Obrázky na stránke
PDF
ePub

tis, ex n. 2. Megalius porro paulo ante obierat, quam 1, nec tamen eam ad Augustinum retulit juxta epist. concilium Carthagine an. 397, die 28 augusti babe- LXXII, n. 5; unde hæ litteræ prius per Italiam sparse retur. Hoc enim in concilio testatur Aurelius litteras sunt, quam ad Hieronymum, pervenirent:quod inter a Crescentiano sibi transmissas fuisse, quibus se utrumque discordiam animorum serere poterat, nisi ipse Crecentianus Numidiæ primatem esse insinua- Augustini humilitas et utriusque charitas offensiobat. Quapropter hanc epistolam sub medium an- nis semina suffocasset. Jam de altera epistola ante num 397 reponimus ; quod ejus tempus ex alio hanc Hieronymo scripla contigerat, ut ejus perlator itidem capite facile investigatur. Nan cuin ad Profu- Profulurus dum sese itineri accingit, continuo episturum perlata sitepistola per Victorem, qui Constan- copus creatus, non trajiceretia Palæstinam, ex epist. tinam perrecturus, de eo præmonuerat Augustinum, Lxxii, c. 1, n. 1; necnon ex epist. Lxxi, c. 1, n. 2, ubi ex n. 3 non potest in dubium vocari, quin iste Pro- primas istas litteras a se adhuc presbytero præparatas futurus ille ipse sitCirtæ seu Constantinæ episcopus, monet Augustinus, ul secundæ posterioresque ipso qui in cap. 16, lib. de unico Baptismo cont. Petit.cir- jam episcopo dictatæ intelligantur. citer an. 400 edito, ante paucissimos annos defunctus, XLI. Scripta sub initium episcopatus Augustini. et Fortunati tunc sedem illam occupantis præde- Ad annus episcopatus Augustini priores referencessor dicitur. Nempe Profuturus anno 394 aut 393 dam ducimus epistolam quadragesimam primam, ordinatus episcopus, non multo post e vita deces- conscriptam nomine Alypii et Augustini, qui Aurelió sit, uti collatis epistolis XXVII, n. 1, et LXXI, c. 1, Carthaginensi gratulantur ob hanc præcipue caun. 2, cum epistola LxxII, c. 1, n. 1, intelligitur. Et sam, quod presbyteris se presente verbum Dei sane ipsum Megalio nonnisi perbreve tempus super- apud populum tractare jamjam permittat. Aliud vixisse oportet quando ipsius successor Fortunatus enim ferebat consuetudo per Africanas Ecclesias prius ordioatus fuit, quam Megalii proximus, ut ubique recepta ; in quam offendisse vituperabatur putant, successor Possidius; quemadmodum ex eo Valerius, qui Augustino presbytero potestatem feprobe colligit Henricus de Noris in lib. 2 hisl. Pelag. cisset prædicandi Evangelii præsente ipso episcopo. c. 8, quod in collatione Carthaginensi an. 411, et in Sed observat Possidius, c. 3, cum fama sacrarum epistola Milevitanæ synodi an. 416 Fortunatus ante concionum, quas ad populum Hipponensem habebat Possidium nominetur. Is enim inter Africanos pa- Augustinus, longe lateque diffunderetur, consultius tres ordo religiose servabatur, qui pro suscepto visum esse episcopis aliis, Valerii exemplum æmuepiscopatu cuique coin petebat. Dequo more cons- lari. Qua in re Aurelium reliquis præivisse fas est tanter retinendo actum est in synodo Milevitana existimare; et vero satis intelligitur ex hac ipsa episan 402, die 27 augusti celebrata.

tola ; quæ proinde in ulteriores annos remittenda XXXIX. Scripla forte an. 397.

non fuit. Præsidioin Occidentem naviganti Hieronymus epi

XLII. Scripta exeunte æstate an. 397. stolam hic trigesimam nonam commendavit. He Epistola quadragesima secunda ad Paulinum, ex secundæ sunt ipsius ad Augustinum litteræ. Nam Phimarconensi manuscripto nunc primum vulgata, primas, quæ exciderunt, per Asterium diaconum pertinet ad annum 397, scripta videlicet labente semiserat, promptum, ut hic, n. 1, ait, reddens saluta. cunda æstate a receptis ultimis Paulini litteris anni tionis obsequium: non quidem pro receptis ante ab 395. Confer hanc epistolam cum epistola xxxi, n. 8. Augustino litteris, sed, ut ipse Augustinus in subse- XLIII, XLIV. – Scriptæ circa fin.an. 397 aut init. 398. quente epistola, 8. 1, rescribit, pro subscripta salu- Duæ subsequuntur Glorio, Eleusio Felicibusque intatione. In hacce epistola, n. 2, Hieronymus salvere scriptæ, epistolæ quas nihil obstat quominus sub jubet Alypium Papam, eodemque titulo donat Au- unum et idem tempus, id est sub annum exeuntem gustinum; ex quointelligimus eam non ante annum 397, aut, ineuntem 398 conscriptas arbitremur. Et 396 scripsisse: cum que Augustino ad episcopatum quidem in aliu, quam priorem altera suspicamur, provecto in ea non gratuletur, id credimus ab ipso Optati Thamugadensis tyrannidem sumloa dicendi præstitum litteris superiore anno per Asterium direc- libertate commemorat Augustinus, c. 8, n. 24 ; sed tis. Ad hæc sigaificat Hieronymus se in monasterio jis tamen verbis, quæ illam nondum desiisse inconstitutum, nihilominus variis hinc inde fluctibus nuant. Desiit autem illa tyrannis anno 398, uti ad quati. Quapropter Epistolam non post annum 397 epistolam lili, n. 6, innota observamus. Dicit quoque scriptam ducimus, sed antequam ipse cum Joanne ibidem quam injuste sacrilegia sua per ordinarias Jerosolymitano rediisset in gratiam : cum minime humanas potestates flagellis temporalibus emendalegamus ipsum ab illa reconciliatione usque ad per- ri uolint Donatistæ. Sed id refertur quam optime ad secutiones in eumdem a Pelagianis concitatas occa- tempora, ut vocabant, Macariana, de quibus in Tisionem ila conquerendi habuisse. Siquis porro sen- bursicensi colloquio Fortunius episcopus Donatista tiat hanc epistolam sexagesima octava posterio- querelam movit, ex subsequente epistola xliv, c. rem, et hanc ipsam esse in qua Hieronymus, uti in 2, n. 4. epistola lxxxii, n. 1, legitur, epistolam illam lxvii, Æquum vero est demonstrare quandonam Augusper Asterium se misisse recolebat; nemo tamen, tinus ad istud Fortunii colloquium venerit. Id enim speramus, moleste feret nos aliis ex conjecturis eruditos viros Baronianis annalibus insistentes ad nunc ejus constituisse ordinem, ad quem pleraque Christi annum 412 referre passim videmus. A quonon male quadrant.

