Obrázky na stránke
PDF
ePub

ipsius Augustini responsione nullo negotio cognosci- ter alia complura, quæ Deo propitio vitam larmus.Itaque ex hac aperte constat primo, non tantum gente, cum orbe erudito suo tempore communi. de illo consultationis libro, deque Hieronymiad eum cabimus, feliciter quoque tanquam thesaurus in responso; sed etiam patet, Oplatum ejus rei quam agro absconditus eienebris eruta fuit secunda hæc Augustinus ab Hieronymo quæsivit, inventionem ad eumdem Optatum Epistola, quæ omnes viros avidissime cupiisse. Secundo, Optatum graviter doctos et eruditos huc usque latuit, et fortassis in apud Augustinum fuisse conquestum de nescio quot solo (nisi vehementer fallimur) codice bibliothecæ senibus et a doctis sacerdotibus institutis viris, quos nostræ Gottwicensis exstat. Exaratus is est in ad suæ modicitatis intelligentiam assertionemque membranis sæculi ipinimum duodecimi in-folio (ut veritate plenissimam (id est sententiam de singula- aiunt), et signatus nuoc post instauratam bibliorum animarum creatione) revocare non potuerit;ita. thecam nostram litt. G. N. 10. Ex quo illustre hoc que se novellum rudemque doctorem, laptorum ac cimelium exprompsimus, et (ut quidem spes est) talium episcoporum traditiones timuisse corrumpe- totius Ecclesiæ ac reipublicæ litterariæ commodo re, et convertere homines in meliorem partem ob evulgandum duximus. defunctorum injuriam formidasse. Tertio, Optatum

VII. In eodem porro codice post secundam ad ejusque sequaces in eo præcipuum suum Achillem

Optatum Epistolam, superest nobis alia æque inecollocasse, quod, nisi singulæ hominum animæ

dita ejusdem Augustini ad Petrum et Abraham, crearentur, Deus dici non posset fecisse homines,

quos Hipponensis Præsul dominos dilectissimos et et facere et facturus esse, neque aliquid esse in ce

sanctos filios vocat, quos at audivit sic instituisse lis aut in terra, quod non ipso constiterit et constet auctore; atque inde sequi, traducis et propaginis

vitam,qua Deo serviebant, ut ad legendum sua adver

sus Pelagianos Ethnicosque scripta vacarent. Ex patronos negare esse opus Dei animas nostras.

quibus intelligimus, hunc Petrum et Abraham vel Quarto, opinionem illam de propagatione anima

monasticen coluisse, vel certe relicto sæculari strerum pertraducem, Optato visam fuisse inventionem

pitu, privatam sacratioribusque pietatis studiis dinovain, et inauditum dogma. Postremo, Optatum catam vitam ruri (ut illud ævum ferebat) degisse. ab Augustino præcise voluisse et contendisse, ut

His,cum pluscula ex Augustino quæsiissent,rescripunum horum definiret: utrum animæ cæteræ ex illo

sit sanctissimus Doctor,pluribus opusculis suis,aut uno homine, sicut corpora per propagationem, an sine propagatione, sic utillius unius (scilicet Adæ), Princeps vero quæstio Petri et Abrahami fuerat (ut ex

ad omnia, aut pene ad omnia se jam respondisse. a Creatore singulis singulæ fiant. Hæc præcipua

responso Augustini apparet) utrum parvuli,quini. Optatianæ ad Augustinum epistolæ capita fuerunt,

bil male vivendo addiderunt ad originale peccatum, ad quæ summa modestia, judicio aceruditione hic, utinfra liquebit, respondit.

si ante susceptum Baptismum decedant,a Deo conV. Summa Augustinianæ (quam secundam ad

demnentur; id quod S. Augustinus tam in hæc Optatum recte dicimus) epistolæ eo redit, ut suam

Epistola, quam alibi incunctanter constanterque

affirmat. Si enim parvuli, ait, cum baptizantur, non de origine animæ ignorantiam aperte ac demisse

inaniter dicitur,sed veraciter agitur,ut inter credentes confietatur, nec certum quid in hac controversia quidquid visum fuerit Optato aliisque, statui posse omnium nuncupantur ; profecto si non crediderint,

habeantur, unde etiam nova proles ore Christianorum autumet; dum certa, perspicua, nullique fraudi cond-'mnabuntur ; ac per hoc, quia nihil ipsis male viobnoxia ex divinis Scripturis testimonia in medium

vendo addiderunt ad originale peccatum, potest eorum afferantur, id quod a negantibus traducem hac

merito dici in illa damnatione minima pena, non tatenus haudquaquam præstitum sit. Cæterum, ad

men nulla. Docet deinde vir summus, quidquid hoconsultationem suam nullum adhuc ab Hieronymo

minum per concupiscentiam seminatur, opus esse responsum tulisse se, neque se librum consul

ut renascatur. Quia, inquit, etsi de renatis parentitationis suæ sine hoc evulgare audere : Ne ille, inquit, qui mihi fortasse, ut desidero, responsurus nalis, quod illis non præstitit nisi regeneratio spiri

bus nascitur, non potest huic præstare generatio carest, interrogationem meam disputatione operosissima

tualis : sicut non solum de oleastri, sed etiam de olive elaboratam, sine sui responsione quæ adhuc desperanda non est, per manus hominum notitiamque disfundi sit oleaster.

