CARMIN V M

LIBER TERTIVS.

ODE I.

Vita beata non opibus, aut honoribus, sed animi
tranquillitate efficitur.

Odi profanum vulgus, et arceo:

Favete linguis carmina non prius
Audita Musarum sacerdos
Virginibus, puerisque canto.

Regum timendorum in proprios greges,
Reges in ipsos imperiuut est lovis,
Clari Giganteo triumpho,

Cuncta supercilio moventis.
Est, ut viro vir latius ordinet
Arbusta sulcis; hic generosior
Descendat in campum petitor;
Moribus hic, meliorque fama
Contendat; illi turba clientium
Sit maior aequa lege Necessitas
Sortitur insignes, et imos;

Omne capax movet urna nomen.
Destrictus ensis cui super impia
Cervice pendet, non Siculae dapes

Dulcem elaborabunt saporem ;

Non avium, citharaeque cantus
Somnum reducent. Somnus agrestium
Lenis virorum non humiles domos
Fastidit, umbrosamque ripam,
Non Zephyris agitata Tempe.
Desiderantem quod satis est, neque
Tumultuosum sollicitat mare,
Nec saevus Arcturi cadentis

Impetus, aut orientis Haedi :

Non verberatae grandine vineae,
Fundusque mendax; arbore nunc aquas
Culpante, nunc torrentia agros
Sidera, nunc hiemes iniquas.

Contracta pisces aequora sentiunt,
Iactis in altum molibus: huc frequens
Caementa demittit redemptor

Cum famulis, dominusque terrae
Fastidiosus: sed Timor, et Minae
Scandunt eodem, quo dominus; neque
Decedit aerata triremi, et

Post equitem sedet atra Cura .

Quod si dolentem nec Phrygius lapis,
Nec purpurarum sidere clarior
Delinit usus, nec Falerna

Vitis, Achaemeniumque costum ;

Cur invidendis postibus, et novo

Sublime ritu moliar atrium?

Cur valle permutem Sabina

Divitias operosiores ?

ODE II.

35

40

45

Pueri a teneris annis ad bellicam fortitudinem, virtutem, et pietatem erga Deos formandi sunt .

Angustam amice pauperiem pati

Robustus acri militia puer

Condiscat, et Parthos feroces

Vexet eques metnendus hasta ;

Vitamque sub divo, et trepidis agat

In rebus. Illum ex moenibus hosticis
Matrona bellantis tyranni

Prospiciens, et adulta virgo,

Suspiret heu, heu! ne rudis agminum

:

Sponsus lacessat regins asperum
Tactu leonem, quem cruenta

Per medias rapit ira caedes.

Dulce, et decorum est pro patria mori.
Mors et fugacem persequitur virum;
Ne parcit imbellis iuventae
Poplitibus timidoque tergo.
Virtus, repulsae nescia sordidae,
Intaminatis fulget honoribus;

Nec sumit, aut ponit secures
Arbitrio popularis aurae.
Virtus, recludens immeritis mori
Gaelum, negata tentat iter via;

5

10

15

20

Coetusque vulgares, et udam
Speroit humum fugiente penna.
Est et fidel tuta silentio

Merces vetabo, qui Cereris sacrum
Vulgarit arcanae, sub isdem

Sit trabibus, fragilemve mecum
Solvat phaselum. Saepe Diespiter
Neglectus incesto addidit integrum :
Raro antecedentem scelestum

Deseruit pede Poena claudo.

ODE III. AD CAESAREM AVGVSTVM.

25

30

Constantia viam aperit ad astra. Pomanae magnitudini Iuno favet, Troiae cineribus iniqua.

Iustum, ac tenacem propositi virum,
Non civium ardor prava iubentium,
Non vultus instantis tyranni

Mente quatit solida; neque Auster,

Dux inquieti turbidus Hadriae,
Nec fulminantis magna manus Iovis:
Si fractus illabatur orbis,
Impavidum ferient ruinae.

Hac arte follux, et vagus Hercules
Enisus, arces attigit igneas:
Quos inter ugustus recumbens

Purpureo bibet ore nectar.

