menti, ni fallor, in rei poeticæ ratione expedienda, et, modo ad intimas rerum causas aditus nobis faciendus sit, nescio an nulla sit memoratu dignior.

Apud eos, qui recentioribus literis imbuti eam operam in criticorum monumentis collocaverint, quam, præ veterum in hisce quæstionibus commentis, mihi videntur commerere, vix in disceptationem cadit quin artem criticam, in æsthetica quam vocant philosophia, longius evexerint qui nostra fere ætate toti iis incubuerunt studiis, quam veteres qui eo nomine celebrantur quod hanc artem subtilissime excolerent. Vereor, Academici, vereor ne hoc audentius dictum aures vulneret; venia vestra hæc et cætera ejusmodi dixerim, neque mihi in animo est intra hæc scholarum spatia læsæ Aristotelicæ majestatis insimulari. Philosophi summi auctoritate adeo teneor ut, tanquam optimum naturæ interpretem, et sanctissimum in hisce literis veritatis sacerdotem, summa cum reverentia et laudibus prosequar. Immo, quo magis quæ de hisce rebus scripserit perlegam et perpendam, eo omni admiratione digniorem judico. Verum enimvero, cum ita mihi satis Aristotelicæ philosophiæ fecisse videar, et cum Longini, summo, ut mihi videtur, et acumine et eloquentia critici, de Sublimitate libello, primas, inter veteres, facile detulerim, ne maximos quidem temporum veterum laudatores fugisse arbitror quantum profecerint in hac provincia recentiores critici; quanta artis hujusce mysteriis obfuderint lumina a reconditis philosophiæ principiis petita. Neque res leviter attigerunt, flosculos, huc illuc, temere legentes, sed intimos naturæ recessus incredibili labore penetraverunt, rem totam, quantum ingenii humani viribus licuit, agitatam, excussam, pene exhaustam, reliquerunt. Neque hoc antiquioribus vitio vertendum, sed nostræ potius felicitatis habendum esse censeo. Nos enim, ut minus naturæ vigore et inventionis laude polleamus, quod mi

nime veteribus concesserim, at locupletiore tamen, ut ita dicam, criticæ penu et supellectile utimur. Volventibus enim sæculis et vices hominum mutantibus, tum ampliora rerum gestarum spatia, tum, quo accuratius judicemus de arte magnifica quæ naturam humanam sibi depingendam assumpsit, nobiliorem materiem sumus complexi.

6. Hinc usu venit, quod ad nostram rem faciat, ut novas et inauditas loquendi formulas antiquioribus ejusdem artis vocabulis immisceri contigerit familiariter, quibus tamen uti, cum ubique ad vera rerum principia referantur, minime supersedendum est. Nam manca, si iis destituta esset, et imperfecta staret ars nostra. Verum, ut ita fiat, hoc vitio protinus res videtur laborare; quod, ut cuivis in promptu est videre, antiquior verborum sensus violenter detorqueatur, et incorruptam illam et sinceram eloquentiam, quam semper in deliciis habuisse Academiam accepimus, et colimus etiamnum, quam maxime depravet, et peregrina verborum colluvione conturbet. Neque mihi temperare possum, quin fidenter dicam, plurimum literis consulturam fuisse Academiam nostram, si, quæ vellent Anglice expediendi et nativo isto orationis vigore, neque adscititiis linguæ alienæ coloribus exornandi, summis viris qui hanc sedem jam inde ab initio obtinuerunt potestatem fecisset. Vix mihi persuadere possum quin et vos, quid velim, quamvis taciti, percipiatis. Persuasissimum mihi habeo, si effari necesse est quod sentiam, summos viros et antecessores meos, quos ex hac sede loquentes summo studio audivistis, Academici, et quos ipse, cum Academiæ studiis interessem, audivi disserentes, si, hujusce legis angustiis expediti, liberum habuissent campum, plurimum ad poesim, cum recentiorum, tum veterum, illustrandam, plurimum ad vera artis principia eruenda, plurimum ad hasce literarum partes quæ, uti novistis, summa scriptorum inopia

laborant, suis numeris absolvendas, conferre et potuisse et voluisse. Quales fuerint et quanti viri, utpote qui vix et ne vix quidem viva voce loqui apud vos desierint, Academici, fidelissime in memoria tenetis. Unus, si quis alius, poeta gravis erat pleno ore omnia, oratorico ritu, proferens, et nonnunquam afflatu vere tragico et pleno majestatis incessu ad grandia se attollens et sublimia. Is erat qui, ut cetera taceam, in nobilissimo carmine, quod summis in deliciis habituri sunt posteri, de Hierosolymis ira Dei terribili funditus eversis, sanctos eosdem et audacissimos Prophetarum Hebræorum spiritus retulerit.

