menses

consignatur die vi Kal. Febr. post Consulatum conciliant Zosimi ad Galliarum Ecclesias littere, Theodos. vii, et Junji Quarti V. C. id est an. 417. quæ apud Sirmandum datæ notantur 22 martii an.

CLXXVI. - Scripta paulo post superiorem. 417, lum etiam Paschasini Lilybætani episcopi ad Eodem die responsum dedit Innocentius Milevi- Leone Romanum pontificem epistola apno 443 tanis Patribus qui synodicam ipsi super eadem scripta, ubi is narrat Occidentales anno 417, re, scilicet epistolam hic centesimam septuagesi- Zosimo tunc pontifice, errasse in festo Paschatis, mam sextam transmiserant. Carthaginensium quod cum in 22 aprilis incideret, celebratum ab exemplo provocati, uti aiunt n. 5. Pertinet itaque illis fuit 25 martii. Denique Prosper in Cbronico ad eumdem annum 416.

tradit Zosimum Ecclesiam rexisse annum unum CLXXVII. – Scripta circa idem tempus.

novem dies octo, aut, juxta nonnullas lisdem argumentis deprehenditur tempus epis- editiones, novem. Atqui Zosimus obiit 26 detolæ centesimæ septuagesimæ septimæ, post cembr. an. 418. Suscepit itaque regimen Ecclesiæ. superiores synodicas dictatæ ex n. 1.

die 17 aut 18 martii an. 417. Porro quod etiam huCLXXVIII. Scripta eodem tempore.

jusce ad Paulinum epistolæ ætatem indicat, InnoÆtatem suam epistola centesima septuagesima centii successor Zosimus nondum tentaverat quid octava ad Hilarium episcopum consignatam præfert quain sive in favorem, sive in condemnationem his verbis n. 2. Jam enim, ait Augustinus, cum ista Pelagianorum ; quandoquidem nullum de ipso scriberem, cognoveramus in ecclesia Carthaginensi verbum habet isthæc epistola. adversus eos episcopalis Concilii conditum fuisse decre. CLXXXVII. – Scripta sub medium an. 417. tum, per epistolam sancto et venerabili Papæ Innocen- Liber ad Dardanum inter Augustini epistolas in tio dirigendum, et nos de concilio Vumidiæ ad eamdem hactenus editis recensitus, pertinet ad medium cirapostolicam Sedem jam similiter scripseramus.

citer annum 417. Quippe æstate labente conscriCLXXIX. - Scripta circa idem tempus. ptum a se prodit Augustinus n. 1, tribuitque eiDiospolitanæ synodi exeunte anno 415 celebratæ dem libroin Retractationibus medium locum inter Gesta nondum receperat Augustinus,cum epistolam librum de Gestis Pelagii exeunte anno 416 aut incentesimam septuagesimam nonam Joanni Jeroso- eunte 417 elaboratum, et libros de Gratia et Peccato lymitano perferendam dedit ex n. 7. Sed jam vide- originali scriptos versus mensem maium anni 418. rat conscriptam a Pelagio atque ad Africanos CLXXXVIII. - Scripta exeunte an. 417 aut ineunte 418. istoruin Gestorum loco transmissam apologiam Ad Julianam epistola centesima octogesima octava quamdam, qua se ille ad Herotis et Lazari objecta mittitur nomine Alypii et Augustini, qui certiores respondisse jactabat ; scripseratque jam Augusti- fieri cupiunt, an a Pelagio profectus sit anonymusad nus alteram ad Joannem epistolam super eadem Demetriadem liber, quæ est hic in appendice episcausa, post Orosii reditum, uti opinamur. Quippe stola xvi. Porro in opere de Gratia Christi librum n. 1 rescripta sibi a Joanne credit non reddita, eumdem Pelagio adscribit Augustinus tanquam quod ipsi perlator defuerit.

auctori plane comperto et comprobato. Prodiit CLXXX. – Scripta circa finem an. 416. ergo isthæc epistola ante dictum opus de Gracia Centesima octogesima ad Oceanum data est ali- an. 418 elaboratum:non tamen multo ante tempore; quanto post Orosii reditum in Africam ex n. 5. quando hic n. 14 loquitur Augustinus de altera Pe

CLXXXI-CLXXXIII. Scriptæ init. an. 417. lagii epistola, quæ sub initium an. 417 Innocentio Tres subsequentes epistolæ, ab Innocentio in scripta, ejusque successori Zosimo nonnisi versus Africam transmissæ, diem et consulem consigna- mensem septembrem reddita est. tum habent. Quæ notæ incidunt in mensem janua

CLXXXIX. - Scripta circa an. 418. rium anni 417.

Quæ initio centesimæ octogesimæ nonæ ad BoniCLXXXIV. — Scripta sub idem tempus.

facium dicit Augustinus, rescripta ad eum a se jam Centesimam octogesimam quartam Innocentii ad dictata, eaque perlatoriin manus tradita fuisse, cum Aurelium et Augustinum sub idem tempus scrip- ab eodem perlatore inductus fuit, ut hanc insuper tam credimus ; quandoquidem Innocentius ando epistolam adderet, scribens aliquid quod ipsum ædi*17 obiit mense martio vel julio.

ficet ad sempiternam salutem, ea Lovanienses post CLXXXV. – Scripta circa an. 417.