semine non nascitur, nisi oleaster, quamvis olea non jure succenseat ; idque jaclantius quam ulilius fecisse me judicet, quasi ego potuerim quærere quod ille non

Postremo tradit, quo modo et ratione cum Geoţilipoluerit enodare, cum forsitan possit, idque dum fa: bus,quidivinarum Scripturarum auctoritatem haudciat rxspectandum sit. Ad calcem epistolæ Optatum,

quaquam agnoscunt, agendum sit,ut ad fidem chriquantum potest admonet, ut quam cautissime,

stianam recte feliciterque traducantur:ac denique pelagianam hæresim devitet, cum de animarum origine largius disserit de famigeratissimo suo de Civitate sive cogitat, sive jam disputat ; ne ipsi surripiat esse

Dei opere, cujus quartus decimus liber, inquit, si credendum, ullam prorsus animam, nisi unius media

Dominus voluerit, enodatas habebit omnes, quas mihi toris, non ex Adam trahere originale peccatum gene

proposuistis in vestra epistola quæstiones. ratione devinctum, reyeneratione solvendum.

Ex quibus una constat hanc Augustini Epistolam VI. Hactenus recensita omnia D. Augustini de ori. ante annum 420 exaratam fuisse, cum librum degine animæ scripta typis jam in publicum prodie. cimum quartum de Civitate Dei eodem hoc anno runt, si duas modo epistolas excipias, quas ultra ediderit. Sed de his plura vide in Præfatione ad toprimam typis jam vulgatam, Augustinum ad Opta. mum vu editionis Benedictinæ Operum sancti Autum episcopum scripsisse dicimus ex S. Fulgentio, gustini. Nobis in hanc ineditarum hactenus Augus. qui lib. 3 de Veritate Prædestinat. et Gral., cap. 18, tini Epistolarum bigam satis dissertum videtur, ita ait : In tribus quoque epistolis, quas ad Optatum tollendaque demum manus de tabula, ne, quod episcopum de hac quæstione composuit (Augustinus) aiunt, prologus longior quam argumentum evadat, disputatione refulget non minus copiosa quam profun- Id nullum adhuc monemus, hanc posteriorem S. Auda, et eo magis laudabili, quia congrua temperie mo. gustini Epistolam in nostro Gottwicensi codice inderata. Cum igitur restate proxime elapsa pro scribi de Natura et Origine Animæ, cum rectius inReligiosis nostris junioribus in re litteraria acanti- scribenda fuisset, de Pænis Parvulorum qui sine quarum membranarum intelligentia melius ac so- Baptismo decedunt, quod et nos in hujus editionis lidius informandis, evocato in adjutorium ad mo- fronte retinendum putavimus,tametsi haudquaquam nasterium nostrum R. P. Bernardo Pezio, viro nos lateat,quanta horum duorum articulorum vicipluribus jam titulis de re litteraria optime merito, nitas in præsenti controversia Augustini sit. Sed hoc ac tot jam doctis Operibus claro, omnes bibliothe- tanti non est, ut eruditum et Augustinianarum Epis-, cæ nostræ codices attentissime excuteremus, præ- tolarum cupidum Lectorem longius detineamus.

PRÆFATIO D. JACOBI MARTIN

IN EASDEM EPISTOLAS.

Quantum in Ecclesiæ, reique litteraria commodum cedant dierum ac noctium evigilati emensique labores in evolutandis veteribus archivorum chartis, intimisque forulorum recessibus indagandis ac perlustrandis, demonstrant binæ istæ Divi Augustini jamjam repertæ Epistolæ : horum enim duntaxat ope thesaurus, quem hodie in Gallia publici juris facimus, nobis defossus est. Quiquidem eo est habendus pretiosior, quod ab eo tempore quo celeberrimailla Benedictina Operum Augustinianorum editio Parisiis prodiit, nulla nos spes tenebat Africani, imo Christiani orbis, Doctoris scripta alia reperiendi, quam ea quæ tunc temporis typis mandata sunt; enimvero doctissimi Editores impigerrime desudarunt, cum ut Gallicanorum, Vaticanorum, Belgico. rum, Anglicanorum, aliorumque undequaque accersitorum, aut saltem propriis in locis pervolutorum codicum manuscriptorum copia, Augustinum ad pristinum nitorem restituerent, tum ut ejusdem eximii Præsulis lucubrationes ineditas, si quæ inveniri possent, in lucem emitterent: cumque ea in re tantam navassent operam, quanta major vix esse posset, nihil nobis ad spem ostendebatur, quo earum scriptionum jacturam resarciremus quas a Doctore nostro elaborates fuisse constanter scimus, quæ que tamen temporis invidia, aut bibliothecarum præfectorum incuria ad nos usque non pervenerunt.

