perversis instructi, imo destructi verborum argu- 6. Nam si ille clamat adjutorio sibi opus esse divino, tiis, sub imagine catholicæ fidei dispudantes, velut qui digne hoc non quæreret, si cui liberum arbitrium pestiferum exhalantes virus, ut hominum recte sen- plus prodesset ; quippe cum vir beatus et jam electus a tienlium in deteriorem partem porta corrumpant, Domino nihil egeret ; lamen ita Deum deprecatar pototam veri dogmatis quærunt evertere disciplinam. stulans, « Adjutor meus esto ; ne derelinquas me, neque

3. Sanandum ergo celerius, ne longius exsecrandus despicias me, Deus saluturis meus » (Psal. xxvi, 9): nos animis morbus irrepat : sicut medicus cum viderit hujus nobis liberum arbitrium ; ille sibi Deum postulat adjuterreni corporis aliquem esse languorem, magnum suæ torem ! quod nati sumus posse sufficere nos dicimus, artis æstimat documentum, si cito quis illius interventu ille Deum ne derelinquatur exorat ! Non,rogo, manifeste desperatus evadat ; vel cum putre vulnus aspererit, ad- discimus, quid oremus ", cum ille tantopere beatus, ut hibet fomenta velcætera, quibus illud possit quod natum supra diximus, vir ne despiciatur exoptat ? Illi enim fuerat vulnus obduci; ac si id manens sanari non polerit, necesse est ista arguant,qui illa confirmant. David enim ne corpus reliquum sua tabe corrumpal, ferro amputat orationis ignarus, et suæ naturæ nescius accusetur,qui quod nocebat quo reliquum integrum servet et intactum. cum ' sciat tantum in sua inesse natura, adjutorem Præsidendum id ergo est, quod velut puru sanoque ni- sibi Deum et assiduum adjutorem, nec illi sufficit assimium corpori vulnus obrepsit, ne cum tardius abster- duum, sed ne aliquando illum despiciat, orationibus gitur, in ipsis pene visceribus hujus mali non exhau- pronus exoptat, et per corpus omne Psalterii hoc et prorienda post sentina considat.

dicat et clamat! Sic ergo hoc illetam magnus sicul as4. Nam quid nos de his posthac reclum mentibus sidue dicere, ita necessarium confessus est ut doceret; existimemus, qui sibi se putant debere quod boni sunt, quemadmodum Pelagius Cælestiusque seposita omni renecillum considerant cujus quotidie gratiam consequun. sponsione Psalmorum, talique ab dicata doctrina,suasutur ? Sed jam isti, qui tales sunt, nullam Dei gratiam ros se aliquibus esse confidunt, nos adjutorium Dei nec consequuntur,qui sine illo tantum se assequi posse con- debere quærere, nec eo egere ; cum omnes sancti nihil fidunt, quantum vix illi qui ab illo postulant, accipere se sine hoc agere posse testentur ? promerentur. Quid enim tam iniquum potest esse, tam 7. Liberum enim arbitrium olim ille perpessus, dum barbarum,tam totius religionis ignarum, lam christianis suis inconsultius utilur bonis, cadens in prævaricationis mentibus inimicum, quam huic te negare debere quid profunda demersus est ; et nihil quemadmodum exinde quid in quotidiana gratia consequeris,cui te ipse confi- surgere posset invenit ; suaque in æternum libertate deteris debere quod nalus es ? Ergo eris tibi in providendo ceptus hujus ruinæ jacuisset oppressu, nisi eum post præstantior, quam potest in te esse, qui te ut esse effe- Christi pro sua gratia relevasset adventus : qui per nova cit ! Et cum te putes ei debere quod vivis, quomodo te regenerationis purificationem, omne præteritum vitium non putas illi debere quod quotidianam ejus consequendo sui baptismalis lavacro purgavil, et ejus firmans statum gratiam taliter vivis ? Et qui nos adjutorio negas indi- quo rectius stabiliusque procederet, tamen suam gratiam gere divino, quasi ex nostra in totum possibilitate per. in posterum non negavit. Nam quamvis redemisset hofectos, quomodo non ' adjutorium ejus in nos, cum tales minem a præteritis ille peccatis, tamen sciens iterum a nobis etiam esse possumus, provocamus ?

