Obrázky na stránke
PDF
ePub

ipsi homines, nisi de quibus dicit Apostolus: Sua quærentes, non quæ Jesu Christi (Philipp. 1, 21). Alii sunt ergo qui propterea tenent pastorales cathedras, ut Christi gregibus consulant; alii vero qui propterea in eis sedent, ut suis honoribus temporalibus et commodis sæcularibus gaudeant. Ista duo genera pastorum, aliis morientibus, aliis nascenti. bus, in ipsa Catholica necesse est usque ad finem sæculi et usque ad Domini judicium perseverent. Si enim temporibus Apostolorum fuerunt tales, inter quos falsos fratres Apostolus gemeret, et diceret. Periculis in falsis fratribus (II Cor. x1, 26); nec eos per superbiam separaret, sed per tolerantiam sustineret; quanto magis temporibus nostris necesse est ut sint, cum de tempore hujus sæculi, quod propinquat ad finem, apertissime Dominus dicat: Quoniam abundabil iniquitas, refrigescet charitas multorum? Sed quod sequitur, nos debet consolari et exhortari: Qui perseveraverit, inquit, usque in finem, hic salvus erit (Matth. xxiv, 12, 13).

3. Sicut autem sunt pastores boni et mali, sic etiam in ipsis gregibus sunt et boni et mali. Boni, ovium nomine significantur; mali vero, hœdi appellantur: sed commixti pariter pascunt, donec veniat princeps pastorum, qui dictus est unus Pastor (Joan.x, 16); et quemadmodum ipse promisit, separet sicut pastor oves ab hædis (Matth. xxv, 32). Nobis enim imperavit congregationem, sibi autem servavit separationem: quia ille debet separare, qui nescit errare. Nam qui separare ante tempus, quod sibi Dominus servavit, superbi servi facile ausi sunt; ipsi potius ab unitate catholica separati sunt: num schismate immundi, mundum gregem unde habere potuerunt?

4. Ut ergo in unitate maneamus, nec offensi scandalis palearum aream dominicam deseramus, sed potius usque in finem ventilationis frumenta perseveremus (ld. 11, 12), et comminutam stipulam firmo charitatis pondere toleremus; ipse Pastor noster in Evangelio de pastoribus bonis nos admonet, ut propter bona opera eorum nec in eis ipsis nostram spem ponamus; sed eum qui tales illos fecit, Patrem qui in cœlis est, glorificemus et de pastoribus malis, quos nomine Scribarum et Pharisæorum significare voluit, docentes bona, et facientes mala.

5. Nam de bonis pastoribus ita loquitur: Vos estis lumen mundi. Non potest civitas abscondi super montem constituta; neque accendunt lucernam, el ponunt eam sub modio, sed super candelabrum, ut luceat omnibus qui in domo sunt. Sic luceat lumen vestrum coram hominibus, ut videant opera vestra bona, et glorificent Patrem vestrum qui in cœlis est (Id. v, 14-16). De malis autem pastoribus oves udmonet dicens: Super cathedram Moysisedent. Quæ `dicunt, facite; quæ autem faciunt, facere nolite : dicunt enim, et non faciunt (Id. xxnı, 2, 3). His auditis, oves Christi etiam per malos doctores vocem ipsius audiunt, et unitatem illius non relinquunt ; quia bonum quod eos audiunt dicere, non est ipso. rum, sed illius: et ideo securæ oves pascuntur,

quia et sub malis pastoribus pascuis dominicis nu triuntur. Non autem faciunt malorum facta pastorum ; quia talia opera non suntillius, sed ipsorum. Quos autem bonos vident, non solum audiunt bona quæ dicunt; sed etiam imitantur bona quæ faciunt. De talibus erat Apostolus, qui dicebat: Imitatores mei estote, sicut et ego Christi (Id. x1, 1). Iste lumen erat illuminatum a Lumine sempiterno,ipso Domino Jesu Christo, et in candelabro positum erat, quia in ejus cruce gloriabatur : unde ait : Mihi autem absit gloriari,nisiin cruce Domini nostri Jesu Christi(Galat. vi, 14). Et quia non sua quærebat, sed quæ Jesu Christi : quamvis ad imitationem suam quos per Evangelium genuerat (I Cor. iv, 15), hortatur; tamen corripit graviter eos qui per Apostolorum nomina schismata fecerunt ; et objurgat illos qui dicebant, Ego sum Pauli: Numquid Paulus pro vobis, inquit, crucifixus est? aut in nomine Pauli baptizati estis (ld. 1, 12, 13)?

