lantes meliori spei tuæ quam in Domino habere que salubrem pacificamque sententiam, ut alter coepisti. Nos autem te sive absentem corpore sive alterius onera portemus, quoniam sic adimplebipræsentem, in uno spiritu habere cupimus, per mus legem Christi : Qui enim putat se esse aliquid, quem diffunditur charitas in cordibus nostris, ut cum sit nihil, seipsum seducit (Galat. vi, 1-3), diquolibet loco fuerit caro nostra, nullo modo sepa- lectissimi et honorabiles fratres, rata possit esse anima nostra. Gratissime accepi- 2. Quam tamen ejus emendationem nequaquam mus cilicia que misisti, ubi nos de frequentanda et forte implere possemus, nisi vos ante, quæ in eo servanda humilitate orationut prior ipse monuisti. mendosa fuerant, damnaretis. Idem igitur et Domi nus et medicus poster utens vasis ac ministris suis, EPISTOLA CCXIX * (a). qui dixit, Ego percutiam, et ego sanabo (Deut.xun, Augustinus aliique Africani patres, Gallicanis epis. 39), per vos percussit tumentem, per nos sanavit copis Proculo et Cylinnio qui Leporium mona- dolentem.Idem suædomus administrator atque prochum in fide incarnationis Verbi errantem eje- visor, per vos destruxit male constructa ; per nos cerant, ut amplectantur jam Dei gratia pæni- bene composita restauravit. Idem diligens agricola tentem et correctum. possessionis suæ sterilia per vos eradicavit, et noDilectissimis et honorabilibus fratribus et consa xia ; utilia per nos et fecuada planta vit.Non itaque cerdotibus PROCULO et CYLINNIO, AURELIUS, A UGUS nobis,sed ejus misericordiæ demusgloriam, in cuTINUS (6), FLORENTIUS, et SECUNDINUS, in Domino jus manu sumus et nos et sermones nostri. Et sicut salutem. in supradicto filio nostro ministerium vestrum hu militas nostra laudavit ; sic etiam Sanctitas vestra 1. Filium nostrum Leporium apud vestram Sanc nostro ministerio gratuletur. Paterno igitur et fratitatem pro sui erroris præsumptione merito ido terno corde suscipite a nobis misericordi severitate neeque correptum, cum ad nos, posteaquam inde correctum. Etsi enim aliud per nos, aliud per vos; exturbatus est, venisset, salubriter perturbatum, utrumque tamen fraternæ saluti necessarium una corrigendum sanandumque suscepimus. Nam sicut charitas fecit. Vnus ergo Deus fecit, quoniam Deus vos obedistis Apostolo ut corriperetis inquietos ; charitas est (1 Joan. IV, 8, 16). ita et nos ut consolaremur pusillanimes ac susci 3. Proinde sicut per suam pænitentiam' suscepperemus infirmos (1 Thess. V, 14). Cum enim pre tus est a nobis,sic per suam epistolam (a) suscipiatur occupatus esset sicut homo in aliquo delicto, eo a vobis : cui quidem epistolæ nostra etiam manu demque non parvo, ut de unigenito Filio Dei, quod subscribendum putavimus, ipsius esse testantes. erat in principio Verbum ; et Verbum erat apud Hanc ejus correctionem dilectionem vestram miniDeum, et Deus erat Verbum, cum autem venit me dubitamus et gratanter accipere, et eis notam plenitudo temporis Verbum caro factum est, et facere quibus ejus error scandalum fuit. Quia et habitavit in nobis (Joan. 1, 1, 14), non recta quæ illi qui cum eo venerunt ad nos, cum illo correcti dam saperet, nec vera sentiret ; negans Deum atque sanati sunt, sicut eorum subscriptionibus, hominem factum, ne videlicet substantiæ divinæ, quæ coram nobis factæ sunt, tenetur expressum. qua æqualis est Patri, indigna mutatio vel corruptio Superest ut de fraterna salute lætati, rescriptis Beasequeretur; nec videns quartam se subintroducere titudinis vestræ nos vicissim lætificare dignemini. in Trinitate personam, quod a sanitate symboli Optamus vos, dilectissimi et honorabiles fratres, catholicæque veritatis prorsus alienum est ; cum, in Domino bene valere memores nostri. sicuti