Obrázky na stránke
PDF
ePub

XIV.

128.

129.

Difficile est proprie communia dicere, tuque
Rectius Iliacum carmen deducis in actus,
Quam si proferres ignota indictaque primus. 130.
Publica materies privati iuris erit, si

131.

Nec circa vilem patulumque moraberis orbem, 132. Nec verbum verbo curabis reddere fidus

XIV.

Argumentum, iam ab aliis tractatum, facilius est, quam non

tractatum.

Nec circa vilem patulumque moraberis orbem. Iosephus Scaliger hunc locum interpretatus est in Castigatt. Catull. pag. 94, et in Epistola ad Cl. Puteanum pag. Epistol. 434. » Per orbem, ibi dicit, κύκλον intelligit; per patulum, quia, qui κύκλῳ docent, navà nhάvos docent. Vilem, quia, ut nimis anxii animi desilire in arctum, ita proiecti et plebeii xaτὰ πλάτος καὶ παχικῶς docere.” Putabam orbem esse orbitam plane eandem, quam Homerus ivit primus et multi deinde euntes fecerunt vilem et patulam, orbitam communem, quae tam nota est, ut omnem amiserit novitatis gratiam. Talia sunt Virgilii Georg. III, 292. Iuvat ire iugis, qua nulla priorum Castaliam molli devertitur orbita clivo. Iuvenalis Satyr. XIV, 36. Sed reliquos fugienda patrum vestigia ducunt, Et monstrata diu veteris trahit or

133.

bita culpae. Sed inprimis huc facit Epigramma Callimachi, quod primus edidit D. Heinsius in Notis ad Horatium pag. 18, a Salmasio exscri ptum e Codice Palatino et ad I. Sca ligerum missum, quamquam Hein sius nomen Salmasii silentio transierit. Callimachus igitur: 'Exaiço το ποίημα τὸ κυκλικὸν, οὐδὲ κελεύθῳ Χαίρω, τὶς πολλοὺς ὧδε zai öde gégei. Miớõ naì xeqiqɑ· τον ἐρώμενον. οὔτ ̓ ἀπὸ κρήνης Πίνω. σικχαίνω πάντα τὰ δημόσια. In quibus notio vilis et patuli varie expressa est. Et fortasse Parthenius Phocensis, Homeromastix, ideo dixit πηλὸν Οδυσσείην καὶ πάτον 'Iláda, teste Erycio, cuius Epigramma edidit Kusterus ad Suidam T. III, pag. 52, et repetiit vir doctus in Observ. Miscellaneis Novis anni 1741, pag. 123. Adde Commentatorem Cruquianum: Si eam fueris artificiose imitatus, nec singula communi fide secutus, ita ut fere et verbis et eisdem sententiis uta ris. Ubi pro communi scribendum videtur cum nimia.

Nec verbum verbo curabis reddere

Interpres; nec desilies imitator in artum, 134. Unde pedem proferre pudor vetet aut operis lex. 135.

XV.

179.

Aut agitur res in scenis, aut acta refertur.
Segnius irritant animos demissa per aurem, 180.
Quam quae sunt oculis subiecta fidelibus, et quae 181.
Ipse sibi tradit spectator. Non tamen intus 182.
Digna geri promes in scenam, multaque tolles 183.
Ex oculis, quae mox narret facundia praesens. 184.
Ne pueros coram populo Medea trucidet, 185.
Aut humana palam coquat exta nefarius Atreus, 186.
Aut in avem Progne vertatur, Cadmus in anguem. 187.
Quodcunque ostendis mihi sic, incredulus odi. 188.

fidus Interpres. MS. Brenckm. verbum ex verbo. Vlaming. verbo verbum. Servius ad Aeneid. XI, 1. » More suo praetermisit (Virgilius) noctis descriptionem, quam transisse indicat praesens ortus diei: et hoc est, unde ait Horatius Art. Poet. 133. Nec verbum verbo curabis reddere fidus Interpres."

Nec desilies imitator in artum. Cod. Brenckm. neque desilies. D'Orvill. desilias.

