ego considerans etquæ nobis pridie dixeras, et qui rientibus, ex vita, non ex morte contingit ; in qua esset post illum exorturus dies, quoniam beati Cy- si tales animas habuerint, qualibus christiana grapriani erat pridiana solemnitas (a), existimavi quod tia sub venitur, non sane mors eorum vitæ bonæ etiam elegerit diem, quo et tibi postulata concede- occasus fuit, sed melioris occasio. ret, et universam Christi Ecclesiam repente lætifi- 8. Et majoris (a) quidem mores apparebant huic cans, ad locum tanti martyris ascendere voluerit, sæculo amiciores esse quam Christo; quanquam et parcendi benignitate quam occidendi potestate su- ipse juvenilem prius sæcularemque vitam uxore blimior; cum ecce nobis nuntius irruit, quo prius ducta, non parva ex parte correxerat. Non tamen percussos esse nossemus, quam quomodo audiren- fortasse misericors Deus fratris eum esse in morte tur quærere valeremus. Provisus enim erat et pro- comitem nisi miseraas voluit. Ille vero alius reliximus locus, non suppliciis hominum deputatus, giose vixit, et multum corde vitaque christiana. Hæc sed ornamento potius civitatis, ubi merito credi- eum fama præcessit, utin causa Ecclesiæ (6) sic vetur propterea quosdam ante aliquot dies jussisse niret; hæc consecuta est cum venisset. Quæ illi vero mactari, ne in istis invidiosa novitas esset: quos probitas in moribus, in amicitia fides, in doctrina consilium fuit sic posse subripi Ecclesiæ, si non so- studium, in religione sinceritas, in conjugio pudilum subito feriri juberentur, verum etiam in loco citia, in judicio continentia ; erga inimicos patientia, proximo ferirentur. Satis itaque indicavit ei matri erga amicos affabilitas, erga sanctos humilitas, erse inferre nou timuisse cruciatum, cujus timuit in- ga omnes charitas ; in beneficiis præstandis faciliterventum ; Ecclesiæ scilicet sanctæ, inter cujus tas, in petendis pudor, in recte factis amor, in pecfideles in ejus gremio baptizatos et ipsum utique catis dolor! Quantum decushonestatis, qui splendor noveramus. Post hunc igitur tanti moliminis exi

gratiæ, quæ cura pietatis ; quæ in subveniendo mitum, cum tam diligenter nobiscum actum esset, ut sericordia, in ignoscendo benevolentia, in orando etiam per te, etsi nesciente te, pene securi et pene fiducia ? Quod salubriter sciebat, qua modestia locerti de salute illorum pridie fieremus ; quis non ta. quebatur I quod inutiliter nesciebat, qua diligentia lium, qualis hominum multitudo est, indubitatum scrutabatur! Quantus in eo contemptus rerum præhaberet, etiam a te nobis verba data, illis animam sentium I quanta spes et desiderium bonorum æterablatam ? Ideo, sicut dixi, vir bone, etiamsi nos norum! Nerelictis omnibus sæcularibus actionibus hoc non credimus, ignosce credentibus.