posse peccare, ad reparationem sibi, quemadmodum 5. Qui enim adjutorium Dei negat, vellem interrogare posset illum et post ista corrigere, multa servavit : quoquid dicat ; nos non mereri, an illum hoc non posse tidiana præstat ille remedia, quibus nisi freti confisique præstare? an nihil esse propter quod unusquisque hoc nitamur, nullatenus vincere humanos poterimus errores. debeat poslulare ? Posse hoc Deum, opera ipsa testan- Necesse est enim ut quo auxiliante vincimus, eo iterum tur : et adjutorio quotidiano nos egere, negare non pos- non adjuvante vincamur. Sed possem plura dicere, nisi sumus. Hoc enim seu bene vivimus, provocamus,ut me- vos constaret cuncta dixisse. lius sanctiusque vivamus ; seu prave sentientes a bonis 8. Quisquis ergo huic assentiens videtur esse sentenavertimur, ut ad rectam redeamus viam, ejus auxilio liæ, qua dical adjutorio nobis non opus esse divino, iniplus egemus. Nam quid tam mortiserum, lam præceps micum se catholicæ fidei, et Dei beneficiis profitetur videatur ad casum, tam expositum ad omnia pericula, ingratum. Nam : nec nostra communione sunt digni, si hoc solum nobis putantes posse sufficere,quod liberum quam prædicando taliter polluerunt.Ipsi enim suas ponte arbitrium cum nasceremur acepimus,ultra jam a Domino dum sequuntur illa quæ dicunt,longius a vera religione nihil quæramus, id est,auctoris nostri oblili,ejus poten- refugerunt. Cum enim hoc totum in nostra professione tiam ut nos ostendamus liberos, abjuremus, quasi jam consistat, quotidianisque precibus nihil agamus nisi amplius quod possit dare non habeat, qui te in tuo ortu quemadmodum Dei misericordiam consequamur ; queliberum fecit ? nescientes quod nisi magnis precibus in madmodum ferre possumus ista jactantes ? Quis, rogo, nos Dei gratia implorata descendat, nequaquam terrenæ tantus illorum pectora error obcæcat, ut, si ipsi nullam labis et mundani corporis vincere conemur errores,cum Dei gratiam sentiunt,quia nec digni sunt nec merentur, pares nos ad resistendum non liberum arbitrium, sed nec de aliis considerent quid quotidie singulis gratia diDei solum facere possit auxilium.

vina largitur? Sunt quid emisti omni cæcitate dignissimi,

1 Bad. Am. Er. et Lov. quomodo vero. At Mss. Callic. et vatic. quomodo non. Sic legendum esse intelligitur ex consequentibus ; quia probare vult Innocentius, justum vita sua provocare auxilium Dei, quo sanctius vivat. Hinc paulo infra Mss. iidem habent, seu bene vivimus, provocamus ; ubi Edd. plures, precamur.

1 Sic Miss. At vulgati plerique : Nos ergo dicimus manifesle, Quid oremus 9

2 Ms. Corb., qui cum sesciat, etc. Paulo post Lov., et assiduum adjutorem invocat. At Bad. Er. et Mss, carent verbo invocat.

3 Adjecimus nam, ex codice Vatic.

Advertat id tandem quod primum hominem ita libertas et consentientis favorem. Addo et amplius : plerumque ipsa decepit, ut, dum indulgentius frenis ejus utitur, in dediscit errare, cui nemo consentit. Hæcigitur, fratres prævaricationem præsumptione conciderit ; nec ex hac charissimi, in supradictos maneat fixa sententia, absint potuit erui, nisi providentia regenerationis, statum pri- alriis Domini, careant 1 custodia pastorali, ne duarum stinæ libertatis Christi Domini reformasset adventus. ovium dira contagia serpant forsitan per vulgus incauAudiat David dicentem, « Adjutorium nostrum in no- tum, rapacique lupus corde lætetur intra ovile dominimine Domini » (Psal. cxxUI, 8); et, « Adjutor meus cum tantas ovium fusas catervas,dum a custodibus disesto, ne derelinquas me, neque despicias me, Deus salu- simulanter habetur vulnus duarum. Prospiciendum est taris meus » (Psal. xxvi, 9): quæ incassum dixerit, si ergo ne permittendo lupos, mercenarii magis videamur tantum in ejus erat positum voluntate quod a Domino esse quam pastores. flebili sermone poscebat.

