Obrázky na stránke
PDF
ePub

docui hominem quod potui; quod autem non potui, unde discere posset, admonui, atque ut ad te iret hortatus sum. Qua in re consilium vel præc ptum meum cum libenter et obedienter acciperet, rogavi eum ut abs te veniens, per nos ad propria remearet. Quam ejus pollicitationem tenens, occasionem mihi credidi a Domino esse concessam, qua tibi scriberem de his quæ per te scire cupio. Quærebam enim quem ad te mitterem, nec mihi facile occurrebat idoneus, et fide agendi, et alacritate obediendi, et exercitatione peregrinandi. Ubi ergo istum juvenem expertus sum, eum ipsum esse qualem a Domino petebam, dubitare non potui.

CAPUT II.-3. Accipe igitur quæ mihi, peto, aperire ac disserere non graveris. Quæstio de anima multos movet, in quibus et me esse confiteor. Nam quid de anima firmissime teneam, non tacebo: deinde subjungam quid mihi adhuc expediri velim. Anima hominis immortalis est, secundum quemdam modum suum. Non enim omni modo sicut Deus, de quo dictum est quia solus habet immortalitatem (1 Tim. vi, 16). Nam de animæ mortibus sancta Scriptura multa commemorat; unde illud est, Sine mortuos sepelire mortuos suos (Matth. v, 22): sed quod ita moritur alienata a vita Dei, ut tamen in natura sua vivere non omnino desistat; ita mortalis ex aliqua causa invenitur, ut etiam immortalis non sine ratione dicatur. Non est pars Dei anima. Si enim hoc esset, omni modo incommutabilis atque incorruptibilis esset. Quod si esset, nec deficeret in deterius, nec proficeret in melius; nec aliquid in semetipsa vel inciperet habere quod non habebat, vel desineret habere quod habebat, quantum ad ejus ipsius affectiones pertinet: quam vero aliter se habeat, non opus est extrinsecus testimonio; quisquis seipsum advertit, agnoscit. Frustra autem dicitur ab eis qui animam Dei partem esse volunt, hanc ejus labem ac turpitudinem quam videmus in nequissimis hominibus, hanc denique infirmitatem et ægritudinem quam sentimus in omnibus hominibus, non ex ipsa illi esse, sed ex corpore: quid interest unde ægrotet, quæ si esset incommutabilis, undelibet ægrotare non posset? Nam quod vere incommutabile et incorruptibile est, nullius rei accessu commutari vel corrumpi potest: alioquin non Achillea tantum, sicut fabulæ ferunt, sed omnis caro esset invulnerabilis, sinullus ei casus accí. deret. Non est itaque natura incommutabilis, quæ aliquo modo, aliqua causa, aliqua parte mutabilis est: Deum autem nefas est, nisi vere summeque incommutabilem credere. Non est igitur anima pars

Dei.

4. Incorpoream quoque esse animam, etsi difficile tardioribus persuaderi potest, mihi tamen fateor esse persuasum. Sed ne verbi controversiam vel superfluo faciam, vel merito patiar,quoniam cum dere constat, non est opus certare de nomine: si corpus est omnis substantia, vel essentia, vel si quid aptius nuncupatur id quod aliquo modo est in seipso, corpus est anima. Item si eam solam incorpoream placet appellare naturam quæ summe incommutabilis