potuimus, adjuvante Domino instruximus in spiritu lenitatis : præsertim quia cum hoc admo EPISTOLA CCXX (6). neret Vas electionis, adjecit, Intendens teipsum, Augustinus Bonifacio comiti, qui concepto prius ne te tu tenteris, ne ita se quidam ad provectum volo monachismi, post, ex ipsius consilio, suscepit spiritualem pervenisse gauderent, ut se jam non comitis potestatem ; at præter ipsius consilium posse tentari tanquam homines putarent; addidit- duxit uxorem et in multis graviter deliquit. Hunc hortatur ad vetus propositum, si per uzorem li* Adjungitur hic epistolis Augustini, ut ab ipso, eru- ceat; si non liceat, potestate mundana utatur in ditorum opinione, dictata. (a) Quæ 219 erat, nunc 252. Scripta videtur an. 126, bonum, non in malum. aut 427. (6) Ab Augustino dictatam epistolam judicat ex stilo Domino filio in præsentem et in æternam salutem Sirmondus : idemque alii erunt judicium de Libello Dei misericordia protegendo et regendo BONIFAEmendationis Leporii. Cujus monachi errores nondum, opinamur, venerant in Augustini notitiam, quando in CIO, AUGUSTINUS. lib. de Correptione et Gratia,c. 11, hæc dicebat : » Neque 1. Fideliorem hominem, et qui faciliores haberet « enim quisquam tanta rei hujus et fidei cæcus est « ignorantia, ut audeat dicere, quamvis de Spiritu sanc accessus ad aures tuas ferens litteras meas, nun. «to et virgine Maria filium hominis natum, per libe quam potui reperire, quam nunc obtulit Dominus « rum tamen arbitrium bene vivendo et sine peccato bona opera faciendo meruisse ut esset Dei filius.»Quippe servum et ministrum Christi, diaconum Paulum, hanc etiam Leporius « summam cæcitatem suæ insi. « pientiæ » destatur in Emendationis libello;qui proindo Alias, præsentiam. scriptus fuit post eumdem librum de Correptione et Gra- * Correcta ad bl. cb. ff. gg. r. vc. duos sb. duos t. tia. Leporii & per Augustinum emendati » meminit Gen- duos v. Am. Bad. Er. Lov. nadius in lib. de Script. Eccles., c. 59 , præter Cassia- (a) Libellum Emendationis Leporii. nim in lib. 1 de Incarnatione ; Joannem Il papam in Ib Alias 70 : quæ autem 220 erat, nunc 171. Scripta epist. ad Avienum ; Facundum in lib. I. c. 4, et alios. videtur exeunte an. 127. ambobus nobis charissimum, ut aliquid tibi loquerer, non pro potentia tua, et honore quem geris in isto sæculo maligno, nec pro incolumitate carnis tuæ corruptibilis atque mortalis, quia et ipsa transitoria est, et quamdiu sit, semper incertum est; sed pro illa salute quam nobis promisit Christus : qui propterea hic exhonoratus atque crucifixus est, ut doceret nos bona hujus sæculi magis contemnere quam diligere, et hoc amare et sperare ab illo, quod in sua resurrectione monstravit. Resurrexit enim a mortuis, nec jam moritur, et mors ei ultra non dominabitur (Rom. vi, 9). 2. Scio non deesse homines qui te secundum vitam mundi hujus diligunt, et secundum ipsam tibi dant consilia, aliquando utilia, aliquando inutilia ; quia homines sunt, et sicut possunt ad præsens sapiunt, nescientes quid contingat sequenti die. Secundum autem Deum ne pereat anima tua, non facile tibi quisquam consulit ; non quia desunt qui hoc faciant, sed quia difficile est invenire quando tecum ista possunt loqui. Nam et ego semper de sideravi, et nunquam inveni locum vel tempus, ut agerem tecum quod me agere oportebat cum homine quem multum diligo in Christo. Scis autem qualem me apud Hipponem videris, quando ad me venire dignatus es, quia vix loquebar, imbecillitate corporis fatigatus. Nunc ergo, fili, audi me, saltem per litteras tibi sermocinantem, quas in periculis tuis nunquam tibi mittere potui, periculum cogitans perlatoris, et cavens ne ad eos ad quos nollem, mea epistola perveniret. Unde peto ut ignoscas, si me putas plus timuisse quam debui : tamen dixi quod timui. 