Finge datos currus; quid ages? poterisne rotatis
Obvius ire polis, ne te citus auferat axis?
Forsitan et lucos illic urbesque deorum
Concipias animo delubraque ditia donis
Esse. Per insidias iter est formasque ferarum.
Utque viam teneas nulloque errore traharis;
Per tamen adversi gradieris cornua Tauri,
Haemoniosque arcus, violentique ora Leonis,
Saevaque circuitu curvantem brachia longo
Scorpion, atque aliter curvantem brachia Cancrum.
Nec tibi quadrupedes animosos ignibus illis,
Quos in pectore habent, quos ore et naribus efflant,
In promtu regere est: vix me patiuntur, ubi acres
Incaluere animi, cervixque repugnat habenis.
At tu, funesti ne sim tibi muneris auctor,
Nate, cave, dum resque sinit, tua corrige vota.
Scilicet, ut nostro genitum te sanguine credas,
Pignora certa petis: do pignora certa timendo,
Et patrio pater esse metu probor. Adspice vultus
Ecce meos, utinamque oculos in pectora posses
Inserere et patrias intus deprendere curas!
Denique quicquid habet dives, circumspice, mundus,
Eque tot ac tantis coeli terraeque marisque

Posce bonis aliquid: nullam patiere repulsam.
Deprecor hoc unum, quod vero nomine poena,

Non honor est. Poenam, Phaethon, pro munere poscis.-
Quid mea colla tenes blandis, ignare, lacertis?
Ne dubita: dabitur - Stygias juravimus undas -
Quodcumque optaris; sed tu sapientius opta."

75

80

85

90

95

100

105

Finierat monitus; dictis tamen ille repugnat,
Propositumque premit flagratque cupidine currus.
Ergo, qua licuit, genitor cunctatus, ad altos
74. quid ages? Cant., Pal. 2., Rhen.,
Thu. et VI Heins. agas. Gal., Goth. 2.
pro v.
1., Lips 2. et edd. Ven. 1486. et
1492. agis. Reliqui ages, quod in con-
junctivum agas mutandi caussam
video; cum praesertim poteris sequatur.
— rotatis, circumactis vertigine coeli.
76. deorum. Unus Ambr., Pal. 2.,
Rhen., Thu. et ed. pr. domosque, ex I,
301. Eodem modo infra IV, 437 sqq.
Tartaro urbem et forum tribuit.

rium, quem fabula Centaurum fingit, inde
Haemonios h.e. Thessalos (I, 568.): nam
Centauri erant e Thessalia. XII, 210sqq.
Hyg. P. A. II. c. 27.

non

78. formae ferarum sunt ipsae ferae. Dicit autem duodecim signa (v. 18.), quae poetae vivere finxerunt. I, 73. Ceterum quae signa sol annuo cursu transire dicitur, ea h. 1. diurno itinere transiri finguntur; sc. licentia poetica.

79. ut, fac, finge.

80. adversi, contra te versi. Spectat enim Taurus, sidus, ad solem orientem. Hyg. poet. Astron. II. c. 21.

81. Haemoniosque arcus, Sagitta

83. aliter, h. e. in diversam partem. De Scorp. vid. ad v. 95. - 86. in promtu est. III, 96. Cod. Bersm., Goth. 2., Par. 1., multi Heins. et ed. pr. ut, pro vulgato ubi. res sinit. 91. eo quod timeo.

89. Junge: et dum timendo, ipso timore,

92. Probor construitur ut dicor, dubitor. VI, 208. Adspice ecce, ut en aspice v. 283.

94. deprendere, cognoscere.

97. Voss., Gron. exc. et VI Heins. patiare. 101. Styg. undas. Vid. v. 48.102. sapientius, prudentius.

104. Propositum premit, qui in proposito consistit. Goth. 1. et XI Heins. tenet, ab inscito correctore.

105. qua, quantum, quatenus.