et ubique tota est, corpus est anima; quoniam tale aliquid ipsa non est. Porro si corpus non est, nisi quod per loci spatium aliqua longitudine, latitudine, altitudine ita sistitur vel movetur, ut majore sui parte majorem locum occupet, et breviore breviorem, minusque sit in parte quam in toto, non est corpus anima. Per totum quippe corpus quod animat, non locali diffusione, sed quadam vitali intentione porrigitur: nam per omnes ejus particulas tota simul adest, nec minor in minoribus, et in majoribus major; sed alicubi intentius, alicubi remissius, et in omnibus tota, et in singulis tota est. Neque enim aliter, quod in corpore etiam non toto sentit 1, tamen tota sentit: nam cum exiguo puncto in carne viva aliquid tangitur, quamvis locus ille non solum totius corpori non sit, sed vix in corpore videatur, animam tamen totam non latet ; neque id quod sentitur, per corporis cuncta discurrit, sed ibi tantum sentitur ubi fit. Unde ergo ad totam mox pervenit quod non in toto fit, nisi quia et ibi tota est ubi fit, nec ut tota ibi sit, cætera deserit? Vivunt enim et illa ea præsente, ubi nihil tale factum est. Quod si fieret, et utrumque simul fieret, simul utrumque totam pariter non lateret. Proinde et in omnibus simul, et in singulis particulis corporis sui, tota simul esse non posset, si per illas ita diffunderetur, ut videmus corpora diffusa per spa tia locorum, minoribus suis partibus minora occupare, et amplioribus ampliora. Quapropter si anima corpus esse dicenda est, non est certe corpus quale terrenum est, nec quale humidum, aut aerium, aut ætherium. Omnia quippe talia majora sunt in majoribus locis, et minora in minoribus, et nihil eorum in aliqua sui parte totum adest ; sed ut sunt partes locorum, ita occupantur partibus corporum. Unde intelligitur anima, sive corpus, sive incorporea dicenda sit, propriam quamdam habere naturam, omnibus his mundanæ molis clementis excellentiore substantia creatam, quæ veraciter non possit in aliqua phantasia corporalium imaginum, quas per carnis sensus percipimus, cogitari, sed mente intelligi, vitaque sentiri. Neque hæc proinde loquor, ut te quæ tibi nota sunt doceam: sed ut aperiam quid firmissime de anima teneam, ne me quisquam, cum ad ea venero quæ requiro, nihil de anima vel scientia vel fide tenere arbitretur.

5. Certus etiam sum animam nulla Dei culpa, nulla Dei necessitate vel sua, sed propria voluntate in peccatum esse collapsam: nec liberari posse de corpore mortis hujus vel suæ voluntatis virtute, tanquam sibi ad hoc sufficiente, vel ipsius corporis morte, sed gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum (Rom. vi, 24, 25); nec omnino esse animam ullam in genere humano, cui non sit necessarius ad liberationem mediator Dei et hominum homo Christus Jesus. Quæcumque autem sine gratia Mediatoris et Sacramento ejus, in qualibet corporis ætate, de corpore exierit, et in pœnam futuram, et in ultimo judicio recepturam corpus ad pœnam. Si autem post generationem humanam, quæ facta est Mss. aliquot, quod in corpore non toto fit tamen, etc.

1 capta

ex Adam, regeneretur in Christo ad ejus pertinens inculpabilem inviolabilemque naturam a creaturæ societatem, et requiem post mortem corporis habi- vitiis et labe secernerem, cum illi a substantia mali, turam, et corpus ad gloriam recepturam. Hæc sunt cui proprium principium principesque tribuunt, quæ de anima firmissime teneo.

ipsam boni Dei substantiam ex parte qua CAPUT III. 6. Nunc accipe, quæso, quid requi

est, corruptam et oppressam, et ad peccandi necesram, et noli me spernere; sic non ' te spernat qui

sitatem perductam esse contendant. Hoc itaque expro nobis dignatus est sperni.Quæro ubi contraxerit

cepto hæreticæ opinionis errore, ex quatuor relianima reatum quo trahitur in condemnationem,

quis opinionibus quænam sit eligenda scire desietiam infantis morte præventi,si ei per Sacramentum

dero. Quæcumque enim eligenda est, absit ut quo etiam parvuli baptizantur, Christi gratia non

impugnet hanc fidem de qua certi sumus, omni subvenerit. Non enim es ex illis qui modo nova que

animæ etiam parvuli infantis necessariam esse lidam garrire cæperunt, dicentes nullum reatum esse

berationem ex obligatione peccati, eamque nullam ex Adam tractum, qui per Baptis mum in infante sol

