210

215

220

Corripitur flammis, ut quaeque altissima, tellus,
Fissaque agit rimas et sucis aret ademtis;
Pabula canescunt, cum frondibus uritur arbor,
Materiamque suo praebet seges arida damno.
Parva queror: magnae pereunt cum moenibus urbes,
Cumque suis totas populis incendia gentes
In cinerem vertunt. Silvae cum montibus ardent:
Ardet Athos Taurusque Cilix et Tmolus et Oete,
Et tunc sicca, prius celeberrima fontibus, Ide,
Virgineusque Helicon et nondum Oeagrius Haemos;
Ardet in immensum geminatis ignibus Aetna,
Parnasusque biceps et Eryx et Cynthus et Othrys,
Et tandem Rhodope nivibus caritura, Mimasque
Dindymaque et Mycale natusque ad sacra Cithaeron;
Nec prosunt Scythiae sua frigora: Caucasus ardet,
Ossaque cum Pindo majorque ambobus Olympus,
Aëriaeque Alpes et nubifer Apenninus.
Tum vero Phaëthon cunctis e partibus orbem
Adspicit accensum, nec tantos sustinet aestus,
Ferventesque auras velut e fornace profunda
Ore trahit, currusque suos candescere sentit;
Et neque jam cineres ejectatamque favillam
Ferre potest, calidoque involvitur undique fumo;

225

230

Gal., Goth. 1.2., Rhen., Lips. 2., Vrat., rum virginum sedes. V, 254. Strab. IX. codd. Ciof., meliores Heinsii et vett. edd. Haemos m. Thraciae, postea demum Vulg. combustaque.

Oeagrius dictus ab Orpheo vate, Oeagri 210. Neap. et Medic. quaecunque.

Thracii regis filio, qui in eo monte can212. pabula, gramina. Heinsius hic tavit et a Maenadibus occisus est. cf. ut multis aliis locis tacite induxit arbos, VI, 415. 418. Formam Haemos nonnisi quod etiam Lips. 2. et Rhen. exhibent. Barb., Gal. et Rhen. tuentur. Codd. 213. suo

damno, in suum damnum. Ciof. Haemus. Vulg. Acmus. 215. cum suis populis, cum populis ad 220. geminatis, quia etiam suo igne quos pertinent, quorum partem faciunt. ardebat. Gal., Rhen. et meliores Heins. Briant., Cael. 1.2., Capr., Dresd., Goth. et Goth. 2. Aetne. Vulg. Aetna, quae 1., unus Sulm., multi Heins. et margo vera scriptura videtur. Urs. terras. Sed scriptura gentes, quam

221. Parnasus. I, 317. Eryx m. Simeliores Heins., Twisd. 1. 2., Par. 1. ciliae. V, 363. Cynthus m. insulae Deli. 2., et reliqui cum vett. edd. habent, Na- VI, 204. Othrys in. Thessaliae. sonianae verbositatis est.

222. Rhodope m. Thraciae. Mimas 217. Athos, mons Macedoniae. Tau- m. Ioniae. Dindyma in. Phrygiae. Myrus m. Ciliciae. Plin. H. N. IV. c. 12. cale m. Ioniae. Cithaeron m. Boeotiae, Taurus mons Asiae Cilix vocatur, quia in quo sacra Bacchi trieterica celebrabanmediam Ciliciam dividit. Curt. VII. c. tur. Vid. ad III, 702. - 223. De oratione 3. Tmolus m. Lydiae. Plin. V. c. 29. natus ad vid. ad IX, 180. Neap. aptusXI. c. 156 sqq. Oete m. Thessaliam in

que. 224. Scyth. I, 64. Caucasus ter et Phocida. I, 313. Strab. IX. p. 655. in. Asiae. Curt. VII. c. 3.