6. Hinc intelligimus et bonos pastores, non sua quærentes, sed quæ Jesu Christi; et bonas oves, quamvis imitentur facta pastorum bonorum, tamen in eis non ponere spem suam, quorum ministerio sunt congregatæ ; sed in Domino potius, cujus san. guine sunt redemptæ: ut quando forte incurreriot in pastores malos, doctrinam illius prædicantes et sua mala opera facientes, quæ dicunt, faciant; quæ autem faciunt, non faciant; nec propter filios iniquitatis, pascua deserant unitatis. In catholicaenim Ecclesia, quæ non in sola Africa, sicut pars Donati, sed per omnes gentes, sicut promissa est, dilatatur atque diffunditur,in universo mundo, sicut dicit Apos tolus, fructificans et crescens (Coloss. 1, 6), et boni sunt et mali. Ab ea vero separati, quamdiu contra illam sentiunt,boni esse non possunt;quia etsi aliquos eorum bonos videtur ostendere quasi laudabilis conversatio, malos eos facit ipsa divisio, dicente Domino: Qui mecum non est, adversum me est ; et qui mecum non colligit, spargit (Matth. x1, 30).

7. Undret exhortor, domina merito suscipienda, et in Christi membris honoranda filia, ut quod tibi Dominus præstitit, fideliter teneas; eumque corde toto diligas et ejus Ecclesiam, qui te non permisit virginitatis tuæ fructum cum perditis perdere vel perire. Si enim de isto sæculo exires separata ab unitate corporis Christi, nihil tibi prodesset, servata integritas corporis tui. Sed Deus qui dives estiamisericordia, fecitjuxta te quod in Evangelio scriptum est; cum se excusarent invitati ad cœnam patrisfamilias, inter cætera dixit servis suis: Exite invias et sepes, quoscumque inveneritis, cogite intrare (Id. XXII, 9). Tu ergo quamvis dilectionem sincerissimam debeas etiam bonis servis ejus, per quorum ministerium intrare coacta es ; in illo tamen debes spem ponere, qui convivium præparavit, cui et tu ad vitam æternam beatamque sollicita es. Ei quippe commendans cor tuum, et propositum tuum, et sanctam virginitatem tuam, et fidem, et spem, et charitatem tuam, non moveberis scandalis, que abundabunt usque in finem; sed stabili robore pietatis salva eris, atque in Domino gloriosa, in ejus

[ocr errors]

unitate perseverando usque in finem. Quomodo autem hanc acceperis pro te sollicitudinem meam, quam quibus potui litteris tibi insinuare curavi, fac ut noverim rescriptis tuis. Dei misericordia et gratia te semper protegat.

EPISTOLA CCIX* (a).

Augustinus Cœlestino Romano Pontifici, de ipsius electione pacifice facta (quæ ad finem anni 422 referri potest) gratulatur:tum exponit causam Antonii episcopi Fussalensis, qui administratione Ecclesiæ suæ ob scelera privatus appellaverat ad apostolicam Sedem ; atque obtestatur ut latam in ipsum sententiam vigere sinat.

Domino beatissimo, et debita charitate venerando sancto papæ COELESTINO, AUGUSTINUS, in Domino salutem.

1. Primum gratulationem reddo meritis tuis, quod te in illa Sede Dominus Deus noster sine ulla, sicut audivimus, plebis suæ discissione constituit. Deinde insinuo Sanctitati tuæ, quæ sint circa nos, ut non solum orando pro nobis, verum etiam consulendo et opitulando subvenias. In magna quippe tribulatione positus, hæc ad tuam Beatitudinem scripta direxi: quoniam volens prodesse quibusdam in nostra vicinitate membris Christi, magnam illis cladem improvidus et incautus ingessi.