Erasmum intelligunt de clxxxv ad eumdem Bonifalo epistola centesima octogesima quinta ad cium epistola. Quibus etsi non assentiamus, quodil. Bonifacium collationis Carthaginensis meminit lud prius scriptionis genus non epistola, sed liber Augustinus n. 6. Sed ejus ætatem expressius indi. ab Augustino censeatur in Retractationibus; præcat in Retractationibus, ubi recensito libro de Gestis terquam quod in eo versatur argumento, ut ad Pelagii, qui versus ineuntem annum 417 editus Bonifacii ædificationem nihil insuper desiderari est, testatur eain se tempore eodem conscrip- potuisset: commode tamen ad hoc tempus refertur sisse ; proximum ei loeum ante librum Dardano isthæc epistola, de qua agimus clxxxix quo temsub æstatem anni 417 scriptum assignans.

pore Bonifacii virtutes fama rescierat Augustinus CLXXXVI. Scripta circa medium an. 417. ex. n. 8, sed nondum forte usu ipsius aut consueTempus centesimæ octogesimæ sextæ epistolæ tudine satis familiari. ad Paulinum datæ monstrant complura. Primum СХС. . Scripta paulo post medium an. 418. Gesta Diospolitante synodi jam pervenerant in Ætatem epistolæ centesimæ nonagesimæ ad OptaAugustini manus ex n. 1,31, ac sequentibus. Deinde tum habes partim ex n. 22 et 23 ubi de damnatis a rescripta Innocentii contra Pelagianos initio anni Zosimo Pelagianis dicitur, deque Tractoria quæ in 417 data legerat. Exinde enim n. 28 Dominicam eos per universum orbem ante medium an. 4 18 ab sententiam, Nisi manducaveritis carnem Filii homi- ipso emissa fuit: partim ex n. 1, in quo innuit Aunis, etc., incipit Pelagianis obtendere : id tamen gustinus secum apud Cæsaream ageret, scribendæ prudenter observandum curans, testimonium illud huic epistolæ adjecisse animum, implilsu Renatiet ab apostolica sede eo line adhibitum fuisse, ut ne Muressis. Porro Cæsaream petiit post Carthaginense parvuli non baptizati vitam posse habere credantur. concilium die 1 maii an. 418 celebratum, iter CarAd hæc audiverat Innocentii obitum ex n. 2 qui thagine recta in Mauritaniam suscipiens, ex epistola anno 417, die 28 julii, contigit calculo Baronii, cui 193, n. 1 ; agebatque adhuc Cæsareæ die 20 sepActa veterum pontificum apud Bollandum, Anas- tembris ejusdem anni, ex Actis cum Emerito. tasius bibliothecarius, et 'recens Martyrologium CXCI-CXCIII. – Scriptæ sud finem an. 418. Romanum suffragantur. Seu potius contigit. 2 die Tres subsequentes epistolas centesimam nonagemartii, ut præferunt Martyrologia Bedæ, Usuardi, simam primam ad Sixtum, centesimam nonagesiAdonis et Nolkeri ; sed ante hos omnes vetus Roma- mam secundam ad Cælestinum, et centesimam num, quo usus est Ado. Martyrologiis autem fidem nonagesimam tertiam ad Mercatorem una eademque PATROL. XXXIII.

(Deux.)

occasione Albini Romanæ Ecclesiæ acolythi ex Hieronymus, non multo ante prædictum annum 420 Africa profecturi rescripsit Augustinus, postquam reponi potest; quandoquidein Palladius Lausiacam remeasset Hipponem, uti ipse initio cujusque harum historiam an, 419 aut 420 seribens, in vivis eam epistolarum profitetur, id est post suum reditum ex agere credit in cap. 125. Quod vero ad epistolæ perMauritania Cæsariensi, juxta epistolam cxcii, 0.1, latorem Innocentium presbyterum attinet, is anno adeoque post diem 20 septembris, quo die apud 419, ad perquirendos Nicænos canones missus a PaCæsaream confecta potantur Acta cuin Emerito. tribus Africanis ad Cyrillum, inde rediit in Africam

CXCIV. – Scripta paulo post superiores. anno eodem ante 26 novembris, ut ex Cod. can. Centesima nonagesima quarta ad Sixtum paulo Eccl. Afric. titulo, c. 137, liquet: eaque dubio propost Albini acolythi profectionem per Firmum cul occasione viso Hieronymo, epistolam de qua presbyterum missa est ex n. 1.

agitur, afferendam accepit, hoc ipso anno; non subCXCV. - Scripta forte an. 418.

sequenti. Quippe epistolæ initio, cum Hieronymus In epistola centesima nonagesima quinta augu- excusat quod Innocentius anno præterito quasi nequastino gratulari videtur Hieronymus de Pelagianis quam in Africam reversus, ipsius ad Augustinum toto jam orbe dampatis ; cumque laudat quod scripta non sumpserit, indicat unam et alteram Incontra flantes ventos ardore fidei perstiterit, indicat nocentii peregrinationem in Oriente:quarum prima, fortean S. Doctoris constantiam in expugnanda siquidem Innocentius de suo in Afrícam reditu ioPelagianorum hæresi, quando eorum arte delusi certus erat, non eadem est cum illa quam ao. 419 Romani patrocinari jis videbantur. Porro in Mss. Africanæ synodi auctoritate suscepit. Neque recte duobus monast. Vindocinensis observamus huicce Baronius jis ex verbis Hieronymi colligit epistolam épistolæ alteram perbrevem a Hieronymo scriptai, anno sequenti a legatione Innocentii datam fuisse. quæ supra ordine est cxxi, proxime subjungi,