esse nisi per Jesum Christum, et hunc crucifixum. vatur. Quod te sapere si scirem, imo nisi te id non CAPUT IV. – 8. Proinde ne longum faciamus, hoc sapere scirem, nequaquam hoc abs te quærerem certe sentis quod singulas animas singulis nascenti aut quærendum putarem. Sed quia tenemus de hac bus etiam modo Deus faciat. Cui sententiæ ne objire sententiam tuam concinentem catholicæ funda- ciatur quod omnes creaturas sexto die consumtissimæ fidei,qua et Joviniani vaniloquia redarguens, maverit Deus et septimo die requieverit, adhibes adhibuisti testimonium ex libro Job, Nemo mundus testimonium ex Evangelio, Pater meus usque nunc in conspectu tuo, nec infans cujus est diei unius vila operalur (Joan.v,17). Sicenim ad Marcellinum scripsuper terram (Job.xv, 4, sec, LXX),deinde adjunxisti, sisti: in qua epistola etiam mei commemorationem Tenemurque rei in similitudine prævaricationis Adæ benevolentissime facere dignatus es, quod hic me (Hieron.lib, 2 adversus Jovin.);et liber tuusin Jonam haberet in Africa, qui ei ipsam facilius possem ex. prophetam satis hoc insigniter dilucideque declarat, plicare sententiam (Sup.epist. 165). Quod si potuisubi jejunare parvulos propter ipsum originale pec- sem, non ille hoc abs te tam longe posito inquirecatum, merito coactos esse dixisti (Id. in Jonam): ret; si tamen id tibi ex Africa scripsit. Nam quando non inconvenienter abs te quæro, hunc reatum ani- scripserit nescio; tantum scio quod de hoc bene ma ubi contraxerit, unde oporteat eam etiam in cognoverit cunctationem meam : unde me inconilla ætate per Sacramentum christianæ gratiæ li- sulto facere voluit. Quanquam etiam si consuleret, berari.

magis hortarer, et gratias agerem quod nobis om. 7. Ego quidem ante aliquot annos, cum libros

nibus conferri ' posset, nisi tu breviter rescribere, quosdam scriberem de Libero Arbitrio, qui in mul.

quam respondere maluisses : credo ne superfluo torum manus exierunt, et nunc habentur a plurimis,

laborares, ubi ego essem, quem putabas id optime quatuor opiniones de animæ incarnatione, Utrum

scire quod ille quæsiverat. Ecce volo ut illa sen. ex illa una quæ primo homini data est, cæteræ pro

tentia etiam mea sit, sed nondum esse confirmo. pagentur: an singulis quibusque novæ etiam modo 9. Misisti ad me discipulos ut ea doceam quæ nonfiant: an alicubi jam existentes, vel mittantur divi- dum ipse didici. Doce ergo quod doceam : nam ut nitus, vel sponte labantur in corpora ; ita putavi

doceam multi a me flagitant, eisque me sicut alia esse tractandas, ut quælibet earum vera esset, non multa, et hoc ignorare confiteor: et fortasse quamimpediret intentionem meam, qua tunc adversus vis in os meum verecundentur, tamen apud se dieos quantis poteram viribus agebam, qui naturam cunt, Tu es magister in Israel, et hæcignoras (Joan. mali suo principio præditam , adversus Deum co- 111,10)! quod quidem Dominus ei dixit, qui erat unus nantur inducere, id est contra Manichæos (De Libero illorum quod delectabat vocari Rabbi: unde etiam Arbitrio, lib. 3 c. 21): nam de Priscillianistis adhuc ad verum magistrum nocte venerat, quia fortassis nihil audieram, qui non multum ab istis dissimiles erubescebat discere, qui docere consueverat. Me aublasphemias fabulantur. Ideo quintam opinionem tem potius magistrum audire, quam velut magis. non addidi, quam in tua epistola inter cæteras com- trum delectat audiri. Recolo enim quid dixerit eis memorasti, ne aliquam præterites, ubi de hac quæs- quos præ cæteris elegit : Vos autem, inquit, nolile tione interroganti rescripsisti religiose memoriæ vocari ab hominibus Rabbi; unus est enim magister viro, nobisque in Christi charitategratissimo Marcel. vester, Christus (Matth. Xxul, 8). Nec alius docuil lino, quod anima • sit pars Dei : primo, quia non Moysen etiam per Jetro (Exod. xvii, 14-23), nec alius de incarnatione ejus, sed de natura quæritur,cum