susciperet cingulum militiæ christiane, vinculum 7. Absit autem acorde, et qualicumque vita mea, præpediebat uxorium, quo jam innodatus cæperat ut apud te pro aliquo intercederem, vel a te cui- concupiscere meliora, quando jam non licebat illa, quam beneficium postularem, si te crederem lanti quamvis inferiora, disrumpere. hujus mali, et tam consceleratæ crudelitatis aucto- 9. Quodam die frater ejus, cum jam pariter in curem. Sed plane fateor, si etiam posthac in ea fa- stodia tenerentur, ait illi : Si ego hæc pro meritis miliaritate estis in qua antea fuistis, pace tua sit patior peccatorum meorum ; tu, cujus vitam novimus, liber dolor ; multum nos quod nolebamus compel- tam attente ferventerque 1 christianam, quibus malis litis credere. Est autem consentaneum ut neque boc meritis ad ista perductus es ? At ille : Parvumne, inquit, credam, qui de te illa non credo. Amicus tuus ino- mihi existimas conferri divinitus beneficium, si tamen pinato successu repentinæ potestatis non magis hoc testimonium tuum de vita mea semper, ut hoc persecutus est illorum vitam, quam luam famam. quod patior, etiamsi usque ad effusionem sanguinis paNec ista loquens, odia tua in illum, mei animi ac tiar, ibi peccata mea puniantur, nec mihi ad futurum professionis oblitus, inflammo ; sed ad fideliorem judicium reserventur. Hic forte aliquis credat eum provoco dilectionem. Qui enim sic agit cum malis, fuisse sibi conscium aliquorum occultorum impuut eos malitiæ pæniteat, novit etiam indignatione dicitiæ peccatorum. Dicam ergo quid me Dominus consulere : nam sicut mali obsunt assentando, ita Deus, ad magnam meam consolationem, ex ejus boni adversando prosunt. Suam quippe animam ore audire, et plane scire voluerit. Cum de hocipso, eodem ferro, quo alios insolentissime occidit, gra- ut sunt humana, sollicitus, solus cum solo agerem, vius altiusque percussit : quod post hanc vitam, si jam in eadem custodia constituto, ne quid esset non eam penitendo correxerit, et patientia Dei bene unde majore et insigniore pænitentia Deum sibi usus fuerit, invenire ac sentire cogetur. Sæpe autem placare deberet; ille ut erat verecundiæ singularis, vita præsens etiam bonorum, Dei judicio malis eri- cum ipsam, licet falsam meam suspicionem erupienda permissa est, ne talia perpeti putaretur ma- besceret, sed admonitionem gratissime acciperet, lum. Mori quippe in carne quid potest obesse mo- modeste graviterque subridens, et utraque manu rituris ? aut quid agunt qui mori timent, nisi ut meam dexteram apprehendens : Teslor, inquit, paulo posterius moriantur ? Quidquid obest mo- Sacramenta quæ per hanc afferuntur : manum,

(a) S. Marcellinicædes ad diem 6 aprilis refertur in Mar- 1 Lov., frequenterque. tyrologiis : quam tamen hoc ex loco liquet factam mense » Alias, offeruntur. M. septembri, uno aut altero die ante . Cypriani solemni. (a)Nescimusan hic designet Apringium judicem,fratrem tatem, « Et sane ilius obitum, ait Henricus de Noris in Marcellinl, ex epistola 134, n. 2, et proconsulem in Africa a Hist. Pelag lib. 1, c. 5,minimo contigisse die 6 aprilis, circiter hoc tempus, uti ex epistola 133, n. 3, intelligi. « satis evincitur, quod hoc anno 413 Heraclianus cum nu- mus : qui etiam Donatistis, quod de iis propter scelera « merosa adeo classe aperto mari, verno tantum tempore supplicium, sumpsisset, exosus erat. ( solvere potuit ex Africa, urbem invasurus ; cum tamen (6) Quadrant hæc perquam egregie in Marcellinum, « Marcellini mors, Heracliani in Italia exercitus stragem, tribunum et notarium, missum ab Honorio in Africam, « tyranni fugam ac tandem cædem consecuta fuerit. >> ut sequester esset collationis inter Catholicos et DonaPATROL, XXXIII.

(Vingt-une.)

те пul.

lum esse expertum concubitum præter uxorem, nec neque quod malitiosa crudelitate fefelleris : quod ante, nec postea.