CCIII. Scripta forte circa an. 420. interjectis his tribus verbis : Jam post subscriptio- Epistola ducentesiina tertia ad Largum eo tempore nem. Multi utroque claudicant, etc.

scripta est, quo ille res prosperas ante expertus, CXCVI. -- Scripta exeunte an. 418.

versabatur in adversis, potestque ad anoum circiter Epistola centesima nonagesima sexta ad Aselli- 420 revocari; siquidem Largus iste, qui dominus in. cum scripta est eo tempore, quo Donatianus Byza- signis et præstantissimus salutatur, quique Eximietatis cenæ provinciæ primstem antiquitatis jure age- titulo donatur, haudimmerito credituridem cum eo, bat, ex n. l, que illi dignitas in Concilio Cartha- qui proconsulatum in Africa gerebat annis 415, 418 ginensi anni 418 tribuitur. Præterea Pelagianos ab et 419. Innocentio et Zosimo jam damnatos significat

CCIV. – Scripta circa hoc tempus. Augustinus n. 7 hisce verbis : Qui recenti judicio Ducentesimam quartam ad Dulcitium tribunum et Dei, per diligentes et fideles servos ejus, etiam catho- jussiopum imperialium in Donatistas executorem, lica communione privati sunt.

constat ex n. 4 et 9 datam fuisse paulo ante liberos CXCVII et CXCVIII. – Scriptæ exeunte an. 418, aut contra Gaudentium: quod opus adversus Donatistas ineunte 419.

postremum emisit Augustinus circiter apdum 420. CXCIX. - Scripta sub an. 419.

CCV. - Scripta forte versus an. 420. Ex tribus proxime sequentibus epistolis, cente- Dubitare vix licet, quin ducentesima quinta episima nonagesima nona ad Hesychium sub annum stola Consentio eidem, qui contra Mendacium liber, Christi 419 data intelligitur ex n. 20. Quapropter atque eodem ferme tempore scripta fuerit. Is enim centesima nonagesima septima et centesima nona- cui liber ille circiter andum (uti alias probabitur), gesima octava, quæ paulo ante scriptæ fuerant, 420 compositusnuncupatur, vivebat inter Priscilliarevocandæ videntur ad annum exeuntem 418, aut nistas, qui perid tempus Hispaniam ipfestabant,mulad ineuntem 419. Adjuvat conjecturam quod taque legenda miserat Augustino, ut in ejusdem libri Hesychius in epistola cxcvin n. 5, dicat signa per exordio dicitur, agens de mendacii usu ad illorum id tempus in cælo visa fuisse : ea dubio procul retegendam hæresim,quam perjuriis etiam adhibitis indicans quæ anno 418 contigisse memorant his- occultureipsi solerent. In hac autem epistola testatur torici; quibus ille signis permotus, occasionem Augustinus missam sibi fuisse epistolam a Consentio, sumpsit' consulendi Augustinum de ultimo die et insuper in alia chartula questiones illas, ad quas mundi.

modo respondet. Ubi epistolæ nomine significare viCC. - Scripta exeunte an. 418, aut ineunte 419. detur scripta prolixiora, quibus postea in lib.contra

Epistola ducentesima ad Valerium comitem Mendacium respondit, tarditatem rescriptorum suomissa est cum libro primo de Nuptiis eidem nun- rum ibidem excusans. Deinde in hominem apud Hicupato, quem librum suo loco demonstrabimus spaniam constitutum, atque inde in Africam confticonscriptum fuisse exeunte anno 418, aut ineunte gere cogitantem convenit egregie, quod hic cap. 419. Enim vero ipse Augustinus io lib. 1 ad Bonifa- 1, n. 1, testatur Augustinus, optare quidem se videre cium, c.5, dicit se id operis post damnationem Pela- Consentium, sed quietioribus et tranquillioribus rebus gii Cælesliique edidisse. Tum addens continenter : humanis, ut id honestæ charitatis sit potius, quam moQuod ideo dicendum putavi, quoniam iste dicit ab ini. lesta necessitatis. Porro in c. 6, n. 18, meminit scrimicis suis in odium veritatis dicta mea fuisse sus. pti a se libri de Fide et Operibus, qui liber est anni cepta : ne ideo quisquam existimet propter hunc librum 413. meum inimicos gratiæ Christi novos hæreticos fuisse

CCVI. Scripla circa hoc tempus. damnatos : argumentum præbet quo eumdem Ducentesima sexta est ad Valerium, illum ipsum librum non multo post eorum hæreticorum dam- comitem, cui primus de Nuptiis liber circiter in. nationem prodiisse concludamus.

itium anni 119 transmissus fuit. Ad idem fere lempus ccl. – Scriptu an. 419, mense junio. pertinere videturisthæc epistola, qua sic ipsi scribi Ducentesima prima, quæ ab Imperatoribus How Augustinus, quasi jam ante in ipsius amicitiam et norio et Theodosio ad Aurelium, et seorsim ad Au- familiaritatem receptus. gustinum eodem tenore data est, dici et Consu- CCVII. - Scripta an. 421, aut paulo post. lum notam affixam gerit.