7. Jubemus sane, quoniam Christus Dominus propria 4. Quæ cum ita sint,cumque in omnibus divinis pagi- voce significavit nolle se mortem morientis, tantum ut nis voluntati liberæ nonnisi adjutorium Dei legamus esse reverlalur et vivat (Matth. 1x, 13), si

unquam ad sanectendum, eamque nihil posse coelestibus præsidiis desti- num, deposito pravi dogmatis errore, resipuerint, datutam ; quonam modo huic soli possibilitatem hanc per- mnarintque ea quorum se ipsi prævaricatione damnarunt tinaciter, ut asseritis, defendentes, sibimet, imo, quod eis medicinam solitam, id est receplaculum suum ab est dignius dolore communi, jam plurimis Pelagius Ce Ecclesia non negari : ne dum eos redeuntes forsitan prolesti usque persuadent ? Multifariis equidem ad destruen- hibemus, vere extra ovile romanentes et exspectantes, dum tale magisterium uti possemus exemplis, nisi scire- hostis ' rabidis faucibus glutiantur, quas in semetipsos mus Sanctitatem vestram ad plenum Scripturas omnes spiculis malæ disputationis armarunt.Bene valete,fracallere divinas ; præsertim cum vestra relatio tantis ac tres. Datum sexto calend. februarias, Honorio et Contalibus testimoniis sit referta, ut his solis valeat præsens stantio viris clarissimisconsulibus. dogma rescindi ; opusque non esse reconditis, cum et iis

EPISTOLA CLXXXIII' (a). quæ facile vobis occurrentiá posuistis, nec audeant obviare, nec possint. Ergo Dei gratiam conantur auferre,

Innocentii ad quinque Episcopos rescriptum, improbanquam necesse est, etiam restituta nobis status pristini

lis doctrinam Pelugii, eumque, nisi hæresim ejuret,

damnandum esse pronuntiantis. libertate, quæramus : quippe qui nec alias diaboli machinas, nisi eadem possumus juvante vitare.

Dilectissimis fratribus AURELIO, ALYPIO, AUGUSTINO, 5. Illud vero quod eos vestra fraternilas asserit præ. Evodio et Possidio episcopis, INNOCENTIUS, salutem. dicare, parvulos æternæ vitæ præmiis etiam sine Bapti- 1. Fraternitatis vestræ litteras, plenas fidei, totoque smatis gratia posse donari, perfatuum est. Nisi enim religionis catholicæ vigore firmatas, a duobus missas manducaverint carnem Filii hominis, et biberint sangui- conciliis per fratrem et coepiscopum nostrum Julium nem ejus, non habebunt vitam in semetipsis (Joan. vi, pergrato suscepimus animo, quod earum tenor omnis. 54). Qui autem hanc eis sine regeneratione defendunt, que contexlio in consideratione quotidianæ gratiæ Dei, videntur mihi ipsum Baptismum velle cassare, cum præ- et in eorum correctione qui contra sentiunt, integra radicant hos habere quod in eos creditur nonnisi Bapti- tione consistit; ut et illis omnem tollere possit errorem, smale conferendum. Si ergo nihil volunt officere non re- et idoneum, dato quovis 3 nostræ legis exemplo, quem nasci, fateantur necesse est nec regenerationis sacra sequi debeant dignum possint præbere doclorem. Sed de fluenta prodesse. Verum ut superfluorum hominum pra- his jam satis, ut opinor, supra diximus, cum vestris reva doctrina celeri veritatis possit ratione discindi, pro- lationibus respondentes rescripsimus quid vel de illorum climat hoc Dominus in Evangelio, dicens : « Sinite in

perfidia, vel de vestra sententia sentiremus. Sed subinde fantes venire ad me, et nolite eos prohibere ; talium contra eos subvenit et suppeditat quod dicatur, nec poest enim regnum cælorum » (Luc. xvii, 16).

lest aliquundo deesse . quod vincat, cum tam miserum 6. Quare Pelagium Celesliumque, id est inventores

impiumque sit quod nostræ fidei virtute et ipsa plenius vocum novarum, quæ, sicul dixit Apostolus, ædificatio- veritate vincatur. Qui enim omnem vitæ spem respuit at nis nihil, sed magis vanissimas consueverunt parere que contempsit, inimica damnabilique cor suum dispuquæstiones, ecclesiastica communione privari, apostolici tatione confundens, cum credit nihil esse quod a Deo vigoris auctoritatecensenius, donec resipiscant de diaboli accipiat, nec aliquid superesse quod petat ad sanandum laqueis, a quo captivi tenentur secundum ipsius volunta

se ; qui sibi hoc abstulit, ulterius quid reliquit ? tem (II Tim. 11, 23, 26); eosque interim dominico ovili