3. Audi ergo me, imo Dominum Deum nostrum per ministerium infirmitatis meæ. Recole qualis fueris, adhuc in corpore constituta religiosæ memoriæ priore conjuge tua, et recenti ejus obitu quomodo tibi vanitas sæculi hujus horruerit, et quomodo concupieris servitutem Dei. Nos novimus, nos testes sumus quid nobiscum apud Tubunas1 de animo et voluntate tua fueris collocutus. Soli tecum eramus, ego et frater Alypius. Non enim existimo tantum valuisse terrenas curas quibus impletus es, ut hoc de memoria tua penitus delere potuerint. Nempe omnes actus publicos, quibus occupatus eras, relinquere cupiebas, et te in otium sanctum conferre, atque in ea vita vivere in qua servi Dei monachi vivunt. Ut autem non faceres, quid te revocavit, nisi quia considerasti, ostendentibus nobis, quantum prodesset Christi Ecclesiis quod agebas, si ea sola intentione ageres, ut defense ab infestationibus barbarorum quietam et tranquillam vitam agerent, sicut dicit Apostolus, In omni pietate et castitate (1 Tim. 11, 2); tu autem ex hoc mundo nihil quæreres, nisi ea quæ necessaria essent huic vitæ sustentandæ tuæ actuorum, accinctus balteo castissimæ continentiæ, et inter arma corporalia spiritualibus armis tutius fortiusque munitus? 4. Cum ergo te esse in hoc proposito gauderemus, 1 In Mss. novem constanter, Tubanas: et infra, Tubanis, et, Tubanensia. Er. et Lov.; Tubanas, navigasti, uxoremque duxisti: sed navigasse obedientiæ fuit, quam secundum Apostolum debebas sublimioribus potestatibus (Rom. XIII, 1): uxorem autem non duxisses, nisi susceptam deserens continentiam concupiscentia victus esses. Quod ego cum comperissem, fateor, miratus obstupui: dolorem autem meum ex aliqua parte consolabatur, quod audivi te illam ducere noluisse, nisi prius catholica fuisset facta; et tamen hæresis eorum qui verum Filium Dei negant, tantum prævaluit in domo tua, ut ab ipsis filia tua baptizaretur. Jam vero, si ad nos non falsa perlata sunt, quæ utinam falsa sint, quod ab ipsis hæreticis etiam ancillæ Deo dicatæ rebaptizatæ sint, quantis tantum malum plangendum est fontibus lacrymarum? Ipsam quoque uxorem non tibi suffecisse, sed concubinarum nescio quarum commixtione pollutum loquuntur homines, et forsitan mentiuntur. 5. Ista quæ omnibus patent tot et tanta mala,quæ ate, posteaquam conjugatus es,consecuta sunt,quid ego dicam 1? Christianus es cor habes, Deum times tu ipse considera quæ nolo dicere, et invenies de quantis magis debeas agere pœnitentiam, propter quam tibi credo Dominum parcere,et a periculis omnibus liberare, ut agas eam sicut agenda est; sed si illud audias quod scriptum est, Ne tardes converti ad Dominum, neque differas de die in diem (Eccli. v, 8). Justam quidem dicis habere te causam, cujus judex ego non sum, quoniam partes ambas audire non possum: sed qualiscumque sit tua causa de qua modo quærere vel disputare non opus est; numquid coram Deo potes negare quod in istam necessitatem non pervenisses,nisi bona sæculi hujus dilexisses, quæ tanquam servus Dei, quem te ante noveramus,contemnere omnino et pro nihilo habere debuisti; et oblata quidem sumere, ut eis utereris ad pietatem,non autem negata vel delegata sic quærere, ut propter illa in istam necessitatem perducereris: ubi cum amantur bona', perpetrantur mala, pauca quidem a te, sed multa propter te ; et cum timentur quæ ad exiguum tempus nocent, si tamen nocent, committuntur ea quæ vere in æternum noceant? 