Sed ecce, quod felix, faustum fortunatumque sit, Reverendissimus Dominus Godefridus Besselius,abbas Gottwicensis monasterii, dum immortalem sibi gloriam parat, non solum in ædibus incendio universo depastis in integrum reficiendis, sed etiam in junioribus monachis peræque ad scientiam, atque ad regularem disciplinam probe instituendis, opportune Bernardum Pez in Germania clarissinum monachum ad se vocat, ut alumnis suis fastidium, quod in legendis vetustarum membranarum apicibus frequentissime occurrit, levaret, minueretque. Cum autem Bernardus Pez is sit, cui genus omne litterarum characterum ve pervium est,quique scripta quævis non ex opinione, sed ex veritate estimare apprime novit, ubi primum in codicem decimi tertii circiter sæculi, qui binas ista Epistolas continebat incidit, confestim margaritarum reconditarum pretium deprehenbit, doctissimoque Abbați auctor est, ut eas brevi cum Ecclesia communicet: quod maturius certe actum est ; nam anno proximo elapso (a) utraque Epistola præfatione diserta, variisque ornata magnificis cælaturis, Vindobonæ (Viennam vocant) typis mandata est.

Verum celeritas isthæc nostratibus parum profuit; vix enim unum alterumve Epistolarum Augustinianarum exemplar e Germania ad nos evectum asportatumque est. Unde ansam consiliumque cepimus eas iterum prelo subjiciendi : et ne Gallia his se tantisper orbatam spoliatamque fuisse queratur, imo potius ut sic secum optime actum esse existimet, provisum est ut Parisina nostra editio emendatior, ornatior, uberiorque, prodeundo sus. tineret famam Parisinarum aliarum editionum quæ Patriam consecrant, quasque certatim nationes exteræ aut accersere aut imitari gestiunt, ambiuntque. Quapropter diu multumque excitata est animadversio et diligentia nostra, ipsæ Epistolæ frequentissime lectæ atque expense, quin etiam scriptura scripturæque vestigia ac ductus frequentissime a nobis expressa, atque, ut ita dicam, decocta et recocta sunt;

1° Ut exploratum compertumque haberemus, istas lucubrationes non e spuria atque adulterina officina, sed ex genuino Augustini musæo manasse.

(a) 1732.

Qua in re cura omnis nostra brevi abjecta est, simulque summalætitia affecti sumus; quippe utramque Epistolam non solum in Possidii Indiculo consignatam, sed etiam Epistolam ad Optatum a D. Fulgentio memoratam, plurimumque probatam fuisse invenimus.

20 Ut lectiones quasdam antiquarii festinatione,negligentia, oscitantiave aut imperitia corruptas vitiatasque, non quidem emendaremus (nefas enim duximus Gottwicensis codicis textum vel leviter immutare); sed ut genuinas lectiones meditatione atque animi exercitatione aliunde petitas auspicaremur,indeque ad infimam paginam indigitaremus; ut Epistolas integras inoffenso pede decurrere liceret. 30 Ut sua cuique Epistole admonitio prævia instrueretur, ac utriusque Epistolæ summa in fronte affigeretur, nec non breviores notulæ, quæ pro integrarum sectionum compendio essent, e regione concinnarentur.

49 Ut plurimos harumce Epistolarum locos cum aliis supparibus hinc inde collectis conferremus, quo Divi Præsulis mentem quivis posset facillime expiscari.

50 Ut Epistolas istas in capitulationes, capitulationes vero in varias sectiones, prout sensus rerumque argumentum postulabat, claritatis ergo multiplicaremus distingueremusque, ac earumdem capitulationum et sectionum numericas notas in marginibus per ordinem distribueremus.

6° Ut quidquid difficile inter legendum occurreret observationibus criticis, historicis, chronologicisque illustraremus, atque elucidaremus: quin etiam sicubi a Magistris in his quæ ad rem nostram spectant, erratum est, moneremus, erroresque pro virili parte emendaremus.

7° Tandem ut omnia et singula sic componeremus institueremusque ut binæ istæ Epistolæ ex elimata illa et percelebri Benedictina officina exire viderentur eam enim ob oculos semper habuimus, laboremque nostrum ad ipsius normam direximus confecimusque. An suscepta opera e sententia successerit, viderent eruditi ; ac si quid peccatum est, condonent: sin vero quid boni offendunt, deincepsque D. Augustini Operum Collectioni e sudore nostro quid ornatus perfectionisve accedit, id omne velin sanctissimum Episcopum, qui exercitationum nostrarum argumentum suppeditavit, aut potius in Deum optimum maximum refundant, a quo est omne datum optimum, et omne donum perfectum (Jacobi 1, 17).

Quanti autem faciendus sit codex Gottwicensis, nedum e binis istis, quas solus suppeditat, Epistolis apparet, verum etiam ex quatuor optimis variantibus lectionibus, quarum ope genuinus fragmenti Hieronymiauæ septuagesimæ octavæ Epistolæ textus restituitur:omnes enim ille lectiones si ad diligentis critices regulas expenduntur, utraque manu excipiendæ sunt; ac proinde tum quid laudis manus ac solertia librarii mereatur, tum quam accuratus fuerit codex antiquus quo librarius ipse usus est, testantur. Nec sententiæ nostræ adversantur qui interdum occurrunt lapsus: ejusmodi enim errores sæpius casu, quam voluntate ac negligentia, fiunt, ut peritissimi quique norunt.