Deducit juvenem, Vulcania munera, currus.
Aureus axis erat, temo aureus, aurea summae
Curvatura rotae, radiorum argenteus ordo;
Per juga chrysolithi positaeque ex ordine gemmae
Clara repercusso reddebant lumina Phoebo.
Dumque ea magnanimus Phaëthon miratur opusque
Perspicit, ecce vigil nitido patefecit ab ortu
Purpureas Aurora fores et plena rosarum
Atria. Diffugiunt stellae, quarum agmina cogit
Lucifer et coeli statione novissimus exit.
At pater, ut terras mundumque rubescere vidit
Cornuaque extremae velut evanescere Lunae,
Jungere equos Titan velocibus imperat Horis.
Jussa deae celeres peragunt, ignemque vomentes,
Ambrosiae suco saturos, praesepibus altis
Quadrupedes ducunt, adduntque sonantia frena.
Tum pater ora sui sacro medicamine nati
Contigit et rapidae fecit patientia flammae,
Imposuitque comae radios, praesagaque luctus
Pectore sollicito repetens suspiria dixit:
,,Si potes his saltem monitis parere parentis:
Parce, puer, stimulis, et fortius utere loris:
Sponte sua properant; labor est inhibere volantes.
Nec tibi directos placeat via quinque per arcus.
Sectus in obliquum est lato curvamine limes,

106. Vulcania. Vid. v. 5.

108. curvatura rotae, circulus rotae. 109. juga, ligna transversa, quae imponebantur cervicibus equorum. chrysolithi. Vid. Plin. H. N. XXXVII. c. 9. Prop. IV, 16, 44.

Quosve dedit flavo lumine chrysolithos.

110. repercusso Phoebo. IV, 783. et 349. 112. nitido. Medic. 1., Nor., Rhen. et III Heins. rutilo. Reliqui omnes nitido. 114. cogit poetice, prae se agit, quatenus ultimus e coelo decedit. — Lucifer stella Veneris (ut scribit Cic. de N. D. II. c. 20.), quae qwsgógos Graece, Lucifer Latinis dicitur cum antegreditur solem, cum subsequitur autem Hesperus. Cf. XV, 189. statione, metaphora a re militari. Cf. XI, 97. 296. 116. pater, Phoebus. Vulgo tum pater. Gal. cum. Bersm. tunc. Joan., Goth. 2. a 1. m., Rhen., Thu., VI Heins. et ed. pr. at pater. Voss. et Leid. coelumque. 118. Horis. Vid. ad v. 26. 119. Neap. et Urb. dei.

120. Ambrosia non modo cibus deorum est, sed etiam pabulum divinorum equorum. IV, 215. Hom. II. V, 369. Goth. 2. a 2. m., plurimi Heins. et ed.

110

115

120

125

130

pr. ambrosio.
- praesepibus, a praese-
pibus. 122. sacro medicamine, suco
divino. Conf. IV, 388. VI, 140.

124. imposuitque. Vid. v. 40.

125. repetens, ducens, trahens. I, 636. Neap. reprimens. 126. his, sc. quae nunc propositurus est. Heinsius e conjectura dedit hic. Male. Idem edidit paternis, quod exhibent Par. 2., Goth. 1.2., et IV Heins. Sed vulgata scriptura etiam gravior est. 127. stimulis, qui erant pro flagello s. scutica. Leid., Gron. et III Heins. fortibus.

128. volantes. Apte respondet illi properant. Hinc male cod. Bersm., Dresd., Lips. 2. a 2. m., Vrat., plurimi Heins. et ed. pr. volentes.

129. arcus h. 1. sunt zonae coelestes. I, 45.

130.,,Sectus (ductus) est limes (zodiacus, via solis) in obliquum (ad aequatorem) lato curvamine (lato spatio sese incurvans, ut fines utriusque zonae temperatae attingat)." Virg. Georg. I, 238. via secta per ambas (zonas temperatas), Obliquus qua se signorum verteret ordo.

Loquitur autem iterum ita, quasi totus zodiacus uno die percurrendus esset.

