Obrázky na stránke
PDF
ePub

negotii causa adierat, non ante mensem aprilem infert, anno 397 qui postremus Siricio fuit, jam nup: insequentis anni discessit, legationem aliam adlm- serat Melania junior, neque Publicolæ obitus, qui peratorem in Carthaginensi concilio an. 410, die 14 ætatis Melaniæ anno 20 et a nuptiis ejusdem 6 aut juniisuscepisse. Quocirca hanc Nectarii epistolam, 7 contigit, in annum Christi circiter 409 referri porescriptumque Augustini anno 408 collocare satius test. Attamen re mature considerata visæ suntlonge duximus. Id vero suum rescriptum mensibus ferme certissimæ rationes illæ, quibus negotii Calamensis octo ante diem 27 martii anni insequentis a se tempus supra ad epist. xc investigatur ; de quo ne. redditum testatur Augustinus in epistola civ, n. 1, gotio Augustinum in epistolæ xcv verbis hic allatis id est sub initium augusti.

intelligendum esse non dubitat vir eruditus. Id vero XCII. – Scripta circa an. 408.

nobis apparuit minus exploratum, quod passim diEpistola nonagesima secunda,qua Augustinus Ila- citur, Melaniam scilicet in Ruffini comitatu fuisse, licam super obitu mariti consolatur, data est paulo quando ille Siricio Romano pontifice ad Italiam ante xcix Italicæ eidem inscriptam. In ista enim appulit; cum Melaniæ ex Palæstina reditus ante xcix, n. 3, parvulos ipsius resalutat, indicatque an. 402, nostro quidem calculo, reponi vix possit. hoc ipso eam non ita pridem viro suo viduatain. Adeoque de harum epistolarum epocha non ex illa XCIII. – Scripla circ. an. 408.

opinione constituere visum est, sed e contra. De collatione Carthaginensi altum ubique silen- XCVI. Scripta an. 408, circa init. septemb. tium in epistola nonagesima tertia ad Vincentium Audito provectum esse Olympium ad celsiorem Rogatislam, tametsi adversus Donatistarum schisma dignitatem, Augustinus mox ad ipsum scripsit episex professo et copiose disseratur. Cumque tam tolam nonagesimam sextam, cum utrum vera esset prolixum sermonem de latis in eos legibus instituat fama quæ in Africam de ipsius provectione peribidem Augustinus, quo earumdem legum severi- venerat, nondum fuisset confirmatum, ut ait o. 1. tatem excuset ; nullum tamen verbum facit sive de Porro munus magistri officiorum, quod hic notatur, Honorii rescripto sub finem anni 409 dato, ut eam adeptus est Olympius Stilichone anno 408, die 23 quam quisque vellet religionem libere profiteretur, augusti interempio. Quocirca isthæc epistola non sive de iis quæ a Stilichonis nece statim acciderunt procul a septembris initio data videtur. circiter exeuntem annum 408, cum Pagani et Dona

XCVII. — Scripta exeunte an. 408. tistie in Africa non modo falsos rumores spargerent, Altera ad Olympium ordine nonagesima septima leges videlicet in ipsos nequaquam Honorii volun. missa est post superiorem et media hieme ex n. 3. tate, sed Stilichonis invidia lalas fuisse, adeoqueni- Hac epistola ipsum admonet de concitatis in Afrihiljam obtinere roboris ; sed etiam in Catholicos gra- cana 'Ecclesia perturbationibus, quod exstincto viter insurgerent, nonnullis episcopis necem affe- Stilichone pagani et hæretici jactarent, leges con. rentes. Unde conjectare licet aliquanto ante annum tra se præter voluntatem Imperatoris, vel eo nes. 411, imo ante finem 408 scriptam fuiste hancce epis: eiente missas fuisse, atque hinc imperitorum anitolam,eo tamen tempore quo Auguştinis sedulo nge: :mus:adversos Ecclesiam vehementer accenderent. bat ut hæretici legibus paterent. Quod ab ejus mo- Ideo postulat utquamprimum succurrat, faciatque ribus alienum reputabat Vincentius ; Cum optime. ..pre sua.quctoritate, quo Ecclesiæ inimici leges illas inquiebat ille in sua ad Augusanum:epistola hic,.. ex: lpiperatoris:voluntate constitutas intelligant. n. 51, noverim te longe adhuc aifidechratitlaka sepositum: Običa in cauiam in Carthaginensi concilio anno et studiis olim debitum litterarum, quietis et honestatis 408, die 13 octobris legationem ad Imperatorem fuisse cultorem. Tam singularem inter homines hones- susceperunt Restitutus et Florentius episcopi, eo tatem præ se tulit Augustinus, vel ea ælate, quam tempore quo Severus et Macarius occisi sunt, uti legi. amaro stilo et gravi adeo luctu persequitur in Con- tur in Cod. can. Afr. c. 106. fessionum libris.