Cornelium etiam per priorem Petrum (Acl. 2, 25-48), hoc quæritur; deinde, quia hoc sentiunt illi contra nec alius Petrum etiam per posteriorem Paulum quos agebam, et id maxime agebam ut Creatoris (Galat. 11, 11-21): a quocumque enim verum dici

tur, illo donante dicitur, qui est ipsa Veritas. Quid si "Mss. quatuor, si non te spernat. Bad, et Er., ne te

ideo adhuc ista nescimus, et ea neque orando, ne. spernat.

que legendo, neque cogitando et ratiocinando inve. Lov., editam. At editiones antiquiores et Mss., præditam.

nire potuimus, ut probemur non solum indoctos • Edd., anima non sit pars Dei. Expunximus negatiotionem, quæ abest a molioribus Mss. Nempe hoc Mani- 1 Mss. sex, ex parte quæ capla est. chæi sentiebant, quod anima sit pars Dei,

· Edd., conferre.

quanta charitate doceamus, verum a doctis etiam malia : sed quod ea quæ non erant, tunc fecerit, quanta humilitate discamus ?

manifestum est. Nulla enim erat avis, nullus pis10. Doce ergo, queso, quod doceam, doce quod cis, nulla arbor, nullum animal : et bene intelligiteneam, et dic mihi, si animæ singillatim singulis tur ab his creatis requievisse, quæ non erant, et hodieque nascentibus fiunt, ubiin parvulis peccent, creata sunt, id estcessasse, ne ultra quæ non erant ut indigeant in Sacramento Christi remissione pec- crearentur. Sed nunc quod dicitur animas non in cati, peccantes in Adamex quo caro est propagata nescio quo fonte jam existentes mittere, nec de illa peccati : aut si non peccant, qua justitia Creatoris una originaliter trahere, nec pro delictis ante car- / ita peccato obligantur alieno,cum exinde propagatis nem commissis carneis vinculis compedire, sed membris mortalibus inseruntur, ut eas, nisi per Ec- novas creare singulas singulis suam cuique nasclesiam subventum fuerit, damnatio consequatur; centi, non aliquid facere dicitur, quod ante non fecum in earum potestate non sit, ut eis possit gratia cerat. Jam enim şexto die fecerat hominem adimaBaptismi subveniri. Tot igitur animarum milia,quæ ginem suam ; quod utique secundum animam in mortibus parvulorum sine indulgentia christia. rationalem fecisse intelligitur ?, Hoc et nunc facit, vi Sacramenti de corporibus exeunt, qua æquitate non instituendo quod non erat, sed multiplicando damnantur, si novæ creatæt, nullo suo præcedente quod erat. Unde et illud verum est, quod a rebus, peccato, sed voluntate Creatoris singulæ singulis quæ non erant, instituendis requievit: et hoc venascentibus adhæserunt, quibus eas animandis ille rum est, quod non solum gubernando quæ fecit, creavit et dedit; qui utique noverat quod unaque- verum etiam aliquid non quod nondum,sed quod que earum nulla sua culpa sine baptismo Christi jam creaverat, numerosius creando usque nunc de corpore fuerat exitura ? Quoniam igitur neque operatur. Vel sic ergo, vel alio modo quolibet exide Deo possumus dicere quod vel cogat animas mus ab eo quod nobis objicitur de requie Dei ab fieri peccatrices, vel puniatinnocentes ; neque ne- operibus suis, ne propterea non credamus nunc gare fas nobis est, eas quæsine Christi Sacramento usque fieri animas novas, non ex illa una, sed side corporibus exierint, etiam parvulorum, non nisi cut illam suam. in damnationem trahi : obsecro te, quomodo hæc 13. Nam quod dicitur. Quare facit animas eis opinio defenditur, qua creduntur animæ non exilla quos novit cito morituros ? possumus respondere, una primi hominis fieri omnes, sed sicut illa una parentum hinc peccata vel convinci, vel flagellari. uni, ita singulis singulæ ?