Non hic prolixiori utemur oratione, ut Epistolis Augustinianis animos gratiamque hominum conciliemus; utramque enim sat superque commendat et argumenti dignitas, et modus tractandi res, et reconditæ doctrina copia, et prætantissimi Scriptoris nomen: ubique autem aut quid discas, aut quomodo discas, aut qui melior fias invenies. Porro si vulgarium auctorum fragmenta tanto studio terra marique requiruntur, tanto labore colliguntur, ac

crobium Africæ proconsulem eo die data dicimus. ma et direpta Italia transire in Siciliam moliebaCXIII-CXVI. Scriptæ circa hoc tempus, sive non tur juxta Orosium in lib. 7, c. 43, inde ad subigenante 409 nec post 423.

dam Africam navigaturus juxta Jornandem in lib. Quatuor proxime subsequentes epistolæ, ad Cres- de Geticis rebus. conium, ad Florentinum, ad Fortunatum, ad Genero- CXXIII. – Scripta forle sub finem an. 410. sum, super eadem causa, conscriptæ, neque ante Centesima vigesima tertia Hieronymi tota est æni. annum 409, neque post 423, collocandæ fuerunt.

gmatica, quain explicanda cum in diversa ferantur Quippe in iis Augustinus adducit legem de exhiben- auctores, non facile dixeris quinam ejus mentem dis vel transmittendis reis ab Honorio latam die

consequantur,an qui prima verba de condemnatis 21 januarii an. 409, quæ in cod. Theod. I. 9, tit. 2, in Palæstina Pelagianis intelligunt, an potius qui 1.6, sic habet : Si quos præcepto judicum præmisso totam epistolam sive de capta Urbe,sive de Origenisinscriptionis vinculo eos adminiculum curiæ proprie tis interpretantur. Vide Not. in eamd. epistolam dirigere jussum suerit ; municipalibus actis interro- et quod observamus infra ad epist. cxcv. gentur, an velinl juxta præceptum triumphalis patris nostri Iriginta diebus sibi concessis sub moderata et di

EPISTOLÆ TERTIÆ CLASSIS, ligenti custodia propter ordinationem dornus propriæ, Quas Augustinus a tempore collationis habite cum parandosque sibi sumptus, in civitate residere. Quod si Donatistis Carthagine,et Pelagianæ hæreseos in Afrifieri voluerint, hoc genus beneficii cupientibus non ne- cam invectæ, ad obitum usque suum scripsit, id est getur. Ipsissima, ut perspicis, verba in prædictis ab anno Christi 411 ad 430. epistolis relata, ut minime durium sit quin hanc

CXXIV-CXXVI. ipsam legem jam tum vidisset Augustinus. Quippe

- Scriplæ circa ineuntem an. 411. cum lex super eadem re a Theodosio edita an. 380,

Centesima vigesima quarta ad Albinam, Piniaverbis constet longe diversis in Cod. Theod. ibid.

num, et Melaniam, hieme scripta est, haud multo leg. 2. Innuit etiam Augustinus illius se legem

post eorum adventum in Africam,quo nonnisi sub obtendere,quitunc temporis imperium administra

finem anni 410 trajecerunt, scilicet ex Sicilia, ut bat, quando eam constanter appellat Imperatoris

refert scriptor vitæ Melaniæ junioris. In ista enim legem, id est Honorii, qui an. 423, die 15 augu

insula moratos illos fuisse isto eodem anno, pro. sti decessit.

dit Ruffinus in epistola ad Ursacium. Vide Noi. in CXVII-CXVIII. – Scriptæ forte an. 410 aut ineunte 411.

hanc cxxiv epistolam. Paucis quoque apud ThaEpistola centesima decima septima, Dioscori, et

gastem transactis diebus, ut credere pronum est, centesima decima octava, Augustini ad Dioscorum,

cum Hipponem visendi Augustini causa esse conquæ canescente jam Augustino scriptæ sunt, uti

tulissent Pinianus et Melania, contigit ea res,de qua rescribens de seipse n. 9, testari videtur, vix repo.

in duabus proxime sequentibus epistolis tractatur: ni possunt citius anno Christi 410, quo Augustinus

quas idcirco ad initiuin anni 411 revocamus. annum ætatis 56 agebat. Neque rero serius ineunte

CXXVII. — Scripta forte an. 411. 411, quoniam n. 12, ubi Discorum de pernoscen · Circiter annum 411 prodiit Epistola centesima dis hæreticorum tunc temporis Ecclesiæ fidem vigesima septima ad Armentarium et Paulinam, uti impugnantium erroribus potius quam de sopiti olim probe ex illis infertur verbis n. 1: Nisi forte adhuc veterum philosophorum dissidiis recoquendis ad- mundus amandus est, tanta rerum labe contritus, ut monet, recensens Donatistas, Maximianenses, Ma- etiam speciem seductionis amiserit ; et istis n. 4, Modo nichæos ex Africa, tum Arianos, Eunomianos, etc., cum ipsa Roma, domicilium clarissimi imperii, barex Oriente, non facit ullam de Pelagianis mentio- barico vastaretur incursu. nem ; in quos tamen ante anni 411 finem celebrata CXXVII. Scripta an. 411 paulo ante 1 diem junii. fuit synodus apud Carthaginem. Itaque Alypius a Edicto Marcellini secundo, quo ille proposuit jam Dioscoro sener dicitur ætatis nomine,non primatus; præsentibus apud Carthaginem utriusque partis episcocum hanc dignitatem in Numidia nonnisi sub ex- pis, inquit Augustinus in Brevic. collat. die 1, c. 3, trenios Augustini annos sit consecutus.