XCVIII. - Scripta forte an. 408.
XCIV, XCV. Scriptæ an. 408.

Visum est hunc in locum referre epistolam noMensem diemque datæ a se epistolæ nonagesimæ nagesimam oclavamad Bonifacium episcopum, pon quartæ indicat Paulinus c. 8, his verbis : Pridie ldus ante hoc tempus conscriptam ; siquidem hic ipse maias venit ad nos Quintus diaconus, ut rescripta pele- est, qui in superioribus ad Olympium epistolis ret, et Idibus ante sextam dimitti obtinuit. Annum vero laudalur, Pauli non ita pridem defuncti successor, Augustinus ipse in epistola nonagesima quinta, n. 1, et Cataquensis episcopus. rescribens : Proinde ad istam lætitiam, qua vobiscum XCIX. -Scripta exeunte an. 408 aut ineunte 409. est frater Possidius, cum ex ipso audieritis, quam tristis Epistola nonagesima nona,ad Italicam data,pertieum causa compulerit, hoc me verissime dicere cogno- net ad tempus cladis populo Romano illatæ prima scetis. Nempe iristis illa causa quæ Possidium in Ita- urbis per Alaricum obsidione, de qua n. 1. Porro liam navigare compulit, non alia est, quam Ecclesiæ hanc primam obsidionem in finem anni 408 referre suæ Calamensis calamitas perniciesque a Paganis compellunt verba Zosimi, quæ habes in Not. hujus anno 408, mense junio illata. Cui Possidio profici. epist. scenti dubio procul traditum est istud rescriptum

C. – Scripta circ. idem tempus. perferendum Paulino, aut certe non multo post ejus In epistola centesima n. 2 agit Augustinus apud profectionem transmissum fuit : quandoquidem Donatum proconsulem, ut cito per ipsius edictum notum illud scripsit Augustinus cum Carthagine hiema- verint hæretici Donatislæ, manere leges contra errorem ret et epistola cxxi, n. 14, id est hieme ineunte, suum latas, quas jam nihil valere arbitrantur et jactant, vel exeunte: nam media hieme erat apud Hipponem Unde intelligas scribere ipsum sub finem an. 408 ex epistola xcvii, n. 3. Nisi forte media hjems tem- mox utpova contra hæreticos rescripta prodierunt: pus navigationi jam maxime adversum significat. inter quæ exstatlex ad ipsuin met Donatum die 24 no

Nonnihilnegotii nobis hoc loco exhibuit opinio viri vembris directa. Porro cum Donato sic pro exordio eruditi, qui hasce duas epistolas ad annum 399 revo- loquitur quasi ille proconsulatum Africæ recens cat, putans Publicolæ obitum, de quo veluti adhuc adierit. recentiin epistola xciv agitur, non posse in tempus

CI. Scripta circa idem tempus. anno 409 proximum remitti.Quoniam, uti argumen- Epistolæ centesimæ primæ ad Memorium perlator tatur, scriptor quidem vitæ Molaniæjunioris narrat fuit Possidius episcopus Calamensis, ex n. 1, qui proeam Piniano junctam fuisse anno ætatis 14 ; tunc pter ecclesiæ suæcausam adversus Paganos, utijam eamdem post Publicolæ patris suiobitum sæculo va- observavimus, in Italiam navigavit, aut exeuntean. ledixisse anno ætatis 20. Palladius autem in Hist. 408 aut potius ineunte 409, tum quia hoc anno die 27 Laus, cap. 118, tradit Melaniam seniorem, cum nep- martii Augustinum adhuc latebat utrumpam Possi. tem suam Melaniam nupsisse et velie sæculo renun- dius quidquam in flagitiosos impetrasset ex epist. tiare audisset, Romam ex Palæstina rediisse. Deni- civ, n. 1, tum quia xcv epistola, quam proficiscente que Melania senior creditur rediisse cum Ruffino vel recens profecto Possidio ad Paulinum dalam tempore Siricii papæ. Quapropter, uti vir eruditus diximus, hiemo dictata fuit.

CII. – Scripta circa idem tempus.

adversus vestrorum... improbitates quæramus publicas Epistola centesima secunda ad Deogratias, qui leges, et adversus ipsas leges armentur circumcellioliber est inscriptus ab Augustino, Sex questiones nes, quas eo ipso furore contemnant, quo in vos eas contra Paganos expositæ, nullum ætatis suæ charac- cum furerent excitarunt. Cuitam liquidæ auctoritati terem præfert. Huncei locum assignamus, quoniam frustra opponas Prætextatum Assuritanum, quem inter libros post annum 406 et ante annum 411 circiter annum 400 obiisse jam supra ad epistolam editos recensetur in lib. 2 Retract. c. 31.

Li observavimus, dici hic n. 5, nuper defunctum. CIII, CIV. – Scriptæ an. 409, sub mens, martium. Curm ibi longe æquius sit, particulam nuper sumere

Nectarii posteriorem epistolam, hic centesimam in ampliori significatu, quem scriptores interdum tertiam, die 27 martii recepit Augustinus, moxque ad quindecim et ad plures annos extendere nemo eidem centesimam quartam reddidit, ex n. 1, ubi a nescit, id quod inter disputandum tum præsertim Nectario inquirit cur sibi tam sero dat réscripta : faciunt, cum rem ignorari aut dissimulari ab adquippe qui epistolæ xci nonnisi post menses ferme versario nolunt. Venit etiam illud observandum n. octo respondeat. Porro suspicari pronum est, Necta- 18 : Ante istam legem, qua gaudetis vobis redditam rium post Stilichonis necem idcirco rescribendi cu- liberlatem, etc. Quod si forte ad Juliani rescriptum ram abjecisse, quod Ecclesiam in magnas perturba- non pertinet, ostendit scriptam epistolam sub tiones incidisse perspiceret, crederetque leges, quæ finem an. 409 post ipsius Honorii edictum, quo ejus causa vivo Stilichone datæ fuissent, jamjam, ut sancivit ut religionem quam quisque optaret, secrumor ferebat, prorsus abrogatas. Nunc vero ad pe- tari sineretur, de quo vide annotationem in hunc lotendam veniam flagitii civium suorum propterea

cum. Cæterum is rerum status, qui in epistola repræconvertisse animum, quod intellexisset novas pro sentatur, non patitur illam ultra medium circiter Ecclesia leges ab Imperatore emanasse, non modo annum 410 remitti