2. Fussala (b) dicitur Hipponensi territorio confine castellum: antea ibi nunquam episcopus fuit, sed simul cum contigua sibi regione ad parociam Hipponensis Ecclesiæ pertinebat. Paucos habebat illa terra catholicos; cæteras plebes illic in magna multitudine hominum constitutas Donatistarum error miserabiliter obtinebat, ita ut in eodem castello nullus esset omnino catholicus. Actum est in Dei misericordia ut omnia ipsa loca unitati Ecclesiæ cohærerent; per quantos labores et pericula nostra, longum est explicare, ita ut ibi presbyteri qui eis congregandis a nobis primitus constituti sunt, exspoliarentur, cæderentur, debilitarentur, excæcarentur, occiderentur: quorum tamen passiones inutiles ac steriles non fuerunt, unitatis illic securitate perfecta. Sed quod ab Hippone memoratum castellum millibus quadraginta sejungitur, cum in eis regendis, et eorum reliquiis licet exiguis colligendis, quæ in utroque sexu aberrabant non minaces ulte. rius, sed fugaces, me viderem latius quam oportebat extendi,nec adhibendæ sufficere diligentiæ quam certissima ratione adhiberi debere cernebam, episcopum ibi ordinandum constituendumque curavi.

3. Quod ut fieret, aptum loco illi congruumque requirebam, qui et Punica lingua esset instructus; et habebam de quo cogitabam paratum presbyterum, propter quem ordinandum, sanctum senem qui tunc

*Multis mendis ad Vatic. exemplaris fidem expurgata. (a) Alias 261: quæ autem 209 erat, nunc 208. Scripta forte ineunte an. 423.

(b) Miracula quædam in Fussalensi territorio divinitus facta narrantur in lib. 22 de Civit. Dei, c. 8: quo ex loco apparet idem territorium ad Hipponensis episcopi curam pertinuisse, adhuc eo tempore quo illa contigerunt ; id est cum Maximinus Sinitensis, ibidem laudatus, jam accesserat ad Ecclesiæ communionem; adeoque post annum 405, quo ille anno ex episcopo donatista factus est catholicus.

primatum Numidiæ gerebat(a)de longinquo ut veniret rogans litteris impetravi. Quo jam præsente, omniumque in re tanta suspensis animis, ad horam nos ille, qui mihi paratus videbatur, omnimodo resistendo destituit. Ego autem qui utique, sicut exitus docuit, differre potius debui, quam periculosum præcipitare negotium, dum nolo gravissimum et sanctissimum senem ad nos usque fatigatum sine effectu propter quem venerat tam longe, ad propria remeare,obtuli non petentibus quemdam adolescentem Antonium (b) qui mecum tunc erat; in monasterio quidem a nobis a parvula ætate nutritum, sed præter lectionis officium nullis clericatus gradibus et laboribus notum. At illi miseri, quod futurum fuerat ignorantes, offerenti eum mihi obedientissime crediderunt. Qui plura ? factum est; esse illis episcopus cœpit.

4. Quid faciam ? Nolo apud tuam Venerationem gravare quem nutriendum collegi; nolo deserere quos colligendos timoribus et doloribus parturivi; et quomodo utrumque agam reperire non possum. Res quippe ad tantum scandalum venit, ut in eum hic apud nos causas dicerent, qui de illius episcopatu suscipiendo, tanquam bene sibi consulentibus, obtemperaverant nobis. In quibus causis cum stuprorum crimina capitalia, quæ non ab ipsis quibus episcopus erat, sed ab aliis quibusdam objecta fuerant, probari minime potuissent, atque ab iis quæ invidiosissime jactabantur, videretur esse purgatus; tam miserandus factus est et nobis et aliis, ut quidquid a castellanis et illius regionis hominibus de intolerabili dominatione, de rapinis et diversis oppressionibus et contritionibus objiciebatur, nequaquam nobis tale videretur, ut propter hoc vel propter simul cuncta congesta, episcopatu cum putaremus esse privandum, sed restituenda quæ probarentur ablata.

5. Denique sententias nostras sic temperavimus, ut salvo episcopatu, non tamen omnino impunita relinquerentur quæ non deberent vel eidem ipsi deinceps iterumque facienda, vel cæteris imitanda proponi. Honorem itaque integrum servavimus juveni corrigendo; sed corripiendo minuimus potestatem, ne scilicet eis præesset ulterius,cum quibus sic egerat, ut dolore justo eum sibi præesse ferre omnino non possent, et cnm suo illiusque periculo in aliquod scelus forsitan erupturam impatientiam sui doloris ostenderent. Quorum talis animus etiam tunc, quando cum eis de illo episcopi egerunt, evidenter apparuit ; cum jam vir spectabilis Celer, de cujus adversum se præpotenti administratione conquestus est, nullam gerat, vel in Africa, vel uspiam potestatem.