Zonarumque trium contentus fine polumque
Effugit australem junctamque aquilonibus Arcton.
Hac sit iter; manifesta rotae vestigia cernes.
Utque ferant aequos et coelum et terra calores,

Nec preme nec summum molire per aethera currum:
Altius egressus coelestia tecta cremabis,
Inferius terras; medio tutissimus ibis.

Neu te dexterior tortum declinet ad Anguem,
Neve sinisterior pressam rota ducat ad Aram:
Inter utrumque tene. Fortunae cetera mando,
Quae juvet et melius, quam tu, tibi consulat, opto.
Dum loquor, Hesperio positas in litore metas
Humida nox tetigit. Non est mora libera nobis';
Poscimur, et fulget tenebris Aurora fugatis.
Corripe lora manu, vel, si mutabile pectus
Est tibi consiliis, non curribus utere nostris,
Dum potes et solidis etiam nunc sedibus adstas,
Dumque male optatos nondum premis inscius axes.
Quae tutus spectes, sine me dare lumina terris.“
Occupat ille levem juvenili corpore currum,
Statque super manibusque datas contingere habenas
Gaudet, et invito grates agit inde parenti.
Interea volucres, Pyroeis, Eous et Aethon,
Solis equi, quartusque Phlegon, hinnitibus auras
Flammiferis implent pedibusque repagula pulsant.

132. effugit, vitat, non procedit ad polum australem. Bas. 1., Pal. 1. 2., Rhen., III Heins. et pro v. 1. Vrat. effugito, quod inscite dedit Heinsius. Arctos, Ursa major, etiam Helice dicta, sidus septentrionale. Vid. ad v. 401. et ad 507. 133. hac sit iter, verba monentis sunt. Nor. hac fit. Mendose. Conf. IV, 437. Ad manifesta vestigia vid. v. 167. 135. premere h. 1. valet justo inferius agere moliri, agere cum notione laboris atque contentionis. Leid., Thu. et Bern. per aëra.

-

136. Heinsius tacite edidit tecta, quod etiam in cod, Bersm., Berol,, Dresd., Gal., Goth. 1. et in marg. 2., Rhen., uno Sulm. et uno Vat. Ciof. et in Vrat. legitur. Vulg. signa.

138. ad Anguem. Twisd. 2., Lips. 2. et Vrat. in Anguem. Anguis, draco, sidus septentrionale inter Ursas. Virg. G. I, 244.

Maximus hic flexu sinuoso elabí-
tur Anguis

Circum, perque duas in morem flu-
minis Arctos,
Arctos oceani metuentes aequore
tingui.

ubi vid. not. Voss. Cf. Met. III, 45.
dexter.
139. Ara, sidus australe.

135

140

145

150

155

Stat Phoebus in oriente ad occidentem conversus, igitur septentrionem ad dextram habens.

140. tene sc. cursum. Conf. VIII, 206. 142. Hesperia pro occidente est, quo cum venisset nox, in mare sese praecipimetas. Cf. III, 145.

taret.

144. poscimur, necessitas adest provehendi. Cf. V, 333. - Gron. 1. pro v.1. effulget, quod prave edidit Heinsius.

147. solidis sedibus, ubi adstas, et non mobili curru. Thu., Goth. 1. 2. et Rhen. etiamnum.

148. male, malo s. damno tuo. Cf. XI, 136. IX, 493. Premere de sedendo et jacendo passim. Conf. 421.

150. juvenili corpore, juvenili levitate. 151. Cant., Lov. et multi Heins. leves contingere. 152. inde primum recte emendavit Heinsius, quod est etiam in Berol., Briant., Gal., Goth. 1., Rhen., Lips. 2., utroque Sulm. et uno Vat. Ciof., Urs., Vrat. et ed, pr. Vulg. ille.