6. De quibus ut unum aliquid dicam, quis non videat quod multi homines tibi cohæreant ad tuendam tuam potentiam vel salutem, qui, etiamsi tibi omnes fideles sint, nec ab aliquo eorum ullæ timeantur insidiæ, nempe tamen ad ea bona quæ ipsi quoque non secundum Deum,sed secundum sæculum diligunt,per te cupiunt pervenire; ac per hoc qui refrenare et compescere debuisti cupiditates tuas, explere cogeris alienas? Quod ut fiat, necesse est multa quæ Deo displicent, fiant: nec sic tamen explentur tales cupiditates nam facilius resecantur in eis qui Deum diligunt, quam in eis qui mundum diligunt, aliquando satiantur. Propter quod dicit divina Scriptura: Nolite diligere mundum, nec ea quæ in mundo sunt. Si quis dilexerit mundum, dilectio Patris non est in Sic Mss. At Edd. Ista omnibus patent, tot et tanta mala, quæ te posteaquam conjugatus es, consecuta sunt. Quid ergo dicam, etc. Sic Mss. At Edd., cum amantur vana. lantes meliori spei tuæ quam in Domino habere que salubrem pacificamque sententiam, ut alter coepisti. Nos autem te sive absentem corpore sive alterius onera portemus, quoniam sic adimplebipræsentem, in uno spiritu habere cupimus, per mus legem Christi : Qui enim putat se esse aliquid, quem diffunditur charitas in cordibus nostris, ut cum sit nihil, seipsum seducil (Galat. vi, 1-3), diquolibet loco fuerit caro nostra, nullo modo sepa- lectissimi et honorabiles fratres, rata possit esse anima nostra. Gratissime accepi. 2. Quam tamen ejus emendationem nequaquam muscilicia quæ misisti, ubi nos de frequentanda et forte implere possemus, nisi vos ante, quæ in eo servanda humilitate orationum prior ipse monuisti. mendosa fuerant, damnaretis. Idem igitur et DomiEPISTOLA CCXIX * (a). nus et medicus noster ulens vasis ac ministris suis, qui dixit, Ego percutiam, et ego sanabo (Deut.xxın, Augustinus aliique Africani patres, Gallicanis epis. 39), per vos percussit tumentem, per nos sanavit copis Proculo et Cylinnio qui Leporium mona- dolentem.Idem suædomus administrator atque prochum in fide incarnationis Verbi errantem eje- visor, per vos destruxit male constructa ; per nos cerant, ut amplectantur jam Dei gratia pæni. bene composita restauravit. Idem diligens agricola tentern et correctum. possessionis suæ sterilia per vos eradicavit, et noDilectissimis et honorabilibus fratribus et consa xia ; utilia per nos et fecunda planta vit.Non itaque cerdotibus ProcuLO et CYLINNIO, AURELIUS, AUGUS nobis,sed ejus misericordiæ demus gloriam, in cuTINUS (6), FLORENTIUS, et SecuNDINUS, in Domino jus manu sumus et nos et sermones nostri. Et sicut salutem. in supradicto filio nostro ministerium vestrum hu militas nostra laudavit ; sic etiam Sanctitas vestra 1. Filium nostrum Leporium apud vestram Sanc nostro ministerio gratuletur. Paterno igitur et fra. titatem pro sui erroris præsumptione merito ido terno corde suscipite a nobis misericordi severitate neeque correptum, cum ad nos, posteaquam inde correctum. Etsi enim aliud per nos, aliud per vos; exturbatus est, venisset, salubriter perturbatum, utrumque tamen fraternæ saluti necessarium una corrigendum sanandumque suscepimus. Nam sicut charitas fecit. Vnus ergo Deus fecit, quoniam Deus vos obedistis Apostolo ut corriperetis inquietos ; charitas est (1 Joan. iv, 8, 16). ita et nos ut consolaremur pusillanimes ac susci 3. Proinde sicut per suam pænitentiam' suscep. peremus infirmos (I Thess. v, 14). Cum enim præ tus est a nobis,sic per suam epistolam (a) suscipiatur occupatus esset sicut homo in aliquo delicto, eodemque non parvo, ut de unigenito Filio Dei, quod subscribendum putavimus, ipsius esse testantes. a vobis : cui quidem epistolæ nostra etiam manu erat in principio Verbum ; et Verbum erat apud Hanc ejus correctionem dilectionem vestram miniDeum, et Deus erat Verbum, cum autem venit me dubitamus et gratanter accipere, et eis notam plenitudo temporis Verbum caro factum est, et habitavit in nobis (Joan. 1, 1, 14), non recta