Ducentesima septima ad Claudium, cuin quatuor CCII. - Scripta videtur versus finem an. 419. contra Julianum libris transmissa est. Porro bi libri Quæ ducentesima secunda hic est, earum quas editi sunt sub annum 421, non citius, cum AugustiIlieronymus scripsit, epistolarum omnium novissi- nus in libro 1, c. 7, loquaturde Hieronymo quas jam mam putat Baronius, remittitque ad annum 420, in defunto, hic autem an. 420, die 30 septemb., obierit. quem Hieronymi obitus juxta Prosperi Chronicum CCVIII. - Scripta forte versus an. 423. indicit. Certe quidem Eustochii virginis dormitio, Si epistola ducentesima octava, quæ Feliciæ data cujus dolore se vehementer occupatum testatur bic est, cum ccix ad Cælestinum comparetur, venit in

mentem exorta scandala, quibus virgo illa ex Do. Braclio confecta, quæ hic epistolæ ducentesima uatistarum schismate ad Ecclesiæ unitatem conver- decimæ tertiæ loco exhibentur, diei et Consulum sa perturbabatur, posse in Antonium episcopum re- notam præferunt. ferri ; qui nimirum Antonius præfectus Fussalensi CCXIV, CCXV. Scriptæ circa Pascha an. 426, plebi, quæ ex Donatistis redierat ad Catholicam

aut 427. communionem, huic Ecclesiæ pravis suis moribus Epistolæ ducentesima decima quarta, et ducenteperverse adeo consulebat, ut ejus regimine senten- sima decima quinta, ad Valentinum Adrumetini motia episcoporum privatus fuerit.Quæ, nosconjectura nasterii abbatem, eodem tempore conscriptæ intelsi non fallit, pertinet epistola ad annum circiter 423. liguntur ex primis earum verbis, illa paulo ante

CCIX. - Scripta forte ineunte an. 423. Pascha,hæc paulo post idem festum,anni Christi non Ducentesima nona ad Cælestinum, initio pontifica- quidem 418, quod Baronio visum fuit. Nam prolixior tas ipsius data intelligitur ex n. 1, ubi pontifici gratu: ad Sixtum epistola, de qua in epistolis hisce duabus latur Augustinus de ipsius electione citra ullum ple- agitur, cujusve epistolæ nou recta interpretatione bis Romanæ discidium peracta. Porro Celestinus emerserant quædam inter Adrumetinos monachos proxime successit Bonifacio; cujus obitum Baronius contentiones, non citius exeunte eodem anno 418 dicanno assignat423, oclavocal. novembris, diein scili- tata est; sed an. 426 aut 427: quandoquidem liber de cet ex Anastasii fide, annum autem non alia auctori- Gratia et Libero Arbitrio, cum quo simul transmissæ tate statuens, nisi quod Prosper et Marcellinus in sunt, uti patet ex epistola ccxv, n. 2, vix potest vel tarChronicis, successoris ipsius ingressum eodem hoc dius reponi; cum in Retractationum libris circiter anno referant:cum evenire tamen potuerit, ut Boni- annum 427 elaboratis recenseatur: vel citius, cumin facio sub apni 422 finem defuncto Cælestinus non- iisdem Retractationibus locum una cum libro de Cornisi anno 423 fuerit subrogatus. Et vero in ijsdem reptione et Gratia ad eosdem monachos postre. Chronicis ante Honorii imperatoris obitum, qui in mum teneat. mensem augustum anni 423 incidit, Cælestini pon- CCXVI. - Scripta paulo post duas superiores. tificatus exordium consignatur. Ad hæc Bonifacii Cum vero in superioribus litteris petiisset Augustipontificatum trium annorum et mensium aliquot nus, ut Florus qui tumultus auctor fuisse dicebatur, spatio definiunt magao consensu prisci recentio- ad se veniret, eo perlubenter et absque cunctatione resque, Latini et Græci scriptores ; si exceperis Ni- ulla ad ipsum pergeule, Valentinus epistolam hic ducephorum, cujus non tanta est fides, et nonnullas centesimam decimam sextam rescripsit, ex. n. 6. Prosperi editiones, in quibus Bonifacio pontifici

CCXVII. - Scripta sub idem tempus. tribuuatur anni quatuor: quæ facile cum aliis conci- De ducentesima decima septima ad Vitalem epistoliantur, si annum quartum non plenum intelliga- la, unum liquidum est; eam Pelagiana hæresi jam mus. Exstat in Corbeiensi codice ante ceatum et ante condemnata prodiisse : alterum verisimile admille angos exarato series Romanorum pontificuin modum; scilicet posteriorem quoque esse epistolis in Vigilio desinens, quæ Cælestino quidein annos 9, ceXW etccxv, in quibus inter soriptiones contra Pelamens. 10 et dies 6 adscribit : Bonifacio autem an. gianos emissas et instruendis Adrumetiois monanos tantum 3, meas. 8 et dies 6. Porro Bonifacius chis perutiles non profertur. Nempe cum in libro de ad pontificatum assumptus fuit die 29 decemb. an. Gratia et Libero Arbitrio, cap. 7 ei subsequentibus 418. Itaque ad anni 422 tinem revocari potest ejus fuisset ab Augustino copiose assertum, ex Dei dono obitus, necnon Celestini successoris ipsius elec- ipsum bonæ voluntatis fideique initium provenire, tio ; quæ forte ad insequentem apnun idcirco hoc permotus Vitalis (nisi male conjecta inus) conrelata est in Chronicis, quod paucis ante ipsius tradicere coepit, et testimoniis ex Philipp. 2 et ex initium diebus facta fuerit.