Alter et ipse poeta summus, diverso tamen ingenio, et facundiæ. coloribus dispar. Omnia habet dulcia et moderata. Vir omni laude major et veneratione dignus! qui, tanquam ab incunabulis diviniore tactus spiritu, totum se ad sanctos ecclesiæ ritus et cultus divini vices annuas carminibus exornandos composuerit. Quanta dulcedine in corda influunt vatis omnium sanctissimi carmina, probe novistis juvenes, ut qui animo potius infixos quam memoriæ, affectus, quos inspirant, summa reverentia teneatis. Tenerrimos ubique spirant sensus, mysticos illos nonnunquam et vulgarem captum fugientes; miti ardore calent; et placidis ubique phantasiæ luminibus distincta incorruptas naturæ redolent suavitates.

Nihil habent turbidi-nihil prærupti.-nihil quod terrestres commoveat affectus, et mentem pacis amantem de statu suo deturbet. Singulari quodam lucent animi candore, et, si quando largiore effundantur flumine, nihil est in casta illa verborum et imaginum ubertate quod depastum velles-et, quod reliquum est, exquisita numerorum dulcedine animum magis quam aures capiunt et celesti qua utuntur puritate sensus perfundunt. Uterque summus criticus erat et omni literarum laude cumulatus. Quid igitur quæso ipsarum

literarum magis interfuit, quid hujus academiæ institutis accommodatius, quam ut tanti viri, non solum prælectiones haberent, graves illas quidem et pulcherrimas verum citissime ex memoria hominum perituras, sed majus quoddam opus aggrederentur, quod, in patrias literas relatum, studia posterorum promoveret, et laudibus hominum hoc munus academicum commendaret. Attamen ne in his diutius verser, quam vel res ipsa postulet, vel ferat patientia vestra, utcunque ceciderint conatus nostri, mos est gerendus antiquitati, et pauca quædam de re quam tractandam suscepimus, pro facultate nostra dicenda. Quippe haud injuria usu receptum est, ut artem de qua disceptandum sit prius definiamus quam justam de re pene infinita disciplinam aggrediamur. Quod non ea mente veteres tradidisse intellexerim, ut rem magnificam inani artis ostentatione, jejunis dialecticæ terminis, pueriliter concludamus; sed ut, ductis quibusdam rei lineamentis, figuram et imaginem artis, adumbratam, et quantumvis leviter ad veritatem rei expressam, oculis audientium subjiciamus.

Res est ejusmodi poesis quæ, si plus æquo disserendi subtilitati tribuas, in ineptias, proculdubio, abibit tota. Neque a summo in hisce artibus artifice potest fieri, ut hæc tanta rerum magnitudo verbis definiatur; satis id fuisse ducam, si, quæ temere quodammodo vagari soleat, intra aliquos possit fines compelli, et in sua potius regione se continere addiscat. Videndum inprimis, ne, dum verbis studemus, rei multiplicis magnificentiæ obliviscamur; et, jactis tantum fundamentis quibus innitantur disputationes nostræ, cætera quæ ad artem spectant ea lege relinquenda esse arbitror, ut quisque pro arbitrio suo rem, cujus imaginem jam diu mente conceperit necesse est, perfectis tandem lineamentis et coloribus absolvat.

II. In ea primum animum advertere velim quæ ad EX

TERNAM poesis formam spectant. Nam velutiin homine, constet necesse est ex animo et corpore, et justam quandam membrorum compositionem oculis cernimus quam intus moveat spiritus quocumque velit, neque auimi motus cogitando complectimur, nisi conjunctos cum hac externi corporis specie quæ sensus percellat; ita se habet ad verum illum poetices spiritum quo agitantur et concalescunt omnia, EXTERNA QUÆDAM VERBORUM CONFORMATIO quæ poesi unice convenit. Hæc externa quasi figura, tametsi in contemptu apud quosdam jaciat, et jure sit contemnenda, si, ut cadaver ab anima, a vero poeseos spiritu sejungatur et seorsum existat, eam nihilominus cum poesi habet necessitudinem, ut, ubicunque absit, poema ullum omnino esse negaverim.

Licet enim in pedestri sermone ut, vinculis omnino soluta, undequaque fluat oratio, levi tantum, si fors ita tulerit, rhythmo astricta. Verum justa et accurata verborum commissura gaudet poesis; neque in rhythmum tantummodo quæcunque efferat solet exigere, sed ad numeros certis dimensos intervallis, musices ritu, exquisita conformatos harmonia, attentius accommodare. Hinc auribus statim dominatur; et legentibus, muta licet sit quodammodo et elinguis poesis, cum tamen omnia, phantasia moti, ad aures referimus, perpetua inde animos voluptate perfundit. Inde factum est, ut, quod antiquitus traditum accepimus, quodcunque metri legibus sit adstrictum, hoc poesim esse sine mora autumet vulgus. Neque injuria, ut mihi videtur. Non quia ex justa verborum mensura quæ sibi ipsa invicem respondeant, et syllabarum harmonia, tanquam SOLIS elementis, constare poesim arbitror. Si quis de re tanta tam exile tulerit judicium, totus absisto. Attamen omnia quæ ex humani pectoris penetralibus efferimus ipsi, vel in diurno vitæ commercio aliunde in nostros sensus intro mittuntur, FORMAM QUANDAM, sicut