tos, quasi in aliqua parte major sit, in aliqua mi- ret; quasi ille dixisset mentem illam ordinatricem nor, sed lotum ubique esse præsentem, sicut veri. et moderatricem rerum omnium habere sensum, tatem cujus nemo sobrie dicit partem esse in isto qualem habet anima per corpus. Nam manifestum loco, et partem in illo, quoniam veritas utique Deus est totam sentire animam, cum per corpus aliquid est; nequaquam eum movebit quod de infinito sentit : nam totam utique non latet, quidquid illud aere sensit, quicumque sensit quod ipse Deus esset. est quod sentitur. Ad hoc autem dixit lotam natuQuid ad illum, si nesciat quam dicant isti corporis ram sentire, ut illi quasi auferret quod ait mentem formam ; eam quippe dicunt quæ undique finita infinitam. Quomodo enim tota sentit, si infinita sit : et utrum refellendi causa tanquam Academi- est ? Sensus enim corporis ab aliquo loco incipit, cus, Anaximeni Cicero objecerit formam et pulchri- nec percurrit totum, nisi ad cujus finem pervenetudinem Deum habere oportere (a), quasi corpo- rit; quod in infinito dici non potest. Sed neque ille ream speciem cogitans, quia ille corporeum Deum de sensu corporis aliquid dixerat. Et aliter dicitur esse dixerat, aer enim corpus est; an ipse sentiebat totum quod incorporeum est, quia sine finibụs locoesse formam, et pulchritudinem incorpoream veri- rum intelligitur, ut et totum et infinitum dici postati,qua ipse animusinformatur,et per quam omnia sif : totum propter integritatem ; infinitum, quia sapientis facta pulchra esse judicamus, ut non tan- locorum finibus non ambitur. tum refellendi gratia, sed etiam verissime dixerit 25. Deinde, inquit, si mentem ipsam quasi animal quod Deum pulcherrima specie deceat esse, quia aliquod esse voluit, erit aliquid interius ex quo nihil est pulchrius ipsa intelligibili atque incom- illud animal nominetur ; ut mens ista quasi cormutabili veritate ? Quod autem ait ille gigni aerem, pus sit, et habeat intus animam unde animal imquem tamen Deum esse censebat, nullo movet pelletur. Viile quemadmodum corporali consuetuhunc virum qui intelligit, non sicut aer gignitur, dine loquitur, quomodo solent videri animalia, id est aliqua causa ut sit efficitur, cum omnino Deus propter sensum crassum, ut opinor, eorum contra non sit, ita genitum esse Verbum Dei, Deum apud quos disserit : et tamen dixit rem quæ illos, si eviDeum, sed longe alio modo, quem nemo, nisi cui gilare possent, salis admoneret, omne quod sicut ipse Deus inspirarit, intelligit. Illum autem etiam corpus vivum animo occurrit, magis animam hain ipsis corporalibus desi pere quis non videat, bere et esse animal, quam animam esse cogitari cum aerem gigni dicat, et Deum velit; eum autem oportere. Hoc est enim quod ait : Erit aliquid intea quo aer gignitur, non enim a nullo gigni potest, rius, ex quo illud animal nominetur. Sed adjunnon dicat Deum ? Cum autem dicitur aer esse sem- git : Quid autem interius menle ? Non ergo potest per in motu, nequaquam conturbabit hominem, mens habere interiorem animam ut sit animal, ut propterea illum Deum putet, qui novit omnis quia ipsa est interior. Ergo corpus habeat extriacorporis motum inferiorem esse quam est motus secus, cui sit interior, ut sit animal. Hoc est enim animi; motum autem animi longe pigriorem, quam quod ait, Cingitur igitur corpore externo ; quasi est motus summæ atque incommutabilis Sapientiæ. Anaxagoras dixerit, nisi animalis alicujus esset,