Possumus etiam recte illius moderationi ista relinCAPUT V. – 11. Ea vero quæ dicuntur alia con- quere, quem scimus omnibus temporaliter trantra hanc opinionem, facile puto me posse refellere; seuntibus rebus,ubi sunt etiam animalium ortus et sicuti est illud, quo eam sibi quidam videntur ur- ubitus, cursum ornatissimum dare; sed nos ista gere, quomodo consummaverit Deus omnia opera sentire non posse, quæ si sentiremus, delectatione sua sexto die et septimo requieverit (Gen. 11, 2), si ineffabili mulceremur. Non enim frustra per pronovas adhuc animas creat ? Quibus si dixerimus phetam, qui hæc divinitus inspirata didicerat, dicquod ex Evangelio in supradicta epistola potuisti, tum est de Deo : Qui profert numerose sæculum (a). Pater meus usque nunc operatur; respondent operatur Unde musica, id est scientia sensusve bene modudictum est, institutas administrando, non novas landi, ad admonitionem magnæ rei etiam mortaliinstituendo naturas, ne Scripturæ Geneseos contra- bus rationales habentibus animas Dei largitate dicatur,ubi apertissime legitur consummasse Deum concessat est. Unde si homo faciendi carminis aromnia opera sua. Nam et quod eum scriptum est tifex novit quas quibus moras vocibus tribuat, ut requievisse, utique a creandis novis creaturis intel- illud quod canitur decedentibus ac succedentibus ligendum est, non a gubernandis ; quia tunc ea soins pulcherrime currat ac transeat; quanto maquæ non erant fecit, a quibus faciendis requievit : gis Deus, cujus sapientia, per quam fecit omia, quia consummaverat omnia quæ antequam essent, longe omnibus artibus præferenda est, nulla in vidit esse facienda, ut deinceps non ea quæ non naturis nascentibus et occidentibus temporum spaerant, sed ex his quæ jam erant, crearet et faceret tia, quæ tanquam syllabæ ac verba ad particulas quidquid faceret. Ita utrumque verum esse mons- hujus sæculi pertinent, in hoc labentium rerum tratur, et quod dictum est, requievit ab operibus suis; tanquam mirabili cantico, vel brevius, vel proet quod dictum est, usque nunc operatur : quoniam ductius, quam modulatio præcognita et præfinita Genesi non potest Evangelium esse contrarium. deposcit, præterire permittit ! Hoc cum etiam de

12. Verum his qui hæc ideo dicunt ne credatur arboris folio dixerim, et de nostrorum numero camodo Deus, sicut illam unam novas animas quæ pillorum ; quanto magis de hominis ortu et occasu non erant, facere ; sed ex illa una quæ jam erat, cujus temporalis vita brevius productiusve non teneas creare, vel ex fonte aliquo sive thesauro quo- ditur, quam Deus dispositor temporum novit unidam quem lunc fecit, cas mittere, facile responde- versitatis inoderamini consonare! tur etiam illis sex diebus multa Deum creasse ex his naturis quas jam creaverat, sicut ex aquis ali

Mss. quinque Vat, et sex Gallic., post fecisse intel

ligitur, hæc inserunt: Tandem post longam disputatiotes et pisces ; ex terra autem arbores, fenum, ani- nem, ecclesiaslicam confirmasti sententiam. Hoc et nunc

facit, etc.

(a) Legitur apud LXX. Isai, XL, 26, ho ekpheron kat' " In Mss. non paucis, creaturæ.

ariichmon ton kosmon autou.

14. Id etiam quod aiunt, omne quod in tempore cœpit esse, immortale esse non posse ; quia omnia orta occidunt, et aucta senescunt, ut eo modo credi cogant, animum humanum ideo esse immortalem, quod ante omnia tempora sit creatus, non movel fidem nostram : ut enim alia taceam, cœpit esse in tempore immortalitas carnis Christi, quæ tamen jam non moritur, et mors ei ultra non dominabitur (Rom. vi, 9).