rum opinione revocant nos subjecta rationum moXL. Scripta circa idem tempus.

menta. Cum Tibursico Augustinus Cirtam pergeret, Sub idem tempus secundas etiam ad Hierony- út fert hæcce epistola xliv, n. 1, id iter agebat, non mum litteras, epistolam scilicet quadragesimam ex quidem, quod Baronio visum est, occasione synodi Africa mittebat Augustinus, significans, c. 5, 0.8, se (quam Lovaniensium editio Cirtensem, priores vero priores ad eum litteras dedisse, quæ perlatæ non editiones et antiqui MSS. constanter Zertensem posunt ; atque in exordio gratiam habens quod pro sub. minant, cum in Retract. tibro 2, c. 40, tum in episscripta salutatione, plenann sibi epistolam reddidisset, tola cxli), sed episcopi ordinandi causa eo vocatus, licei breviorem. Quibus verbis non superiorem episto. uti disertis verbis ipse testatur Augustinus in hac lam xxxix nolai, sed alteram hactenus desideratam, epistola xliv, c. 6. n. 13. Porro sufficiendus erat sucin qua Hieronymus Origenem carpebat; uti videre cessor, si non ipsi Fortunato, qui anno 416 Cirtenest hic cap. 6, n. 9, de quo Origene forte Augustinus sem Ecclesiam adhuc regebat, inter Milevitanæ verbum fecerat, cum alterius cujusdam litteris sub- synodi patres ante Possidium nominatus, certe scribens enim officiose salutavil. Ea est, opinamur, Profuturo, qui episcopatum anno 394 aut 395 adepepistola, quam per Asterium Hieronymus misitanno tus, brevi post tempore defunctus est. Atqui huic sucforsan 396, ut Augustino salutationis officium redhi- cessit ipse Fortunatus cujus ordinatio ultra iniberel. Quod autem ad XL, de qua agimus, epistolam tium anni 398 remitti vix possit ex dictis supra ad attinet, Paulus qui eam perferendam acceperat, na- epistolam xxxvi. vigationis consilium mutavit, ex epist. LXXII, c. 1, n. An etiam aliunde constat huncce Augustini cum

Fortunio congressum contigisse ante annum 411, idque intelligere est vel ex ipso Augustini animo a persequendis hæreticis adhuc alieno hic c. 4 et 5. Et prorsus patet Donatistas tunc temporis quietos fuisse, totaque epistola eos plena gaudere libertate notat: quod nunquam accidit ab anno 411. Liquet pariter Augustinum, cum ei Fortunius pseudoSardicensis seu Philippopolitani concilii epistolam exhibuit c. 2, n. 6, quid hoc esset tunc ignorasse. At illud in libris contra Cresconium ante annum 411 scriptis jam notum habet, et ut Arianorum conventum explodit in lib. 3, c. 34. Est etiam perspicuum ex Augustini verbis, c. 1, n. 1, hunc Fortunium fuisse antiquiorem ipso episcopum, qui tamen episcopus non erat anno 411, cum Januarius Tibursicensis in Numidia episcopus ex parte Donatistarum interfuerit collationi Carthaginensi; adeoque Fortunius post annum 411 in vivis esse non potuit: quem idcirco facilius crediderimus esse illum ipsum, qui decimus numeratur inter trecentos et decem episcopos concilii Bagaiensis a Donatistis anno 394 celebrati. Itaque ex his rationum momentis conficimus collo. quium istud ante annos circiter 15 quam retulit Baronius, constituendum esse.