218. celeberrima fontibus, quae mul- 225. Vid. ad I, 154. 570. VII, 225. tos fontes habet. VI, 165. VIII, 626.. 226. aëriae Alpes etiam Virg. G. III, Unde Homericuin noduridas "ISn. Jda 474. De spondeo in quinto pede vid. autem m. Troadis. – Urb., III Heins. et ad I, 62. nunc. Berol., Gal., Goth, 2.,. Par. 1. 228. Cod. Bersm., Goth. 2., unus 2., Rhen. et ed. pr. tunc: Vulg. tum. Sulin., Vrat., multi Heins. et ed. pr. Nunc a correctore est. Lips. 2. et edd. accend. - Jun., Lang. incendi. Vend. Ida.

229. fornax intelligenda vel aeraria 219. Helicon, m. Boeotiae , Musa- vel calcaria. Cf. VII, 107.

235

240

Quoque eat aut ubi sit, picea caligine tectus
Nescit, et arbitrio volucrum raptatur equorum.
Sanguine tunc credunt in corpora summa vocato
Aethiopum populos nigrum traxisse colorem ;
Tunc facta est Libye raptis humoribus aestu
Arida ; tunc Nymphae passis fontesque lacusque
Deflevere comis : quaerit Boeotia Dircen,
Argos Amymonen, Ephyre Pirenidas andas.
Nec sortita loco distantes flumina ripas
Tuta manent: mediis Tanais fumavit in undis,
Peneosque senex Teuthranteusque_Caicus
Et celer Ismenos cum Psophaico Erymantho,
Arsurusque iterum Xanthus flavusque Lycormas,
Quique recurvatis ludit Maeandros in undis,
Mygdoniusque Melas et Taenarius Eurotas;
Arsit et Euphrates Babylonius, arsit Orontes,
Thermodonque citus Gangesque et Phasis et Ister;
Aestuat Alpheos, ripae Spercheïdes ardent;

245

250

233. picea cal. tectus. I, 265.

245. arsurusque iteruım. Xanthus s. 235. 237. 238. Vulg. tum. Sed v. Scamander, fluvius Troadis, tempore belli 235. cod. Bersm., Dresd., Rhen., Goth. Trojani, cum contra Achillem fureret, a 2., ed. pr. et Ven. 1., v. 237. Berol., Vulcano iterum incensus est. Hom. Il. Dresd. et ed. pr. et v. 238. ed. pr. tunc. XXI, 212 sqq. Met. IX, 232. LycorPerpetua in toto boc carmine diversitate, mas torrens Aetoliae, postea Evenus dineque codicibus satis dijudicanda. Leid., ctus. XI, 104. Thu. et quidam alii Heins. nunc.

246. Maeandros fi. Phrygiae et lo237. Libye Graecis dicta Africa. Plin. niae, qui ambagibus suis in proverbium H. N. V. prooem:

abiit. VIII, 162. Plin. H. N. v. c. 29. 238. Multi Heins. sparsis.

Scripturam Maeandros tuentur cod. 239. Conf. XIII, 689. Dirce fons no- Bersm., Goth. 2., Rhen. et VI Heins. bilissimus Boeotiae prope Thebas. Alter Bersm., Sulm. 1.2., Dresd., Vrat. 240. Amymone fons Argolidis prope

et edd. Venn. Maeandrus. Vulg. MaeLernam lacum. Strab. VIII. p. 371. Pi

ander. 247. Melas fl. Thraciae, rene fons Musis sacer in acropoli Co- Mygdonius a Mygdonibus, e Thracia rinthi. VII, 391. Nam Ephyre vetus

ortis. Plin. H. N. IV. c. 11. Strab. VII. nomen Corinthi. Strab. VIII. p. 511. p. 295. XII. p. 575. Eurotas clarus quaerit, desiderat. Hor. Od. III, 24, 32. ille fl. Laconiae, Taenarius a Taenaro Virtutem sublatam ex oculis quaeri- promontorio, ubi in mare infunditur. mus invidi. Par. 1. et Strot. Pirenidos. 248. Euphrates fl. Babyloniae. Curt. 241. flumina s. l. d. ripas ,