15. Illud vero quod in libro adversus Ruffinum posuisti, quosdam huic sententiæ calumniari,quod Deum dare animas adulterinis conceptibus videatur indignum, unde conantur astruere meritis gestæ ante carnem vitæ, animas quasi ad ergastula hujusmodi juste posse perduci (Adv. Ruffinum,lib. 3); non me movet multa cogitantem quibus hæc possit calumnia refutari. Etquod ipse respondisti, non esse vitium sementis in tritico quod furto dicitur esse sublatum, sed in eo qui frumenta furatus est; nec idcirco terram non debuisse gremio suo semina confovere, quia sator immunda ea projecerit manu elegantissima similitudo est. Quam et antequam legerem, nullas mihi objectio ista de adulterinis fetibus in hac quæstione faciebat angustias, generaliter intuenti multa bona Deum facere, etiam de nostris malis nostrisque peccatis. Animalis autem cujuscumque creatio, si habeat pium prudentemque consideratorem, ineffabilem laudem Creatoris exitat; quanto magis creatio non cujuslibet animalis, sed hominis! Si autem causa creandi quæritur nulla citius et melius respondetur, nisi quia omnis creatura Dei bona est. Et quid dignius quam ut bona faciat bonus Deus, quæ nemo potest facere nisi Deus ?

CAPUT VI. - 16. Hæc et alia quæ possum,sicut possum, dico adversus eos qui hanc opinionem qua creduntur animæ sicut illa una singulis fieri, labefactare conantur. Sed cum ad pænas ventum est parvulorum,magnis mihi crede coarctor augustiis, nec quid respondeam prorsus invenio: non solum eas pœnas dico, quas habet post hanc vitam illa damnatio, quo necesse est trahantur, side corpore exierit sine christianæ gratiæ Sacramento; sed eas ipsas quæ in hac vita dolentibus nobis versantur ante oculos, quas enumerare si velim, prius teinpus quam exempla deficient. Languescunt ægritudinibus, torquentur doloribus, fame et siti cruciantur, debilitantur membris, privantur sensidus, vexantur ab immundis spiritibus. Demonstrandum est utique, quomodo ista sine illa sua mala causa juste patiantur. Non enim dici fas est, aut ista ignorante Deo fieri, aut eum non posse resistere facientibus, autinjuste ista vel facere vel permittere.Numquidnam sicut animalia irrationabilia recte dicimus in usus dari naturis excellentioribus, etsi vitiosis, sicut apertissime in Evangelio videmus porcos ad usum desideratum concessos esse dæmonibus (Matth. viii, 32); hoc et de homine recte possumus dicere? Animal est enim, sed rationale, etsi mortale. Anima est rationalis in illis membris, quæ tantis afflictionibus pænas luit; Deus bonus est,

Deus justus est, Deus omnipotens est: hoc dubitare omnino dementis est. Tantorum ergo malorum quæ fiunt in parvulis, causa justa dicatur. Nempe cum majores ista patiuntur, solemus dicere aut sicut in Job merita examinari, aut sicut in Herode peccata puniri et de quibusdam exemplis quæ Deus manifesta esse voluit, alia quæ obscura sunt homini conjectare conceditur; sed hoc in majoribus. De parvulis autem quid respondeamus edissere, si pænis tantis nulla in eis sunt punienda peccata: nam utique nulla est in illis ætatibus examinanda justitia.

17. De ingeniorum vero diversitate, imo absurditate 1, quid dicam? quæ quidem in parvulis latet, sed ab ipsis exordiis naturalibus ducta, apparet in grandibus, quorum nonnulli tam tardi et obliviosi sunt, ut ne prima quidem discere litterarum elementa potuerint: quidam vero tantæ sunt fatuitatis, ut non multum a pecoribus differant; quos moriones vulgo vocant. Respondetur fortasse, Corpora hoc faciunt. Sed numquid secundum hanc sententiam quam defendi volumus, anima sibi corpus elegit, et in eligendo cum falleretur, erravit? aut cum in corpus cogeretur intrare nccessitate nascendi, alia corpora præoccupantibus animarum turbis, ipsa aliud non invenit, et sicut in spectaculo aliquo locum, ita carnem non quam voluit, sed quam valuit, occupavit? Numquid hæc et talia vel dicere possumus, vel sentire debemus? Doce igitur quid sentire, quid dicere debeamus, ut constet nobis ratio novarum animarum singillatimque factarum singulis corporibus.