. Unde expungendum censemus in fineanni 408, sed etiam initio anni 409. Namexstat id quod legitur n. 19 : De isto Marcellino scribens, lexin hæc verba: Ne Donatistæ.. Judæi atque Gentiles.. Ecclesiæ colonum dicis : cum Marcellinus tribunus, arbitrentur legum ante adversum se datarum constitula qui hic laudatus videtur, nonnisi exeunte anno 410 tepuisse, noverint judices universi præceptis eorum fideli missus fuerit in Africam, collationis Carthaginendevotione parendum, etc. Quæ quidem lex in Cod. sis procurandæ causa; de qua tamen collatione nulTheod. lib. 16, tit. 5, 1. 46, recte subnotatur data hoc lus hic sermo est. Deprehenditur facile erratum,non anpo 409, die 15 januarii. At in Sirmundi appendice ex MSS. quidem exemplaribus, quæ præter Vaticapag. 45, data 18 Kal. febr. Honorio IX et Theodosio nus nulla suppetunt, sed ipso ex contextu, in quem V coss. id est an. 412. Male prorsus : quandoqui- licenerius incante retulitid quodio margine adnotadem Theodorum, cui lex præfecto prietorio inscri- raut legem imperitus visa epistola cxxxix ad Marbitur, Cæcilianus excepit, id munus adeptus non cellinum ejus Augustinus Donatum quemdam diaprocul ab ineunte anno 409.

conum rebaptistum Ecclesiæ colonum fuisse dicit. CV. – Scripta ineunte an. 409.

CIX, CX. Scriptæ forte versus an. 409. Sub hoc tempus epistolam centesimam quintam Duæ subsequuntur non ita determinatæ ætatis epiad Donalistas scriptam intelligimus,tum ex his ver- stolæ, scilicet centesima non Severi ad Augustinum bis 0.6 : Quid esl melius, proferre veras Imperatorum et centesima decima Augustini ad eumdem Severum jussiones pro unitate, an falsas indulgentias pro perver. non abbatem, qui titulus ab Erasmo et Lovaniensisilate ; quod vos fecistis, et mendacio vestro subito bus ipsi tribuebatur, sed episcopum;cum ipse Autotam Africam implestis? quæ aperte notant rumores gustinum,tunc certe episcopum, fratrem, Augustinus dolose ab ipsis post Stilichonis mortem de supe- vero ipsum consacerdotem appellet. Neque Severus riorum legum abrogatione jactatos ; tum ex istis ille, quem secum tam stricte conjunctum profitetur quæde Cæciliani causa loquens Augustinus ait n. 8: hic Augustinus,alius est a Milevitano antistite,de quo Erigite hoc a nobis, probemus vobis ; et si non proba- item ipse in epist. Lxxxiv ad Novatum, n. 1, scribit: cerimus, facite de nobis quidquid potueritis ; quibus Quandumlibet valeat germanitas tui sanguinis, non inpuit super ea re nondum collationem cum Dona- vincit amicitiæ vinculum, quo nobis invicem ego et fratistis habitam ; imo neque datum adhuc ab Impe- ter Severus inhæremus... Qui mecum tamen nunc vix ratore de habenda collatione rescriptum.

et interdum per exiguas chartulas loquitur. Porro SeCVI-CVII. Scriptæ fore an. 409.

verus obiit an. 426 ut patet ex epist. ccxji. VideEpistola centesima sexta scripta est ad Macrobium turque prædictam cix epistolam scripsisse perlecepiscopum, ordinatum nuper, juxta subsequentem

tis Confessionum libris, aliisque piis Augustini ejusdem temporis Maximi et Theodori ad Augusti- opusculis, in quibus voluptatem fructum que pluoum epistolam. Suffectus erat Macrobius in Pro- rimum se capere significat. culeiani locum apud Hipponem, uti ex epistola cen- CXI. Scripta exeunte an. 409, forle mense novemb. tesima septima ad Macrobium eumdem data intelli- In annum 409 apprime convenit, quæ in principio gitur. Etenim cum magno comitalu in eain urbem epistolæ centesimæ undecimæ ad Victorianum exiogressus, ex n. 14 ibi deinceps episcopum egit, primitur, tristissima illa facies universi orbis taneidem cum Augustino plebi eisdemque duas in par- tis cladibus afflicti, ut pene pars nulla terrarum estes distractis familiis pastorali cura in vigilans, ex set, ubi non talia, qualia Victorianus scripserat, D. 17 et 20. Estque dubio proculille ipse qui in Car- committerentur atque plangerentur. Addit Augus. thaginensi collatione 1, n. 201 nominatur Episcopus tinus, De Hispanis quoque tot provincii, quæ his malis Hipponensis. Porro Proculeianus nondum e vivis diu videbantur intactæ, coeperunt jam talia nuntiari, excesserat exeunte anno 403, quo tempore Augus- quod scilicet hoc eodem anno Vandali Hispanias octinus ex decreto synodi Carthaginensis eodem anno cupassent juxta Cassiodorum et Prosperum in die 25 augusti celebratæ, ipsum semel et iterum ad Chron. Imo et Alani et Suevi juxta Chron. Idatii, qui collationem citandum curavit, juxta epistolam eorum in Hispanias irruptionem ab aliis 28 septemLXXXVII, n. 7: quinetiaio ibi cum ejus mentionem bris, ab aliis 13 octobris notari testatur. Quapropter faciunt Hipponenses clerici jam progrediente 406 isthæc epistola data fuerit forte mense novembri. anno scripta epistola, de ipsius obitu nullum ver- Meminit quoque hic Augustinus necis monachis in bum habent. Quocirca nonnemo forte existimaverit Ægypti solitudine a barbaris illatæ. De hac eadem centesimam sextam, duasque proxime subjec- Sanctorum nece Cassiani extat Collatio sexta. tas epistolas non ante an. 406 exaratas. Nobis vero CXII. – Scripta exeunte an. 409 aut ineunte 410. id saltem constat, non anteriores esse legibus anno Epistola centesima duodecima ad Donatum jam 403 in Donatistas promulgatis, quæ leges monstran- exproconsulem scripta est, ac paulo postquam ille tur in hac cvi epist., n. 14, his verbis : Persecutionem curis publicis expeditus fuisset, uti ex n. 1 intelligitur non solum postea vobiscum, id est posteaquam ad vos Quonamautem die vel mense proconsulatum Africæ redierunt, sed prius et a vobis pertulerunt Maximia- posuerit Dopatus,haud a nobis comperiri potuit, nisi nistæ. El apertius n. 18 : Fugitur unitas, ut nos quod accidisse ante 25 junii an. 410, ex lege ad Ma