6. Sed quid multis morer? Collabora, obsecro, nobiscum, pietate venerabilis, domine beatissime, et debita charitate venerande, sancte Papa, etjube tibi quæ directa sunt omnia recitari. Vide episcopa

(a) Hic, nisi fallimur, subintelligendus venit Silvanus Zummensis, in Numidiæ primatu decessor Valentini Baianensis. At infra, n. 6, denotari videtur Valentinus ipse, qui primatum gerebat anno 419, ut patet ex Epistola synodica Africanorum patrum ad Bonifacium.

(b) Fortean hic ipse est qui inter Milevitanæ synodi Patres nominatur supra in Epistola 176.

tum qualiter gesserit ; quemadmodum judicio nos- rum quem ille in suo libello reticuit, ac deinde tro usque adeo consenserit, communione privatus, quæ post ejus sanctæ memoriæ viri in Africa lectas nisi prius Fussalensibus omnia redderentur, jam litteras gesta sunt; et subveni hominibus opem postea ut re acta æstimalis rebus solidos seposue- tuam in Christi misericordia multo avidius quam rit, ut eicommunio redderetur; quam versuta sua- ille poscentibus, a cujus inquietudine desiderant sione sanctum senem primatem nostrum gravissi- liberari. Judicia quippe illis, et publicas potestates mum virum, uteicuncta crederet, quem velut omni et militares impetus tanquam exsecuturos apostomodo inculpatum venerando Papæ Bonifacio com- licæ Sedis sententiam, sive ipse, sive rumores cremendaret, induxerit; et cætera que a me quid opus berrimi comminantur (a),ut miseri homines christaiest recoli, cum memoratus venerabilis senex ad ni catholici graviora formidenta catholico episcopo, tuam Sanctimoniam universa retulerit ?

quam, cum essent hæretici, a catholicorum impe7. In illis autem multiplicibus Gestis, quibus de ratorum legibus formidabant. Non sinas ista fieri, illo nostrum judicium continetur, magis deberem ve- obsecro te per Christi sanguinem, per apostoli Petri reri ne tibi minus severe, quam oporteret, judicasse memoriam, qui christianorum præpositos populovideamur, nisi scirem vos tam propensos ad mise- rum monuit ne violenter dominentur in fratres (I ricordiam, ut non solum nobis quia illi pepercimus, Petr. v, 3). Ego Fussalenses catholicos filios in Chrisverum etiam ipi, existimetis esse parcendum. Sed to meos, et Antonium episcopum filium in Christo ille quod a nobis aut benigneaut remisse factum est. meum, benignitati charitatis Sanctitatis tuæ, quia in præscriptionem vertere atque usurpare conatur. utrosque diligo, utrosque commendo. Neque FusClamat, Aut in mea cathedra sedere debui, aut epis- salensibus succenseo, quia justam de me querimocopus esse non debui ; quasi nunc sedeat nisi in sua. niam ingerunt auribus tuis, quod eis hominem Propter hoc enim loca illa eidem dimissa atque per- nondum mihi probatum, nondum saltem ætate missa sunt, in quibus et prius episcopus erat, ne in firmatum, a quo sic affligerentur, inflixi : neque alienam cathedram contra statuta patrum (a) trans- huic noceri volo, cui quanto magis sinceram habeo latus illicite diceretur. Aut vero quisquam ita esse de- charitatem, tanto magis pravæ ejus cupiditati obbet, sive severitatis, sive lenitatis exaclor, utqui non sisto. Utrique misericordiam mereantur tuam ; illi visi fuerint episcopatus honore privandi, nullo modo ne mala patiantur, iste ne faciat : illi, ne oderint in eis aliquid vindicetur;aut in quibus aliquid visum Catholicam, si a catholicis episcopis,maximeque ab fuerit vindicandum, episcopatus honore priventur? ipsa Sede apostolica, contra catholicum non eis sub