Psal. 36, in eodem libro, cap 16, adhibitis responCCX. - Scripta forte circa hoc tempus. dere, ut patet in hacce epistola, n. 1 et 4. Porro verNon teouis suspicio est, epistolam ducentesimam siculum Psal. 36, quem in libro de Libero Arbitrio decimam ad Felicitatem et Rusticum scriptam esse tantummodo indicarat Augustinus, urget hic explioccasione tumultus in sanctimonialiumi sodalitio catque contra Vitalem ; tum etiam ipsum ex Eccle. exorti ; cujus compescendi gratia subsequentem siæe precibus, quod argumentum in dicto libro cap. epistolam ad sanctimoniales misit Augustinus. 14, levissime tetigerat, operosius refellit. De cæteCCXI. — Scripta circa hoc teinpus.

ris vero tam multis testimoniis et argumentis ad Dacentesima undecima Sanctimonialibus data, eamdem causam æque pertinentibus, quia satis suposterior est Carthagioensi collatione legibusque perque illic explicata erant, nihil mirum est si tracdeinceps in schismaticos promnlgatis. Quandoqui tandum hic non curavit. dem Ecclesia tum maxime de Donatistis io unitate

CCXVIU. Scripta forte eodem tempore. gaudebat, ex. 0. 4. Nec sane roulto ante an. 424. Subjicimus hoc loco epistolam ad Palatinum, in Quippe non recens obierat Augustini germana so- quadameum Augustinus hortatur, ut pe spem bene ror ejusdem monasterii proposita, ex n. 4, quæ vivendi collocet in propriis viribus, ipsa quippe oratio tamen, narrante Possidio cap. 26, Vidua Deo ser- dominica, inquit, n. 3, admonet te, quod indigeas adjuviens multo tempore usque in diem obitus sui præposita torio Domini tui. Et post ea, ab illo, ait, pete ut perfiancillarum Dei vizit.

ciatur a quo datum est ut inciperetur. Tum adducit CCXII. – Scripta circa an. 423.

testimonia ex Philipp. 2, et Psal. 36, uti in epistola Sob fidem epistolæ docentesimæ doodecimæ de superiore ad Vitalem : quæ suadere possint utramStephani martyris reliquiis, quæ an. 416 per Oro- que epistolam pertinere ad idem tempus. sium Jerosolymis redeuntem, juxta Marcellini Chro

CCXIX. Scripta sub an. 426 aut 427. Dicam, primo in Occidentem advectæ fuerunt, sic De ætate epistolæ ducentesimæ decimæ nonæ, ab ad Quintilianum loquitur Augustinus : quas, ait, non Augustino aliisque tribus Africanis episcopis ad Galignorat sanctitas vestra, sicut et nos fecimus, quam licanos Proculum et Cylinnium directæ occasione Lecontenienter honorare debeatis. Ubi, nostra quidein porii, consule adnotationem in hanc epistolam. opinione, indicat memoriam ejusdem S. Martyris CCXX. - Scripta circa exeuntem an. 427. apod Hipponem exstructam. Atqui in c. 8, lib. 22 Epistola ducentesima vigesima ad Bonifacium, de Civitate Dei, cui scribendo versus finem av. 426, data est tempore belli in ipsum tanquam in impeincumbebat, isthæc verba leguntur: Nondum est rii perduellein illali. Hincenim Augustinus ipitio sibiennium ex quo apud Hipponem regium cæpit esse gnificat fideliorem litterarum suarum perlatorem quam ista memoria, etc. Quapropter epistolam hanc cir- Petrum, nunquam potuisse reperire. Et n. 2 ait litteras citer an. 425 scriptam arbitramur.