Neque id silentio transeundum,ubi in eodem colloquio de Ambrosio sermo incidit, in hæc epislola, c. 4, n. 7, Augustini verba movere posse, ut sanctus ille antistes in vivis adhuc egisse credatur:atque ubi actum est de persecutione Donatistarum in Maximianistas nihilomnino dictum reperiri de Prætextato et Feliciano, quos illi tamen receperant sub initium anni 397.Ex quibus forte nonnemo reputaverit haud serius ineunte prædicto anno 397, habitum fuisse illud Tibursicense colloquium. Verum, ut id constet, statuere oportet in primis obiisse Megalium medio circiter anno 395, quandoquidem Profuturus Megalio superstes fuit,atque Augustino adordinandum Profuturi successorem proficiscente habitum est cum Fortunio colloquium. Itaque inter Megalium et Crescentianum primas aliquis erit inserendus, aut certe dicendum erit annum prius effluxisse, quam is renuntiaretur, qui Megalio in officio primatus jure antiquitatis succederet. Nam Crescentianus primatum non adiit ante annum 397, paulo ante concilium Carthaginense die 28 augusti celebratum, in quo Aurelius testatur se litteras non ita pridem accepisse a Crescentiano, primæ sedis Numidiarum, ut ipse insinuat, inquit ; qua ex clausula patet nesciisse tunc Aurelium, eum esse primatem ; quod tamen in primis scire debuerat. Licet autem Megalium inter et Crescentianum primatem interseri nihil vetet; ut tamen id ita contigisse arbitremur, non exigunt superius allatæ rationes. Quocirca maluimus istud colloquium reponere in fine anni 397, sive potius in principio anni 398, quo tempore Gildonis tyranni occasus persecutionis metum Donatistis, propter Optatum suum Gildonis satellitem, injicere proterat. Eo enim spectare videntur, quæ dicta narrantur in hac epistola, c. 5, n. 11.

[merged small][ocr errors]

Scripta an. 398.

Epistola quadragesima quinta ad Paulinum, quæ huic editioni ex Phimarconensi manuscripto accedit, scripta est biennio toto, postquam Romanus et Agilis ad Paulinum rediissent, elapso. Hos porro a se dimisit Augustinus circiter ineuntem annum 396, sicque isthæc epistola est ineuntis anni 398.

XLVI, XLVII. - Scriptæ circa hoc tempus. Quadragesima sexta Publicola est S. Augustinum consulentis,ut episcopum jam auctoritate pollentem, et iis quibus vir ille tenerioris conscientiæ permovebatur, scrupulis removendis idoneum. Porro hæc et sequens epistola Augustini ad Publicolam, ad hanc ætatem referuntur; quia scriptæ videntur vigente adhuc idolorum cultu, qui anno 399 prohibitus fuit. XLVIII. Scripta forte an. 398.

Epistola quadragesima octava ad Eudoxium insulæ Caprariæ, ut antiqui codices præferunt, Abbatem, creditur scripta sub annum 398, quoniam in ea, n. 4, laudat Augustinus duos probatæ vitæ monachos,

[blocks in formation]

De tempore epistolæ quadragesimæ nonæ ad Honoratum, id solum statui potest, admodum verisimile esse his prioribus annis episcopatus Augus tini, quibus nondum Donatistæ tam infenso animo veritati adversabantur, Honoratum illorum partis episcopum et Hipponi vicinum, significasse Augustino per Erotem, se libenter cum eo per litteras de schismate collaturum, ut de re tanti momenti, ea qua par erat lenitate et animi tranquillitate agerent. Cui Augustinus qui jampridem illius colloquium expetebat, ejus sibi consilium multum placere hac Epistola rescripsit, et causam pro suis partibus agressus, ipsum ad respondendum invitavit. Scripta forte an. 399.

L.

Ad rescripta Imperatoris Honorii, data anno 399 adversus idola, refert Baronius id de quo Augustinus in epistola quinquagesima expostulat apud seniores Suffectanæ coloniæ, qua in colonia cum Herculis simulacrum deturbatum fuisset et comminutum, Gentiles armis Christianos aggressi, ex eis trucidarunt sexaginta, qui in Martyrologio Romano SS. Martyrum numero adscripti sunt ad diem 30 augusti.

LI. Scripta an. 399 aut 400.

Prodiit epistola quinquagesima prima ad Crispinum post mortem Optati Thamugadensis, cujus memoriam facete laudat Augustinus, n. 3, his verbis, Etiam Optati illius tribuni vestri sancta memoria prædicatur: ante obitum vero Prætextati Assuritani, de quo non aliter atque de Feliciano Mustitano adhuc vivente passim hic loquitur; quodque ad rem propius facit de ambobus dicit n. 4, Quotquot ergo eo tempore baptizaverunt, nunc secum et vobiscum habent. Porro exstinctus est Optatus paulo post Gildonis tyranni necem anno 398. Prætextatus vero jam obierat, cum Augustinus libro 3 contra Parmenianum circiter annum 400, apices ultimos apponebat, ut patet ex ejusdem libri postremo capite. Unde hanc Epistolam anno 399 aut 400 scriptum esse annotamus. Quod itaque scribit Augustinus, n. 3, Donatistas Catholicis objectare solitos esse, quod ipsos per potestates terrenas persequerentur, non ad edicta anni 405, sed ad superiora referri oportet, quæ nonnulla anno 377, et deinceps contra ipsos emanarunt.

LII.

· Scriptura circa an. 400. Epistola quinquagesima secunda ad Leverinum in primis Augustini contra Donatistas scriptis censenda videtur, nec tamen multo ante annum 400 collocanda ; quoniam n. 3 hæc dicit: Tam multi scelerati apud eos emerserunt, et toleraverunt illos per tot annos, ne partem Donati conscinderent. Cujusmodi verbis, sublato e vivis Optato, decennalem ejus tyrannidem persæpe significat.