[ocr errors]

crobium Africæ proconsulem eo die data dicimus. ma et direpta Italia transire in Siciliam moliebaCXIII-CXVI. – Scriptæ circa hoc tempus, sive non tur juxta Orosium in lib. 7, c. 43, inde ad subigenante 409 nec post 423.

dam Africam navigaturus juxta Jornandem in lib. Quatuor proxime subsequentes epistolæ, ad Cres- de Geticis rebus. conium, ad Florentinum, ad Fortunatum, ad Genero- CXXIII. – Scripta forle sub finem an. 410. sum, super eadem causa, conscriptæ, neque ante Centesima vigesima tertia Hieronymi lota est æni. annum 409, neque post 423, collocandæ fuerunt.

gmatica, qua in explicanda cum in diversa ferantur Quippe in iis Augustinus adducit legem de exhiben- auctores, non facile dixeris quinam ejus mentem dis vel transmittendis reis ab Honorio latam die consequantur,an qui prima verba de condemnatis 21 januarii an. 409, quæ in cod. Theod. I. 9, tit. 2, Palæstina Pelagianis intelligunt, an potius qui 1.6, sic habet : Si quos præcepto judicum præmisso totam epistolam sive de capta Urbe,sive de Origenisinscriptionis vinculo eos adminiculum curiæ proprie tis interpretantur. Vide Not. in eamd. epistolam dirigere jussum suerit ; municipalibus aclis interro- et quod observamus infra ad epist. cxcv. gentur, an velinl juxta præceptum triumphalis patris nostri triginta diebus sibi concessis sub moderata et di

EPISTOLÆ TERTIÆ CLASSIS, ligenti custodia propter ordinationem dornus propriæ, Quas Augustinus a tempore collationis habitæ cum parandosque sibi sumptus, in civitate residere. Quod si Donalistis Carthagine, et Pelagianæ hæreseos in Afriferi voluerint, hoc genus beneficii cupientibus non ne- cam invectæ, ad obitum usque suum scripsit, id est getur. Ipsissima, ut perspicis, verba in prædictis ab anno Christi 411 ad 430. epistolis relata, ut minime durium sit quin hanc ipsam legem jam tum vidisset Augustinus. Quippe

CXXIV-CXXVI. Scripla circa ineuntem an. 411. cum lex super eadem re a Theodosio edita an. 380,

Centesima vigesima quarta ad Albinam, Piniaverbis constet longe diversis in Cod. Theod. ibid.

num, et Melaniam, hieme scripta est, haud multo leg. 2. Innuit etiam Augustinus illius se legem

post eorum adventum in Africam,quo nonnisi sub obtendere, qui tunc temporis imperium administra

finem anni 410 trajecerunt, scilicet ex Sicilia, ut bat, quando eam constanter appellat Imperatoris

refert scriptor vitæ Melaniæ junioris. In ista enim legem, id est Honorii, qui an. 423, die 15 augu

insula moratos illos fuisse isto eodem anno, pro. sti decessit.

dit Ruffinus in epistola ad Ursacium. Vide Noi. in CXVII-CXVIII. – Scriptæ forlean. 410 aut ineunte 411.

hanc cxxiv epistolam. Paucis quoque apud ThaEpistola centesima decima septima, Dioscori, et

gastem transactis diebus, ut credere pronum est, centesima decima octava, Augustini ad Dioscorum,

cum Hipponem visendi Augustini causa esse conquæ canescente jam dugustino scriptæ sunt, uti

tulissent Pinianus et Melania, contigit ea res,de qua rescribens de seipse n. 9, testari videtur, vix repo.

in duabus proxime sequentibus epistolis tractatur: ni possunt citius anno Christi 410, quo Augustinus

quas idcirco ad initiuin anni 411 revocamus. annum ætatis 56 agebat. Neque vero serius ineunte