153. Nomina equorum Graeca, quorum primum ac tertium solis effectui conveniunt: πυρόεις, αἴθων s. φλέγων. Eous a Gr. os. Eous autem primam et corripit et producit. IV, 197. X, 44. 155.repagula, carceres, obices, quibus via Solis praeclusa erat, Cod. Bersm.,

Quae postquam Tethys, fatorum ignara nepotis,
Repulit, et facta est immensi copia mundi;
Corripuere viam, pedibusque per aëra motis
Obstantes scindunt nebulas, pennisque levati
Praetereunt ortos îsdem de partibus euros.
Sed leve pondus erat, nec quod cognoscere possent
Solis equi, solitaque jugum gravitate carebat;
Utque labant curvae justo sine pondere naves,
Perque mare instabiles nimia levitate feruntur:
Sic onere insueto vacuos dat in aëre saltus
Succutiturque alte similisque est currus inani.
Quod simulac sensere, ruunt tritumque relinquunt
Quadrijugi spatium, nec, quo prius, ordine currunt.
Ipse pavet, nec qua commissas flectat habenas,
Nec scit qua sit iter, nec, si sciat, imperet illis.
Tum primum radiis gelidi caluere Triones,
Et vetito frustra tentarunt aequore tingi;
Quaeque polo posita est glaciali proxima Serpens,
Frigore pigra prius nec formidabilis ulli,
Incaluit sumsitque novas fervoribus iras.
Te quoque turbatum memorant fugisse, Boote,
Quamvis tardus eras et te tua Plaustra tenebant.
Ut vero summo despexit ab aethere terras
Infelix Phaethon penitus penitusque jacentes;
Palluit et subito genua intremuere timore,
Suntque oculis tenebrae per tantum lumen obortae,

Gal., Goth. 1.2., Pal. 2., Par. 1.2., unus
Sulm. et III Vat. Ciof., Vrat. et ed. pr.
flammigeris. Vulg. flammiferis. Hein-
sius tacet. Naso prope nusquam flammi-
ger dicit.

156. nepotis. Vid. ad v. 69.

157. mundi. Ita II Bersm., Cael. 1. 2., Dresd., Gal., Goth. 1. 2., Rhen., Sulm. 1. et unus Vat. Ciof., Vrat., plerique Heins. et ed. pr. Vulg. coeli, non male, sed prius grandius dictum est.

159. Par. 1. a 2. m., unus Thu. findunt. Reliqui scindunt, quod etiam naturae est aptius.

160. euros. I, 61. 161. cognoscere, sentire. Di ut forma majores ita etiam ponderosiores. IV, 449,

163, labant, incertae huc et illuc nutant. 164. ferri saepe de involuntario et celeri motu. 165. onere insueto respondet illi justo sine pondere v. 163. Cod. Bersm., Cant., Flor., Gal., Pal. 2., Urb., Vat. 1. et II Heins. assueto. Leid. et Thu. insolito. Gal., Goth. 1., Rhen., Vrat. et nonnulli e melioribus Heinsii in aëra. Reliqui in aëre, quod mutare non debebant editores. est enim pro per aëra. 168. quadrijugi. Ita Goth. 2., Vrat. a 2. m. et meliores Heinsii. Leid., Urb.,

160

165

170

175

180

Dresd., Gal., Pal. 2. et margo Bersm. quadrupedes. Vulg. quadrijuges.

171. Triones. I, 64. Quae stellae quum nunquam occidant, fabula finxit, Vid. tingui aequore eas fas non esse. v. 528 sqq. et cf. IV, 91. Virg. G. I, 246. Arctos oceani metuentes aequore tingui.

173. Serpens. Vid. v. 138. 174. Calor serpentibus furorem addit. Cf. v. 763. Senec. Epist. XLII.

175. sumsitque iras. Cf. III, 705.

176. Bootes, et ipsum sidus boreale juxta Ursam majorem s. Plaustrum, quod sequitur ac quasi servat, unde etiam Arctophylax dictus. Vid. ad v. 401. et 436.

178. summo — terras. Ita Heinsius tacite edidit, quod exhibent etiam cod. Bersm., Gal., Goth. 1., Rhen. et Lips. 2. Dresd., Goth. 2., Vrat. et vett, edd, terras summo.