8. Existunt exempla, ipsa Sede apostolica judi- venitur episcopum ; iste autem, ne se tanto scelere cante, vel aliorum judicata firmante, quosdam pro obstringat, ut quos molitur invitos facere suos, a culpis quibusdam, nec episcopali spoliatos honore, Christo faciat alienos. nec relictos omnimodisimpunitos. Quæ ut a nostris 10. Mesane, quod confitendum est Beatitudini tuæ, temporibus remotissima non requiram, recentia in isto utrorumque periculo taptus timor et meror memorabo (h). Clamet Priscus provinciæ Cæsare- excruciat, ut ab officio cogitem gerendi episcopatus ensis episcopus : Aut ad primatum locus sicut ce- abscedere,et melamentis errori meo convenientibus teris et mihi patere debuit, aut episcopatus mihi dedere, si pereum cujus episcopatui per imprudenremanere non debuit. Clamet alius ejusdem pro- tiam suffragatus sum, vastari Ecclesiam Dei, et, vinciæ Victor episcopus, cui relicto in eadem pæna quod ipse Deus avertat, etiam cum vastantis perin qua et Priscus fuit, nusquam nisi in diæcesi ejus ditione perire conspexero. Recolens enim quod ait ab aliquo communicatur episcopo; clamet, inquam: (a) Hæc idcirco spargebanturin vulgus, quod Africani Aut ubiquecommunicare debui, aut etiam in meis patres per id tempus deliberationem habuissent non se. locis communicare non debui. Clamet tertius ejus.

mel adversus appellationes episcoporum Africæ ad Ro.

manam Sedem. Quade re postmodum scribunt ad ipsum dem provinciæ Laurentius episcopus, et prorsus Coelestinum : Impendio deprecamur ut deinceps ad veshujus vocibus clamet : Aut in cathedra cui ordina

« tras aures hinc venientes non facilius admittatis, nec

« a nobis excommunicatos in communionem ultra velitis tus sum, sedere debui, aut episcopus esse non ( excipere ; quia hoc etiam Nicæno concilio definitum debui. Sed quis ista vituperet, nisi qui parum at

« facile advertet Venerabilitas tua. Nam etsi de inferiori.

« bus clericis vel laicis videtur ibi præcaveri, quanto matendit nec inulta omnia reliaquenda, nec uno mo- « gis hoc de episcopis voluit observari, ne in sua prodo omnia vindicanda ?

« vincia communione suspensi, a tua Sanctitate vel 9. Quia ergo pastorali vigilique cautela beatissi

« festinato vel præpopere velindebite videantur commu

« nioni restitui ? » Et infra demum rogant: « Exsecutores mus Papa Bonifacius in epistola sua posuit, de An- « etiam clericos vestros quibusque petentibus nolite mit. tonio loquens episcopo, et ait, Siordinem rerum no

« tere, nolite concedere ; ne famosum typbum sæculi in

« Ecclesiam Christi, quæ lucem simplicitatis et humilita. bis fideliter indicavit ; accipe nunc (C) ordinem re- tis diem Deum videre cupientibus præfert, videanturin

ducere. » Cæterum Cælestinus nihil tale est molitus, quale (a) Cionc. Nicæn. c. 16; Sardic. c. 1 ; Antioch. c. 21, etc. verebatur Augustinus ; siquidem Antonio reddita nun.

(6) Ad rem sufficere potuissent superiorum temporum quam apparet Ecclesiæ Pussalensis administratio, quam exempla, etiam extra Africam quæsita. Sed præsentissi in se receptam Augustinus gerebat adhucsub vitæ finem, ma habebat ea quæ profert, si niinirum, id quod verisi: uti intelligitur ex Epistola ad Quodvult deum, hic 224, in mile est, episcopi illi, ut ipse quoque Antonius, Apiarii qua Fussalensem presbyterum ipsi commendat, eumque presbyteri facto incitati,confugerant pariter ad Romanum ad suam curam pertinere significat.At vita funclo Antonio antistitem, ut ejus auctoritate in integrum restituerentur. suffectum alium fuisse par est credere :cerle in Notitia

(c) Quædam hic et infra, D. 10, verba restituimus, Africæ censetur inter Numidas episcopos Melior Fussa. aliosque plures locos mendis purgavimus ad codicem lensis. Notata hæc sint ad conciliandam fidem huic EpisVaticanum; quod unum hactenus repertum est exemplar tolæ, quam eruditis nonnullis in suscipionem venisse hujus Epistolæ, ante annos, ut videtur, ducentos exaratum. intelligimus.

Apostolus,Si nosemtipsos judicaremus, a Domino non judicaremur (I Cor. xi, 31), judicabo meipsum, ut parcat mihi, qui judicaretus est vivos et mortuos. Si autem et membra Christi, quæ in illa regione sunt, ab exitiabilitimore ac tristitia recreaveris, et meam senectutem hac misericordi justitia fueris consolatus, retribuet tibi, et in præsenti etin futura vita, bona pro bonis, qui per te nobis in ista tribulatione succurrit, et qui te in illa Sede constituit.

