Obrázky na stránke
PDF
ePub

>> Fortunam Priami cantabo et nobile bellum." 137.

Quid dignum tanto feret hic promissor hiatu? 138. Parturiunt montes, nascetur ridiculus mus.

139.

Quanto rectius hic, qui nil molitur inepte:

140.

>> Dic mihi, Musa, virum, captae post tempora

Troiae,

141.

>> Qui mores hominum multorum vidit et urbes." 142.

viene. Tout cela prouve que le Poete n'a prétendu que ietter dans cette lettre ses principales réflexions sur la Poesie, dans l'ordre, qu'elles se présentoient sous sa plume.

Ut scriptor Cyclius olim. Regelsbergerus, cuius liber de Poesi Horatiana prodiit Viennae a. 1797. in MS. invenit Ciricus. Hinc coniecit Cypricus.

Fortunam Priami cantabo et nobile bellum. Fortasse Horatius Priamum nomine appellari non probavit. Atque ita accepit Vida Poet. III, 40. >> Iam vero cum rem propones, nomine nunquam Prodere conveniet manifesto: semper opertis Indiciis, longe et verborum ambage petita Significant, umbraque obducunt: inde tamen, ceu Sublustri e nebula, rerum tralucet imago. Clarius, et certis datur omnia cernere signis. Hinc si dura mihi passus dicendus Ulysses, Non illum vero memorabo nomine, sed qui Et mores hominum multorum vidit et urbes Naufragus, eversae post saeva incendia Troiae. » Homerus tamen, cuius "Ανδρα μοι ἔννεπε Horatius ante oculos habuit, Iliadem sic exorsus est, ut Mivv IIŋhŋïáðɛo 'ApiAños nominaverit. Versus autem For

tunam Priami est ex noto poeta, sicuti Boilavius citavit suum ex Alarico Scuderii, Art. Poet. III, 270. >> N'allez pas dès l'abord, sur Pégase monté, Crier à nos lecteurs, d'une voix de tonnerre: » le chante le vainqueur des vainqueurs de la terre."

Non fumum ex fulgore, sed ex fumo dare lucem. Hieronymus Vida et haec egregie interpretatus est verbis supra a me positis. » umbraque obducunt: inde tamen, ceu Sublustri e nebula, rerum tralucet imago.”

Parturiunt montes. Disputavi in praecedenti annotatione ad hunc locum nonnulla de Graecorum desiderativis. Apud Suetonium in Domitiano 10. legitur: Aelius Lamia Tito hortanti se ad alterum matrimonium, responderat, un nai où yaμñow Délais. In excerptis Politian. erat yaμŋoɛins. Verum puto, si reponis yaunoɛieis.

Qui mores hominum multorum vidit et urbes. Broukhusius annotavit Philelphum Epist. XV, et in aliis libris vertisse mentes. Muretus in Variis Lection. XVII, 8, Horatium reprehendit: » Urbes inquit (Homerus) multorum hominum vidit, ingeniu naturasque cognovit. Quae re ipsa

Non fumum ex fulgore, sed ex fumo dare lucem 143. Cogitat, ut speciosa dehinc miracula promat, 144. Antiphatem, Scyllamque et cum Cyclope Cha

rybdim.

145.

146.

148.

Nec reditum Diomedis ab interitu Meleagri,
Nec gemino bellum Troianum orditur ab ovo. 147.
Semper ad eventum festinat et in medias res,
Non secus ac notas, auditorem rapit, et quae
Desperat tractata nitescere posse, relinquit;
Atque ita mentitur, sic veris falsa remiscet,
Primo ne medium, medio ne discrepet imum. 152.

VI.

149.

150.

151.

46.

In verbis etiam tenuis cautusque serendis,
Hoc amet, hoc spernat promissi carminis auctor. 45.

distincta sunt, ea distinxit etiam verbis. Negligentius Ioratius. Qui mores hominum multorum vidit et urbes. Urbes etiam a praetereunte videri possunt: mores cognosci, nisi adhibita cura et studio, non pos

sunt.

Nec gemino bellum Troianum orditur ab ovo. In MSS. quibusdam apud Gonodum ab ovo, et Semper ad eventum festinat.

Atque ita mentitur. Quintil. IV, 11, 91. Utrobique autem orator meminissè debebit actione tota, quid finxerit, quoniam solent excidere, quae falsa sunt: verumque est illud, quod vulgo dicitur, mendacem memorem esse oportere.