24. Item Anaxagoras, sive quilibet, si mentem mentem esse non posse. Si mentem ipsam sumdicit ipsam veritatem atque sapientiam, quid mihi mam sapientiam esse sentiebat, quæ nullius quasi est de verbo cum homine contendere ? Manifes. animantis propria est, quia omnibus animis se frui tum est enim omnium rerum descriptionem et mo- valentibus veritas communiter præsto est. Et ideo dum ab illa fieri, eamque non incongrue dici ipfi- vide quam urbane concludat: Quod quoniam non nitam, non per spatia locorum, sed per potentiam, placei, inquit, hoc est non placet Anaxagoræ, ut quæ cogitatione humana comprehendi non potest; illa mens, quam dicit Deum, cingatur corpore ex. neque quod informe aliquid sit ipsa sapientia, hoc terno, quo animal esse possit, aperta simplexque enim corporum est, ut quæcumque infinita fuerint, mens nulla re adjuncta qua sentire possit, id est sint et informia. Cicero autem studio refellendi, nullo corpore adjuncto per quod sentire possit, quantum videtur, propter adversarios corporaliter fugere intelligentiæ nostræ vim et notionem videsentientes negat infinito aliquid jungi posse, quia tur (Cicero, l. 1 de Nat. Deorum). ex ea parte qua quidquam adjungitur, necesse 26. Nihil verius quam fugere hoc vim et notioesse in corporibus aliquem finem. Ideo ait non nem intelligentiæ Stoicorum et Epicureorum, qui eum vidisse, neque motum sensui junctum et con- nisi corporalia cogitare non possunt. Quod autem tinentem, id est continua copulatione adhærentem, ait, nostræ, humanæ intelligi voluit ; et bene non infinito, id est infinitæ rei, ullum esse posse, quasi ait, Fugit ; sed, Fugere videlur. Hoc enim illis vide corporibus ageret, quibus nihil jungi nisi per detur, nemined hoc posse intelligere, et ideo nihil fines locorum potest. Sic autem addidit : Neque tale esse arbitrantur : sed quorumdam intelligensensum omnino, quo non tota natura pulsa senti. tiam, quantum homini datum est, non fugit esse 1 Vatic. duo : Nisi Deus et cui ipse inspirarit.

apertam simplicemque sapientiam atque veritatem, (a) Verba Ciceronis quæ hic versantur, isthæc sunt: < Post, Anaximenes aēra Deum statuit, eumque gigni,

quæ nullius animantis sit propria, sed quia commil« esseque immensum, et infinitum, et semper 'in motu :

niter oinnis, quæ id potest anima, sapiens et verax « quasi aut aer sine ulla forma Deus esse possit, cum efficitur. Quam si sensit esse Anaxoras, eainque « præsertim Deum non modo aliqua, sed pulcherrima < specie esse deceat ; aut non omne quod ortum sit,

Deum esset vidit, mentemque appellavit, non so« mortalitas consequatur » Lib. 1 de Nat. Deorum. lum nonien Anaxagoræ, quod propter litteratam vetustatem, ownes, ut militariter loquar, littterio- leant vel nocere. Epicurus vero neque aliquid in nes ' libenter sufflant, nos doctos et sapientes non principiis rerum ponit præter atomos, id est corfacit, sed ne ipsa quidem ejus cognitio, qua id puscula quædam tam minuta, ut jam dividi nequeverum esse cognovit. Nou enim mihi propterea ve- ant, neque sentiri, aut visu, aut tactu possint ; ritas chara esse debet, quia non latuit Anaxago- quorum corpusculorum concursu fortuito, et munram, sed quia veritas est, etiamsi nullus eam co- dos innumerabiles, et animantia, et ipsas animas gnovisset illorum.