EPISTOLA CCX* (a).

Augustinus Felicitati et Rustico, de malis tolerandis et de fraterna correptione; forte occasione tumultus in sanctimonialium conventu exorti, de quo in epistola proxime post hanc subsequente.

Dilectissimæ et sanctissimæ matri FELICITATI, et fratri Rustico, et sororibus quæ vobiscum sunt, AuGUSTINUS, et qui mecum sunt, in Domino salutem. 1. Bonus est Dominus, et misericordia ejus ubique diffusa, quæ nos de vestra charitate in suis visceribus consolatur. Quantum enim diligat credentes et sperantes in se, et illum atque invicem diligentes, et quid eis in posterum servet, hinc maxime ostendit, cum infidelibus, et desperatis, et perversis 1, quibus in mala voluntate usque in finem perseverantibus ignem cum diabolo æternum minatur, in hoc tamen sæculo bona tanta largitur; Qui facit oriri solem suum super bonos et malos, et pluit super justos et injustos (Matth. v, 45): breviter enim aliquid dictum est, ut plura cogitentur. Quam multa enim habeant impii in hac vita munera et dona gratuita ab illo quem contemnunt, enumerare quis potest? Inter quæ illud magnum, quod exemplis interpositarum tribulationum quas hujus sæculi dulcedini tanquam bonus medicus miscet, admonet eos, si attendere velint, fugere ab ira ventura ; et cum in via sunt, id est in hac vita, concordare cum sermone Dei, quem sibi adversarium fecerunt male vivendo. Quid ergo non misericorditer præstatur hominibus a Domino Deo, a quo etiam tribulatio beneficium est? Nam res prospera donum est consolantis; res autem adversa donum est admonentis Dei et si hæc præstat, ut dixi, etiam malis, quid præparat sustinentibus se? quorum in numero vos per illius gratiam congregatos esse gaudete, sustinentes invicem in dilectione, studentes servare unitatem spiritus in vinculo pacis (Eph. IV, 3). Non enim deerit quod in vobis invicem sufferatis, nisi cum vos ita purgaverit Dominus, absorpta morte in victoriam, ut sit Deus omnia in omnibus (I Cor. XV, 54, 28).

2. Dissensiones autem nunquam debent amari ; sed aliquando tamen aut a charitate nascuntur, aut charitatem probant. Quis enim facile invenitur qui velit reprehendi? et ubi est ille sapiens de quo dic. tum est, Corripe sapientem, et amabit te ? Numquid tamen ideo non debemus reprehendere et corripere

1 Sic omnes Mss. [Infidelibus, et desperatis, quibus, etc.] Am. et quatuor Mss., portaverit.

Correcta ad bl. cb. ff. gg. r. sb. duos t. duos vc. tres v. Am. Bad. Er. Lov.

(a) Alias 87: quæ autem 210 erat, nunc 57. Scripta circ. an 423.

fratrem, ne securus tendat in mortem? Solet enim fieri, et frequenter accidit ut ad horam contristetur cum reprehenditur, et resistat, et contendat; et tamen postea consideret secum in silentio, ubi nemo est nisi Deus et ipse, nec timet displicere hominibus, quia corripitur; sed timet displicere Deo, quia non corrigitur, et deinceps non faciat illud in quo juste reprehensus est, et quantum odit peccatum suum, tantum diligat fratrem quem sensit hostem peccati sui. Si autem de illo numero est, de quo dictum est, Corripe stultum, et adjiciet ut oderit te (Prɔv. ix, 8); non de charitate illius dissensio nascitur, sed tamen charitatem reprehensoris sui exercet et probat: quia non ei rependitur odium; sed dilectio quæ cogit reprehendere, imperturbata perdurat, etiam cum ille qui reprehensus est, odit. Si autem ille qui corripit, reddere vult malum pro malo ei qui corripienti indignatur, non fuit dignus qui corriperet, sed dignus plane qui etiam ipse corripi deberet. Hæc agite ut inter vos aut non exsistant indignationes, aut exortæ statim celerrima pace perimantur. Majorem date operam concordandis vobis quam redarguendis. Quia sicut acetum corrumpit vas, si diutius ibi fuerit; sic ira corrumpit cor, si in alium diem duraverit. Hæc ergo agite, et Deus pacis erit vobiscum, orantes simul et pro nobis, ut ea quæ bene monemus, alacriter impleamus.