absit a vita et moribus tuis ! Nec amicitias vestras 10, Quid ergo huic in morte accidit mali, ac non tales volo, quibus et ille in suum interitum gloriepotius plurimum boni, cum hæc habens dona ad tur de malo, et confirmetur humana suspicio ; sed Christum, sine quo inaniter habentur, ex ac vita tales potius, quibus ad pænitentiam disponatur, et migrarit ? Quæ apud te non commemorarem, si

talem ac tantam pænitentiam, qualem quantamcrederem te laudibus ejus offendi. Cum autem hoc que postulant tam horrenda vulnera medicinam : non credo, nec illud profecto, quod te, non dico tanto quippe amicior eris, quanto sceleribus ejus instante, sed saltem volente aut optante posset oc- inimicior. Curiosum est Præstantiæ tuæ nosse rescidi. Proinde judicas nobiscum tanto sincerius, criptis, ubi eo die fueris quod illud admissum est; quanto innocentius, quod ille cum anima sua, quam quomodo acceperis, quid postea egeris, aut cum cum istius corpore crudelius egerit ; quando con- eum videris quid ei dixeris, quid ab illo audieris. temptis nobis, contemptis promissionibus suis,con- Ego enim ex quo inde postridie repente discessi, temptis tot ac tantis petitionibus et admonitionibus nihil quod hanc rem attinet, de te audire potui. tuis, contempta denique Ecclesia Christi (et in ea 13. Quod vero in epistola tua legi, jam te cogi quo,nisi Christo ?),ad finem suæ machinationis hu- credere, ne a me videreris, et Carthagioi me negajus morte pervenit. An vero illius honos, illius, vel tum, tu potius cogis his verbis ut absentiæ meæ carceri comparandus est, cum ille fureret sublima- causas non taceam. Quarum est una, quoniam latus,iste gauderetinclusus ? Horrendis et pænalibus borem quem in illa urbe perpeli necesse est, et tenebris,omnes non tantum carceres, sed etiam in- quem si exponere velim, aliud tantum loquendum feros vincit scelerati hominis conscientia. Tibi etiam est, jam sustinere non possum, quod infirmitati quid nocuit, cujus etsi famam graviter læsit, tamen meæ propriæ,quæ nota estomnibus qui familiarius innocentiam non peremit ? Quamvis fama quoque me noverunt, accessit etiam senectus, quæ generis ipsa salva sit, et apud eos qui te melius noverunt humani est communis infirmitas. Altera causa est, quam nos, et apud nos ipsos, qui curas nobiscum quod statui, si Dominus velit, quantum mihi ex luas, ne tam immane perpetrareturscelus, tanto ex- illis occupationibus, quas Ecclesiæ, cui proprio mu. pressas inspiciebamus affectu, ut tui cordis invi- nere servio, necessitas flagitat, datur temporis, id sibilia pene oculis cerneremus. Sibi igitur ille no- totum impendere labori studiorum ad ecclesiasticas cuit quidquid nocuit; suam transfixit animam,suam scientias pertinentium ; ubi me arbitror, si Dei mivitam, suam conscientiam ; suam denique ipsam sericordiæ placet,etiam posteris aliquid profuturum, famam, quam bonam solent etiam pessimi concu. 14. Unum est autem, si verum quæris audire,quod piscere, cæca illa crudelitate vastavit. Tanto enim in te molestissime fero, quod cum sis et hujus jam est odiosior omnibus, bonis quanto magis impiis ætatis, et hujus vitæ ac probitatis, adhuc vis esse placere conatus est, vel placuisse lætatus.

catechumenus;quasi fideles non possint,quanto sint 11. Ubi autem magis potuit apparere non eum ha- fideliores atque meliores, tanto fidelius ac melius buisse necessitatem quam se habere confinxit, ut administrare rempublicam. Quid autem boni agiejus obtentu tanquam bonus faceret tantum malum, tis in his tantis curis et laboribus vestris, nisi ut quam quod nec illi placuit de cujus præcepto se

bene sit hominibus ? Si enim hoc non agitis, vel ausus est excusare ? Referat Præstantiæ tuæ sanc- dormire satius est noctesque diesque, quam vigitus diaconus qui per N. manus, ipse enim fuerat lare in laboribus publicis, nulli utilitati hominum episcopo quem pro illis miseramus adjunctus, que- profuturis, Nec sane dubito Excellentiam tuam.... madmodum nec indulgentia illis danda visa est, ne