2. Si ergo sunt aliqui, quos in sui defensionem per. non recipi, quod ipsi, perversæ viæ secuti tramitem, de

versilas tanla devinxit, qui kuic se dogmati dedant serere voluerunt : abscindendi sunt enim qui vos contur

atque conjungant, sperantes hoc ad catholicam pertinere bant, et volunt convertere Evangelium Christi (Galat., doctrinam, quod abhorrens longius et penitus approba7). Simulautem præcipimus ut quicumque id pertinacia simili defensare nituntur,par eos vindicta constringat.

1 Vatic.Ms. : Careant duntaxat custodia ;sic etiam con

cil. Edd. Non solum enim qui faciunt, sed etiam qui consentiunt a Sic Ms. Vatic. At vulgati : Remanentes exspectanlis facientibus digni sunt morte 1 (Rom. I, 32); quia non hostis.

4

tur adversum, infecti illorum et monitis et verbis ut la

contra Dei gratiam legimus esse conscripta, multa blaberentur inducti, quatenus ad rectum viæ tramitem red

sphema, nihil quod placeret, et nihil pene quod non peeant festinabunt, ne diutius mentem obsidens velut eo

nitus displiceret, a quovis damnandum atque calcanrum sensibus pastus error invadat. Nam si Pelagius

dum; cujus similia, nisi qui ista scripserat, nemo alter quocumque restitit loco, eorum animos qui facile vel

in mentem reciperet atque sentiret. Nam hoc loco latius simpliciter crederent disputanti, hac affirmatione dece

de lege disputare, velut coram posito repugnanteque pit : seu hac illi in urbe sint (quos nescientes nec ma

Pelagio, necessarium esse non duximus, cum vobiscum nifestare possumus nec negare, cum et si sunt lateant,

totam 1 scientibus parique nobiscum assensione gaudennec aliquando audeant vel illum prædicantem ista de

tibus colloquamur. Tunc enim melius hæc exempla pofendere,vel talia aliquo nostrorum præsente jactare, nec

nuntur, quando cum iis quos harum constal rerum im. in tanta populi multitudine deprehendi aliquis facile,

prudentes esse, tractamus. Nam de naturæ possibilitate, nes alicubi possit agnosci), sive in quovis terrarum loco

de libero arbitrio, et de omni Dei gratia, et quotidiana degant ; Dei nostri misericordia gratiaque credimus

gratia, cui non sit recte sentienti uberrimum dispulare ? quod facile corrigantur, audita ejus damnatione qui

Anathematizet ergo islaquæ sensit, ut illi qui ejus sermofuerit pertinax el resistens hujus dogmatis auctor in

nibus fuerant præceptisque collapsi, quid tandem habeat ventus: nec interest ubi isti fuerint, dum ubicumque in

fides vera, cognoscant. Facilius enim revocari poterunt, veniri potuerint sint sanandi.

cum ista a suo senserint auctore damnari. Quod si ille 3. Nobis tamen nec persuaderi potest eum esse pur.

pertinaciter in hac voluerit impietate persistere, agen

dum est quatenus vel iis possit subveniri, quos non suus, gatum, quamvis ad nos a nescio quibus laicis ? sint Gesta perlata, quibus ille et auditum se crederet et ab.

sed hujus magis error induxit ; ne et illis hæc medisolutum : quæ utrum verat sint dubitamus, quod sub

cina pereat cujus iste talem non admittit nec postulat nulla illius concilii ? prosecutione venerunt, nec eorum

curam (Et alia manu): 3 Deus vos incolumes custodiat, aliquas accepimus de hac re litteras, apud quos istius

fratres charissimi. Data vi calendas februarias, post rei iste præstitit causas. Quod si de sua ille potuisset

consulatum yloriosissimi Theodosii Augusti vil, el purgatione confidere, hoc magis credimus quod egisset,

Junii Quarti Palladii v. C. quod multo verius esse potuerat, ut illos cogeret epi