qui locus et qui modus collationis futurus esset ; admoCXIX, CXX. – Scriptæ forte circa idem tempus. nens ut ei pars utraque rescriberet utrum placerent

In villam se receperat Augustinus, cum ipsi data quæ Edicto comprehendit, responsum est a Catholicis est epistola centesima decima pona, Consentii, ut epistola hic centesima vigesima octava. Quod resibi dicitur n. 1. Huc porro si quis spectare velitquod criptum a duobus tantummodo primatibus nomine idem sanctus ad Dioscorum, n. 34, scribit,seipsum cæterorum episcoporum subsignatum reperitur, post ægritudinem aliquantum ab Hippone removis- ab Aurelio videlicet Carthaginensi et a Silvano jam se, nihil repugnabimus. Id solum observamus epis- Numidiæ primate : attamen in frequentissimo contolam centesimam vigesimam ad Consentium res- ventu episcoporum pene trecentorum confectum criptam fuisse circiter hoc tempus. Quippe Augusti- fuisse, prodit Augustinus in lib. de Gestis cum Emenus,uti n.13 significat, multajam tum ad quæstionem rito. Unde colligitur pertinere ad dies elapsos proxide Trinitate pertinentia litteris mandaverat : porro me ante Carthaginensem collationem, haberi cæpopus de Trinitate, quod in Epist.clxxiv, a se juve- tam 1 die Junii an. 411. ne inchoatum, a sene editum dicit, elaborabat ab CXXIX. – Scripta paulo post superiorem. anno prope 400, licet non ante annum 416 absolverit. Ejusdem temporis est epistola centesima vigesima CXXI. Scripta circa an. 410.

nona,qua nimirum episcopi Catholici occurrendum Paulini epistolam hic ordine centesimam vigesi- putarunt rescripto,seu Notoriæ, ut vocant, Donatismamprimam, esse apparet et aliquanto posteriorem tarum, qui pro suis partibus Marcellino respondexcv sub finem anni408 scripta ; cum istius sibijam da- bant, non sibi placere quod in Edicto suo propotæ aliud exemplum hic n. 14 sibi transmitti petat: et suerat, ut ad collationis locum hi soli ex episcopis aliquanto priorem cxlix scripta circiter annum 414, convenirent, quos ad ipsam causam peragendam chim hancinter et illam aliquot ultro citroque Episto- cateri delegissent; petentes ut omnes potius qui læ, atque in iis Augustini responsio ad quæstiones Carthaginem venerant, adesse permitteret, ex hic a Paulino propositas, emanaverint, quæ tamen Brevic. collat. die. 1, c. 4. omnes interciderunt. Confer epistolam cxLix, n. 1.

CXXX. Scripta versus an. 412.
CXXIL. – Scripta circa idem tempus.

Epistola centesima trigesima ad Probam data est Epistola centesima vigesima secunda, qua suos aliquanto tempore post ipsius in Africam advenHipponenses ob ingruentium malorum metum in tum, et habito jam aliquoties ab ipsa colloquio cum eleemosynorum erogatione refrigescentes inflammat Augustino, ut ex n. 1 prespicitur. Porro Probam Augustinus, refertur a Baronio ad finem anni 409, cum Juliana et Demetriade nepte se recepit in Afrieo quod tempori huic quo interitus Romani time- cam mox ut barbarorum manus, in quas capta Urbatur imperii, valde congruat. Verum non minus be inciderat, effugere licuit : de quo legenda est quadrat in finem anni 410, quo Alaricus capta Ro- Hieronymi epist. viiiad Demetriadem. Quocirca potest Augustini prior ad ipsam epistola collocari an

CXLII. Scripta circa idem tempus. no 411, aut anno 412, certe non multo serius, tum Proxime adjungi curavimus epistolam Saturnino quia n. 30, ubi ipsius purus Julianæ viduæ memi- el Eufrali aliisque clericis ex Donatistarum schisnit, viduas virginesque sub cura Probæ cons- male ad Ecclesiam conversis inscriptam : quoniam titutas ad studium orationis exhortans,nullum ver- n. 3 quædam de convictis in Cartbaginensi collabum habet de Demetriade, quam proculdubio lau- tione Donatistarum episcopis dicuntur sub iisdem dasset hoc loco, si illa jam virginitatem professa verbis, quæ in epistola cxli, n. 4 et 6, legere est. fuisset ; quod ipsa anno 413 præstitit ; tum etiam Præterea circiter finem admonet Augustinus oranquia hanc epistolam commemorat in 'fine libri de dum pro illis, qui adhuc schismati inhærent, quo Bono Viduitalis, quem Demetriade virginitatis ins- in eis sanetur carnalis animi infirmitas ex diuturna titutum recens amplexa conscripsit, juxta illud consuetudine contracta: unde intelligas ipsum aliibidem c. 19, quæ modo cæpit.

quanto post collationem Carthaginensem scribere. CXXXI. -- Scripta circa idem tempus.