Unde pedem proferre pudor vetet, aut operis lex. Conferantur Cicero Epist. ad Diversos VIII, 16. Ne te sciens prudensque eo demittas, unde exitum vides nullum esse. Et Quintil. Instit. Orat. XII, 1, 1. Sed initio pudor omittendi, quae promiseram, terruit: mox, ne puderem, per omnes difficultates animo me sustentavi.

XV.

Omnia in scena ne oculis spectatorum exponantur.

Ipse sibi tradit spectator. Plautus in Pseudolo I, 1, 18. Cape has tabellas; tute hinc narrato tibi.

Multaque tolles Ex oculis, quae mox narret facundia praesens. Gesnerus ita interpretatur: » Intelligitur facundia narrantis servuli, supervenientis amici. Minime placent soliloquia seu personae loquentes, cum solae sunt in scena. Quis enim sanus hoc agit? Quis solus loquitur, nisi pauca, per summum affectus aestum?” Bilderdykius respondit: »> Ecquis sanus ergo versus effutit? Tune satis sanus cum Germanis tuis, qui in scena veritatem naturae poscunt, non poe-.

XVI.

189.

190.

Neve minor, neu sit quinto productior actu
Fabula, quae posci vult et spectata reponi;
Nec Deus intersit, nisi dignus vindice nodus 191.
Inciderit, nec quarta loqui persona laboret.

XVII.

192.

Actoris partes chorus officiumque virile 193.
Defendat, neu quid medios intercinat actus, 194.
Quod non proposito conducat et haereat apte. 195.
Ille bonis faveatque et amet peccare timentes, 196,197.
Et regat iratos et consilietur amice.

196,197. Ille dapes laudet mensae brevis, ille salubrem 198.

ticam ac heroicam fictionem naturae cuiusdam altioris ?" Supra ego conieci quae vox narrabit nuntia. Possis etiam scribere: quae post narret vox nuntia.

Ne pueros coram populo Medea trucidet. Multi scriptores, aliquid exquisitius captantes, praeferebant populo coram. Horatius Serm. I, IV, 95. Te coram. ubi potuisset coram te. Nepos in Epaminonda 4. Diomedonte coram. Conferatur Oudendorpius ad Suetonii August. 69.

Aut humana palam coquat exta. In MS. Vlaming. coquat haesta.

[blocks in formation]

ctata reponi. MS. D'Orvill. aut spectata reponi.

Nisi dignus vindice nodus Inciderit. MS. Vlaming. acciderit.

XVII.

De officio chori.

Neu quid medios intercinat actus. In Codd. Vlaming. et D'Orvill. intercidat.

Et consilietur amice. MSS. Vlaming. et D'Orvill. amicis, supra syllabam is posito e.

Ille dapes laudet mensae brevis. Mensa brevis, quando coena non ducitur. Quintilian. Instit. Orat. I, XII. Tempora somno et conviviorum mora conterunt.

Ut redeat miseris, abeat Fortuna

Iustitiam, legesque et apertis otia portis. 199. Ille tegat commissa, deosque precetur et oret, 200. Ut redeat miseris, abeat Fortuna superbis.

CAPUT TERTIUM.

PRAECEPTA GENERALIA.

201.

I.

295.

296.

Ingenium misera quia fortunatius arte
Credit, et excludit sanos Helicone poetas
Democritus, bona pars non ungues ponere curat, 297.
Non barbam: secreta petit loca, balnea vitat. 298.
Nanciscetur enim pretium nomenque poetae, 299.
Si tribus Anticyris caput insanabile numquam 300.
Tonsori Licino commiserit. O ego laevus, 301.

superbis. Dei irati discedunt, propitii redeunt. Valerius Flaccus Argon. II, 485. Verum o si redeant Phrygibus iam numina. Fortunam reducem ex numis saepe viri docti explicaverunt.

I.

Atque his de heroico et dramatico
carmine dictis, communes quae-
dam subiunguntur animadver-
siones, veluti hic
De Natura et Arte iungenda.