quæ facere quibus ejus error scandalum fuit. Quia et illi qui cum eo venerunt ad nos, cum illo correcti dam saperet, nec vera sentiret ; negans Deum atque sanati sunt, sicut eorum subscriptionibus, hominem factum, ne videlicet substantiæ divinæ, quæ coram nobis factæ sunt, tenetur expressum. qua æqualis est Patri, indigna mutatio vel corruptio Superest ut de fraterna salute lætati, rescriptis Beasequeretur; nec videns quartam se subintroducere in Trinitate personam, quod a sanitate symboli Optamus vos, dilectissimi et honorabiles fratres, titudinis vestræ nos vicissim lætificare dignemini. catholicæque veritatis prorsus alienum est; cum, in Domino bene valere memores nostri. sicuti potuimus, adjuvante Domino instruximus in spiritu lenitatis : præsertim quia cum hoc admo EPISTOLA CCXX *(6). neret Vas electionis, adjecit, Intendens teipsum, Augustinus Bonifacio comiti, qui concepto prius ne te tu tenteris, ne ita se quidam ad provectum volo monachismi, post, ex ipsius consilio, suscepit spiritualem pervenisse gauderent, ut se jam non comitis potestatem ; at præter ipsius consilium posse tentari tanquam homines putarent; addidit- duxit uxorem et in mullis graviter deliquit. Hunc hortatur ad vetus propositum, si per uzorem liAdjungitur hic epistolis Augustini, ut ab ipso, eru- ceat; sinon liceat, potestate mundana utatur in ditorum opinione, dictata. (a) Quæ 219 erat, nunc 252. Scripta videtur an. 426, bonum, non in malum. aut 427. (6) Ab Augustino dictatam epistolam judicat er stilo Domino filio in præsentem et in æternam salutem Sirmondus idemque alii erunt judicium de Libello Dei misericordia protegendo et regendo BONIFAEmendationis Leporii, Cujus monachi errores nondum, opinamur, venerant in Augustini notitiam, quando in CIO, AUGUSTINUS. lib. de Correptione et Gratia,c. 11, hæc dicebat : • Neque 1. Fideliorem hominem, et qui faciliores haberet « enim quisquam tanta rei hujus et fidei cæcus est « ignorantia, ut audeat dicere, quamvis de Spiritu sanc- accessus ad aures tuas ferens litteras meas, nun. « to et virgine Maria filium hominis natum, per libe quam potui reperire, quam nunc obtulit Dominus « rum tamen arbitrium bene vivendo et sine peccato « bona opera faciendo meruisse ut esset Dei filius.»Quippe servum et ministrum Christi, diaconum Paulum, hanc etiam Leporius « summam cæcitatem suæ insi« pientiæ » destatur in Emendationis libello;qui proiodo Alias, præsentiam. scriptus fuit post eumdem librum de Correptione et Gra- * Correcia ad bl. cb. ff. gg. r. vc. duos sb. duos t. tia. Leporii & per Augustinum emendati » meminit Gen- duos v. Am. Bad. Er. Lov. nadius in lib. de Script. Eccles., c. 59 , præter Cassia- (a) Libellum Emendationis Leporii. Dim in lib. 1 de Incarnatione ; Joannem Il papam in ibi Alias 70 : quæ autem 220 erat, nunc 171. Scripts epist. ad Avienum ; Facundum in lib. I. c. 4, et alios. videtur exeunte an. 127. ambobus nobis charissimum, ut aliquid tibi loque- navigasti, uxoremque duxisti : sed navigasse oberer, non pro potentia tua, et honore quem geris in dientiæ fuit, quam secundum Apostolum debebas isto sæculo maligno, nec pro incolumitate carnis sublimioribus potestatibus (Rom. XIII, 1) : uxorem tuæ corruptibilis atque mortalis, quia et ipsa tran- autem non duxisses, nisi susceptam deserens consitoria est, et quamdiu sit, semper incertum est ; tinentiam concupiscentia victus esses. Quod ego cum sed pro illa salute quam nobis promisit Christus : comperissem, fateor, miratus obstupui : dolorem qui propterea hic exhonoratus atque crucifixus est, autem meum ex aliqua parte consolabatur, quod ut doceret nos bona hujus sæculi magis contemnere audivi te illam ducere noluisse, nisi prius catholica quam diligere, et