laboribus operemur.Hanc hilaritatem significat crucis latitudo in transverso ligno,ubi figuntur manus. Per manus enim opera intelligimus; per latitudinem, hilaritatem operantis, quia tristitia facit angustias; per altitudinem vero cui caput adjungitur, exspectationem retributionis de sublimi justitia Dei, qui reddet unicuique secundum opera sua, iis quidem qui secundum tolerantiam boni operis gloriam, et honorem, et incorrup tionem quærentibus vitam æternam (ld. 11, 6, 7). Itaque longitudo, qua totum corpus extenditur, ipsam tolerantiam significat, unde longanimes dicuntur qui tolerant. Profundum autem quod terræ infixum est, secretum sacramenti præfigurat. Recordaris enim, nisi fallor, quæ verba Apostoli in ista designatione crucis expediam,ubi ait: In charitate radicati atque fundati, ut possitis comprehendere cum omnibus sanctis quæ sit longitudo, latitudo, altitudo et profundum (Eph. ш, 17, 18). Ea vero quæ nondum videmus, et nondum tenemus, sed fide et spegerimus, in alio biduo figurata sunt. Hæc enim quæ nunc agimus, tanquam clavis præceptorum in Dei timore confixi, sicut scriptum est, Confige clavisa timore tuo carnes meas (Psal.cx vin, 120), in necessariis deputantur, non in eis quæ per seipsa appetenda et concupiscenda sunt. Unde illud optimum se dicit concupiscere, dissolvi,et esse cum Christo: manere autem in carne necessarium, inquit, propter vos (Philipp. 1, 23,24). Quod ergo inquit, dissolvi, et esse cum Christo, inde incipit requies, quæ non interrumpitur resurrectione, sed clarificatur; quæ tamen nunc fide retinetur, quia justus ex fide vivit (Habac. 11, 4). An ignoratis,inquit,quoniam quicumque baptizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius baptizati sumus? Consepulti ergo illi sumus per baptismum in mortem (Rom. VI, 3, 4). Unde, nisi fide? Neque enim jam in nobis perfectum est, adhuc in nobismetipsis ingemiscentibus, et adoptionem exspectantibus, redemptionem corporis nostri : Spe enim salvi facti sumus; spes autem quæ videtur non est spes : quod enim videt quis,quid sperat ?si,autem quod non videmus speramus, per patientiam exspectamus (ld. vm, 24, 25).

26. Quod memento quam sæpe commemorem,ne jam nunc in ista vita nos beatos fieri debere arbitremur, et ab omnibus difficultatibus liberos ; ac sic in angustiis rerum temporalium adversus Deum ore sacrilego murmuremus, quasi non exhibeat quod promisit. Promisit quidem etiam huic vitæ necessaria;