CXXVII. — Scripta forte an. 411. 411, quoniam n. 12, ubi Discorum de pernoscen: Circiter annum 411 prodiit Epistola centesima dis hæreticorum tunc temporis Ecclesiæ fidem vigesima septima ad Armentarium et Paulinam, uti impugnantium erroribus potius quam de sopiti olim probe ex illis infertur verbis n. 1 : Nisi forte adhuc veterum philosophorum dissidiis recoquendis ad- mundus amandus est, tanta rerum labe contritus, ut monet, recensens Donatistas, Maximianenses, Ma- etiam speciem seductionis amiserit ; et istis n. 4, Modo nichæos ex Africa, tum Arianos, Eunomianos, etc., cum ipsa Roma, domicilium clarissimi imperii, barex Oriente, non facit ullam de Pelagianis mentio- barico vastaretur incursu. nem ; in quos tamen ante anni 411 finem celebrata CXXVII. Scripta an. 411 paulo ante 1 diem junii. fuit synodus apud Carthaginem. Itaque Aly pius a Edicto Marcellini secundo, quo ille proposuit jam Dioscoro sener dicitur ætatis nomine,non primatus; præsentibus a pud Carthaginem utriusque partis episcocum hanc dignitatem in Numidia nonnisi sub ex- pis, inquit Augustinus in Brevic. collat. die 1, c. 3, trenios Augustini annos sit consecutus.

qui locus et qui modus collationis futurus esset ; admoCXIX, CXX. Scriptæ forte circa idem tempus. nens ut ei pars utraque rescriberet utrum placerent

In villam se receperat Augustinus, cum ipsi data quæ Edicto comprehendit, responsum est a Catholicis est epistola centesima decima nona, Consentii, ut epistola hic centesima vigesima octava. Quod resibi dicitur n. 1. Huc porro si quis spectare velit quod criptum a duobus tantummodo primatibus nomine idem sanctus ad Dioscorum, n. 34, scribit,seipsum cæterorum episcoporum subsignatum reperitur, post ægritudinem aliquantum ab Hippone removis- ab Aurelio videlicet Carthaginensi et a Silvano jam se, nihil repugnabimus. Id solum observamus epis. Numidiæ primate : attamen in frequentissimo contolam centesimam vigesimam ad Consentium res- ventu episcoporum pene trecentorum confectum criptam fuisse circiter hoc tempus. Quippe Augusti- fuisse, prodit Augustinus in lib. de Gestis cum Emenus,uti n.13 significat,multa jam tum ad quæstionem rito. Unde colligitur pertinere ad dies elapsos proxide Trinitate pertinentia litteris mandaverat : porro me ante Carthaginensem collationem, haberi cepopus de Trinitate, quod in Epist.clxxiv, a se juve- tam i die Jupii an. 411. ne inchoatum, a sene editum dicit, elaborabat ab CXXIX. – Scripta paulo post superiorem. anno prope 400,licet non ante annum 416 absolverit. Ejusdem temporis est epistola centesima vigesima CXXI. – Scripta circa an. 410.

nona,qua nimirum episcopi Catholici occurrendum Paulini epistolam hic ordine centesimam vigesi- putarunt rescripto,seu Notoriæ, ut vocant, Donatis. mamprimam,esse apparet et aliquanto posteriorem tarum, qui pro suis partibus Marcellino respondexcv sub finem anni408 scripta ; cum istius sibijam da- bant, non sibi placere quod in Edicto suo propotæ aliud exemplum hic n. 14 sibi transmitti petat: et suerat, ut ad collationis locum hi soli ex episcopis aliquanto priorem cxLix scripta circiter annum 414, convenirent, quos ad ipsam causam peragendam cm hancinter et illam aliquot ultro citroque Episto- cæteri delegissent; petentes ut omnes potius qui læ, atque in iis Augustini responsio ad quæstiones Carthaginem venerant, adesse permitteret, ex hic a Paulino propositas, emanaverint, quæ tamen Brevic. collat. die. 1, c. 4. omnes interciderunt. Confer epistolam cxLix, n. 1.

CXXX. – Scripta versus an. 412.
CXXIL. – Scripta circa idem tempus.

Epistola centesima trigesima ad Probam data est Epistola centesima vigesima secunda, qua suos aliquanto tempore post ipsius in Africam advenHipponenses ob ingruentium malorum metum in tum, et habito jam aliquoties abipsa colloquio cum eleemosynorum erogatione refrigescentes inflammat Augustino, ut ex n. 1 prespicitur. Porro Probam Augustinus, refertur a Baronio ad finem anni 409, cum Juliana et Demetriade nepte se recepit in Afrieo quod tempori huic quo interitus Romani time- cam mox ut barbarorum manus, in quas capta Urbatur imperii, valde congruat. Verum non minus be inciderat, effugere licuit : de quo legenda est quadrat in finem anni 410, quo Alaricus capta Ro- Hieronymi epist. viii ad Demetriadem. Quocirca potest Augustini prior ad ipsam epistola collocari an

CXLII. Scripta circa idem tempus. no 411, aut anno 412, certe non multo serius, tum Proxime adjungi curavimus epistolam Saturnino quia n. 30, ubi ipsius purus Julianæ viduæ memi- el Eufrati aliisque clericis ex Donatistarum schisnit, viduas virginesque sub cura Probæ cons- mate ad Ecclesiam conversis inscriptam : quoniam titutas ad studium orationis exhortans, nullum ver- n. 3 quædam de convictis in Cartbaginensi collabum habet de Demetriade, quam proculdubio lau- tione Donatistarum episcopis dicuntur sub iisdem dasset hoc loco, si illa jam virginitatem professa verbis, quæ in epistola cxli, n. 4 et 6, legere est. fuisset ; quod ipsa anno 413 præstitit ; tum etiam Præterea circiter finem admonet Augustinus oranquia hanc epistolam commemorat in fine libri de dum pro illis, qui adhuc schismati inhærent, quo Bono Viduitatis, quem Demetriade virginitatis ins- in eis sanetur carnalis animi infirmitas ex diuturna titutum recens amplexa conscripsit, juxta illud consuetudine contracta: unde intelligas ipsum aliibidem c. 19, quæ modo cæpit.

quanto post collationem Carthaginensem scribere. CXXXI. -- Scripta circa idem tempus.