fieri dicit, et deos quos humana forma non in ali27. Si igitur nec ejus hominis qui verum forsi- quo mundo, sed extra mundos, atque inter mundos tan vidit, cognitio nos inflare debet, ut ea quasi constituit : et non vult omnino aliquid præter cordocti esse videamur sed nec ? ipsius veri solida pora cogitare ; quæ tamen ut cogitet, imagines res, qua vere docti esse possumus ; quanto minus dicit ab ipsis rebus quas atomis formari putat, eorum hominum qui falsa senserunt, nomina et defluere,atque in animum introire subtiliores quam dogmata nostram possunt adjuvare doctrinam, et sunt illæ imagines quæ ad oculos veniunt. Nam et lalentia cognita facere? cum si homines simus, ma

videndi causam hanc esse dicit, ingentes quasdam gis nos contristari deceat tot et tam nobilitatorum imagines, ita ut universum mundum complectanhominum erroribus, sieos audire contigerit, quam tur extrinsecus. Intelligis autem jam, ut arbitror, hæc propterea studiose quærere, ut inter eos qui quas isti opinentur imagines. illa nesciunt, jactatione inanissima ventilemur. 29. Miror non admonuisse Democritum vel hoc Quanto enim melius ne audissem quidem nomen ipso falsa esse quæ dicit, quia venientes tam maDemocriti, quam cum dolore cogitarem, nescio gnæ imagines in tam brevem animum nostrum, quem suis temporibus magnum putatum, quideos si corporeus, ut illi volunt, tam parvo corpore inesse arbitraretur imagines, quæ de solidis corpo- cluditur, totæ illum tangere non possunt. A magno ribus fluerent, solidæque ipsæ non essent, easque enim corpore cum paryum corpus attingitur, a toto hac atque hac motu proprio circumeundo atque simulnullo pacto potest : quomodo igitur totæ simul illabendo in animos hominum facere ut vis divina attingi cogitantur, si in tantum cogitantur, in quan. cogitetur; cum profecto illud corpus, unde imago tum venientes atque intrantes animum attingunt, flueret quanto solidius est, tanto præstantius quo- quæ nec totæ intrare possunt per tam parvum corque esse judicetur ? Ideoque fluctuavit ejus, sicut pus, nec totæ tam parvum animum attingere ? Me. isti dicunt, nutavitque sententia, ut aliquando na- mento me secundum illos hæc dicere ; non enim turam quamdam de qua fluerent imagines Deum ego talem animum sentio :aut si incorporeum Deesse diceret, qui tamen cogitari non posset, nisi

mocritus animum existimat, Epicurus quidem solus per eas imagines quas fundit ac emittit, id est quæ ista ratione urgeri potest ; sed etiam ille quare non de illa natura, quam nescio quam corpoream et

vidit, non opus esse nec fieri posse ut incorporeus sempiternam, ac etiam per hoc divinam putat, animus adventu atque contractu corporearum imaquasi vaporis similitudine ' continua velut emana- ginum cogitet ? ? De visu certe oculorum ambo tione ferrentur, et venirent atque intrarent in ani. puriter redarguuntur; tam enim breves oculos,lam nos nostros, ut Deum vel deos cogitare possemus. grandia imaginum corpora tota attingere nullo Nullam enim aliam causam cujuslibet cogitationis

modo possunt. nostræ opinantur isti, nisi cum ab his corporibus

30. Cum autem quæritur ab eis quare una imago quæ cogitamus, veniunt atque intrant imagines videatur corporis alicujus, a quo innumerabiliter in animos nostros : quasi non multa ac prope innu

imagines fluunt; respondent, eo ipso quo frequenmerabilia cogitentur incorporaliter atque intelligi

ter fluuntet transeunt imagines, quasi quadam eabiliter ab eis qui talia cogitare noverunt, sicut ipsa rum constipatione et densitate fieri ut ex multis sapientia et veritas. Quam si isti non cogitant, mi- una videatur. Quam vanitatem Cicero ita refellit, ror quomodo de illa ut cumque disputent: siautem ut eo ipso neget æternum deum eorum posse cocogitant, vellem mihi dicerent, vel de quo corpore,

gitari, quo innumerabiliter fluentibus et labentibus vel qualis in eorum animos veniat imago veritatis. imaginibus cogitatur. Et quoniaminnumerabilitate