LII. Scripta circa an. 400.

Adidem circiter tempus epistolam quinquagesimam tertiam ad Generosum referre licet: quippe cum sedente Romæ Anastasio scripta fuerit ex n. 3, et forsitan in vivis agente adhuc Prætextato, uti conjicitur ex n. 6.

LIV, LV.

Scriptæ circa an. 400. Epistolæ quinquagesima quarta et quinquagesima quinta, qui sunt libri duo ad inquisitiones Januarii, locum in Retractationibus medium tenent interopuscula circiter annum 400 elaborata ; recensenturque aliquanto ante libros contra litteras Petilianinon serius anno 402 scriptos: quandoquidem Anasta

sius, qui hoc ipso anno decessit, in Romana cathe- LXIV. Scripta paulo post Natal. Christi an. 401. dra sedebat eo die quo scribebatur, cap. 51, lib. 2, In epistola sexagesima quarta ad Quintianum, contra prædictas litteras Petiliani, uti testatur illió paulo post Christi Natalemn, sicuti ex n. 2 habetur, Augustinus.

conscripta significat Augustinus n. 3 statutum esse LVI, LVII. Scriptæ circa an. 400.

recenti concilio, ut de aliquo monasterio qui recesseEpistolas quinquagesimam sextam et quinqua- rint vel projecti fuerint, non fant alibi clerici, aut gesimam septimam ad Celerem dedit procul dubio præposili monasteriorum, quod non aliud procul ante collationem Carthaginensem, de cujus actis ni- dubio est nisi Carthaginensis concilii 13 septemb. hil dicit:sed post editos a se libros aliquot adversus an 401 decretum istud : Item placuit, ut si quis de Donatistas, quos ipsi legendos exbibet. Quocirca alterius monasterio repertum, etc. In Cod. can. videtur commode reponi sub hoc idem tempus. Afric. c. 80. LVIII. – Scripta versus exeuntem an. 401.

LXV. – Scripta ineunte an. 402. Quinquagesima octava ad Pammachium scripta

Epistola sexagesima quinta ad Xantippum senem est fortassis versus finem anni 401, et commendata

scripta est aliquanto ante Dominicum Paschæ, qui legatis qui Carthaginensis concilii, Idibus septem- fulurus erat octavo Idus aprilis, ex. n. 2. Atqui Xanbris habiti nomine preces Imperatoribus detule

tippo Sene, seu, quod eo titulo significari videtur, ruot. Nam ut in hujusce concilii exordio notantur primatum gerente, Pascha in diem 6 aprilis non Donatistarum insidiæ et improbitates, quibus Afri.

incidit, nisi anno 402,utioptime observant Perronius canam Ecclesiam catholicam graviter vexabant;

in lib. adversus responsionem Regis Britanniarum ita in istius epistolæ fine de hæreticorum insidiis

c. 48, et Norisius in lib. 2 Hist. Pelag. c. 8. loquens Augustinus, Audies tamen hæc, ait, a fra

LXVI. – Scripta circo idem tempus. tribus meis, quos plurimum commendo eximietati iuæ. Non serius hoc lempore commissum est a CrisLIX. - Scripla circa exeuntem an. 401.

pino Calamensi facinus illud, de quo in epistola Tractoria quinto ldus novenibris a Victorino ac

sexagesima sexta apud eumdem Crispinum expos

tulat Augustinus. Quippe in lib. 2 contra Litt. Pecepta, qua is concilium ut Numidiæ Primas convocabat, rescripsit illi Augustinus epistolam quin

tiliani, cap. 83, quem scribebat anno 402, testaquagesimam nonam, significans Xantippum Ta

tur hoc nuper contigisse, idque se adhuc lugere digosensem dicere, quod eum Primatus ipse contingat.

cit. Quia tamen vocis nuper significatus ad plures Porro Xantippus primatum adeptus erat quam

interdum annos porrigituris posset istud Crispini tardissime anno 402, ut liquet ex epistola Lxv, ipsi

factum ad aliquem e superioribus annis referri : Seni, id est primati ante Paschale festum hoc an

sed cum nobis incompertum sit quo anno contige

rit, visum est hanc epistolam hoc loco reponere. no data; maximeque ex Synodo Milevitana eodem aono celebrata 27 augusti, in qua idem episcopus

LXVII, LXVIII. — Scriptæ circa an. 402. primæ sedis Numidiæ appellatur. Igitur si causam

Sexagesima septima ad Hieronymum et sexagesi

ma octava Hieronymi ad Augustinum, scriptæ sunt suam collegis probavit Victorinus, pertinet forte epistola lix ad superiorem aliquem apnum a 397,

post Pauliniani regressum ex Occidente in Palæs.

tinam quandoquidem Augustinus ipsum salutat, quio primas reountiatus fuit Crescentianus, elap- vicissimque ab ipso per Hieronymum salutatur. sum. Sin autem ille, quod verisimilius est, a causa

Porro missus Paulinianus a fratre suo Hieronymo cecidit, non immerito collocatur exeunte anno 401.

in Occidentem an.398, ut suum commune patrimoLX. – Scripta circiter finem an. 401.