V. c. 1. Orontes fl. Syriae Antiochiam flumina

praeterfluens. lata. — 242. Tanais fl. Scythiae, hodie

249. Thermodon f. Don dictus. Plin. H. N. IV. c. 12.

Ponti. Curt. VI. c. 5. Ganges fl. In

diae. Plin. H. N. VI. c. 22. Curt. VIII. 243. Peneos I, 569. senex I, 580.

c. 9. Phasis fl. Colchidis in Asia. Strab. Caicus, Mysiae ac Phrygiae fluvius, Teu

IX. p. 801. Curt. VI. c. 5. Ister inthranteus dictus a vicino monte Teu

ferior pars Danubii. Vid. ad Trist. II, thrante, unde oritur. XV, 278.

189. Plin. IV. c. 12. 244. Ismenos, fl. ad Thebas in Boeotia, 250. Alpheos fl. Elidis in Peloponneunde persaepe Ismenius pro Thebanus. so. V, 487. Formam Alpheos habent XIII, 682. Erymanthus A. Arcadiae, Gal., Goth. 1. 2., Rhen., Vrat. et castiPsophaicus dictus a Psophide urbe Ar- gatiores Heinsii et Lips. 2. Vulg. Alcadiae, ad eum sita. Codd. omnes et phëus. Spercheïdes est in Goth. 2., vett. edd. Phocaico. Hiatus in hoc Rben., Vrat., omnibus Pal. Gebh., vetupraecipue pede frequens, maxime in stioribus Heins. et ed. pr. Vulg. Spernominibus propriis. XI, 17. 93. V, 312. chiades. Conf. VII, 230. 1, 640. De 409. VIII, 310.

Spercheo A. Thessaliae conf. I, 579.

Quodque suo Tagus amne vehit, fluit ignibus, aurum;
Et quae Maeonias celebrabant carmine ripas,
Flumineae volucres medio caluere Caystro.
Nilus in extremum fugit perterritus orbem,
Occuluitque caput, quod adhuc latet, ostia septem 255
Pulverulenta vacant septem sine flumine valles.
Fors eadem Ismarios, Hebrum cum Strymone, siccat,
Hesperiosque amnes, Rhenum Rhodanumque Padumque,
Cuique fuit rerum promissa potentia, Tibrim.
Dissilit omne solum, penetratque in Tartara rimis 260
Lumen et infernum terret cum conjuge regem;
Et mare contrahitur siccaeque est campus arenae,
Quod modo pondus erat, quosque altum texerat aequor,
Èxsistunt montes et sparsas Cycladas augent.
Ima petunt pisces, nec se super aequora curvi 265
Tollere consuetas audent delphines in auras;
Corpora phocarum summo resupina profundo
Exanimata natant. Ipsum quoque Nerea fama est
Doridaque et natas tepidis latuisse sub antris.
Ter Neptunus aquis cum torvo brachia vultu *270
Exserere ausus erat, ter non tulit aëris ignes.
Alma tamen Tellus, ut erat circumdata ponto,

Inter aquas pelagi contractosque undique fontes, 251. Tagus fluvius Hispaniae aurum 259. rerum potentia, orbis terrarum vehens. Mel. III. c. 4. fluit ignibus, imperium. Fast. VI, 359. Cf. Virg. A. I, liquefactum s. igneum fluit. Respondet 254 sqq. - Gal.et Rhen. Thybrin. Par. 1. illis fumavit, arsit, ardent, caluere. Tybrin. Lips.2.Tybrim.Berol. Thybrim. 252. carm.celebrabant poetice pro fre

Ed. Ven. 1. Thibrim. Edd.pr., Ven.2.Ty. quentes captus exercebant. Celebrabant, brim : Vulg. Tibrim. - 261. infernum sc. tunc, cum haec fierent. Hinc male qui- cum conjuge regem, Plutonem cum Prodam Heins. (ipse meliores dicit), Goth. serpina conjuge. V, 391 sqq. cf. V,356. 1. et Rhen. celebrarant. Male etiam alii 262.Urb.et Bern. siccae quoque c. - 264. Heios., alter Bersm., Goth. 2. et edd. exsistunt, emergunt. Við. ad XIII, 893. I Vend, celebrarunt.