ipsi in suis periculis nunquam mitti potuisse propCCXIII. – Scripta 26 septembris 426. ter periculam perlatoris. Et ne ad eos, inquit, ad quos Acta ecclesiastica in designando Augustini successore nollem, epistola mea perveniret. Gestum est hoc bellum consulatu Hierii et Ardaburii, id est an. 427, in lamitatum apicem increverant, sicuti Darius ipse in vidia Felicis magistri militum, juxta Prosperum in epistola ccxxx, n. 3, rescribit, remedium finemque chronico, vel proditione Aetii comitis, juxtà Paulum afferret. Quo in negotio quid profecisset indicans. Si diaconum in hist. Miscel. lib. 14, cum Bonifacium non exstingimus bella, inquir, certe distulimus. Quo Occidentalis Libyæ principatu potitum, et apud Afri- vero hæc referri possint, prieter Bonifacii Vandalocam potentia auctum animo ferret iniquiori. Unde rumque bellum nibil occurrit aliud extrema AugusAugustinus n. 5, sic Bonifacio loquitur, Justam qui- tini ætate, aut saltem ab anno 421, quem haud dubie dem dicis haberete causam, cujus judex ego non sum, etc. annum non præcessit isthæc Darii legatio: quandoEt oblata quidem sumere debuisti, ut eis utereris ad pie- quidem Enchiridion de fide, spe et charitale, quod tatem ; non autem negata vel delegata sic quærere, ut opusculum non citius dicto anno editum fuit, ad propter illa in istam necessitatem perducereris. Neque Dariuin nunc temporis cum epistola ccxxxi, n.5, lereferenda videtur epistola longe ultra finem an. 427, gendum transmittitur. Narrat reipsa Procopius in cum nullam querelam Augustinus moveat de Van. lib. 1 de bello Vandalico, nonnullos ex Bonifacii dalorum irruptione, qui subsidio vocati a Bonifa- amicis Carthaginem navigaptes Placidiæ jussu ipcio, penetrarunt in Africam anno 428, mense maio. sum convenisse : lumque Actii in Bonifacium frau

CCXXI-CCXXIV. - Scriptæ an. 427 et 428. de detecta, jurasse Placidiam sese æquam BonifaQuodvultdei epistolæ duæ, Augustinique ad eas cio fore si eum ad avertendam rei Romanæ in Afrirescripta ejusdem sunt temporis et argumenti, nisi ca stragem inclinarent. Hinc vero Bonifacium requod priores ad an. forte 427 pertinent, posteriores cessisse a Vandalis, qui Hippopem-regium, quo ad an. 428. Certe in ea quæ ordine est ccxxiv, tes- sese ille bello victus receperat, obsederunt. De hac tatur Augustinus libros duos Retractationum, quos Hipponis-regii obsidione, Bonifacio intra urbem reanno 427, vel ut serius 428, emisit in publicum, jam ceplo, scribit etiam Possidius, cap. 28, addens S. esse antehac absolutos.

Augustinum tertio obsidionis mense febribus decuCCXXV. Scripta anc. 428 aut 429.

buisse, et ultima ægritudine exerceri cæpisse. Prosperi epistola, hic ordine ducentesima vigesi

EPISTOLÆ QUARTÆ CLASSIS, ma quinta, scripta fuit per id tempus quo Arela

Quarum tempus minus compertum. tensi ecclesiæ præerat Hilarius ex n. 9. Hic porro Reliquæ sunt epistolæ numero triginta novem, in in locum Honorati octo vel novem diebus ante sacra Classe quarta comprehensæ, quibus proprium cerEpiphania defuncti suffectus est, anno 428 aut 429, tumque locum præscribere ex æla'e haudquaquam ut patet ex nota ad eamdem epist.

licuisset. Nam facile quidem intelliguntur scriptæ CCXXVI. — Scripta eodem tempore.

omnes Augustino jam episcopo : paucæ vero in illis Ducentesima vigesima sexta, quæ Hilarii laici est,

sunt, quæ definiti paulo amplius temporis characletransmissa fuit simul cum superiore, ut hic testatur

rem gerant. Scilicet suspicio est Honorii ipsius leges Hilarius n. 10. Unde utrique, Prospero Hilarioque,

contra idola anno 399, aut alias an. 408 sancitas insimul respondit Augustinus, nuncupato ambobus

dicari in ccxxxii ad Madaurenses epistola n. 3, his libro de Prædestinatione Sanctorum.

verbis: Videtis certe simulacrorum templa partim diCCXXVII. Scripta post Pascha, anno forte 428 ruta, par tim clausa, partim in usus alios commutata ; aut 429.

ipsaque simulacra vel confringi, vel incendi, etc., atque Ducentesimam vigesimam septimam ad Alypium

ipsas hujus sæculi potestates.... contra eadem simulasenem nullus dubitaverit referendam esse ad annum

cra... impetus suos legesque vertisse. Tum quæ ad Pascirciter 429. Nisi forte quis alium hic ab Alypio

centium diriguntur, prodiisse Augustino nondum Thagastensium episcopo subintelligendum putet, aut

sene ; quando se ipse in ccxxxvmi, n. 1, ætate ac diSenis nomine non significari primatem : quem titu- gnitate Pascentio inferiorem profitetur : sed eo talum Alypio episcopo in epistola ccxxiv, ad Quod

men tempore, quo S. Doctor famæ celebritate jam vultdeum data anno 428, nondum tribuebat Augus

clarissimus evaserat, uti ex eadem epist., n. 8, aptinus, ipsum fratrem duntaxat appellans.

paret. Denique ad ultimos Augustini annos pertineCCXXVII. – Scripta sub an. 428 aut 429.

recci., ad Auxilium, apud quem de sententia in Clus

sicianum ab eo lala sic expostulat n. 2 : En adsum, Ducentesima vicesima octava ad Honoratum Thia

senex a juvene, et episcopus tot annorum a collega necnensem episcopum scripta est, cum Vandali hostes

dum anniculo paratus sum discere. Itemque calix ad impenderent, es Possidio, cap. 30.