EPISTOLA CLII* (a). vel sic aliquo crimine notarentur ; sed tantum com

Macedonius Augustino, quærens num ex religione sit monitorium quo eos ab omni molestia liberos di

quod episcopi apud judices intercedant pro reis. mittere juberetur. Gratuita igitur crudelitate, nulla

Domino merito venerabili, et unice colendo patri

AUGUSTINO, MACEDONIUS. necessitate (quamvis et aliæ causæ, quas suspica

1. Optatas admodum Sanctitatis tuæ litteras accepi mur, nec opus est committere litteris, forsitan fue

per Bonifacium venerandæ legis antistitem ; quem eo rint), atrociter contristavit Ecclesiam. Ad cujus

magis receptum dilexi quod a me desiderata pertulerat, Ecclesiægremium frater ejus, metuens perire, con

sermonem Sanctitatis tuæ et incolumitatem, domine mefugerat, ut eum vivum tanti sceleris consiliarium reperiret : cujus Ecclesiæ etiam ipse, cum patro

rito venerabilis, et unice colende pater. Itaque sine mora num offendisset, petivitasylum, nec ei potuit dene

quod petebat obtinuit. Verum quoniam existit occasio,

hoc ipsum quantulumcumque est quod admonitus indulsi, gari. Hunc si diligis, detestare ; si non vis ut in

nolo sine mercede remanere. Cupio enim accipere eam æternum puniatur, exhorre. Sic existimationi tuæ, sic est vitæ illius consulendum : nam qui in eo di

quæ mihi commodet sine pendentis incommodo, imo

quæ mihi commodet : cum gloria dependentis. ligit quod odit Deus, non solum odit ipsum, sed etiam seipsum.

1 Exemplar Vatic. unde eruta est epistola, credulitale.

· Lov. referunt legi in quibusdam Mss., ea quæ mihi 12. Quæ cum ita sint, nec de tua benignitate cre- commodes... imo.., coinmodes. do quod tanti sceleris arctor vel particeps fueris,

cer

2. Officium sacerdotii vestri esse dicitis intervenire descendat. Deinde adjungis qua ratione ita movea. proreis, et nisi oblineatis, offendi, quasi quod erat offi- ris. Nam si a Domino peccata, inquis, adeo prohibenciïvestriminime reportetis. Hic ego vehementer ambigo tur, ut nec poenitendi quidem copia post primam tribuautrum istud ex religione descendat. Nam si a Domino tur ; quemadmodum nos possumus ex religione contenpeccata adeo prohibentur, ut ne pænitendi quidem copia dere ut qualecumque illud crimen fuerit, dimittatur ? post primam 1 tribuatur ; quemadmodum nos possumus Adhuc gravius urges, et dicis, nos probare quod vo83 religione contendere ut nobis qualecumque illud cri- lumus impunitum ; et si constat non minus auctorem men fuerit, dimittatur 9 quod utique, cum impunitum quam probatorem teneri in omnibus quæ peccantur, volumus, probamus. Et si constat non minus auctorem tum esse nos culpæ societate vinciri, quoties eum impuquam probatorem teneri in omnibus quæ peccantur, cer- nitum esse volumus, qui culpæ tenetur obnoxius. tum est nos culpæ societate vinciri, quoties eum impuni- 2. His verbis quem non terreas tuæ lenitatis et tum esse cupimus, qui culpæ tenetur obnoxius. Tum humanitatis ignarum ? Unde nos qui te novimus, præterea accedit hoc quod gravius est. Nam omnia pec- et hæc quærendi gratia, non decernendi, scripsisse cata videntur veniabiliora, cum is qui reus est correc- minime dubitamus, aliis verbis tuis ad ista citius tionem promittit: verum nunc, ut mores nostri sunt, et respondemus. Tanquam enim nos hæsitare in hac sceleris pænam cupiunt homines sibi relaxari, et id pro- quæstione nolueris, aut prævidisti quid dicturi espter quod scelus admissum est, possidere. Pro his quo- semus, aut admonuisti quid dicere deberemus ; que interveniendum putat sacerdotium vestrum, de qui- et aisti : Tum præterea accedit hoc quod gravius est. bus adeo futuri nulla spes est, ut etiam in præsenti Nam omnia peccata videntur veniabiliora, cum is qui eadem criminis ratio perseveret. Nam qui tam pervi- reus est correctionem promittit. Antequam ergo discaciter tenet propter quæ crimen admisit, oslondit se, cutiam quid sit illud gravius quod in epistola tua ubi licentia fuerit, similia peccaturum.