CXLIII. – Scripta circa finem an. 412. Centssima trigesima prima ad eamdem Probam scri- Prodiit epistola centesima quadragesima tertia pla remitti non potest in longum tempus. Jam tum ad Marcellinum circiter finem anni 412, quo probe enim, sive anno 413, grandieva erai Proba el ad colligitur ex n. 12, ubi quidpiam de virginitate senectam provecta, ut patet ex lib. de Bono Vidui- S. Mariæ Deiparæ a se in epistola CXXXVII scriptum, latis, cap. 19 et 23.

neutiquam propterea quod res mira et singularis CXXXII. – Scripta circa ineuntem an. 412. sit, fide indignum esse observat Augustinus. Adde Centesima trigesima secunda ad Volusianum non- quod hic n. i respondet Marcellipi litteris acceptis pullo tempore prior est, epistolis cxxxv et CXXXVI, per Bonifacium episcopum, qui Bonifacius apud quæ sub ineuntem annum 412 conscriptæ fueruot. Marcellinum egit eo tempore,quo data fuit epistola

CXXXIII. Scripta circa idem tempus. CXXIV, utibin. 2 indicatur : postqueinde revertens Cum Donatistas post Collationem Carthaginensem prædictas littera secum attulisse creditur. contumaces plecti vellet Honorius Imperator, sanci

CXLIV. Scripta circa hoc tempus. vissetque in eos legem die 30 januarii an. 412, quæ Centesimam quadragesimam quartem ad Cirtenexstat in codice Theod. lib. 17, tit. 5, 1.52,tum vero ses a Donatistarum factione ad catholicam unitatem illi insurgere vehementius in Catholicos,et ferocius con versos datam circiter idem tempus arbitramur: sævire creperunt. Audito autem corum quosdam tum quia vi veritatis evicta dicitur eorum contumajudicibus exbibitos, simulque de homicidio in Res. cia, qua eidem veritati manifestissimæ et quodamtitutum presbyterum patrato, deque Innocentii, al- modo publicæ ; id est re jam ante per Carthaginenterius catholici presbyteri cæde,de oculo ipsius ef- sem collationem ad liquidum perducta, resistefoso digitoque præciso fuisse convictos, scripsit Au- bant : tum quia bic sedulo monet S. Doctor, ut gustinus epistolam centesimam trigesimam tertiam suam illi conversionem divino operi tribuant, non ad Marcellinum Tribunum,enixe rogans ne iis mortis

humano : quasi adversus alium detectum nuper in pæna infligeretur. Quapropter visum est istam Africa Pelagianum errorem communiri eosdem epistolam paulo post initium anni 412 collocare. oporteat. Confer hujusce epistolæ initium cum fine CXXXIV. - Scripta cum superiore.

epistolæ cxLI.

CXLV. Eodem tempore atque super eadem re data est

Scripta circa an. 412 aut 413. centesima trigesima quarta ad Apringium judicem,

In epistola centesima quadragesima quinta ad

Anastasium commonstrat Augustinus haudquaqui Marcellini frater fuit, ex n. 2, et tum proconsulatum gessit ex superiore epistola n. 3.

quam per legem, sed per gratiam, neque omnino

servili timore, sed tantummodo libera charitate CXXXV-CXXXVIII. Scriptæ sub initium an. 412.

impleri justitiam : idque argumenti tractare se diQuatuor subsequentes epistolæ,scilicet centesima trigesima quinta Volusiani, centesima trigesima

cit n. 8, propter quosdam qui nimium arrogant husesta Macellini ad Augustinum,centesima trigesima plendam sibi posse sufficere : ubi parcit adhuc hære

manæ voluntati, quam lege dala putant ad eam imseptima Augustini ad Volusianum, et centesima tri

ticorum istorum nomini, quos nonnisi post comgesima octava ad Marcellinum, haud multo tempo

pertain eorum pertinaciam exagitare decreverat. re præcesserunt epistolam cxxxix, in qua, n. 3, is

Ést igitur collocanda epistola circiter annum 413. tas duas a se recens datas Augustinus memorat.

CXLVI. Scripta circa an. 413.
CXXXIX. Scripta an. 412.

Ad eumdem annum 413 revocatur epistola centeEpistola centesima trigesima nona ad Marcellinum

sima quadragesima sexta, quam Pelagio scripsit paulo posterior est epistolis cxxxm et cxxxiv, de

Augustinus, cum jam bæresim illius non quidem quibus Augustinus híc n. 2 : Si Proconsul, inquit,

er scriptis a Pelagio editis, sed sparso rumore ac vel simul ambo in illos estis sententiam prolaturi, et sermone intellexisset, uti testatur in lib. de Gestis forte ille persistit velle gladio vindicare, quanquam sit Pelagii, c. 26. Jam enim audieram, inquit, contra Christianus, et quantum advertere potuimus, non sit

gratiam, qua justificamur, quando hinc aliqua commead hæc cruciamenta proclivis ; tamen si necesse fuerit, moratio fieret, aperta eum contentione conari. etiam Gestis jubete allegari Epistolas meas, quas de hac

CXLVII, CXLVIN. Scriptæ videntur an. 413. re singulas vobis mittendas putavi.