28. Quanquam Deinocritus etiam hoc distare in atomorum suppeditante, dicunt fieri formas deonaturalibus questionibus ab Epicuro dicitur, quod rum sempiternas, cum ita discedant quædam coriste sentit inesse concursioni atomorum vim quam- puscula de divino corpore ut alia succedant, et didam animalem et spirabilem * : qua vi eum credo

solvi illam naturam eadem successione non sinant: et imagines ipsas divinitate præditas dicere, non Omnia ergo, inquit, æterna essent, quia nulli deest omnes omnium rerum, sed deorum, et principia

ista innumerabilitas atomorum, quæ perpetuas mentis esse in universis, quibus divinitatem tribuit

ruinas subinde suppleat. Deinde quomodo non veet animantes imagines, quæ vel prodesse nobis so

reatur iste deus ne intereat, cum sine ulla inter" Edd., litteriores ; Mss. quatuor, litlerationes Alii plu

missione pulsetur, agiteturque atomorum incurres et meliores notæ Cad." habent, litteriones, quo no

sione sempiterna ? pulsari enim dicit illud corpus mine Grammaticos contemptim appellat Augustinus in

quod irruentibus atomis feriatur, et agitari quod lib. 1 cont. Adversarium Legis, c. 24. • Abest particula nec a duodecim Mss. et ab Edd.

penetretur : deinde cum ex ipso imagines, de quiBad. Am. el Er.

bus jam satis dictum est, semper affluant (Lib. 1, * Yss. duodecim, vaporis similitudinem. • Edd., spiritalem. At Mss. plerique, spirabilem,

· Lov., cogitetur. Sed melius editi alii et Mss , cogilet,

de Nat. Deorum), quomodo potest de immortali- salutaribus præceptis adminiculati, evadant ab his tate confidere ?