CAPUT VII.-18. Ego quidem non de ingeniis, sed saltem de pœnis parvulorum, quas in hac vita patiuntur, dixi aliquid in libris illis de Libero Arbitrio. Quod quale sit, et cur mihi in ista quam habemus in manibus quæstione non sufficiat, intimabo, et eum ipsum de tertio libro locum excerptum his litteris inseram. Nam ita se habet: De cruciatibus autem corporis quibus affliguntur parvuli, quorum per ætatem nulla peccata sunt,si animæ quibus animantur,non priusquam ipsi homines esse cæperunt, major querela et quasi misericors deponi solet,cum dicitur, Quid mali fecerunt, ut ista paterentur ? quasi possit esse meritum innocentiæ, antequam quisque nocere aliquid passit! Cum autem boni aliquid operatur Deus in emendatione majorum, cum parvulorum suorum qui eis chari sunt, doloribus ac mortibus flagellantur, cur ista non fiant, quando cum transierint, pro non factis erunt, in quibus facta sunt : propter quos autem facta sunt, aut meliores erunt, sitemporalibus incommodis emendati, rectius elegerint vivere ; aut excusationem in futuri judicii supplicio non habebunt, si vitæ hujus angoribus, ad æternam vitam desiderium convertere noluerint? Quis autem novit quid parvulis, de quorum cruciatibus duritia majorum contunditur, aut exercetur fides, aut misericordia probatur: quis ergo novit quid ipsis parvulis in secreto judiciorum suorum bonæ compensationis reservet Deus? Quoniam quanquam nihil recte fecerint, tamen nec peccantes aliquid ista perpessisunt. Non enim frustra etiam infantes illos, 1 Bad. Am. Er. et Mss. undecim omittunt, imo absur ditate.

qui cum Dominus noster Jesus Christus necandus ab dam, id est spiritualem generationem veniunt, quiHerode quæreretur, occisi sunt, in honorem martyrum cumque ad Christum perveniunt. Ideo ergo dictum receptos commendat Ecclesia (De Libero Arbitrio, lib. est, et hic omnes, et ibi omnes : quia sicut omnes 3, c. 25, n. 67).

qui moriuntur, nonnisi in Adam moriuntur : ita 19. Hæc tunc dixi, cum hanc ipsam de qua nunc omnes qui vivificabuntur, nonnisi in Christo viviagitur vellem communire sententiam. Sicut enim ficabuntur. Ac per hoc, quisquis nobis dixerit paulo ante commemoravi, quæcumque illarum de quemquam in resurrectione mortuorum vivificari animæ incarnatione quatuor opinionum vera esset, posse pisi in Christo; tanquam pestis ' communis inculpatam substantiam Creatoris, et a nostrorum fidei detestandus est. Item quisquis dixerit quod in peccatorum societate remotissimam nitebar osten- Christo vivificabuntur etiam parvuli qui sine Sacradere. Et ideo quæcumque illarum veritate posset menti ejus participatione de vita exeunt, hic proconvinci et repudiari, ad curam intentionis meæ, fecto et contra apostolicam prædicationem venit, quam tunc habebam, non pertinebat; quandoqui- et totam condemnat Ecclesiam, ubi propterea cum dem cunctis diligentiore disputatione discussis, baptizandis parvulis festinatur et curritur, quia sine quæcumque

illarum recte vinceret cæteras, me se- dubio creditur aliter eos in Christo vivificari omcurissimo fieret, quando etiam secundum omnes nino non posse. Qui autem non vivificaturin Christo, id quod agebam, invictum persistere demonstra. restat ut in ea condemnatione maneat de qua dicit bam. Nunc vero unam volo, si possum, ratione Apostolus : Per unius delictum in omnes homines recta eligere ex omnibus ; et propterea hujus ipisus ad condemnationem (Rom. v, 18). Cui delicto obno. de qua nunc agimus defensionem, in his quæ com- xios parvulos nasci, et omnis credit Ecclesia, et memoravi de illo libro, verbis meis attentius in- et ipse jam contra Joviniacmn disputans, et expotuens, validam firmamque non video.