Sulm. et quidam Heios. apparent, ex gl. 253. Cayster fl. Lydiae , cujus pars Cyclades notae maris Aegaei insulae. superior olim Maeonia dicta. Strab. 265, curvi , dorso repando. Fast. II, VII. p. 626. Plin. H. N. V. c. 29. Vo- 113. 266. consuetas , in quas exsilucres autem intelligendae sunt cygni, lire consueverant. Plin. IX. c 8 quorum multitudine ille fluvius jam apud 267. summo profundo, in superficie Hom. clarus. II. II, 460. Cf. Virg. G. maris. Cf. XI, 197. resupina, ut solent 1, 384. De dulci cantu (carmine X, mortua, 268. Nerea. I, 187. Cf. ad 453.) cygnorum, praesertim morientium,

v. 415.

Abb., Briant., Cael. 1. 2., pleni sunt vett. poetae. Vid. Plat. Phaed. Gal., Goth. 1. , Lips. 2. , Pal. 2. , Par. p. 84. et not. ad Met. V, 386. - 255. Nili 2. et meliores Heins, natant i.e. ferunfontes in Abyssinia Nasonis aetate ignoti, tur undis, recte et ex rei natura. Vulgo quod eleganterin usum suum convertit. De jacent. lidem codd. cum Lips. 1. et VII Nili ostiis V, 187. Strab. XVII. in. Vrat. v. 269. antris pro vulg. undis.

257. Hebrus et Strymon fluvii Thra- Antra deorum maris et fluviorum domiciciae , Ismarus mops Thraciae , unde Is- lia ; et gravius est, hos déos in fundo marius pro Thracicus. - Libri veteres maris sub antris iisque jam tepidis refuomnes Hebrum. Unus Neap. pro v. l. He- gium contra aestum quaesivisse.—270.br. bron. Heins. tacite edidit fors, quod cum vultu, br. et vulium. torvo, quod sigetiam exstat in cod. Bersm., Cael.,

num irae. 271. IV Heios. aestus. Leid. Dresd. , Goth. 1. et a 1. m. 2., Rhen., ignem. — 272.,ut erat circumd. ponto, I Sulm , Vrat. et vett. edd. Vulg. sors. ac sic munita." Cf. I, 14. VI, 237. 258. Hesperios hos amnes dicit, qua

273. Cod. Bersin. , Dresd. et metenus Graecis occidentales sunt. liores (?) Heins. que male omittunt.

Qui se condiderant in opacae viscera matris,
Sustulit omniferos collo tenus arida vultus,

275
Opposuitque manum fronti, magnoque tremore
Omnia concutiens paullum subsedit et infra,
Quam solet esse, fuit sacraque ita voce locuta est :

Si placet hoc, meruique, quid o tua fulmina cessant,
Summe deûm? Liceat periturae viribus ignis

280
Igne perire tuo clademque auctore levare.
Vix equidem fauces haec ipsa in verba resolvo:“
Presserat ora vapor - „tostos en adspice crines,
Inque oculis tantum, tantum super ora favillae.
Hosne mihi fructus, hunc fertilitatis honorem

285
Officiique refers, quod adunci vulnera aratri
Rastrorumque fero, totoque exerceor anno?
Quod pecori frondes, alimentaque mitia, fruges,
Humano generi, vobis quoque tura ministro?
Sed tamen exitium fac me meruisse : quid undae, 290
Quid meruit frater? Cur illi tradita sorte
Aequora decrescunt et ab aethere longius absunt?
Quod si nec fratris nec te mea gratia tangit;
Àt coeli miserere tui. Circumspice utrumque:
Fumat uterque polus; quos si violaverit ignis,