Sic veris falsa remiscet. Annotatio Commentatoris Cruquiani legitur: » Pro commiscet, mutatione praepositionis, ut uteroque recusso pro concusso, et apud Poetam si non veris falsa remisces." Eam sic esse emendandam iudico: » Sic veris falsa remiscet. Remiscet pro commiscet, mutatione praepositionis, ut apud Poetam uteroque recusso pro concusso. " Poeta est Virgilius, cuius versus exstat in Aeneid. II, 52. ubi Servius: » Pro concusso. Praepositio pro praepositione." Caeterum Horatius ante oculos habuisse videtur ipsius Homeri versum ex Odyss. T, 203. Ἴσκε ψεύδεα πολλὰ λέγειν ἐτύ μοισιν ὁμοῖα.

Dixeris egregie, notum si callida verbum

47.

Reddiderit iunctura novum. Si forte necesse est 48.

VI.

In verbis pulchrum est alia novare, alia ex antiquo tempore

quasi in vitam revocare.

In verbis etiam tenuis cautusque serendis. Bentleius rectissime hunc versum posuit ante vs. 45. Hoc amet, hoc spernat promissi carminis auctor. >> Restituo, inquit, huic versui suum locum et ordinem, iam plus mille annos, ut ex Servio patet, amissum; eoque indignius, quod de Ordine iam nunc tractandum erat. Mirum Britanno turbatum ordinem hic adeo displicuisse, et displicuisse vehementius, quia de Ordine nunc erat tractandum. Cur idem ille Britannus ordinem turbatum tam patienter tulit in tota Epistola, illa Epistola, quae hoc consilio scripta est, ut Pisones doceret, quid in Poesi esset elegans? Atqui elegans sine ordine cogitari non potest. Horatius ergo turpiter neglexit, quod aliis summopere commendavit. Idem est, ac si quis inepta et barbara oratione discipulos suos adhortetur, ut castigata et pulchra Latinitate utantur. Serere autem et conserere verba plerumque dicitur de continua oratione, ut sermonem serere, non adeo de singulis vocabulis, de quibus hic agitur. Vide Oudendorp. ad Appul. Metam. I. p. 9. Francus interpres serendis derivat a sero serui, hoc est

coniungo, non a sero sevi, hoc est semino, et reprehendit eos, qui serendis a seminando repetunt, et contrariam huic loco sententiam affingunt. Equidem unum modo esse sero arbitror, sed duplex usu receptum perfectum. Prima notio semper est seminare. Horatius, puto, hic melius scripsisset: In verbis etiam tenuis cautusque legendis. Agit nimirum de delectu verborum. Hoc verbo, inquit, Poeta utatur, illo non utatur. Conferatur Cicero de Oratore HII, 37, 38, ubi disputat de singulis verbis, ut Horatius, tum de continuatis coniunctisque. In verbo simplice. explicat inusitatum, novatum et translatum: in omnibus autem delectum esse adhibendum docet. In tali delectu Horatius vult poetam esse tenuem et cautum. Iam verba serere significare potest verba nova creare, facere, quasi seminare. Sed, praeterquam quod illud ambigue hic esset dictum, quia, ut vidimus, ba serere plerumque significat sermonem habere; Horatius non unice loquitur de novis verbis. Et cum dicit hoc amet, hoc spernat, ostendit ea verba non esse nova, sed iam exstare. Cum addit dixeris egregie, ad novum praeceptum transit.

ver

Dixeris egregie. In MS. Vlamingii dixerit egregie. Quod, ut alias ex illo MS. et D'Orvill. et Duker. a nemine ex MSS. suis notatum vidi.

Notum si callida verbum Reddi

Indiciis monstrare recentibus abdita rerum;
Fingere cinctutis non exaudita Cethegis

49.

50.

derit iunctura novum. Cicero de Oratore III, 38. » Novantur autem verba, quae ab eo, qui dicit, ipso gignuntur ac fiunt, vel coniungendis verbis, ut haec: Tum pavor sapientiam omnem mihi exanimato expectorat. Num non vis huius me versutiloquas malitias. Videtis enim et versutiloquas et expectorat ex coniunctione facta esse verba, non

nata.

loci huius sententiam eliciamus. Omnes enim Cethegi, inquit, morem servaverunt eundem Romae, inter caetera descriptam comam retulerunt. Nunquam enim tunica usi sunt. Ideo cinctutos eos dixit, quoniam cinctum est genus tunicae infra pectus aptatae. Locus quidem male affectus, et cui, sine ope MS. sanando non ego sim. Quid enim hic de coma descripta? Fortasse legen

Si forte necesse est. MSS. D'Or- dum: inter cetera deiectam togam vill. verbum est omittunt.