nium divenderet, de quo Hieronymus in 26 epist. lo epistola sexagesima ad Aurelium agitur de ad Pammachium, non rediit Bethlehem nisi sub duobus fratribus qui de monasterio non obtenta finem an. 401. Præterea Hieronymus Augustino licentia recedentes, ad eumdem. Aurelium transie- nunc transmittit Apologiam suam adversus Rufrant; a quo tales instituti sui desertores cooptari finum seu primam,seu secundam,cujus verba quæin clerum non probat Augustinus. Et alterum qui- dam profert Augustinus in epistola CLxvi,c. 5,n. 15. dem Donatum nomine, qui ordinatus fuerat ante Certejam ad Hieronymum maledictu sua miserai Rufficonstitutionem ea de re factam a Carthaginensi nusuti dicitur in hac epistola lxvin,n.3,quod quidem concilio die 13 septembris anno 401 habito, pru- fecit ille post Apologiampriorem,sicque occasionem dentire illius arbitrioque permittit. De altero au- posteriori præbuit, ut ex eadem posteriore Apologia tem, et maxime quia ejus causa Donatus de monas- patet, quæ Apologia pertinet ad an. 402. Perlaterio abscesserat, aliud videri sibi significat. Unde tore Hieronymus utitur Asterio per quem ante sex colligimus hanc epistolam non multo post idem annos misit primas litteras supra in epistola xxxix concilium scriptam fuisse.

memoratas, quas cum nonnisi salutationis obsequium LXI. – Scripta exeunte an. 401 aut paulo post. appellet, ab hocde quo agimus rescripto diversas Sub idem tempus data videtur epistola sexagesi- esse velinde conjectare licet. Denique hic n. 1, annoma prima ad Theodorum, qua interposito jura- tandum venit exempla litterarum Augustini per Sy: menio pollicetur Augustinus se clericis Donatistis sionium diaconum allata esse Hieronymo sub id ad Ecclesiam redeuntibus honorem sui ipsorum tempus, quo Paula ægrotabat.Ex quo intelligas diaordinis servaturum. Nam prædicti concilii decreto conum huncce non eumdem esse cum Sysinnio, id relictum erat voluntati arbitrioque episcopi cu- qui an. 406, id est biennio post Paulæ obitum navigajusque Catholici, ut si ipsi expedire videretur, vit Jerosolymam; aut siidem ipse est,eum secundo eosdem deinceps cum suis honoribus et ordinibus illuc trajecisse, contra quam existimavit Baronius, reciperet.

LXIX. – Scripta exeunte an. 402. LXII, LXIII. – Scriptæ circa idem tempus.

Epistola sexagesima nona ad Castorium conferenda Epistola sexagesima secunda et sexagesima tertia est cum synodo Milevitana die 27 augusti an. 402 cead Severum scriptæ fuerunt in Timothei causa, cujus lebrata. Is enim Maximianus quem hic laudant Aly. occasione opinamur conditum fuisse illum canonem pius et Augustinus, quod episcopale onus pacifica a Milevitana synodo 27 septembris anno 402. Ut qui. permotus pietate deposuerit, cuique in Vaginensis Éccumque in Ecclesia vel semel legerit, ab alia Ecclesia clesiæ administratione fratrem ipsius Castorium sucad clericatum non teneatur. Certe epistola exi, n. 4, cedere cupiunt,ille ipse est, eruditorum quorumdam abi Severum rogat Augustinus ut apud se ipse con- judicio, Maximianus Bagaiensis, quiepiscopali sede sulto Deo perpendatutrum Timotheus, qui Lectoris cedere permittitur illius synodi decreto, in Cod.can. officio non semel, neque in uno loco dicecesis Hip- Afr. c. 88. Sic Rivius, sic ante illuın sensit Baronius poneosis functus fuisset, judicari possit aut debeat ad an. 402. Ubi tamen admonet, se aliquando punon Lector fuisse : haudquaquam mentionem facit tasse Maximianum episcopum illum Bagaiensem, de islo Milevitani concilii canone quo res tamen qui scilicet a Donatistis cæsus et de turri præcipiliquido explicata fuit. Quapropter has epistolas tatus fuisse narratur ab Augustino in epist. clxxxv, altra lempus istud remittere non licet.

n. 26, et LXXXVI, n. 7, et in libro 3 contra Cresco

[ocr errors]

nium, c. 43, eumdem esse cum isto, de quo in Milevitana synodo actum est; sed jam videri sibi esse ab eo diversum, atque in illius synodi Actis legendum esse Maximianum Vagiensem non Bagaiensem. Qua de re forte alius occurret dicendi locus. LXX. Scripta forte circa hoc tempus. Post annum 400 scriptam credimus epistolam septuagesimam ad Naucellionem sive mortuo jam Prætextato. Non enim venit in mentem alia ratio cur nunc de illo sileat Augustinus, solumque commemoret Felicianum, nisi quia hic solus superstes erat. Nam cum una fuisset amborum causa, una in ambos dicta sententia, eædem etiam postea adversus ambos, ut e suis pellerentur ecclesiis, intentatæ lites; atque eadem occasione, compellente nimirum Optato Gildoniano, iisdemque demum conditionibus facta amborum reconciliatio; producebantur antehac simul ab Augustino, ubicumque S. Doctor argumentum istud contra Donatistas retorquebat, ostendens frustra a schismaticis objici in Catholicos, quæ ipsi in Maximianistarum causa, et præsertim erga Præsertim et Felicianum perpetrassent.

LXXI. Scripta circa an. 403.

LXXII.