hoc amare et sperare ab illo, fuisset facta ; et tamen hæresis eorum qui verum quod in sua resurrectione monstravit. Resurrexit Filium Dei negant, tantum prævaluit in domo tua, enim a mortuis, nec jam moritur, et mors ei ultra ut ab ipsis filia tua baptizaretur. Jam vero, si ad nos non dominabitur (Rom. vi, 9). non falsa perlata sunt, quæ utinam falsa sint, quod 2. Scio non deesse homines qui te secundum vi- abipsis hæreticis etiam ancillæ Deo dicatæ rebaptitam mundi hujus diligunt, et secundum ipsam tibi zatæ sint, quantis tantum malum plangendum est dant consilia, aliquando utilia, aliquando io utilia ; fontibus lacrymarum ? Ipsam quoque uxorem non quia homines sunt, et sicut possunt ad præsens tibi suffecisse, sed concubinarum nescio quarum sapiunt, nescientes quid contingat sequenti die. Se- commixtione pollutum loquuntur homines, et forcundum autem Deum ne pereat anima tua, non sitan mentiuntur. facile tibi quisquam consulit ; non quia desunt qui 5. Ista quæ omnibus patent tot et tanta mala, quæ hoc faciant, sed quia difficile est invenire quando a te, posteaquam conjugatus es,consecuta sunt,quid tecum ista possunt loqui. Nam et ego semper de ego dicam ? ? Christianus es cor habes, Deum sideravi, et nunquam inveni locum vel tempus, ut times : tu ipse considera quæ nolo dicere, et inveagerem tecum quod me agere oportebat cum ho nies de quantis magis debeas agere poenitentiam, mine quem multum diligo in Christo. Scis autem propter quam tibi credo Dominum parcere,ei a periqualem me apud Hipponem videris, quando ad me culis omnibus liberare, ut agas eam sicut agenda venire dignatus es, quia vix loquebar, imbecillitate est ; sed si illud audias quod scriptum est, Ne tardes corporis fatigatus. Nunc ergo, fili, audi me, saltem converti ad Dominum, neque differas de die in diem per litteras tibi sermocinantem, quasio periculis tuis (Eccli. v,8). Justam quidem dicis habere te causam, nunquam tibi mittere potui, periculum cogitans cujus judex ego non sum, quoniam partes ambas perlatoris, et cavens ne ad eos ad quos nollem, mea audire non possum: sed qualiscumque sit tua causa epistola perveniret. Unde peto ut ignoscas, si me de qua modo quærere vel disputare non opus est; putas plus timuisse quam debui: tamen dixi quod numquid coram Deo potes negare quod in istam timui. necessitatem non pervenisses,nisi bona sæculi hujus 3. Audi ergo me, imo Dominum Deum nostrum dilexisses, quæ tanquam servus Dei, quem te ante per ministerium infirmitatis meæ. Recole qualis fu- noveramus,contemnereomnino et pro nihilo habere eris, adhuc in corpore constituta religiose memoriæ debuisti; et oblata quidem sumere,ut eis utereris ad priore conjuge tua, et recenti ejus obitu quomodo pietatem,non autem negata vel delegata sic quærere, tibi vanitas sæculi hujus horruerit, et quomodo ut propter illa in istam necessitatem perducereconcupieris servitutem Dei. Nos novimus, nos tes- ris : ubi cum amantur bona', perpetrantur mala, tes sumus quid nobiscum apud Tubunas' de animo pauca quidem a te, sed multa propter te ; et cum et voluntate tua fueris collocutus. Soli tecum era- timentur quæ ad exiguum tempus nocent, si tamen mus, ego et frater Alypius. Non enim existimo tan- nocent, committuntur ea quæ vere in æternum tum valuisse terrenas curas quibus impletus es, ut noceant ? hoc de memoria tua penitus delere potuerint. Nempe 6. De quibus utunum aliquid dicam, quis non viomnes actus publicos, quibus occupatus eras, relin- deat quod multi homines tibi cohæreantad tuendam quere cupiebas, et te in otium sanctum conferre, at- tuam potentiam vel salutem, qui, etiamsi tibi omnes que in ea vita vivere in qua servi Dei monachi vi. fideles sint, nec ab aliquo eorum ullæ timeantur vuat. Ut autem non faceres, quid te revocavit, nisi insidiæ, nempe lamen ad ea bona quæ ipsi quoque quia considerasti, ostendentibus nobis, quantum non secundum Deum,sed secundum sæculum diliprodesset Christi Ecclesiis quod agebas, si ea sola gunt,per te cupiunt pervenire; ac per hoc qui refreintentione ageres, ut defensæabinfestationibus bar. Dare et compescere debuisti cupiditates tuas,explere barorum quietam et tranquillam vitam agerent, si- cogeris alienas? Quod ut fiat, necesse est multa quæ cut dicit Apostolus, In omnipietate et castilate(I Tim. Deo displicent, fiant:nec sic tamen explentur tales 11, 2); tu autem ex hoc mundo nihil quæreres, nisi cupiditates pam facilius resecanturia eis qui Deum ea quæ necessaria essenthuic vitæ sustentandæ tuæ diligunt, quam in eis qui mundum diligunt, aliquanactuorum, accinctus balteo castissimæ continentiæ, do satiantur. Propter quod dicit divina Scriptura: et inter arma corporalia spiritualibus armis tutius Nolite diligere mundum, nec ea quæ in mundo sunt. fortiusque munitus ? Si quis dilexerit mundum, dilectio Patris non est in 4. Cum ergo te esse in hoc proposito gauderemus, Sic Mss. At Edd. : Ista omnibus patent, tot et lanta mala, quæ le posteaquam conjugatus es, consecuta sunt. * In Mss. novem constanter, Tubanas : et infra, Tu- Quid ergo dicam, etc. banis, et, Tubanensia. Er. et Lov., Tubanas, · Sic Mss. At Edd., cum amantur vana, eo: quia omne quod in mundo est, concupiscentia carnis est, et concupiscentia oculorum, et ambitio sæculi; quæ non est a Patre, sed ex mundo est. Et mundus transit et concupiscentia ejus : qui autem facit voluntatem Dei, manet in æternum, sicut et Deus manet in æternum (1 Joan. 11, 15-17). Quando ergo poteris tot Dominum armatorum, quorum fovenda est cupiditas, timetur atrocitas; quando, inquam, poteris eorum concupiscentia, qui diligunt mundum, non dico satiare, quod fieri nullo modo potest, sed aliqua ex parte pascere, ne universa plus pereant1,nisi tu facias quæ Deus prohibet, et facientibus comminatur? Propter quod vides tam multa contrita, ut jam vile aliquid quod rapiatur, vix inveniatur 7. Quid autem dicam de vastatione Africæ, quam faciunt Afri barbari, resistente nullo,dum tu talibus tuis necessitatibus occuparis, nec aliquid ordinas unde ista calamitas avertatur? Quis autem crederet, quis timeret, Bonifacio domesticorum et Africa comite in Africa constituto cum tam magno exercitu et potestate, qui tribunus cum paucis fœderatis omnes ipsas gentes expugnando et terrendo pacaverat, nunc tantum fuisse barbaros ausuros, tantum progressuros, tanta vastaturos, tanta rapturos, tanta loca quæ plena populis fuerant, deserta facturos? Qui non dicebant quandocumque tu comitivam sumeres potestatem, Afros barbaros, non solum domitos, sed etiam tributarios futuros Romanæ reipublicæ ? Et nuncquam in contrarium versa sit spes hominum vides; nec diutius hinc tecum loquendum est, quia plus ea tu potes cogitare quam nos dicere. 8. Sed forte ad ea respondes, illis hoc esse potius imputandum,qui te læserunt,qui tuis officiosis virtutibus non paria, sed contraria reddiderunt. Quas causas ego audire etjudicare non possum: tuam causam potius aspice et inspice, quam non cum hominibus quibuslibet, sed cum Deo babere te cognoscis;quia in Christo fideliter vivis, ipsum debes timere ne offendas.Nam causas ego superiores potius attendo,quia ut Africa tanta mala patiatur, suis debent homines imputare peccatis. Verumtamen nolim te ad eorum numerum pertinere,per quos malos et iniquos Deus flagellat pœnis temporalibus quos voluerit.Ipsis namque iniquis, si correcti non fuerint, servat æterna supplicia, qui eorum malitia juste utitur, ut aliis mala ingerat temporalia. Tu