Et jam mallet equos nunquam tetigisse paternos;
Jam cognosse genus piget et valuisse rogando;
Jam Meropis dici cupiens ita fertur, ut acta
Praecipiti pinus borea, cui victa remisit
Frena suus rector, quam dis votisque reliquit.
Quid faciat? Multum coeli post terga relictum,
Ante oculos plus est: animo metitur utrumque,
Et modo, quos illi fatum contingere non est,
Prospicit occasus, interdum respicit ortus;
Quidque agat ignarus, stupet et nec frena remittit
Nec retinere valet, nec nomina novit equorum;
Sparsa quoque in vario passim miracula coelo
Vastarumque videt trepidus simulacra ferarum.
Est locus, in geminos ubi brachia concavat arcus
Scorpios, et cauda flexisque utrimque lacertis
Porrigit in spatium signorum membra duorum.
Hunc puer ut nigri madidum sudore veneni
Vulnera curvata minitantem cuspide vidit;
Mentis inops gelida formidine lora remisit.
Quae postquam summo sensere jacentia tergo,
Exspatiantur equi, nulloque inhibente per auras
Ignotae regionis eunt, quaque impetus egit,
Hac sine lege ruunt, altoque sub aethere fixis
Incursant stellis rapiuntque per avia_currum,
Et modo summa petunt, modo per decliva viasque
Praecipites spatio terrae propriore feruntur.
Inferiusque suis fraternos currere Luna
Admiratur equos, ambustaque nubila fumant;

183. jam cognosse. Par. 1. et meliores Heins. jamque agnosse. Cognovit Phaethon genus adhuc incognitum, addubitatum non agnovit ; et plurimi et perboni codd. et vett. edd. cognosse.

184. Meropis. I, 763. fertur ut v.164. 185. pinus. I, 95. - Vulg. cum Par. 2. cuncta. Sed Heinsius tacite edidit victa, quod cod. Bersm., Gal., Goth. 1. 2., Par. 1., Rhen., Lips. 2. et ed. pr. tuentur: ac certe elegantius est.

186. reliquit, permisit. Fast. III, 593. Vincitur ars ventis nec jam moderator habenis

Utitur, at votis etc. 189. fatum non est, per fatum non licet. III, 478. Scripturam fatum confirmant cod. Bersm., Berol., Dresd., Gal., Goth. 1. 2., Pal. 2., Lips. 2., Vrat., Urs., III Vat. Ciof. plurimi Heins. et vett. edd. Alter Bersm., Par. 2, et Rhen. fato. Vulg. fas tum.

191. Jun., Leid., Thu. et Sprot. et 192. Cf. V, 402.

non.

193. sparsa. Cf. XI, 309.
194. simulacra fer. Vid. v. 78.

185

190

195

200

205

195. Scorpios coeleste signum inter Sagittarium et Virginem. Postea brachia ejus proprium sidus, Libram, fecerunt. Scripturam Scorpios Rhen. et meliores Heins. Vulg. Scorpius.

198. Cur Phaethontem puerum h. 1. appellet, apparet. Huc pertinet Plin. N. H. XI. c. 25. Scorpionis autem cauda desinit in curvatam cuspidem et semper in ictu est, nulloque momento meditari cessat, ne quando desit occasioni. 201. Berol., Gal., in textu Goth. 2., Par. 1. 2., nonnulli Heins. et edd. Venn. summo tetigere jacentia tergo. Neap. et Urb. summum tetigere j. tergum. Reliqui cum ed. pr. summo sensere jacentia tergo, quod mihi genuinum videtur. 202. exspatiantur sc. e trita via. Vid. 130. 206. decliva ut supra v. 19, acclivo. Cf. I, 39.

208. Etiam Luna s. Phoebe (I, 10.) curru vehitur. Trist. I, 3.

Lunaque nocturnos alta regebat

equos. Ad v. 211. cf. IV, 65.

209. ambustaque. Ita Berol., Dresd.,