295
Atria vestra ruent. Atlas en ipse laborat,
Vixque suis humeris candentem sustinet axem.
Si freta, si terrae pereunt, si regia coeli;

In chaos antiquum confundimur. Eripe flammis, 275. omniferos eleganter de alma terra. 2. i. o. tantum, tantum est s. 0. f. Be. Cf. Add. ad p. 35. Thu, omniparens. rol., Gal., S. Gall., Goth. 2., Vrat. et Bas. 1., Dresd., Neap., Pal. 1. 2., Vat. vetustiores Heins. i. o. tantum, tantum 1., quidam alii Heins. et ed. pr. igni- s. 0. Jahn, Et est ista lectio et simplex feros. III Heins. horriferos.

et repetitione illa tantum vere Nasoniana. 277. infra quam. Sall. J. 24, 5. intel- 286. vulnera. Cf, 1, 101. Plin. H. N. lego illum supra quam ego sum petere. II. c. 63. ferro, ligno, igne, lapide

278. Abb. et Urb. sicca voce. Op- terra omnibus cruciatur horis. 287. tima omnium reliquorum codd. et vett. exerceor, fatigor ac crucior.

288. edd. scriptura sacra revocanda est. mitia. Vid. ad V, 342.

289. tura, Tellus dea est. locuta est II Bersm., quorum dis maxima cura. I, 248. – Patav. Berol., omnes Ciof., Dresd., Gal., vobis quod; sic sine idonea caussa H. Goth. 1. 2. , Pal. 2., Par. 1. 2., Rhen., 291. frater, Neptunus. Vid. ad 1, Lips. 1., Vrat. et vett. edd., quod 113. – tradita sorte, itaque summo ei Heins. tacite edidit. Vulg. profatur. jure debita ac propria. Hom. Jl. XV, 280. „liceat periturae (si tamen peri- 190.

294. utrumque, sc. polum. Sic tura sum) viribus ignis tui (fulmine tuo) Berol., Dresd., Gal., Lips. 2., melioperire.“ De clad. auctore levare v. ad V, res Heins. et ed. pr. Vulg. utrimque. 191. 282. fauces resolvo. I, 181. Cf. v. 257. 258. 295. Goth. 1.,

283. presserat, clauserat. Goth.2., Rhen., Lips. 2. et meliores (?) Heins. Leid. et Dresd. pro gl. calor. Multi vitiaverit. 296. atria. I, 172. Heins., Cant., Rhen , Lips. 2., pro v. I. 296. Atlas coelum humeris sustinere Goth. 2. et ed. pr. ustos. Bern.,

Gal. fingebatur. IV, 661. – laborat. Plin. et Par. 2. nostros, e gl. 284. Vulg. Paneg. c. 22. tecta laborantia multituinque oculis fumum, volitant super o. dine hominum insistentium. Conf. in-. f. Rhen. i. o. fumum, tantum cst s. 0. terpp. ad Hor. Od. I, 9, 3. f. Ed. pr. et Dresd. i. o. volitant etiam

299. chaos. I, 6 sqq. Lucan. 1, 74. (Dresd. tantum) s. 0. f. Nonnulli Heins.

Si cum compage soluta 0. tant. volitantque per 0. Goth. Saecula tot mundi suprema coëgerit 2 pro v. 1., Pal. 2., Lips. 2., quidam

hora, Heins. i. o. t., volitant super o. f. Par. Antiquum repetent iterum chaos omnia.