CXLIII. – Scripta circa finem an. 412. Centssima trigesima prima ad eamdem Probam scri- Prodiit epistola centesima quadragesima tertia pta remitti non potest in longum tempus. Jam tum ad Marcellinum circiter finem anni 412, quo probe enim, sive anno 413, grandueva erai Proba el ad colligitur ex n. 12, ubi quidpiam de virginitate senectam provecta, ut patet ex lib. de Bono Vidui- S. Mariæ Deiparæa se in epistola cxxxvii scriptum, tatis, cap. 19 et 23.

neutiquam propterea quod res mira et singularis CXXXU. – Scripta circa ineuntem an. 412. sit, fide indignum esse observat Augustinus. Adde Centesima trigesima secunda ad Volusianum non. quod hic n. 1 respondet Marcellini litteris acceptis nullo tempore prior est, epistolis cxxxv et cxxxvI, per Bonifacium episcopum, qui Bonifacius apud quæ sub ineuntem annum 412 conscriptæ fuerunt. Marcellinum egit eo tempore,quo data fuit epistola

CXXXIII. – Scripta circa idem tempus. CXXXIV, ut ibi n. 2 indicatur : postqueinde revertens Cum Donatistas post Collationem Carthaginensem

prædictas littera secum attulisse creditur. contumaces plecti vellet Honorius Imperator, sanci

CXLIV. – Scripta circa hoc tempus. vissetque in eos legem die 30 januarii an. 412,quæ Centesimam quadragesimam quartem ad Cirtenexstat in codice Theod. lib. 17, tit. 5, 1.52,lum vero

ses a Donatistarum factione ad caiholicam unitatem illi insurgere vehementius in Catholicos,et ferocius con versos datam circiter idem tempus arbitramur: sævire creperunt. Audito autem corum quosdam tum quia vi veritatis evicta dicitur eorum contumajudicibus exhibitos, simulque de homicidio in Res. cia, qua eidem veritati manifestissimæ et quodamtitutum presbyterum patrato, deque lonocentii, al

modo publicæ ; id est re jam ante per Carthaginenterius catholici presbyteri cæde,de oculo ipsius ef

sem collationem ad liquidum perducta, resistefoso digitoque preciso fuisse convictos,scripsit Au

bant : tum quia bi sedulo monet S. Doctor, ut gustinus epistolam centesimam trigesimam tertiam suam illi conversionem divino operi tribuant, non ad Marcellinum Tribunum, enixe rogans ne iis mortis

humano : quasi adversus alium delectum nuper in pæna infligeretur. Quapropter visum est istam Africa Pelagianum errorem communiri eosdem epistolam paulo post initium anni 412 collocare. oporteat. Confer hujusce epistolæ initium cum fine CXXXIV. – Scripta cum superiore.

epistolæ cxli.

CXLV. Eodem tempore atque super eadem re data est

Scripta circa an. 412 aut 413. centesima trigesima quarta ad Apringium judicem,

In epistola centesima quadragesima quinta ad

Anastasium commonstrat Augustinus haudquaqui Marcellini frater fuit, ex n. 2, et tum proconsulatum gessit ex superiore epistola n. 3.

quam per legem, sed per gratiam, neque omnino

servili timore, sed tantummodo libera charitate CXXXV-CXXXVIII. Scriptæ sub initium an. 412.

impleri justitiam : idque argumenti tractare se diQuatuor subsequentes epistolæ,scilicet centesima trigesima quinta Volusiani, centesima trigesima

cit n. 8, propter quosdam qui nimium arrogant husexta Macellini ad Augustinum,centesima trigesima plendam sibi posse sufficere : ubi parcit adhuc hære

manæ voluntati, quam lege data putant ad eam imseptima Augustini ad Volusianum, et centesima tri

ticorum istorum nomini, quos nonnisi post comgesima octava ad Marcellinum, haud multo tempo

pertain eorum pertinaciam exagitare decreverat. re præcesserunt epistolam cxxxix, in qua, n. 3, is

Est igitur collocanda epistola circiter annum 413. tas duas a se recens datas Augustinus memorat.

CXLVI. – Scripta circa an. 413.
CXXXIX. Scripta an. 412.

Ad eumdem annum 413 revocatur epistola centeEpistola centesima trigesima nona ad Marcellinum

sima quadragesima sexta, quam Pelagio scripsit paulo posterior est epistolis cxxxm et cxxxiv, de Augustinus, cum jam hæresim illius non quidem quibus Augustinus híc n. 2 : Si Proconsul, inquit,

ex scriptis a Pelagio editis, sed sparso rumore ac vel simul ambo in illos estis sententiam prolaturi, et sermone intellexisset, uti testatur in lib. de Gestis forte ille persistit velle gladio vindicare, quanquam sit Pelagii, c. 26. Jam enim audieram, inquit, contra Christianus, et quantum advertere potuimus, non sit

gratiam, qua justificamur, quando hinc aliqua commead hæc cruciamenta proclivis ; tamen si necesse fuerit, moratio fieret, aperta eum contentione conari. etiam Gestis jubete allegari Epistolas meas, quas de hac CXLVII, CXLVII. – Scriptæ videntur an. 413. re singulas vobis mittendas putavi.