[ocr errors]

Hieronymi litteras per Asterium cum Apologia in Ruffinum allatas nondum receperat Augustinus, cum septuagesimam primam epistolam Cypriano diacono ad Hieronymum perferendam dedit. Quippe de illius tum Ruffino discordia nullum verbuin facit; aperitque etiam hic libere quid de illius in libris Veteris Testamenti ex Hebræo vertendis labore sentiat: haudquaquam id facturus, non sedato inprimis Hieronymi animo, si eum prioribus epistolis suis commotum offensumque fuisse intellexisset. Mittebat simul tres alias epistolas antehac scriptas, ex cap. 1, n. 2, quarum quam, scilicet XXVIII, non fuisse perlatam sciebat: de iteris vero duabus nempe XL et LXVII, incertus erat. - Scripta an. 403 aut 404. Subsequens epistola a Hieronymo sub hoc tempus dictata intelligitur ex cap. 2, n. 4,ubi nonnulla de verbo repetit ex epistola LXVI, superiore anno sibi directa. Et partim quidem isti Lxvn, respondet; partim etiam alteri, quæ minime reperitur in qua nimirum Augustinus significabat epistolam quamdam, cui responsum flagitabat, a se primum Profuturo traditam,secundo missam fuisse per quemdam alium,atque hunc maris timuisse discrimina, et navigationis mutasse consilium. Istud tamen rescriptum suum Hieronymus non misit ante Cypriani reditum,qui simul et illius perlator fuit, juxta epist. LXXXII, c. 4, n. 30, et alterius, scilicet epistolæ LXXV Scriptæ exeunte anno 404, vel serius paulo. Denique observandum quod Hieronymus c. 1, n. 1, dicit, epistolam Augustini, puta XL, de qua hic expostulat, in insula Adriæ ante hoc ferme quinquennium repertam fuisse a Sysinnio. LXXIII. Scripta circa an. 404.

Hoc interim tempore, id est post Cypriani profectionem in Palæstinam, cum Augustinus reddita sibi per Asterium epistola LXVIII, sentiret Hieronymum nonnihil offensum suis litteris, quas per Italiamsparsas fuisse, nec tamen ad ipsum cui scriptæ erant, perlatas querebatur; non distulit quin continuo epistolam septuagesimam tertiam rescriberet; ubi dum ejus querelis facere satis studet, testatur se Apologiam adversus Ruffinum accepisse, aitque se illius inter eos enatæ dissensionis exemplo territum, cum quædam ad se in Hieronymi epistola legeret ipsius. indignationis indicia. Itaque pertinet hæcce epistola ad an. circ. 404, quojam annum ætatis quinquagesimumattigerat Augustinus, qui se senem esse profitetur cap. 2, n. 5, nequaquam ibi senis nomine, uti interdum solet, notans ætatem ultimam, quæ ab anno 61 inchoatur. Alioquin remittenda esset epistola ultra annum Christi 414.

LXXIV. Scripta cum superiore. Epistola septuagesima quarta ad Præsidium data est occasione superioris epistolæ, quam per eum Hieronymo mitti, imo etiam Hieronymum per ejus

litteras sibi placari postulat Augustinus. Porro Præsidius, qui hic consacerdos, id est episcopus appellatur, videtur omnino is esse quem Hieronymus ex Palæstina trajicientem commendabat Augustino per epistolam xxxix, anno forte 397 scriptam, diaconuin eum vocans, et significans sibi esse germanissimum. LXXV. Scripta circa finem an. 404. Cypriano in Africam revertenti duas ad Augustinum epistolas, LXXI et LXXV, dedit Hieronymus,juxta epist. LXXXII, c. 5, n. 36. In hac septuagesima quinta respondet tribus ex allatis sibi per Cyprianum epistolis, scilicet xxvIII, XL, etLXXI; nihil vero de LXXI dicit, quam haud dubie nondum receperat. Scribebat ergo versus finem an. 404. Certe non citius, quandoquidem jam exauctoratus erat Joannes Chrysostomus, uti non obscure significat hic cap. 3, n. 6. LXXVI. — Scripta ineunte an. 404 aut circiter.

[ocr errors]

Cum ex decreto generalis totius Africa concilii,quod anno 403, die 25 augusti celebratum est, facta fuisset Donatistarum episcopis, per quemque catholicum episcopum in sua dioecesi, citatio publicoruin Actorum forma, ut ad pacificam collationem venire non cunctarentur, responderunt illi verbis dolo, maledictione, amaritudine plenis, ex lib. 3 contra Cresc. c. 45. Ipse etiam Proculeianus apud Hipponem ab Augustino interpellatus, primo quidem respondit suæ partis episcopos concilium habituros etillic deliberaturosquod responsum redderent. Tum denuo pulsatus, collationem aperte recusavit ex epist. LXXXVIII, n. 7. Quapropter ipsos eorum Laicos epistola septuagesima sexta ad Donatistas inscripta interpellandos censuit Augustinus. Vel vobis Laicis, inquit, n. 4, ad ista respondeant episcopi vestri, si nobiscum loqui nolunt, etc. Si lupi concilium fecerunt, ut pastoribus non respondeant, quare oves consilium perdiderunt, ut ad luporum speluncas accedant. Itaque scripta est epistola sub initium anni 404. In ea Feliciani mentio fit, non Prætextati, quod uti supra observavimus, jam Prætextatus obiisset. LXXVII, LXXVIII.

[ocr errors]

Scriptæ forte an. 404, circ. 26 junii.