perplexitatibus in auras purissimæ atque sinceris31. In quibus omnibus deliramentis hæc opinan- simæ veritatis. Cujus auctoritati tanto devotius obtium, illud præcipue dolendum est, quod non su- temperari oportet, quanto videmus nullum jam fficit ea narrari, ut nulla cujusquam disputatione errorem se audere extollere, ad congregandas siadversante respuantur; sed acutissimorum homi- bi turbas imperitorum, qui non christiani nomi num ingenia id etiam negotium susceperunt, ut nis velamenta conquirat: eos autem solos ex vetecopiose ista refellerent, quæ statim dicta etiam a ribus,præter christianum nomen in conventiunculis tardissimis derideri abjicique debuerunt. Si enim suis aliquanto è frequentius perdurare, qui Scripconcesseris esse atomos, si concesseris etiam con- turas eas tenent, per quas annuntiatum esse ipsum cursu fortuito seipsas pellere et agitare ; num et Dominum Jesum Christum, se intelligere et videre illud eis fas est concedere, ut inter se atomi fortuito dissimulant. Porro illi qui cum in unitate atque concurrentes, rem aliquam ita conficiant, ut eam communione catholica non sint, christiano tamen forma modificent, figura determinent, æqualitate nomine gloriantur, coguntur adversari credentipoliant,colore illustrent, anima vegetent? quæ om- bus, et audent imperitos quasi ratione traducere; nia nullo modo nisi arte divinæ providentiæ fieri quando maxime cum ista medicina Dominus vevidet, quisquis magis mente quam oculis amat nerit, ut fidem populis imperaret. Sed hoc facere videre, idque ab eo expetit a quo factus est. Nam coguntur, ut dixi, quia jacere se abjectissime sen nec ipsas atomos esse ullo modo concedendum tiunt, si eorum auctoritas cum ista medicina Do. est ; quod, omissa subtilitate quæ de divisione minus venerit, ut fidem populis imperaret. Sed hoc corporum a doctis traditur, vide quam facile secun- facere coguntur, ut dixi, quia jacere se abjectissidum ipsorum opinionem possit ostendi. Certe enim me sentiunt, si eorum auctoritas cum auctoritate ipsi dicunt omnia quæ sint naturæ, nihil esse aliud catholica conferatur. Conantur ergo auctoritatem quam corpora et inane, quæque his accidant ; quod stabilissimam fundatissimæ Ecclesiæ quasi ratiocredo motum et pulsum dicere et consequentes for. nis nomine et pollicitatione superare. Omnium mas. Dicant ergo in quo genere ponant imagines, enim hæreticorum quasi regularis est ista temeritas. quas de corporibus solidioribus affluere putant, Sed ille fidei imperator clementissimus, et per conipsas minime solidas, ita ut tactu nisi oculorum ventus celeberrimos populorum atque gentium,se. cum videmus, et animi cum cogitamus, sentici non desque ipsas Apostolorum arce auctoritatis munipossint, si et ipsa corpora sunt. Nam ita censent, vit Ecclesiam, et per pauciores pie doctos et vere ut exire a corpore et venire ad oculos, vel ad ani- spirituales viros, copiosissimis apparatibus etiam mum possint, quem nihilominus dicunt esse cor- invictissimæ rationis armavit. Verum illa reclissiporeum. Quæro utrum etiam ab ipsis atomis afflu- ma disciplina est, in arcem fidei quam maxime ant imagines ? Si affluunt, quomodo jam sunt ato- recipi infirmos, ut pro eis jam tutissime positis, mi, a quibus aliqua corpora separantur ? si non fortissima ratione pugnetur. affluunt,aut potest aliquid sine imaginibus cogitari, 33. Platonici vero, qui falsorum philosophorum quod vehementer nolunt ; aut unde norunt ato- erroribus illo tempore circumlatrantibus, non hamos, quas nec cogitare potuerunt ? Sed jam pudet bentes divinam personam qua imperarent fidem, me ista refellere, cum eos non puderit ista sen- sententiam suam tegere quærendam, quam poltire. Cum vero ausi sint etiam defendere, non luendam profere maluerunt, cum jam Christi nojam eorum, sed ipsius generis humani me pudet, men terrenis regnis admirantibus perturbatisque cujus aures hæc ferre potuerunt.

crebresceret, emergere cæperant, ad proferendum CAPUT V. — 32. Cum igitur tanta sit cæcitas men- atque aperiendum quid Plato sensisset. Tunc Plotium per illuviem peccatorum amoremque carnis, tini schola Romæ floruit, habuitque condiscipulos, ut etiam ista sententiarum portenta, otia doctorum multos acutissimos et solertissimos viros. Sed ali. conterere disputando potuerint,dubitabis tu, Dios- qui eorum magicarum artium curiositate depracore, vel quisquam vigilanti ingenio præditus, vati sunt, aliqui Dominum Jesum Christum ipsius ullo modo ad sequendam veritatem melius con- veritatis atque sapientiæ incommutabilis, quam suli potuisse generi humano, quam ut homo ab conabantur attingere, cognoscentes gestare persoipsa Veritate susceptus ineffabiliter, atque mirabi- nam, in ejus militiam transierunt. Itaque totum liter, et ipsius in terris personam gerens,recta præ- culmen auctoritatis lumenque rationis in illo uno cipiendo, et divina faciendo, salubriter credi per- salutari nomine atque in una ejus Ecclesia, resuaderet quod nondum prudenter posset intelligi ? creando atque reformando humano generi constiHujus nos gloriæ servimus, huic te immobiliter at- tutum est. que constanter credere hortamur, per quem factum 34. Hæc me tibi diutissime in hac epistola locuest, ut non pauci, sed populi etiam, qui non pos- tum, etsi alia forte tu malles, omnino non pænitet. sunt ista dijudicare ratione, fide credant?, donec Probabis enim hæcmagis, quanto magis in veritate