sequitur, hoc interim quod dedisti accipiam, eoque 3. Ob hæc igitur consulo prudentiam tuam, et me hoc utar ad molem hanc amovendam, qua nostræ inambiguo quo laboro, absolvi desidero : nec ob aliam tercessiones posse reprimi videbantur. Ideo quippe, causam consultum te putes. Cæterum hoc mihi propusi- quantum facultas datur, pro peccatis omnibus intum est, ut intercessoribus, præsertim talis merit qua- tercedimus, quia omnia peccata videntur veniabilis tu es, etiam gratiam agam. Pleraque enim quæ liora, cum is qui reus est correctionem promittit. sponte facere videri nolo, ne remissio severitatis alios Hæc tua est, hæc et nostra sententia. armet in crimina, opto bonis intercessoribus relaxare, 3. Nullo modo ergo culpas quas corrigi volumus, ut quod libens concedo, salva severitate judicii, alterius

approbamus, nec quod perperam committitur, ideo merito videatur indultum. De scriptis Sanctitatis tuæ volumus impunitum esse, quia placet ; sed homialiqua mihi promiseras, et non accepi ; quæso ut vel

nem miserantes, facinus autem seu flagitium detesnunc mittas, et ad hanc meam epistolam respondeas, ut

tantes, quanto magis nobis displicet vitium, tanto quia Sanctitatem tuam interim videre non datur, sal- minus volumus inemendatum interire vitiosumn. tem sermonibus tuis pascar. Incolumem Sanctitatem

Facile enim est atque proclive malos odisse, quia tuam divinitas æterna tueatur ævo largissimo, domine

mali sunt: rarum autem et pium eosdem ipsos dimerito venerabilis, et vere colende pater.

ligere, quia homines sunt; ut in uno simul et culEPISTOLA CLII (a).

pam improbes, et naturam approbes, ac propterea Quæsito respondet Augustinus ; multa obiter disserens

culpamjustius oderis, quod ea fodatur natura quam de restituendis rebus quæ proximo ablatæ vel male

diligis. Non est igitur iniquitatis, sed potius humapartæ sunt.

nitatis societate devinctus, qui propterea est crimi. AUGUSTINUS episcopus, famulus Christi familiæque

nis persecutor, ut sit hominis liberator. Morum ejus, dilecto filio MacedonIO , in Domino salutem.

porro corrigendorum nullus alius quam in hac vita CAP. PRIMUM. 1. Negotiosissimum in repu- locus est; nam post hanc, quisque id habebit quod blica virum, et non suis, sed aliorum utilitatibus

in hac sibimet conquisierit. Ideo compellimur hu. attentissimum, qualem te esse et tibi gratulamur mani generis charitate intervenire pro reis, ne iset rebus humanis, nec deserere debemus alloquio,

tam vitam sic finiant per supplicium, ut ea finita nec occupare proæmio. Accipe itaque quod per me,

non possint finire supplicium. vel posse voluisti, vel utrum ipse nossem experiri.