Subsequuntur super Bonifacii et Spei causa epistolæ duæ, quas vivente adhuc Proculeiano Hipponensium Donatistarum episcopo, necnon aliquanto temporis spatio post editum a Carthaginensi concilio anno 401, die 13 septembris de Donatistis clericis recipiendis decretum conscriptas fuisse intelligimus, ex ea quæ est LXXXVIII, n. 8. Nam illic duorum diaconorum, qui ex Donati parte ad catholicam Ecclesiam accesserant, commemoratur lapsus, simulque catholicorum quorumdam animus inani veluti gloria agitatus, quoniam ob illorum lapsum disciplinæ Proculeiani insultaverant, castigatur. Forsitan pertinent ad tempus synodi ha bitæ Carthagine anno 404, die 26 junii, quo tempore cum sancto episcopo non liceret statim reverti Hipponem, ut obortum in ecclesia sua scandalum de medio tolleret, id per litteras agendum pro virili curavit. Porro in ea epistola, quam Clero et senioribus plebique Hipponensi inscripsit, concessit demumn.4, ut Bonifacii presbyteri nomen non recitaretur in diptychis. Unde liquet hanc datam fuisse paulo post alteram ad Felicem et Hilarium, quibus n.2 scribit Augustinus, se non audere Dei prævenire sententiam in delendo vel supprimendo ejus nomine. Erant amboilli, non episcopi (quam ipsis dignitatem, nescimus qua auctoritate, tribuerunt Erasmus et Lovanienses), sed in Catholicis Hipponensibus primarii quidam viri; quod ipsa epistola satis loquitur. Nec temere credideris hunc Hilarinum esse eumdem ac illum quem Aurelio in fine epistolæ XL1 Augustinus commendat, Fratrem Hilarinum Hipponensem Archiatrum et Principalem. LXXIX. ·Scripla forte an. 404. Epistola septuagesima nona data est ad quemdam Manichæum presbyterum, quem suspicamur non alium esse a Felice illo, qui ab Augustino publica disputatione convictus fuit anno 404, mense decembri, ex Actis cum Felice tom. 6; sicque sentit Bernardus

Vindingus, eo quod istius presbyteri præcessordica- LXXXVII. Scripta forte an. 405, cerle ante an. 411. tur Fortunatus: hunc ipsum enim felicis fuisse præ- De tempore epistolæ octogesimæ septimæ ad Emecessorem videtur innuere Augustinus in lib. 1 ritum, duo certa sunt: primum nondum Emeritum Retract. c. 8.

viderat Augustinus, neque ompino virum nisi fama LXXX. Scripta an. 405, circa mens, marlium. noverat, ex num. 1, 4 et 10, adeoque nondum habita

Octogesima ad Paulinum n. 1 se ipsa prodit scri- fuerat Carthaginensis collatio, qua nimirum in collaptan sub illud tempus, cum proximefuturus spera- tione Emeritus, unus eorum septem quos Donatistæ batur reditus episcoporum Theasii et Evodii:qui vi. prosuæ causæ defensione delegerant, in eadem causa delicet a Carthaginensi conciliu superioris anni ad maximelaboravit, inquit Augustinus in lib.2 Retract. Honorium missi, legibus contra Donatistas die 12 c.51. Deinde quod non minus liquidum est,jam Honofebruarii ab Imperatore promulgatis, reditum in rius tulerat leges anni 403 paulo severiores quam Africam haud dubie maturarunt.

impetrare voluissent legati synodi Carthaginensis LXXXI. — Scripta forte an. 405.

anni 404. Nempe cum legati Romam venerunt, uti in Epistolam octogesimum primam Hieronymus per subsequenti epistola, n. 7 narratur, jam cicatrices Firmum transmisit,excusans quod ab Augustino pro- episcopi catholici Bagaitani horrendæ ac recentisvocatus compulsusque ad respondendum,id demum simæ Imperatorem commoverant, ut leges tales fecerit vel invitus, scilicet epistola Lxxv, quæ idcirco mitterentur, quales et missæ sunt. Hoc ipsum est pauco tempore islam Lxxxi præcessisse videtur. Sus- quod Emerito significat August. hic n. 8. picatur quoque Augustinus in subsequente epist. LXXXVIII. · Scripta post initium an. 406. cap. 1, n. 1, Hieronymo, priusquam hanc LXXXI Hipponensium Clericorum epistola octogesima ad ipsum dictaret, redditam fuisse epistolam suam octava ad Januarium (primæ sedis partis Donati, ut LXXX. Itaque i-ta Lxxxi non temere ad annum cir- nostri MSS.ferunt) missa est aliquanto tempore ante citer 403 revocatur.

initam cum Donatistis collationem, quam illi se LXXXII. Scripta sub idem tempus.

vehementer expetere multis contestantur. Quod Lecta superiore epistola moxoctogesimam secun. aulem n. 10 his verbis obtendunt: Vestri enim coldam ad Hieronymum rescripsit Augustinus, qua legæ qui navigaverant, apud præfectos dixerunt se tum isti postremæ per Firmum allatæ, tum aliis audiri venisse : cum citra omnem dubitationem ad duabus quas Cyprianus retulerat, scilicet lxxii, et gesta illa pertineat,quæ producta legunturin CarthaLxxv respondet.

ginensi collatione 3, n. 124, in judicio habita præfecLXXXIII. – Scripta circa an. 405.