* Sic. Bad. Am. Er. et Mss. At Lov. habet, ædificent. proticies ; et tunc probabis consilium meum, quod

* Mss. Vatic.quatuor, aliique e nostris duodecim ha- nunc utilitati studiorum tuorum minus obsecutum bent, fide irrideant ; non inepte, si referas ad pbilosophorum placita superius explicata. Sed etiam apta est lectio Lov, et aliarum editionum, fide credant, scilicet ' Lov., aliquanto diutius vel frequentius. Alii. Cdd. id referendo ad ea quæ Christus præcepit et fecit. non habent, diulius vel.

alter alterum non præcedit, quia dividi quod plenumest stulti æstimandi sunt, quos Paulus apostolus, ne in innon potest, nec est in plenitudine aliquid, quod possit certum currerent admonebat dicens, « Sic currite ut plenitudinem separare', et majorem uni, minorem alteri comprehendatis » (1 Cor. ix, 24): quapropter 1 via ista facere portionem. In personis autem non ita est ; quia quam currimus, non solum relinquenda nobis, verum Patris persona non est Filii, nec Filii persona eadem etiam intercludenda atque præcidenda est, ne forte etiam est Spiritus sancti. Una virtus est, quam trina possidet. eus fallaci dilectionis simulatione frustretur. Tu enim virtus; una substantia est, in qua tria sunt quæ subsi- non editorum jam a me librorum lector ,sed probandorum stunt. Pater ergo,et Filius,et Spiritus sanctus majestate emendator, ni fallor, electus es. Nam in illa epistola, ubique sunt, quia unum sunt ; personis tantum apud se quam in illis meis libellis velut præfatiunculam prætuli, sunt, quia tres sunt. Et reliqua hujusmodi texens, rem hujusmodi verba conscripta sunt « Placuit, inquam, eousque deduxi, ut præsentes quidem et ubique esse per- fluctuantem fidei nostræ cymbam beati Augustini episcopi sonas, sed illam, quæ supra cælos, trans maria, ultra stabilire sententia, » Cur ergo, vir doctrinæ hujus quæ inferos, una atque eadem est majestate, firmarem. Ex in Christo est, culmen, arguere palam corrigendum de quo intelligi debere monstrabam, hominem quem Chri- cætero filium dubitas, cum sententiæ tuæ anchora nisi stus assumpsit, in Deum quidem rersum susceptam non morsum altius presserit, nos certius stabilire non possit? amisisse naturam, non tamen quasi quartam credi posse ? Non enim levis aut culpata quæstio, in qua non solum personam.

nihil profecit, verum etiam post, ut : a te fortissime di5. Sed tu, vir, cui cælum, ut arbitror, ipsum subtili- ctum est, idololatriæ crimen cæcitas nostræ cogitationis tate cogitationum intrare concessum est ; verax etenim incurrit. Hanc a te caute prudenterque discuti dellem, est qui ait, « Beali mundo corde, quoniam ipsi Deum ut doctrinæ tuæ ingeniique serenitas ita nebulam nosvidebunt » (Math. v, 8); super omnia sidera ad ipsum træ mentis abstergat, ut quod nunc cogitare non possucontemplationem altitudinem mundi cordis attollis, ais mus, intelligentiæ a te lumine declaralum, oculis cor. non tanquam aliquod corpus debere cogitari Deum. Nam dis videre valeamus. Incolumis ac beatus in æternum, etiamsi quispiam animo lucem millies quam hujus solis mei memor cælestia regna possideas, domine sancte ac clariorem intensioremque confingat, nullam illic Dei

beatissime papa. Similitudinem comprehendi posse, quia corpus est omne

EPISTOLA CXX* (a). quod cerni potest : sed sicut justitiam vel pietatem corpoream cogitare non possumus, nisi aliqua forte nobis Consentio ad questiones de Trinitate sibi propositas. feminea corpora gentili vanitate pingamus; ita et Deum