Fingere cinctutis non exaudita Cethegis. Miris modis hic corruptum est Scholion Porphyrionis: » Omnes enim Cethegi morem servaverunt eundem Romae, inter caetera descriptam comam retulerunt; nunquam enim tunica usi sunt, ideo cinctutos eos dixit, quoniam cinctum est genus tunicae infra pectus aptatae, eis ergo non exaudita verba, tamquam solvant et inter caesarem insolita intercisa nemo dixit. Est autem intestinum pusillum, et deinde verbi gratia, sic alapam cum uno digito imam ferimus auriculam. »Nemo, quantum equidem recordari possum, ista emendare conatus est, praeter Octavium Ferrarium de Re Vestiaria I, 9, cuius disputatio haec est: >> Acron MS. in Biblioth. Mediolanensi cinctutis exertis recte ex Lucano interpretatur. Ut et alius vetus interpres ibidem MS. cinctutis exertis. Porphyrio maculosus est, sed ex quo quasi per caliginem veram

"Haec

tulerunt. Quod nempe Cethegi sine tunica incederent, ideo sinistro brachio non contraxisse togam, ne caetera corporis nudarentur, cum solo cinctu velati essent. Cur autem ita Cethegi incederent, ea ratio afferri potest, quod, cum Romani antiquissimi solam togam sine tunica gestarent, Cethegos severioris vitae ac cultus in antiquo habitu perseverasse, eumque morem posteros secutos esse.' Ferrarius. Ego vocabulis quibusdam transpositis,aliis leviter mutatis,aptam hinc sententiam elicuisse mihi videor: » Omnes enim Cethegi morem serva-. verunt eundem Romae: inter caetera verbi gratia discerptam inter caesariem insolito intercisu comam retulerunt. Quoniam cinctum est genus tunicae infra pectus aptatae, ideo cinctutos eos dicit. Nunquam enim tunica usi sunt. Eis ergo non exaudita verba, tamquam quae nemo dixit." In his discerptam pro descriptam, caesariem pro caesarem, in

Continget, dabiturque licentia sumta pudenter. 51. Et nova fictaque nuper habebunt verba fidem, si 52. Graeco fonte cadant, parce detorta. Quid autem? 53.

solito intercisu pro insolita intercisa, tamquam quae pro tamquam posui. Sententia huius Scholii haec est: Cethegi more insolito comam inter caesariem, quae est in summo capite, intercidunt, atque ita intercisam ac discerptam, retro, inter aurem dextram et sinistram, in occipitium referunt. Comam referre est pone verticem revocare, a fronte ad cervicem reducere, de quo interpretes ad Suetonii Jul. Caesar. 45. qui deficientem capillum a vertice revocare solebat ad frontem. Cethegi capillos more Hectoreo tondebant. Scholiasta Lycophronis: Exrógelos κόμη, ἡ τὰ ὄπισθεν καθειμένα ἔχουσα, τὰ δὲ ἔμπροσθεν κεκαρ μéva. Casaubonus comparat locum Suetonii in Tiberio 68. Capillo pone occipitium summissiore, ut cervicem etiam obtegeret. Iunius de Coma pag. 529, annotavit Daunios et Peucetios rationem Hectoream a Troianis inde temporibus mordicus tenuisse. Plutarchus in Theseo cap, 5. ex Homero ostendit Abantas ita tonderi, tonderi et alias gentes. Theseus etiam Èneigaro tñs negalýg và πgóodεv Móvov. Faciebant nimirum bellicosi homines, qui non eminus sed cominus pugnabant. Ita enim hostes capillos arripere non poterant. Suevis, narrante Tacito de Moribus Germ. 38. insigne gentis, obliquare crincm nodoque substringere; et deinde idem

dicit aliis verbis: horrentem capillum retro sequuntur. Cethegi aliunde, ex Italia, Romam venerunt. Advenae isti, ut sacra gentilitia, ita et vestitum saepe servabant. Cinctum autem est vocabulum, quo Lexica sunt augenda. Dubitabat ea de re Oudendorpius ad Appul. Metam. XI. pag. 773, et alibi. Fuere qui pro cinctum mallent cinctus. Sed cinctum est ipsa vestis, cinctus ratio et forma vestis. Supersunt in Scholio Porphyrionis vocabula: solvant est autem intestinum pusillum et deinde sic alapam cum uno digito imam ferimus auriculam. Quid ista velint, divinando non assequor. Fortasse hoc scholion aliunde huc fuit translatum, et in intestinum latet antestatio; eo certe ducunt illa imam ferimus (offerimus) auriculam.

Et nova fictaque nuper habebunt verba fidem. Fidem habebunt, ut numi, publica auctoritate recepti et non corrupti, habent fidem. Hinc Quintil. Inst. Orat. IV, II, 118. Figurae, non illae poeticae et contra fidem loquendi, auctoritate veterum receptae. Idem V, п, 20. Nostrorum quidam, non sane recepto in usum nomine, apologationem dixere. Vocabulum apologatio igitur fidem non invenit.

Parce detorta. Ut supra pudenter. Et recte Scholiastae: modeste, verecunde. Quintilian. VIII, vi, 33, hanc

« PredošláPokračovať »