EPISTOLA CCXI* (a).

Augustinus monachas quæ dum student mutare præpositam, indecenter fuerant tumultuatæ, revocat ad concordiam, et præscribit illis vitæ regulam 1.

1. Sicut parata est severitas peccata quæ invenerit vindicare; ita non vult charitas quod vindicet invenire. Hæc causa fecit ut ad vos non venirem, cum meam præsentiam quæreretis, non ad pacis vestræ gaudium, sed ad dissensionis vestræ augmentum. Quomodo enim contemnerem, et impunitum relinquerem, si et me præsente tantus vester tumultus exsisteret, quantus me absente, etsi oculos meos latuit, tamen aures meas vestris vocibus verberavit? Nam fortassis etiam major esset vestra seditio in præsentia mea, cum necesse esset vobis non concedi, quæ in perniciosissimum exemplum contra sanam disciplinam, quod vobis non expedit, petebatis; ac sic quales non volo, invenirem vos, et ipse invenirer a vobis qualem non volebatis.

2. Cum ergo scribat Apostolus ad Corinthios, dicens, Testem Deum facio super animam meam, quia parcens vobis nondum veni Corinthum; non quia dominamur fidei vestræ, sed cooperatores sumus gaudii vestri (II Cor. 1, 23); hoc ergo etiam dico vobis, quia parcens vobis non ad vos veni. Peperci etiam mihi, ne tristitiam super tristitiam haberem ; et elegi non ut

In Mss. inscribitur: Objurgatio contra Sanctimonialium dissensionem, additurque in quibusdam : Et post increpationem earum regularis informatio. Apud Possidium etiam in indiculo Joannis Ulimmerii, et in nostro, cap. 7,recensetur hisce verbis: Sanctimonialibus objurgatio et regula.

* Correcta ad Mss. Sulpitian. bl. ff. vc. duos v. Am Bad. Er. Lov.

(a) Alias 109: quæ autem 214 erat, nunc 247. Scripta circa an. 423.

exhiberem faciem meam vobis, sed effunderem cor pudet voluisse quod velle non debuistis, erubesmeum Deo pro vobis, et causam magni periculi ves- cendo curratis in mortem ; sed potius poenitendo tri, non apud vos verbis, sed apud Deum lacrymis resumatis virtutem, nec habeatis pænitentiam Judæ agerem, ne convertat in luctum gaudium meum traditoris, sed potius lacrymas Petri pastoris. quo soleo gaudere de vobis, etinter tanta scandala 5. Hæc suntquæ ut observetis præcipimus in moquibus ubique abundathic mundus aliquando con- nasterio constitutą. Primum propter quod estis in solari, cogitans copiosam congregationem, et cas- unum congregatæ, ut unanimes habitetis in domo, tam dilectionem, et sanctam conversationem ves. et sit vobis cor unum et anima una in Deo. El non tram,et largiorem gratiam Dei,quæ data est vobis, ut dicatis aliquid proprium, sed sint vobis omnia comnon solum carnales nuptias contemneretis, ve- munia: et distribuatur unicuique vestrum a præporum etiam eligeretis in domo societetem unanimes sita vestra victus et tegumentum ; non æqualiter habitandi, ut sit vobis anima una et cor unum in omnibus, quia non æqualiter valetis omnes, sed Deum.

unicuique sicut opus fuerit. Sic enim legitis in Acti3. Hæc in vobis bona, hæc Dei dona considerans, bus Apostolorum, Quia erant eis omnia commuinter multas tempestates quibus ex aliis malis qua

nin, et distribuebatur singulis prout cuique opus erat titur cor meum, solet utcumque requiescere. Cur- (Act. iv, 32, 35). Quæ aliquid habebant in sæculo, rebatis bene ; quis vos fascinavi ? Suasio illa non est quando ingressæ sunt monasterium, libenter velint ex Deo qui vocavit vos (Galat. v, 7). Modicum fermenti illud esse commune. Quæ autem non habebant, (1 Cor. v, 6): nolo dicere quod sequitur ; hoc enim