Fratri dilectissimo et in Christi visceribus honorando sine aliqua phantasia simulatione in quantum possumus

CONSENTIO, AUGUSTINUS, in Domino salutem. cogitandum. Mihi autem, qui subtilitatem disputationis tepido percipere admodum corde vix possum, videbatur

CAPUT PRIMUM. – 1. Ego propterea utad nos venihil vivum secundum substantiam inesse justitiæ : ideo- nires rogavi, quoniam in libris tuis valde sum tuo que non possum adhuc Deum, id est, viventem naturam, delectatus ingenio. Proinde volui ut quiedam nostra justiliæ similem cogitare; quia justilia non in se, sed in opuscula, quæ arbitratus sum tibi esse necessaria, nobis vivit ; imo potius nos secundum justitiam vivimus,

non procul a nobis positus, sed potius apud nos ipsa vero justitia per se nequaquam vivit, nisi forle legeres, ut ea quæ forte minus intellexisses, non non hujus humanæ æquitatis, sed illa quæ Deus est, difficulter præsens interrogares,atque ex nostra sersola asseratur esse justitia.

mocinatione mutuoque colloquio, quantum Domi. 6. Unde confirmari me ex omnibus non solum præ

nus et nobis promere, et tibi capere tribuisset,quid sentibus verbis , sed etiam pleniori epistola velim. Ne

in libris tuis emendandum esset, ipse cognosceres, que enim fas est ul nostri tantum pedes ab ista in qua

ipse emendares. Ejus quippe es facultatis, ut possis multi ingredimur, erroris vir, te monente revocentur,

ea quæ senseris explicare; ejus porro probitatis et Cum enim multi in illis in quibus habitamus insulis,

humilitatis, ut merearis vera sentire. Et nunc in dum recto ad viam pergunt aggere, in tramitem tortuosi eadem sum, quæ nec tibi debet displicere, sentenhujus erroris incurrerint,eritne aliquis illic Augustinus,

tia ; unde te nuper admonui ut in his quæ a nobis cujus auctoritati cedant, cujus doctrinæ credant, cujus

elaborata apud te legis, signa facias ad ea loca quæ ingenio superentur ? An forte ex illo paternitatis affectu

te movent, et cum his ad me venias, et de singulis mavis me occulta commonitione dirigere, quam velut

quæras. Nondum quæ fecisti exhortor ut facias. Recte comitem pravi itineris increpare ? Sed mihi pro utilitale

quippe verecundareris, ac te pigeret id agere, si animæ, magis quam pro sæculi laude currere cupienti,

vel semel voluisses, et me difficilem reperisses. Ilnon est inutilis, ac proinde etiam non amara coargutio

lud quoque dixeram, cum a te audissem quod mentua; maxime cum et mihi et cæteris vitam simul laudem

dosissimis fatigareris codicibus, ut in nostris legeque paritura sit. Nemo siquidem tam injustus esse, ut

res, quos emendatiores posses cæteris invenire. arbitror, potest, qui me ex eo quod aliquando devia sum $ecutus, stultitiæ denotare malit quam ex eo quod recta *

Sic Ms. bt. ; ac paulo post habet, simulatione frus.

tretur. [Quia.... frustrelur). delegerim, prudenter judicare cunctelur. Neque enim

· Mss. omittum ut. Moxque Ms. bt. habet : Quasi cujusdam idololatriæ crimen.

* Mutila reperitur in plurimis Mss. et in Edd. Am. Sic legendum cum Ms. bt. [reparare).

Bad. Er. Non integra, nisi in bt, r, sb. duobust, duobus · Sic in Ms. bt. (credi personām).

v. et Lov. : Sic Ms. bt. (non solumn præsens tibi].

(a) Alias 222 : quæ autem 120 erat, nunc 140. Scripta * Sic Ms. bt., et concinnius. [ex eo quod delegerim]. paulo post superiorem,