CAPUT II. — 4. Noli ergo dubitare hoc officium Quod si parvum aut superfluum judicares, nullo

nostrum ex religione descendere, cum Deus apud modo inter tam magoas tamque necessarias curas tuas curandum esse censeres. Quæris a me cur

quem nulla est iniquitas, cujus summa potestas

est, qui non tantum qualis quisque sit videt; verum officii sacerdotii nostri esse dicamus intervenire

etiam qualis futurus sit prævidet, qui solus potest pro reis, et nisi obtineamus, offendi quasi quod erat officii nostri minime reportemus. Ubi vehe

in judicando non labi, quia in cognoscendum non

potest falli, facit tamen, sicut Evangelium loquitur, menter te dicis ambigere utrum istud ex religione

solem suum oriri super bonos et malos, et pluit super · Edd., post primam poenitentiam. Mss. omnes hic et

justos et injustos. Cujus mirabilis bonitatis ut simus in subsequente epistola, post primam tribuatur. Supple, penitendi copiam.

imitatores, Dominus Christus exhortans, Diligite, * Ita Bad. Åm. Er. et Mss. ubi Lov. Editio habet : Fa

inquit, inimicos vestros ; benefacite eis qui vos oderunt; mulalus Christi, dilecto Macedonio familiæque ejus. (a) Alias 54 : quæ autem 153 erat, nunc 46. Scripta

et orate pro eis qui vos persequuntur : ut sitis filii Papost superiorem.

tris vestri qui in coelis est, qui facit solem suum oriri super bonos et malos, et pluit super justos et injustos quam ante tribuebat largissima munera vitæ ac (Matth. v, 44, 45). Hac indulgentia et lenitate divina salutis. El quamvis eis in Ecclesia locus humillimultos abuti ad perniciem suam quis nesciat? Quos mæ pænitentiæ ' non concedatur ; Deus tamen suarguens Apostolus et graviter increpans dicit: Exis- per eos suæ patientiæ non obliviscitur. Ex quorum timas autem, o homo omnis qui judicas eos qui talia numero si quis nobis dicat, Aut date mihieumdem iteagunt, et facis ea, quoniam tu effugies judicium Dei? rum pænitendi locum, aut desperatum me permittiAn divitias benignitatis ejus, et patientiæ, et longani- te, ut faciam quidquid libuerit, quantum meis opibus mitatis contemnis ? ignoras quoniam benignitas Dei ad adjuvor, et humanis legibus non probibeor, in scorpænitentiam te adducit ? Secundum autem duritiam tis, omnique luxuria, damnabili quidem apud Dotuam et cor impænitens thesaurizas tibi iram in die minum, sed apud homines plerosque etiam laudairæ et revelationis justi judicii Dei, qui reddet unicui- bili : aut si me ab hac nequitia revocatis, dicite que secundum opera ejus (Rom. 11, 3-6). Numquid quo- utrum mihi aliquid prosit ad vitam futuram, si in niam isti in sua nequitia perseverant, ideo Deus in ista vita illecebrosissimæ voluptatis blandimenta sua patientia non perseverat; per pauca in hoc sæ- contempsero, si libidinum incitamenta frenavero, culo puniens, ne divina providentia non esse cre- si ad castigandum corpus meum multa mihi etiam datur, et multa servans ultimo examini, ut futu- licita et concessa subtraxero, si me pænitendo verum judicium commendetur ?

hementius quam prius excruciavero, si miserabi5. Non, ut opinor, magister ille cælestis impie- lius ingemuero ; si flevero uberius, si vixero metatem nos diligere præcipit, cum præcipit ut nos- lius, si pauperes sustentavero largius, si charitate, tros diligamus inimicos, benefaciamus eis qui nos quæ operit multitudinem peccatorum (1 Petr. V.1, 4), oderunt, oremus pro eis qui nos persequuntur ; flagravero ardentius ; quis nostrum ita desipit, cum procul dubio, si pie Deum colimus, inimicos ut huic homini dicat, Nihil tibi ista proderunt in atque odiis adversum nos acerrimis incitatos ac posterum ; vade, saltem vitæ hujus suavitate perpersecutores, nisi impios habere non possimus. fruere ? Avertat Deus tam immanem sacrilegamque Num igitur diligendi sunt impii ? num impiis bene