nens Jonam prophetam, sicut paulo ante comme20. Nam velut firmamentum ejus illud est, quod moravi, fide veracissima definisti ; credo et in aliis ibi dixi : Quis autem novit quid parvulis, de quo

locis opusculorum tuorum quæ vel non legi, vel in rum cruciatibus duritia mojorum contunditur, aut præsentia non recordor. Hujus igitur damnationis exercetur fides, aut misericordia probatur : quis in parvulis causam requiro; quia neque animaergo novit quid ipsis parvulis in secretojudiciorum rum, si novæ fiunt singulis singulæ, video esse suorum bonæ compensationis reservet Deus ? Sed ullum in illa ætate peccatum, nec a Deo damnari hoc non immerito dici video de his qui vel pro aliquam credo, quam videt nullum habere peccaChristi nomine ac vera religione tale aliquid etiam

tum. nescientes patiuntur, vel Sacramento Christi jam

CAPUT VIII. – 22. An forte dicendum est, in parimbuti sunt; quia sine societate unius Mediatoris vulo carnem solam causam esse peccati ; novam liberari a damnatione non possunt, ut possit eis, vero illi animam fieri, qua secundum Dei præcepta etiam pro illis malis quæ hic in diversis afflictioni- vivente, in adjutorio gratiæ Christi, et ipsi carni bus pertulerunt, compensatio ista prestari. Nunc edomitæ ac subjugatæ possit incorruptionis meriautem cum ista quæstio non possit absolvi, nisi tum comparari : sed quia in parvulo anima nonetiam de his parvulis respondeatur, qui post gra

dum id agere potest, nisi Christi acceperit Sacravissimos cruciatus sine Sacramento christianæ so- mentum, per hanc gratiam carni ejus acquiritur cietatis exspirant; quæ circa eos compensatio cogi- quod illius moribus nondum potuit; si autem sine tanda est, quibus insuper et damnatio præparata

illo Sacramento anima parvuli exierit, ipsa quidem est ? Nam et de baptismo parvulorum in eodem in æterna vita erit, unde eam nullum peccatum libro, non quidem sufficienter, sed quantum illi potuit separare, caro vero ejus non resurget in operi satis esse videbatur, utcumque respondi, Chrislo, non percepto ante mortem illius Sacraquod etiam nescientibus, et fidem suam nondum mento ? habentibus prodest : non tamen de damnatione 23. Hanc opinionem nunquam audivi, nunquam eorum parvulorum, qui sine illo ex hac vita emi- legi. Sed plane audivi et credidi, propter quod et grant, tunc aliquid dicendum putavi, quia non locutus sum, Quia venit hora, quando omnes qui quod nunc agitur, agebatur.

in monumentis sunt, audient vocem ejus ; et proce21. Sed ut omittamus et contemnamus ea quæ

dent qui bene fecerunt, in resurrectionem vitæ (Joan. brevi tempore patiuntur, nec transacta revocantur,

V, 28, 29) : ipsa est de qua dicitur, et per unum numquid similiter contemnere possumus quod per

hominem resurrectio mortuorum ; ipsa est qua in unum hominem mors, et per unum hominem resur

Christo omnes vivificabuntur : qui autem male egerectio mortuorum. Sicut enim in Adam omnes mo

runt, in resurrectionem judicii. Quid hic ergo de illis riuntur,sicet in Christo omnes vivificabuntur(I Cor.

infantibus intelligendum est, qui priusquam posxv, 21 et 22) ? Per hanc enim apostolicam, divinam,

sent agere vel bene vel male, sine Baptismo corclaramque sententiam, satis evidenter elucet, ne- pore exuti sunt? nihil hic de talibus dictum est. minem ire in mortem nisi per Adam ; neminem

Sed si caro eorum idco non résurget, quia nec boni ire in vitam æternam, nisi per Christum. Hoc est

aliquid fecerunt, nec mali ; nec illorum resurrecquippe omnes, et omnes, quia sicut omnes homines tura est, qui percepta Baptismi gratia, in illa ætate per primam, hoc est per carnalem generationem

defuncti sunt, in qua nihil bene vel male agere popertinent ad Adam ; sic omnes homines ad secun- · Thuanus Ms., hostis.

« PredošláPokračovať »