Bona pars non ungues ponere curat, Non barbam. Tatianus adversus Graecos pag. 87, de fictis philosophis Cynicis: artigov twv åμon

ἐξαμελοῦσι, κόμην ἐπιειμένοι, πω yovoτgopovov, ὄνυχας θηρίων Equέgovres.

Si tribus Anticyris caput insanabile numquam Tonsori Licino commiserit. Commiserit caput, insania laborans, Licino, ut curetur, non ut tondeatur. Horatius dixerat: multi nomen poetae eo affectant, quod barbam non ponunt, neque ungues resecant. Tollere aliis barbam et ungues erat tonsorum. Si nunc Licinum unice pro tonsore accipis, dicis: multi non ponunt barbam, nam nomen poetae nanciscuntur, si crines in capite nunquam tondeantur. Agitur de medenda insania, quod etiam sequentia ostendunt, O ego laevus Qui purgor bilem. Sententia enim est perspicua:

Qui purgor bilem sub verni temporis horam! 302. Non alius faceret meliora poëmata. Verum

sanus,

sorem

ille poetą nunquam se commisit medico, ut purgaretur bilem, ego purgor quotannis. Ille manet insanus, ego et propterea non facio bonos versus. Horatius Licinum vocat tonhic vocare debuisset , quem medicum. Tonsores et medici non erant illi quidem iidem, ut neque tonstrinae et medicinae, habebaturque medicorum ars paullo honoratior. Sed credibile' est tonsores saepe etiam partes egisse medicorum vel chirurgorum. Utraque ars cognatione quadam coniuncta esse censebatur. Eadem opinio diu post in recentiore Europa viguit, neque hodie apud nos ita antiquata est, ut non interdum tonsores appellentur chirurgi. Tonsores Romae morbos quosdam externos curasse, apparet, ni fallor, ex proverbio apud Horatium Serm. I, VII, 3. Omnibus et lippis notum et tonsoribus. Quamquam illud proverbium vulgo aliter explicetur, credo agi de officina, in qua tonsor oculos lippientium inungebat. Si Horatius per lippos tabernam medicorum cogitasset, scripsisset potius: Omnibus et medicis notum et tonsoribus. Horatius dicit: caput commiserit Licino. Committimus alicui aliquid, rem plerumque non levem, homini perito. Phaedrus Fab. I, 14. Qui capita vestra non dubitatis credere, Cui calceandos nemo commisit pedes. Nam erat ille malus sutor. De bono sutore non ita dixisset. Nam in eo non est periculum, ne rem commissam minus

303.

recte curet. Licinus fuit excellens

tonsor, et qui simul morbos nonnullos mederi sciret. Iulius Caesar eum, nulla alia re commendatum, nisi quod Pompeium acerbe odisset, non fecisset senatorem. Et Licinus iam erat dives, quum fiebat senator. Quas divitias ex sola tondendi arte vix sibi comparare potuisset. Novimus homi

nem

ex Porphyrione: »Lycinus dicebatur tonsor opulentissimus, quem postea dicunt factum senatorem a Caesare, quia dicebatur nimium odisse Pompeium." Commentator: >> Licinus nomen tonsoris famati, qui postea dicitur factus senator a Caesare, quod odisset Pompeium, de quo hoc scriptum est Epitaphium : Marmoreo tumulo Licinus iacet, at Cato nullo, Pompeius parvo; quis putet esse Deos?" De hoc Epigrammate vide Burmann. in Anthol. T. I, pag. 205. Quamquam dictu difficile sit, quis ille fuerit Licinus, diversae autem sunt opiniones interpretum ad Iuvenalem, Persium, Suetonium, hic Licinus non videtur fuisse libertus Augusti, unus ex iis, quos, ut narrat Suetonius in August. 67, in honore et usu maximo habuit. Si hic Licinus tonsor Augusti fuisset, Horatius de eo non cum contemtu loqueretur. Neque ille cuivis insano medicinam fecisset, vel, ut hic volunt interpretes, caput totondisset.

Sub verni temporis horam. Poeta in Anthol. T. I, p. 139. Mutat terra vices, autumni temporis auras Laeta

« PredošláPokračovať »