non ea quærant in monasterio, quæ nec foris habere magis cupio, et oro, et hortor, lit ipsum fermen- potuerunt: sed tamen earum infirmitati quod opus tum convertatur in melius, ne tota massa, sicut est tribuatur, etiamsi pauperies earum, quando pene jam fecerat, convertatur in pejus. Si ergo foris erant, nec ipsa necessaria poterat invenire ; repullulastis sanum sapere, orate ne intretis in ten- ac nunc non ideo putent se esse felices, quia invetationem, ne iterum in contentiones, æmulationes, nerunt victum et tegumentum, quale foris joveanimositates, dissensiones, detractiones, seditio

nire non potuerunt. nes, susurrationes. Non enim sic plantavimus et 6. Nec erigant cervicem quia sociantur eis, ad rigavimus hortum dominicum in vobis, ut spinas quas foris accedere non audebant; sed sursum cor metamus istas ex vobis. Si autem adhuc vestra habeant, et terrena bona non quærant, ne incipiant tumultuaturinfirmitas, orate ut eruamini de tenta- monasteria esse divitibus utilia, non pauperibus, tione. Quæ autem conturbant vos, si adhuc con- si divites illic humiliantur, et pauperes illic inflanturbant vos, nisi correxerint se, portabunt judi- tur. Sed rursus etiam illæ quæ aliquid esse videcium, quæcumque illæ fuerint.

bantur in sæculo, non habeant fastidio sorores suas, 4. Cogitate quid mali sit, ut cum de Donatistis in

quæ ad illam sanctam societatem ex paupertate veunitate gaudeamus, interna schismata in monaste

nerunt : magis autem studeant non de parentum rio lugeamus. Perseverate in bono proposito, et non

divitum dignitale, sed de pauperum sororum sociedesiderabitis mutare præpositam, qua in monaste

tate gloriari. Nec extollantur, si communi vitæ de rio illo per tam multos annos perseverante et nu

suis facuitatibus aliquid contulerunt ; ne de suis mero et ætate crevistis; quæ vos mater non ulero,

divitiis magis superbiant, quia eas monasterio parsed animo suscepit. Omnes enim quæ illuc venistis,

tiuntur, quam si eisin sæculo fruerentur. Alia quippe ibi eam aut sanctæ præpositæ sorori med servien.

quæcumque iniquitas in malis operibus exercetur tem, placentem, aut etiam ipsam præpositam que

ut fiant ; superbia vero etiam bonis operibus insivos suscepit, invenistis : sub illa estis eruditæ, sub

diatur ut pereant:et quid prodest dispergere dando illa velatæ, sub illa multiplicatæ ; et sic tumultua- pauperibus et pauperem fieri, si anima misera sq. mini, ut ea vobis mutetur, cum lugere deberetis, si perbior efficiatur contemnendo, quam fuerat poseam vobis mutare vellemus. Ipsa est enim quam

sidendo ? Omnes ergo unanimiter et concorditer nostis, ipsa est ad quam venistis, ipsa est quam per

vivite ; et honorate in vobis invicem Deum, cujus tot annos habendo crevistis. Novum non accepistis, templa factæ estis. nisi præpositum:autsi propter illium quæritis novi.

7. Orationibus instate horis et temporibus constatem, et in ejus invidiam contra matrem vestram

titutis. In oratorio nemo aliquid agat, nisi ad quod sic rebellastis, cur non potius id petistis, ut ipse

est factum, unde et nomen accepit ; ut si aliquæ vobis mutetur ? Si autem hoc exhorretis ; quia novi

etiam præter horas constitutas, si eis vacat, orare quomodo eum in Christo venerabiliter diligatis, cur

voluerint, non eis sint impedimento, quæ ibi alinon potius illam ? In vobis namque regendis sic

quid agere voluerint. Psalmis et hymnis cum oratis præpositi rudimenta turbantur, ut magis velit vos

Deum, hoc versetur in corde quod profertur in ipse deserere, quam istam ex vobis famam et invi

voce : et nolite cantare, nisi quod legitis ' esse candiam sustinere, ut dicatur non vos aliam quæsitu

tandum ; quod autem non ita scriptum est ut can. ras fuisse præpositam, nisi ipsum cepissetis ha

tetur, non cantetur. bere præpositum. Tranquillet ergo Deus et compo

8. Carnem vestram domate jejuniis et abstinennat animos vestros ; non in vobis prævaleat opus

tia escæ et potus, quantum valetudo permittit. diaboli, sed pax Christi vincat in cordibus vestris :

Quando autem aliqua non potest jejunare, non tanec dolore animi, quia non fit quod vultis, vel quia 1 Aliquot Mss., legistis.

« PredošláPokračovať »