turæ, ubi se pars allversa, id est schismaticorum, Quo tempore discutiendum venerit id negotii, de audiri tantopere flagitavit : quæve in eadem collaquo in epistola octogesima tertia ad Alypium tracta- tione n. 141, notantur confecta Ravennæ sub die tertur, non aliter innotescit, nisi quod n. 4 scribit Augu- tia Kalendas februarias, Domino nostro Arcadio perstinus, rem se cum Samsucio episcopo, contulisse. petuo 'Augiisid et Probo quartum consule, id est anno Porro Samsucius sub exordium episcopatus Aug Cbristi 406, is profëcto demonstrat scriptam Episjam erat episcopus fide et auctoritate præclarus, tolam post hujusce ánni exordinm. uti intelligitur ex ep. XXXII. At ab an. 407, nihil de LXXXIX Scripta circa idem tempus. eo deinceps reperitur. Conjecturæ lavet quod Lic Octogestra rotato festum data est post prædictas Thiavenses dicuntur nunc catholicae pari accessisse ; Honcrli teges, u'ti idtelligitur ex n. 2,6 et7; sed ante forte propter leges an. 405, in Donatistas.

Carthaginensem collationem : quippe cujus nullam LXXXIV. – Scripta circ. hoc tempus, seu ante an. 411. prorsus mentionem Augustinus facit, quamvis Eccle

Epistola octogesima quarta ad Novatum aliquanto siæ causam adversus Donatistas ibi fuse persequatur. ante collationem Carthaginensem scripta est, cum XC, XCI. — Scriptæ an. 408, post 1 diem junii. dubium non sit Novatum, qui collationi interfuit Duarum proxime sequenttum ætatem repetere Sitifensis episcopus, de restituendo sibi fratre suo oportet illis ex verbis Augustiniad Nectarium rescriLucillo diacono (quæ res huic Epistolæ causam bentis n. 8: Contra recentissimas leges Kalendis juniis dedit) egisse apud Augustinum statim atque epis- festo Paganorum sacrilega solemnitus agitata est: quæ copale onus in se suscepit. Et sane ipse Augustinus quidem verba Baronius etnonnullierudiliad leges anhoc rescripto suo innuit, non ita pridem illum no 399 contra Paganos ab llonorio latas referunt. Sed adeptum esse eam dignitatem : quippe qui ali- ea spectare non dubitamus legem Curtio datam 17 quos Ecclesiæ ministros nondum per se instituisset. Kalend. decembris in Cod. Theod. lib. 16, tit. 10, leg. LXXXV. – Scripta cir. an. 405.

19, sive datam 8 Kalend. decemb. Romæ, et proOctogesima quinta epistola, qua Augustinus Pau- positam Carthagine Noniis juniis, Basso et Philippo lum episcopum ab arrepto sancto proposito quam Coss. ex Append. Cod. Theod. pag. 33. Enimvero longissime discedentem objurgat, haud collocari ipsissima sunt hujusce legis verba, quæ huc transposset multo ante hoc tempus, quandoquidem is ferenda curavit Augustinus, conquerens solemnitain Christo per Evangelium ab Augustino genitus, tem contra leges agitatam fuisse. Præterquam quod subindeque bene merilus de Ecclesia, multos ad legibus anno 399 promulgatis sacrificia idolis fieri eam jam collegisse dicitur. Neque porro serius prohibentur, non solemnia festa celebrari. Imo reponenda videtur, quando Bonifacius in demortui eodem isto anno 13 Kalend. septemb. legem tulit Pauli locum, juxta epistolam xcvi, n. 2, suffectus Honorius in hæc verba : Ut profanos ritus jam salujam erat anno 408, Cataquensis episcopus appella- bri lege submovimus : ita festos conventus civium, et tus in epistola xcvii, n. 3. Eumdem enim in illa communem omnium lætitiam non patimur submoveri. epistola xcvi,quem hicin epistola octogesima quinta Ad hæc epistolæ hic ordine xciv et xcv, quarum alPaulum notari non dubitant Verlinus, Vindingus, teram mense maio, alteram sub finem ejusdem Holstenius, claretque collatis invicem epistolis. anni, quo illud a Calamensibus flagitium admissum LXXXVI. Scripta forte an. 407.

est, prodiisse nullus dubitaverit, non possunt anno Quod a Cæciliano petitur in epistola octogesima 399 collocari. Neque enim Melania senior versata sexta, ut qui per alias Africæ terras unitati catholicæ est in Africa anno 398 : cum tamen ex epistola xciv, mirabili efficacia consuluisset, jam tandem Hippo- n. 2 certo colligatur illam ab Augustino visam pensi regioni et vicinis partibus præsidiali edicto fuisse proxime ante tempus negotii Calamensis. subveniret, id plane argumento est scriptam non Jamvero observare convenit, illius ad Curtium lefuisse epistolam, nisi post emissas ineunte anno 405 gis promulgationem factam fuisse prius in Numidia, leges ab Honorio contra Donastistas. Cum vero Cæci- posterius Carthagine, ubi die 5 junii proposita lex lianus hicidem haud dubie sitqui anno 409 præfectus in Codicis Theod. Appendice notatur : aut certe Prætorio fuit, neque verisimile videatur virum ea illud de quo agitur Calamensium facinus nonnisi dignitate functum in præsidiali apud Africam admi- apno 409 contigisse. Quod postremum nobis videnistratione postea meruisse, idcirco hancce epis- tur minus verisimile, com animo reputamus Postolam ad annum circiter 408 pertinere conjectamus. sidium, qui ab Imperatoris comitatu, quem illius

« PredošláPokračovať »