Librum de videndo Deo ad Paulinam, et CommoCXL. – Scripta posl superiorem.

nitorium ad Fortunatianum Siccensem super eodem Ætatem centesimæ quadragesimæ epistolæ ad argumento conscriptum, quæ hic sunt epistolæ cenHonoralum, qui liber est' de Gratia novi Testamenti tesima quadragesima septima et centesima quadrainscriplus, babemus cum ex lib. 2 Retract. c. 36, gesima octava, recenset Augustinus in Retractatioubi Augustinus fidem facit quæstiones illas, qui- nibus proximo loco post eos libros, quos anno 412 bus enodandis incumbit in hacce epistola, ad se aut 413 elaboravit. Enimvero Fortunatianus qui eo tempore quo contra Donatistas vehementer exerce- Siccensem ecclesiam anno 411 ex Carthaginensi colbatur, et contra Pelagianos exerceri jam cceperat, mis- latione regebat,habuit Urbanum successorem circi. sas fuisse ; tum etiam ex superiore epistola cxxxix, ter annum 413, quandoquidem hic ipse Episcopus in qua S. Doctor, n. 3 dicit : Nunc in manibus ha

Romam inter susceperat,indeque jam redierat anno beo librum ad Honoratum nostrum de quæstionibus 415, ex fragmento i tomi 10. quibusdam quinque, quas mihi proposuit, et per litteras

CXLIX. – Scripta sub an. 414. intimarit : cui non continuo respondere vides quam mi- Vix ante annum 414 collocari possit epistola cennime oporteat.

tesima quadragesima nona ad Paulinum : tum quia CXLI. Scripta 14 junü an. 412.

hanc inter et cxxi epistolam anno 410 rescriptam a Epistola centesima quadragesima prima Concilii Paulino, cujus quæstionibus iterato solutionem Zeriensis ad Donatistas, diem et Consulem adscrip- adhibet Augustinus,missæ sunt ultro citroque epistum habet.

tolæ aliquotque exciderunt ex n. 2, tum etiam quia hic n. 32 fit mentio Urbani Siccensis episcopi, qui 412 scriptæ, conficitur has omnes epistolas, de si idem est ac Urbanus presbyter in epistola cxlul, quibus dicimus, prodiisse sub hoc tempus ; videnn. 1, commemoratus, nondum episcopalem digni- Turque dictatæ paulo ante clxix ad eumdem Evotatem anno 412 in finem inclinante consecutus fue- dium, quæ est exeuntis anni 415. rat. Vix etiam possit serius reponi. Quippe Peregri- CLXV. -- Scripta non multo post an. 410. nus diaconus, qui Urbano ad sarcinam episcopatus Centesima sexagesima quinta Hieronymi est, ad subeundam pergente cum eo simul profectus fue- Marcellinum Tribunum in Africa agentem transrat, nondum remeaverat Hipponem, cum hancce missa, ex. n. 1. Egit vero Marcellinus in ea regione epistolam dictaret Augustinus, uti in fine testatur. tres circiter annos a 110 ad 413, quo anno mense CL. — Scripla circa e.ceuntem an. 413.

septembri hæreticorum dolis occisus in Martyrum Centesima quinquagesima ad Probam et Julianum numerum migravit. Vide Not. iu hanc epist. scripta est occasione consecrationis filiæ earum CLXVI. Scripta an. 415 verno tempore. Demetriadis, quæ audita Augustini exhortatione Centesima sexagesima sexta ad Hieronymum ocad mundi contemptum inceusa fuerat, et virginem casione Orosii presbyteri in Palæstinam anno 415, professa. Tametsi vero Demetrias jam tum audivis- sub vernum tempus navigantis dictata est ex. n. 2. set ipsum Carthagine, cum eo collationis cum Do

CLXVII. Scripta simul cum superiore. natistis habendæ causa se contulit Augustinus,non Alteram quoque hic centesimam sexagesimam videtur tamen velum suscepisse ante annum 413. septiinam simul ipsi perferendam accepit Orosius. Quippe cum Hieronymus epistolam viji ad Deme- Eodem enim tempore cum superiore scriptam triadem super eadem consecratione (quam quidem fuisse indicat non modo Augustinus hacce epistola ubique velocissiine fama celeberrima prædicavit,

CLXVII, n. 1, et clxix, cap. 4, n. 13, et lib. 2 Reut bic Augustinus n. 1 dicit) nonnisi hoc anno, aut, tract. c. 45, sed etiam Hieronymus rescripto suo, quod longe verisimilius est, insequente scripserit.

quæ est epistola hic cLxxII, n. 1. Quo fit ut hancce Augustini epistolam ad finem

CLXVIII. – Scripta forte an. 415. anni 413 aut ad subsequentis exordium pertinere Timasii et Jacobi est centesima sexagesima octava judicemus. CLI. – Scripta exeunte an. 413, aut ineunte 414.

epistola, qua gratiarum actionem Augustino exhiDe S. Marcellini cæde serınonem in epistola cen

bent pro libro de Natura et Gratia ; quem librum

anno 415 editum esse nulli dubitainus. tesima quinquagesima prima ad Cæcilianum habe

CLXIX. ri ostenditur in notis ad eamdem epistolam : un

Scripta exeunte an. 415.