Cornelium, et cclxix ad Nobilium, in quibus se proCCXXIX-CCXXXI. – Scriptce sub finem vitæ Augus- vectiorem ætatem degere significat. Has ergo alias. tini forte an. 429.

que longe minus explorati temporis epistolas visum Dario comiti epistolam ducentesimam vigesimam est habita argumenti ratione sic ordinare, ut prinonam scripsit Augustinus sub ultimam senectu- mum locum occuparent que Christianæ fidei hostem, ex n. 1. Venerat in Africam Darius procuratu- tes, Paganos, Manichæos, Priscillianistas, Arianos rus pacem, non ut eam per sanguinem quæreret, spectant : tum demum quæ ad recte informandos sed ne cujusquam sanguis quæreretur, legatione mores conferunt, officiosæque aliquot S. Doctoris missus, ex n. 2, atque ut malis quæ ad quemdam ca. litteræ succederent.

Ex his nemo non videt, si modo rem tantisper expendat, quantum in recte ordinandis Augustini Epis tolis operæ consiliique a nobis positum sit, quantum diligentiæ, ut studiosorum labores pro modulo levaremus. Hunc ordinem passim quidem ex certa, aut sane quam maxime probabili ratione ; sed tamen aliquando ex conjecturis, aut ex mutuo earumdem Epistolarum inter sese nexu et consecutione, aliquando etiam ex eruditorum hominum qui hac de re scripserunt auctoritate instituimus: rati in his rebus valere plurimum id generis argumenta, ubi certa et explorata nos deficiunt. Nobis hic operam nostram venditare non est animus : quin imo propriæ inscientiæ conscii, in errata non pauca, quæ eruditorum censuram mereantur, nos incidisse inficiari non audemus. Et vero ea, quamprimum a benevolis lectoribus exposita fuerint, et libenter agnoscemus, et quantocius emendare satagemus. Verum illud citra jactantiæ notam polliceri non veremur, novum hunc ordinem a nobis constitutum, qualiscumque tandem sit, longe conducibiliorem esse, quam antehac usu receptum : nec levi rei litterariæ fructu ac fenere compensatum iri incommodum, quod er futura illa mutatione nonnulli opponebant. Faxit Deus, ut id ex sententia contingat pro votis nostris, et laborem hunc nostrum lectores æqui bonique consulant.

PP. Bened.

Ab exacta PP. Benedictinorum editione, Rev. Godefridus Besselius, monasterii Gottwicensis in Germania abbas, geminas Augustini epistolas in codicibus Mss. invenit, quas præfatione adornatas edidit Vindobonæ 1732, quasque Jacobus Martin, Maurinus, cum nova præfatione, monitisque ac adnotationibus, Parisiis vulgavit 1734. Gravis profecto momenti est hujus ce modi adinvenlum ; sed, ne priorum editionum ordo misceatur, utramque epistolam non numero notantes peculiari, numero quem sequuntur voculam Bis præfiximus, ut videre est post epist. M. cxxxiv et ccii.

PRÆFATIO REVERENDISSIMI GODEFRIDI BESSELII,

MONASTERII GOTTWICENSIS ABBATIS,

EDITIONI VIENNENSI PRÆFIXA.
AD ERUDITUM LECTOREM

simus Doctor, laudans eamdem consultationem meam, In prædictas Epistolas.