Hac te merentem, Bacche pater, tuae
Vexere tigres, indocili iugum

Collo trahentes. Hac Quirinus
Martis equis Acheronta fugit;

Gratum eloquuta consiliantibus
Junone Divis: Ilion, lion
Fatalis, incestusque iudex,
Et mulier peregrina vertit
In pulverem; ex q o destituit Deos
Mercede pacta Laomedon, mihi,
Castaeque damnatum Minervae

Cum populo, et duce fraudulento.
lam nec Lacaenae splendet adulterae
Faniosus hospes; nec Priami domus
Periura pugnaces Achivos
Hectoreis opibus refringit;

5

ΙΟ

15

20

25

Nostrisque ductum seditionibus
Bellum resedit. Protinus et graves
Iras, et invisum nepotem,

Troia quem peperit sacerdos,

Marti redonabo: illum ego lucidas
Inire sedes, ducere nectaris
Succos, et adscribi quietis
Ordinibus patiar Deorum;

Dum longus inter saeviat [lion,
Romamque pontus; qualibet exsules
In parte regnanto beati :

Dum Priami, Paridisque busto

Insultet armentum, et catulos ferae
Celent inultae; stet Capitolium

30

35

Fulgens, triumphatisque possit
Roma ferox dare iura Medis.

40

45

Horrenda late nomen in ultimas
Extendat oras; qua medius liquor
Secernit Europen ab Afro,

Qua tumidus rigat arva Nilus:
Aurum irrepertum, et sic melius sitam,
Quum terra celat, spernere fortior,

Quam cogere humanos in usus;
Omine sacrum rapiente dextra.
Quicumque mundo terminus obstitit,
Hunc tangat armis; visere gestiens
Qua parte debacchentur ignes,
Qua nebulae, pluviique rores.
Sed bellicosis fata Quiritius
Hac lege dico: ne nimium pii,
Rebusque fidentes, avitae

Tecta velint reparare Troiae.
Troiae renascens alite lugubri
Fortuna, tristi clade iterabitur;

Ducente victrices catervas

Coniuge me Iovis, et sorore. Ter si resurgat murus aheneus Auctore Phoebo; ter pereat meis Excisus Argivis; ter uxor

Capta virum, puerosque ploret, Non haec iocosae conveniunt lyrae: Quo, Musa, tendis? desine pervicax

50

60

65

70

Referre sermones Deorum, et

Magna modis tenuare parvis.

ODE IV. AD CALLIOPEN.

Poeta se a multis periculis Musarum ope ereptum
fuisse dicit, et tutum Augustum fore.

Descende Caelo, dic age tibia,
Regina, longum, Calliope, melos ;

Seu voce nunc mavis acuta,

Seu fidibus, citharaque Phoebi.

Audiris? an me ludit amabilis
Insania? Audire, et videor pios
Errare per lucos, anioenae

Quos et aquae subeunt, et aurae.

Me fabulosae Vulture in Appulo,
Altricis extra limen Apuliae,

Ludo, fatigatumque somno,

Fronde nova puerum palumbes
Texere; mirum quod foret omnibus,
Quicumque celsae nidum Acherontiae,
Saltusque Bantinos, et arvum

Pingne tenent humilis Forenti;
Ut tuto ab atris corpore viperis
Dormirem, et ursis; ut premerer sacra
Lauroque, collataque myrto,

Non sine Dis animosus infans.
Vester, Camenae, vester in arduos
Tollor Sabinos: seu mihi frigidum
Praeneste, seu Tibur supinum,
Seu liquidae placuere Baiae.
Vestris amicum fontibus, et choris,
Non me i hilippis versa acies retro,
Devota non extinxit arbos,

Nec Sicula Palinurus unda.
Utcumque mecum vos eritis, libens
Insanientem navita Bosporum

Tentabo, et urentes arenas
Littoris Assyrii viator.

Visam Britannos hospitibus feros,

Et laetum equino sanguine Concanum :
Visam pharetratos Gelonos,

Et Scythicum inviolatus amnem.

5

10

15

20

25

35