EPISTOLA CLXXXIV (a). stolis suis, quid dijudicaverunt, indicare. Verum cum

INNOCENTIUS, Aurelio et AUGUSTINO episcopis. sint aliqua in ipsis posila Gestis, quæ objecta partim ille vitando suppressit, partim multa in se verba relor

Acceptissimi mihi Germani compresbyteri illorecurquendo tota obscuritate confudit ; aliqua magis falsis

sus vacuus officio nostro esse non debuit. Per charos argumentis quam vera ratione, ut ad tempus poterat

enim salutare charissimos, naturale quodammodo nobis videri, purgavit, negando alia, alia falsa interpreta

videtur et consequens. Gaudere ergo in Domino vestram tione vertendo.

Germanitatem amantissimi cupimus, et pro nobis paria 4. Sed utinam, quod optandum magis est, jam se ille

ad Deum vota rependere precamur, quia, ut bene nosabveram catholicæ fidei viam ab illo sui tramitis errore

tis, communibus et alternis plus agimus orationibus, convertal, utcupiat velilque purgari,considerans quoti

quam singularibus aut privatis. dianam Dei gratiam, adjutoriumque cognoscens, ut vi

EPISTOLA CLXXXIV BIS' (b). deatur verum, et approbetur ab omnibus manifesta ra

Laudans Petriet Abrahæ studium, Pelagianos obitione correctus,non Gestorum indicio,sed ad catholicam

ter notat, probatque parvulos absque baptismo fidem corde converso ! Unde non possumus illorum nec

decedentes, utpoleconcupiscentia seminalos,damculpare nec approbare judicium, cum nesciamus utrum

nari; infideles vero, quorum mutiplex genus est, vera sint Gesta ; aut si vera suni, illum constet magis subterfugisse, quam se tota veritate purgasse. Qui si Mss. Vatic., totam rem. Edd. plerique, totum. Quesneconfidit novitque non se nostra dignum esse damnalione

lius, totam ; et melius, referendo ad Legem: fit enim allu

sus ad illud Rom. vii, 1, scientibus enim Legem loquor. quod dicat jam totum hoc se refutasse quod dixeral, * Sic in Mss. At Lov. allique plures Edd. : Quos non non a nobis accersiri, sed ipse dcbet potius festinare,ut

scelus huc, sed magis error induxil.

3 Ex. Corb. cod. huc transtulimus, et alia manu. possit absolvi. Nam si adhuc taliler sentit, quando se * Bad. Am. Er, et Lov. annotant, v cal. febr. At. Ms. nostro judicio quibusvis acceptis litteris, cum sciat da. Valic. et concil Edd. vj cal. febr. prætermissisconsulibus, mnandum se esse, committet ? Quod si accersiendus

qui designantur in Corb. codice, non quidem uti er

Sirmondo refert Noris in hist, Pelag. lib. 1, c. 11, scilicet esset, ab iis melius fieret, qui magis proximi et non « Data pridie cal. febr. post consulatum gloriosissimi, ? longo terrarum spalio videntur esse disjuncti. Sed non

etc. ; sed sic : « Data pridie cal. febr. gloriosissimi

« Theodosii Augusti qui et Junii Quarti Palladii V. C. deerit cura, si medicinæ præbeat ille materiam. Potest « conss. » ubi duo peccasse videtur exscriptor : primum, enim damnare quæ senserat, ac, datis litteris, erroris

quod notas P. C., quæ post consulatum significabant, sui, ut regressum ad nos decet, veniam postulare, fra.

loco movens interpretatus est, pridie cal., alterum, quia

ex notis vii, fecit qui. tres charissimi.

Collata cum cb. ff. duobus v. Am. Bad. Er. Lov.

(a) Alias 97 : quæ autem 184 erat, nunc in Appendice 5. Librum sane, qui ejus esse diceretur, nobis a ve- est 3. Scripta circa idem tempus. stra Chariiate transmissum evolvimus : in quo multa

* Hæc epistola, quæ deest in B., ex uno Gottwicensi Ms. prompta est, ut in præfat., col. XXXVIII et sqq., anno

tatur. M. Mss. sic habent. Edd. vero, a nostris quibusdam laicis. (b) Vide præf., col. 49-50, ubi agitur de duabus epis2 Edd. omittebant concilii ; quæ vos restituta est ex tolis Augustini recens inventis. Mss.

Scriptæ sub initium