sibi tamen ad respondendum otium non esse, respondil. I. Animas hominum enibilo a Deo creari,ac singu- Ego vero, quousque esset in corpore, hos libros edere no. las singulis hominibus infundi, hodie certissima sen- lui, ne forte responderet aliquando, et cum ipsa res. tentia et catholica veritas est, de qua nulliorthodoxo ponsione ejus potius ederentur . Illo autem defuncto ad dubitare impune liceat. Enimvero de hac magni hoc edidi priorem ; ut qui legil, admoneatur aut non momenti quæstione sub initium sæculi quinti non quærere omnino quomodo detur anima nascentibus, aut idem omnescatholicæ Ecclesiæ doctores sentiebant, cerle de re obscurissima eam solutionem quæstionis id quod quammaxime ex plusculis magni Aurelii Au- hujus admittere, quæcontraria non sit apertissimis rebus gustini operibus liquet, quæ hac super controversia quas de originali peccato fides catholica novil in parvu. ad diversos exaravit.Celebriora ex his sunt Libri lis, nisi regenerentur in Christo, sine dubitatione dam. quatuor de anima et ejus origine scripti sub finem nandis : posteriorem vero ad hoc, ut quæstionis, de qua anni Christi 419,quorum primus est ad Renatum mo- ibi agitur, etiam quæ nobis visa est,solutio ipsa noscatur. nachum, alter ad Petrum presbyterum, reliqui duo III. Porro cum episcopus Optatus de hoc eodem ad Vincentium Victorem,qui tot scribendorum libel- delicato ac spinoso argumento ad Renatum supra lorum Augustino ansam et occasionem præbuerat. laudatum Cæsaream Mauritaniæ litteras dedisset,et Rem ipsius Augustini verbis damus,quilibro Il Re- creationem singularum animarum acriter defendistractalionum,cap.56,hæc habet: Eodem tempore qui. set, eodem Renato et quodam Muresse petentibus, dam Vincentius Victor in Mauritania Cæsariensi inve- idem S. Augustinus amplam ad Optatum epistolam nit apud Hispanum quemdam presbyterum Petrum, non- rescripsit a medio anno 418, in qua pro more suo nullum opusculum meum, ubi quodam loco de origine acute : perspicue Optato demonstrat, quid de anianimæ hominum singulorum,utrum ex illa una primi mæ origini certum sit et exploratum, quid jure in hominis, ac deinde ex parentibus propagentur ; an sicut dubium vocetur, satagenduinque esse in hac conilli uni,sine ulla propagatione singulæ singulis dentur, troversia, ut salva sit inprimis fides, qua Ecclesia me nescire confessus sum: verumlamen scire animam non catholica credit, nullum hominem ex Adamo nasci, corpus esse, sed spirilum. Et contra ista mea ad eumdem nisi vinculo damnationis obstrictum, neminemque Petrum scripsit ille duos libros, quos mihi de Cæsarea inde liberari, nisi renascendo per Christum. SignifiRenatus monachus misil. Quibus ego lectis, responsione cat eidem præterea, sead Hieronymum de hac quæsmea quatuor reddidi, unum ad Renatum monachum, et tione non brevem librum scripsisse : Consulens, induos ad eumdem Victorem. Sed ad Petrum, quamvis ha- quit, eum, et petens ut prius me doceat, et tunc ad me beat libri prolixitatem,tamen epistola est,quam nolui a miltat quos doceam. Qui liber meus, pergit Augustinus, tribus cæteris separari.In iis autem omnibus, in quibus ut non doctoris, sed inquisitoris et potius discere cupien. in ulta necessaria disseruntur,de fendi de origine anima- tis, apud me legi potest : mitti vero uspiam non debet, rum quæ singulis hominibus dantur,cunclationem meam, vel cuiquam foras dari, nisicum rescripta, Domino adet multos errores, atque pravitates præsumptionis ejus juvante, percepero ; id quod ille sentit, promptissime ac ostendi. Hæc Augustinus de suis quatuor libris de libentissime defensurus, si me docere potuerit quomodo Anima el ejus Origine.

animæ non ex Adam veniant, et tamen ex illo justam II. Verum non intra hos tantum libros serius edi- sortem damnationis inveniant, nisi ad remissionem pectos ac evulgatos constitit perquisitio Augustini,quin catorum renascendo perveniant. Absit enim ut credaetiam ad eruditissimum Hieronymum insignem de- mus, vel animas parvulorum in lavacro regenerationis dit librum de Origine animæ hominis, in quo varias falsam accipere peccatorum mundationem, vel Deum esse, recensens deortu animæsententias,cupildoceri que aut aliquam naturam quam non condidit Deus, illius, potissimum consectanda sit,et qua ratione adversus ex qua mundantur, inquinationis auctorem. Donec ergo impium Pelagianorum dogma defendi possit ea, aut ille rescribat, aut ego, si Deus voluerit, aliquo modo quan ille (Hieronyinus) in quadam epistola suam discam, si nullam de illa peccatrice originem ducit,quæ esse indicavit, singulas scilicet animas novas nas. causa sit animæ subeundi originale peccatum,quod necescentibus fieri. Scriptum hunc librum anno 415, ver- se est esse in omnibus parvulis; et quo eam nec Deus cogit no tenpore,censent eruditissiini nostri Benedictini insontem, quia peccandi auctor non est, nec ulla mali e Congregatione S. Mauri, in nova, eaque politissi- natura, quia non est, nihil tale audeo prædicare. Conma candidissimaque editione Operum S. Augustini cludit Epistolam suam Augustinus his verbis : Hæc t. 11, Epist. 166. De hoc libro ita ipse Augustinus lib. sicut potui, non quidem ad me datis, sed tamen ad cha1 Retract., cap. 45, disserit : Scripsi etiam duos li- rissimos nostros Sanctitatis tuæ litteris, non peritia quam bros ad Hieronymum presbyterum sedentem in Bethleem desiderasti, sed sollicita dilectione respondi, etc. unum de Origine animæ hominis, alterum de sententia IV. Hæc cum ab Augustino accepisset Optatus, Jacobi apostoli, ubi ail : « Quicumque totam legem ser. biennii inducias injit, nec Augustino gravissimis aliis taverit, offendat autem in uno, factus est omnium reus » scriptoribus obruto molestior esse voluit.Verum cum (Jacobi, 11, 10); de utroque consulens eum. Sed in illo prio- intra illud temporis spatium, Hieronymiad Augustini re questionem, quam proposui, ipse non solvi : in poste- de animæ origine consultationem reponsum adveriore autem, quid mihi de illa solvenda videretur, ipse nisse haudquaquam dubitaret, atque adeo Augustinon tacui ; sed utrum hoc approbaret etiam ille, con- num eo loco jain esse crederet, ut certam ferre sensului. Tum subdit Augustinus, quid ad hanc con- tentiam super controversa quæstione posset, tandem saltationem suam Hieronymus responderit, quæque alteram ad eumdem epistolam perscripsit. Periit consecuta sint : Rescripsit autem, inquit modestis. quidem ea. Optati epistola, ejus sed argumentum ex