Librum de videndo Deo ad Paulinam, et CommoCXL. — Scripta post superiorem.

nitorium ad Fortunatianum Siccensem super eodem Ætatem centesimæ quadragesimæ epistolæ ad argumento conscriptum, quæ hic sunt epistolæ cenHonoratum, qui liber est' de Gratia novi Testamenti

tesima quadragesima septima et centesima quadrainscriplus, habemus cum ex lib. ? Retract. c. 36, gesima octava, recenset Augustinus in Retractatioubi Augustinus fidem facit quæstiones illas, qui- nibus proximo loco post eos libros, quos anno 412 bus enodandis incumbit in hacce epistola, ad se aut 413 elaboravit. Enimvero Fortunatianus qui eo tempore quo contra Donatistas vehementer exerce- Siccensem ecclesiam anno 411 ex Carthaginensi colbatur, et contra Pelagianos exerceri jam coeperal ,mis- latione regebat, habuit Urbanum successorem circi. sas fuisse ; tum etiam ex superiore epistola cxxxix, ter annum 413, quandoquidem hic ipse Episcopus in qua S. Doctor, n. 3 dicit : Nunc in manibus ha

Romam inter susceperat,indeque jam redierat anno beo librum ad Honoratum nostrum de quæstionibus 415, ex fragmento i tomi 10. quibusdam quinque, quas mihi proposuit, et per litteras

CXLIX. – Scripta sub an. 414. inlimarit : cui non continuo respondere vides quam mi. Vix ante annum 414 collocari possit epistola cennime oporteat.

tesima quadragesima nona ad Paulinum : tum quia CXLI. — Scripta 14 junii an. 412.

hanc inter et cxxi epistolam anno 410 rescriptam a Epistola centesima quadragesima prima Concilii Paulino, cujus quæstionibus iterato solutionem Zeriensis ad Donatistas, diem et Consulem adscrip- adhibet Augustinus,missæ sunt ultro citroqueepistam babet.

tolæ aliquot quæ exciderunt ex n. 2, tum etiam quia hic u. 32 fit mentio Urbani Siccensis episcopi, qui 412 scriptæ, conficitur has omnes epistolas, de si idem est ac Urbanus presbyter in epistola cxliii, quibus dicimus, prodiisse sub hoc tempus ; videnn. 1, commemoratus, nondum episcopalem digni- turque dictatæ paulo ante clxix ad eumdem Evotatem anno 412 in finem inclinanie consecutus fue- dium, quæ est exeuntis anni 415. rat. Vix etiam possit serius reponi. Quippe Peregri- CLXV. -- Scripta non multo post an. 410. nus diaconus, qui Urbano ad sarcinam episcopatus Centesima sexagesima quinta Hieronymi est, ad subeundam pergente cum eo simul profectus fue- Marcellinum Tribunum in Africa agentem transral, nondum remeaverat Hipponem, cum hancce missa, ex. n. 1. Egit vero Marcellinus in ea regione epistolam dictaret Augustinus, uti in fine testatur. tres circiter annos a 110 ad 413, quo anno mense

CL. – Scripta circa e.ceuntem an. 413. septembri hæreticorum dolis occisus in Martyrum Centesima quinquagesima ad Probam et Julianum numerum migravit. Vide Not. iu hanc epist. scripta est occasione consecrationis filiæ earum CLXVI. – Scripta an. 415 verno tempore. Demetriadis, quæ audita Augustini exhortatione Centesima sexagesima sexta ad Hieronymum ocad mundi contemptum incensa fuerat, et virginem casione Orosii presbyteri in Palæstinam anno 415, professa. Tametsi vero Demetrias jam tum audivis- sub vernum tempus navigantis dictata est ex. n. 2. set ipsum Carthagine, cum eo collationis cum Do- CLXVII. – Scripta simul cum superiore. natistis habendæ causa se contulit Augustinus,non Alteram quoque hic centesiinam sexagesimam videtur tamen velum suscepisse ante annum 413. septimam simul ipsi perferendam accepit Orosius. Quippe cum Hieronymus epistolam viji ad Deme- Eodem enim tempore cum superiore scriptam triadem super eadem consecratione (quam quidem fuisse indicat non modo Augustinus hacce epistola ubique velocissime fama celeberrima prædicavit, ut hic Augustinus n. 1 dicit) nonnisi hoc anno, aut,

CLxvii, n. 1, et clxix, cap. 4, n. 13, et lib. 2 Re

tract. c. 45, sed etiam Hieronymus rescripto suo, quod longe verisimilius est, insequente scripserit. quæ est epistola hic cLxxII, n. 1. Quo fit ut hancce Augustini epistolam ad finem anni 413 aut ad subsequentis exordium pertinere

CLXVIII. – Scripta forte an. 415.

Timasii et Jacobi est centesima sexagesima octava judicemus. CLI. Scripta exeunte an. 413, aut ineunte 414.

epistola, qua gratiarum actionem Augustino exhiDe S. Marcellini cæde serinonem in epistola cen

bent pro libro de Natura et Gratia ; quem librum

anno 415 editum esse nulli dubitainus. tesima quinquagesima prima ad Cæcilianum habe

CLXIX. ri ostenditur in notis ad eamdem epistolam : un

- Scripta exeunte an. 415.