dementiam ! Quamvis ergo caute salubriterque faciendum est ? num pro impiis etiam orandum provisum sit ut locus illius humillimæ pænitentiæ est ? Ita plane. Qui enim hoc præcipit, Deus est;

semel in Ecclesia concedatur, ne medicina vilis nec tamen nos hoc pacto societati adjungit impio

minus utilis esset ægrotis, quæ tanto magis salurum, quibus et ipse parcendo, et vitam salutemque

bris est, quanto minus contemptibilis fuerit ; quis largiendo, non utique sociatur. Consilium quippe

tamen audeat dicere Deo : Quare huic homini, qui ejus, quantum homini pio nosse donatum est, ex

post primam pænitentiam rursus se laqueis iniponit Apostolus dicens, Ignoras quia patientia Dei

quitatis obstringit, adhuc iterum parcis ? Quis auad penitentiam te adducit ? Ad hanc volumus adduci

deat dicere erga istos non agi quod Apostolus ait, pro quibus intervenimus; non eorum peccatis vel

Ignoras quia patientia Dei ad pænitentiam le adducit! parcimus, vel favemus.

aut istis exceptis esse definitum quod scriptum est, CAPUT III. – 6. Nam quosdam quorum crimina

Beati omnes qui confidunt in eum (Psal. 11, 13) ? aut ad manifesta sunt, a vestra severitate liberatos, a so

istos non pertinere quod dicitur, Viriliter agite, et cietate tamen removemus altaris, ut pænitendo confortetur cor vestrum, omnes qui speralis in Domiplacare possint quem peccando contempserant,

num (Psal. xxx, 25) ? seque ipsos puniendo. Nam nihil aliud agit quem

8. Cum igitur super peccatores tanta sit patienveraciter pænitet, nisi ut id quod mali fecerit, im.

tia, tanta misericordia Dei, ut in hac temporali vita punitum esse non sinat : eo quippe modo sibi non

moribus emendatis, non damnentur in æternum; parcenti ille parcit, cujus altum justumque judi- qui nullius quæ sibi præbeatur exspectat misericium nullus contemptor evadit. Quod si iniquis et

cordiam, quoniam nemo est illo beatior, nemo poscelestis ille parcendo, eisque vitam salutemque

tentior, nemo justior: quales non esse oportet holargiendo, etiam plerisque eorum quos novit non

mineserga homines, qui hanc vitam nostram quan acturos pænitentiam, tamen exhibet patientiam ;

lacumque laude cumulemus, eam sine peccato esse quanto magis nos in eos qui correctionem promit

non dicimus ? quod si dixerimus, nos ipsos, sicut tunt, et utrum faciant quod promittant incerti su

scriptum est, decipimus, et veritas in nobis non est mus, misericordes esse debemus, ut rigorem ves.

(1 Joan. 1, 8). Proinde licet accusatoris alia persona trum pro eis intercedendo flectamus, pro quibus

sit, alia defensoris, alia intercessoris, alia judicis, et Dominum, quem nihil de moribus eorum etiam

de quorum propriis officiis niinis longum est, et futuris latet, non tamen impudenter, quia hoc ipse

non necessarium hoc sermone disserere ; sic tapræcepit, oramus !

men etiam ipsos criminum ultores, atque in hoc 7. In tantum autem hominum aliquando iniqui

officio non ira propria concitatos, sed legum ministas progreditur, ut etiam post actam pænitentiam,

tros, nec suarum, sed alienarum examinatarum post altaris reconciliationem, vel similia vel gra

injuriarum vindices, quales judices esse debent, viora committant: et tamen Deus facit etiam su

terruit censura divina, ut cogitarent sibi propter sua per tales oriri solem suum ; nec minus tribuit

peccata Dei misericordiam necessariam, nec puta

rent ad culpam sui officii pertinere, si quid erga 'Mss. Corb. Germ. et alii quatuor probæ notæ : Placere possint,contemplando ejus judicium, quem peccando,etc.

· Io Mss. pluribus : Locus ille pænilendi. In aliis : Locus ille pænitentiæ non concedatur.