Deum attende, tu Christum considera,qui tanta bona præstitit, et tanta mala pertulit. Quicumque ad ejus regnum cupiunt pertinere, et cum illo ac sub illo semper beate vivere, diligunt etiam inimicos suos, benefaciunt illis qui eos oderunt,et orant pro eis a quibus persecutionem patiuntur (Matth. v, 44): et si quando adhibent pro disciplina molestam1 severitatem, non tamen amittunt sincerissimam charitatem. Si ergo tibi bona sunt præstita, quamvis terrena, transitoria, ab imperio Romano, quia et ipsum terrenum est, non cœleste, non potest præstare nisi quod habet in potestate; si ergo bona in te collata sunt, noli reddere mala pro Edd., plebs pereat. Pro quo Mss. Gallic. omnes et duo vatic., plus pereant. Unus e Vatic. Mss., modestam. bonis si autem mala tibi irrogata sunt, noli reddere mala pro malis. Quid istorum duorum sit, nec discutere volo, nec valeo judicare; ego christiano loquor : noli reddere vel mala pro bonis, vel mala pro malis. 9. Dicis mihil fortasse : In tanta necessitate quid vis ut faciam? Si consilium a me secundum hoc sæculum quæris, quomodo ista salus tua transitoria tuta sit, et potentia atque opulentia vel ista servetur quam nunc habes, vel etiam major addatur; quid tibi respondeam nescio: incerta quippe ista certum consilium habere non possunt. Si autem secundum Deum me consulis, ne anima tua pereat, et times verba veritatis, dicentis, Quid prodest homini, si totum mundum lucretur, animæ autem suæ detrimentum patiatur (Id. xvi, 26); habeo plane quod dicam ; est apud me consilium quod a me au. dias. Quid autem opus est ut aliud dicam, quam illud quod supra dixi ? Noli diligere mundum, nec ea quæ in mundo sunt. Si quis enim dilexerit mundum, non est charitas Patris in illo : quoniam omnia quæ in mundo sunt, concupiscentia carnis est, et concupiscentia oculorum, et ambitio sæculi; quæ non est a Patre, sed ex mundo est. Et mundus transit, et concupiscentia ejus : qui autem fecerit voluntatem Dei, manet in æternum, sicut et Deus maneļ in æternum (I Joan. 11, 13–17). Ecce consilium ; ar. ripe, et age. Hic appareat si vir fortis es; vince cupiditates quibus iste diligitur mundus, age pœnitentiam de præteritis malis, quando ab eis cupiditatibus victus per desideria non bona trahebaris. Hoc consilium si acceperis, si tenueris atque servaveris, et ad bona illa certa pervenies, et cum salute animæ tuæ inter ista incerta versaberis. 10. Sed forte iterum quæris a me, quomodo ista facias tantis mundi hujus necessitatibus implicatus Ora fortiter, et dic Deo quod habes in Psalmo, De necessitatibus meis erue me (Psal. xxiv, 17): tunc enim finiuntur istæ necessitates, quando vincuntur illæ cupiditates. Qui exaudivit te, et nos pro te, ut liberareris de tot tantisque periculis visibilium corporaliumque bellorum, ubi sola ista vita quandoque finienda periclitatur, anima vero non perit, si non malignis cupiditatibus captiva teneatur ; ipse te exaudiet ut interiores et invisibiles hostes, id est ipsas cupiditates invisibiliter et spiritualiter vincas, et sic utaris hoc mundo tanquam non utens ; ut ex bonis ejus bona facias, non malus fias: quia et ipsa bona sunt, nec dantur hominibus nisi ab illo qui habet omnium cœlestium et terrestrium potestatem Sed ne putentur mala, dantur et bonis : ne putentur magna vel summa bona, dantur et malis. Itemque auferuntur ista et bonis ut probentur, et malis ut crucientur. 11. Quis enim nesciat, quis ita sit stultus, ut non videat quod salus hujus mortalis corporis, et membrorum corruptibilium virtus, et victoria de hominibus inimicis, et honor atque potentia temporalis, et cætera ista bona terrena, et bonis dentur et 1 Lov., de omnibus inimicis. Sed melius aliæ edition es et Mss., de hominibus, |