Ad Evodium centesimam sexagesimam nonam de facile intelligas datam fuisse circiter exeuntem

epistolam dedit Augustinus post perfectum librum annum 413. CLII-CLV. – Scriptæ circa an. 414.

de Natura et Gratia, eodemque anno quo librum Quatuor subsequentium epistolarum tempus hac

quartum et quintum de Civitate Dei, duasque ad ratione constituimus. Macedonius in centesima quin

Hieronymum epistolas clxvi et clxvii dictaverat, quagesima secunda, n. 3, dicit se nondum recepisse

uti profitetur ipse hic n. 1 et 13.

CLXX, CLXXI. quæ ipsi Augustinus de suis scriptis promiserat,

Scriptæ forte an. 415.

Centesima septuagesima ad Maximum et centerogatque ut ea demum transmittat. Tuin in epistola centesima quinquagesima quarta Augustino re

sima septuagesima prima ad Peregrinum eodem

tempore datæ fuerunt; non ante annum 415: siquinuntiat se receptos ab ipso libros perlegisse. Hos autem libros nemo qni Augustini rescriptum, id

dem Peregrinus episcopus, quo tam familiariter est epistolam hic centesimam quinquagesimam

utuntur hic dugustinus et Alypius, videtur fuisse quintam n. 2 inspexerit, non intelliget esse illos

idem cum illo Peregrino, qui diaconatus munere

fungebatur adhuc anno 412, ex epistola cxxxix, et ipsos tres priores operis de Civilate Dei, qui anno 413 prodierunt, el quibus quartum et quintum li

CXLIX, imo post annum 413, ex epistola cxLix, n. 34. brum addidit Augustinus an. 415 juxta epistolam

CLXXII. – Scripta ineunte an. 416.

Hieronymi epistola hic centesima septuagesima CLXIX, n. 1. CLVI, CLVII. – Scriptie an. 414.

secunda reddita putatur Augustino per Orosium Epistolas centesimam quinquagesimam sextam

redeuntem ex Palæstina in Africam anno 416, sub Hilarii Syracusani, et centesimam quinquagesimam

vernum tempus. septimam Augustini ad eumdem Hilarium scriptas

CLXXIII. – Scripta circa hoc tempus. anno 414 colliges ex nota nostroin epist. 157. Saltem

Centesima septuagesima tertia ad Donatum preshaudquaquam putabis Baronio ad annum 411 eas byterum aliquanto tempore posterior est Cartharevocanti assentiendum : quando Augustinus hic

ginensi collatione, de cujus Actis ibi sermonem han. 22 multa jam de questionibus contra Pelagia

bet Augustinus n. 7; posterior etiam legibus ab nos ab Hilario propositis, testatur se dixisse in

Honorio postmodum datis in Donatistas ; haudaliis suis opusculis et ecclesiasticis sermonibus,

quaquam enim donatus ille per vim comprehensus CLVIII-CLXIV. – Scriptæ sub an. 414.

ad Ecclesiam sic adduceretur, quomodo hic n. 1 Quod ad Evodii litteras Augustinique ad ipsum re

refertur, si legum imperialium auctoritas non inscripta attinet, ea præpostere admodum fuerunt in tercessisset. Quo autem anno id contigerit, an stahacienus editis ordinata. Constat enim centesimam

tim post leges andita Marcellini cæde rescriptas in quinquagesimam octavam Evodii, quæ olim ordine schismaticos, an posteaquam Dulcitius Tribunus cclvni fuit, occasionem dedisse centesimæ quinqua

legum imperialium exsecutor in Africam venit, gesimæ nonæ, quæ fuitcad Evodium;tum hanc scri- incertum est. ptain fuisse pauco tempore ante centesimam sexage

CLXXIV. Scripta circa hoc tempus. simam secundam, qua Augustinus Evodianis cente- Centesima septuagesima quarta ad Aurelium non simæ sexagesimæ et centesimæ sexagesimæ primæ citius anno 416 reponi potest, cum in libro 13 de respondens n. 3, testatur se nuperrime epistolam Trinitate,quod opus numeris omnibus suis absoluillam clix rescripsisse. Mox vero subsecuta est epi- tum hic Aurelio transmittitur, mentio fiat libri 12 de stola centesima sexagesima tertia ab Evodio antescri- Givitate Dei, qui non ante annum 416 perfectus fuit. pta quam clxii recepisset. Quippe superiorum

CLXXV. Scripta an. 416. epistolarum suarum quæstiones iterato proponit Concilii Carthaginensis ad lnnocentium epistola, Evodius adjungeas alias duas. Unde Augustinus hic hicordine centesima septuagesima quinta, refertur duabus discussis in epistola centesima sexagesima in annum 416, primum quia Orosius Presbyter, qui quarta, n. 22, monet se ad quæstiones illas antehac Africanis patribus synodum de more agentibus scrimissas, excepta quæ de Dei visione per corpus pro- bendæ hujusce epistolæ occasionem, Xerotis videliponebatur, responsum dedisse. Jam vero cum in cet et Lazari in Pelagium litteras protulit, rediitex epistolis clxi et clxu quæstio versetur de senten- Palæstina hoc ipso anno verna tempestate. Tum tia quadam epistolae cxxxvii, ad Volusianum an. quia rescriptum Innocentii ad eumdem synodum

« PredošláPokračovať »