Si quid adhuc superest, et rerum consule summae.“ 300
Dixerat haec Tellus; neque enim tolerare vaporem
Ulterius potuit nec dicere plura, suumque
Retulit os in se propioraque manibus antra.
At pater omnipotens superos testatus et ipsum,
Qui dederat currus, nisi opem ferat, omnia fato 305
Înteritura gravi, summam petit arduus arcem,
Unde solet nubes latis inducere terris,
Unde movet tonitrus vibrataque fulmina jactat.
Sed neque, quas posset terris inducere, nubes
Tunc habuit, nec, quos coelo dimitteret, imbres. 310
Intonat, et dextra libratum fulmen ab aure
Misit in aurigam, pariterque animaque rotisque
Expulit, et saevis compescuit ignibus ignes.
Consternantur equi, et saltu in contraria facto
Colla jugo eripiunt abruptaque lora relinquunt. 315
Illic frena jacent, illic temone revulsus
Axis, in hac radii fractarum parte rotarum,
Sparsaque sunt late laceri vestigia currus.
At Phaëthon, rutilos flamma populante capillos,
Volvitur in praeceps longoque per aëra tractu

820
Fertur, ut interdum de coelo stella sereno,
Etsi non cecidit, potuit cecidisse videri.
Quem procul a patria diverso maximus orbe

Excipit Eridanus fumantiaque abluit ora. 301. Goth. 1.2., Dresd., Leid., Gron., 314. in contraria , retro. inde colla Lov. nec enim. 302. XX Heinsiani jugo excutiunt. Consternantur cod. poterat. – 304. ipsum qui

304. ipsum qui . ., Phoe- Bersm., Capr., Farn., Goth. 2. pro v.1., bum. 307. nubes latis. Ita Dresd., antiquiores Heins., Maff. 1. 2., Rhen, et Gal., Goth. 1. 2., Pal. 2., Vrat., vett. edd. Venn. Vulg. consternuntur. Pro edd. et sine dubio permulti quoque codd. vulg. facto Goth. 2., quidam Heins., Heinsii. Reliqui latis nubes. Sed prior Sulm. 1. 2., Vrat., unus Vat. Ciof. et verborum ordo elegantior est, quia vis ed. pr. verso. 315. eripiunt. Codd. sententiae est in voce nubes non in latis. Ciof. exceptis uno Maff., Abb., Briant. Heinsius, qui edidit latis nubes, de suis et Farn., porro II Bersm., Goth. 2., codd. tacet. 310. Nonnulli Heins., Twisd. 1. 2., Vrat. et ed. pr. excutiunt, Berol., Dresd., Gal., pro v. 1. Goth. 2., quod dedit Heinsius et in nonnullis suoPal. 2., Rhen., Lips. 2., Vrat. et vett. ruin codd. invenisse videtur. Vulg. eriedd. dimitteret. Vulg. demitteret. piunt, quod et ipsum sententiae aptum et Dresd., Goth. 1., Sprot. vibratum. vero simplicius est. Senec. Hippol. 1084.

311. ab aure, pingit; jacula enim ex- sonipedes se luctantur jugo eripere. cusso lacerto ab aure vel a latere mit- 318. Neap., Flor. et Urb. laceri late. tuntur. Virg. A. IX, 417. summa telum 320. volvi de decidente etiam VI, 238. librabat ab aure. Conf. Met. II, 624. in pracceps, in caput s. prono capite,

312. pariterque animaque rotisque 321. fertur. Vid. v. 164. expulit. Conf. v. 601.506. Ī11, 99. et IX, 322. etsi. Par. 1., unus Sulm., II Vat. 409. Plin. Ep. VIII, 4. pulsum regia, Ciof., Voss., Il Leid., Gron., Lov. et pulsum vita.

plurimi (?) Heinsii cum ed. pr. quae si, 313. expulit fulminis vehementiae quod prosam orationem et interpolatoaccommodatius est, quam vulg. exuit ; rem sapit. 323. diversus orbis h. 1. ac confirmant illud II Bersm., Dresd., pars orbis terrarum opposita, sc, septenGal., Goth. 2., Par. 1. 2., Rhen., Lips. trionalis. Gier. 2., Sulm. 1. 2., Vrat., III Vat. aliique 324. Eridanus, fluvius fabulosus, Ciof., nonuulli Heins. et ed. pr. et quem alii in Europae occidente ponunt, Ven. 1.

alii Padum in Italia intelligunt.