Ad Evodium centesimam sexagesimam nonam de facile intelligas datam fuisse circiter exeuntem

epistolam dedit Augustinus post perfectum librum annum 413. CLII-CLV. Scriptæ circa an. 414.

de Natura et Gratia, eodemque anno quo librum Quatuor subsequentium epistolarum tempus hac

quartum el quintum de Civitate Dei, duasque ad ratione constituimus. Macedonius in centesima quin

Hieronymum epistolas clxvi et clxvii dictaverat, quagesima secunda, n. 3, dicit se nondum recepisse

uti profitetur ipse hic n. 1 et 13.

CLXX, CLXXI. – Scriptæ forte an. 415. quæ ipsi Augustinus de suis scriptis promiserat,

Centesima septuagesima ad Maximum et centerogatque ut ea demum transmittat. Tum in epistola centesima quinquagesima quarta Augustino re

sima septuagesima prima ad Peregrinum eodem nuntiat se receptos ab ipso libros perlegisse. Hos

tempore datæ fuerunt; non ante annum 415: siquiautem libros nemo qui Augustini rescriptum, id

dem Peregrinus episcopus, quo tam familiariter

utuntur hic dugustinus et Alypius, videtur fuisse est epistolam hic centesimam quinquagesimam

idem cum illo Peregrino, qui diaconatus munere quinlam n. 2 inspexerit, non intelliget esse illos

fungebatur adhuc anno 412, ex epistola cxxxix, et ipsos tres priores operis de Civilate Dei, qui anno 413 prodierunt, el quibus quartum et quintum li

cxLix, imo post annum 413, ex epistola cxlix, n. 34. brum addidit Augustinus an. 415 juxta epistolam

CLXXII. - Scripta ineunte an. 416.

Hieronymi epistola hic centesima septuagesima CLXIX, n. 1. CLVI, CLVII. – Scriptie an. 414.

secunda reddita putatur Augustino per Orosium Epistolas centesimam quinquagesimam sextam

redeuntem ex Palæstina in Africam anno 416, sub Hilarii Syracusani, et centesimam quinquagesimam

vernum tempus. septimam Augustini ad eumdem Hilarium scriptas

CLXXII. – Scripta circa hoc tempus. anno 414 colliges ex nota nostroin epist. 157. Saltem

Centesima septuagesima tertia ad Donatum preshaudquaquam putabis Baronio ad annum 411 eas byterum aliquanto tempore posterior est Cartharevocanti assentiendum : quando Augustinus hic

ginensi collatione, de cujus Actis ibi sermonem han. 22 multa jam de quæstionibus contra Pelagia

bet Augustinus n. 7; posterior etiam legibus ab nos ab Hilario propositis, testatur se dixisse in

Honorio postmodum datis in Donatistas ; haudaliis suis opusculis et ecclesiasticis sermonibus. quaquam enim donatus ille per vim comprehensus CLVIII-CLXIV. – Scriptæ sub an. 414.

ad Ecclesiam sic adduceretur, quomodo hic n. 1 Quod ad Evodii litteras Augustinique ad ipsum re

refertur, si legum imperialium auctoritas non inscripta attinet, ea præpostere admodum fuerunt in

tercessisset. Quo autem anno id contigerit, an stahacienus editis ordinata. Constai enim centesimam

tim post leges andita Marcellini cæde rescriptas in quinquagesimam octavam Evodii, quæ olim ordine

schismaticos, an posteaquam Dulcilius Tribunus cclvii fuit, occasionem dedisse centesimæ quinqua- legum imperialium exsecutor in Africam venit, gesimæ nonæ, quæ fuitcad Evodium;tum hanc scri- incertum est. ptain fuisse pauco tempore ante centesimam sexage

CLXXIV. - Scripta circa hoc tempus. simam secundam, qua Augustinus Evodianis cente- Centesima septuagesima quarta ad Aurelium non simæ sexagesimæ et centesime sexagesimæ primæ citius anno 416 reponi potest, cum in libro 13 de respondens n. 3, testatur se nuperrime epistolam Trinitale,quod opus num eris omnibus suis absoluillam clix rescripsisse. Mox vero subsecuta est epi

tum hic Aurelio transmittitur, mentio fiat libri 12 de stola centesima sexagesima tertia ab Evodio ante scri- Civitate Dei, qui non ante annum 416 perfectus fuit. pta quam clxu recepisset. Quippe superiorum

CLXXV. Scripta an. 416. epistolarum suarum quæstiones iterato proponit Concilii Carthaginensis ad lnnocentium epistola, Evodius adjungeas alias duas. Unde Augustinus hic hicordine centesima septuagesima quinta, refertur duabus discussis in epistola centesima sexagesima in annum 416, primum quia Orosius Presbyter, qui quarta, n. 22, monet se ad questiones illas antehac Africanis patribus synodum de more agentibus scrimissas, excepta quæ de Dei visione per corpus pro- bendæ hujusce epistolæ occasionem, /erotis videliponebatur, responsum dedisse. Jam vero cum in cet et Lazari in Pelagium litteras protulit, rediit ex epistolis cixi et clxu quæstio versetur de senten- Palæstina hoc ipso anno verna tempestate. Tum tia quadam epistolæ cxxxvii, ad Volusianum an. quia rescriptum lonocentii ad eumdem synodum

« PredošláPokračovať »