Obrázky na stránke
PDF
ePub

Spectator, functusque sacris, et potus et exlex.
Verum ita risores, ita commendare dicaces
Conveniet Satyros, ita vertere seria ludo;
Ne quicunque Deus, quicunque adhibebitur he-

ros

Regali conspectus in auro nuper, et ostro,
Migret in obscuras humili sermone tabernas:
Aut, dum vitat humum, nubes et inania captet.
Effutire leves indigna Tragoedia versus,
Ut festis matrona moveri jussa diebus,
Intererit Satyris paulum pudibunda protervis.
Non ego inornata et dominantia nomina so-
lum,
Verbaque, Pisones, Satyrorum scriptor amabo:
Nec sic enitar tragico differre colore,

Ut nihil intersit, Davus ne loquatur, et audax
Pythias, emuncto lucrata Simone talentum;
An custos famulusque Dei Silenus alumni.
Ex noto fictum carmen sequar, ut sibi quivis
Speret idem: sudet multum, frustraque laboret,
Ausus idem. Tantum series juncturaque pollet!
Tantum de medio sumtis accedit honoris!

Sylvis deducti caveant (me judice) Fauni,

Con qualche grato allettamento e nuovo
Chi compiuto il dover de' sacri riti,
Scotea, caldo di vin, qualunque freno.
Or que' pungenti Satiri e loquaci
Render con tal misura altrui graditi,
E al giocoso passar dal serio stile
Dessi così, che quell' Eroe, quel Nume
(Qualunque ei sia) che fu tra l'oro e l'ostro
Visto poc'anzi, a favellar non scenda
Come un vil bottegaio; o fra le nubi,
Per sostenersi, a vaneggiar non vada.
Lievi a caso gracchiar versi non merta
Melpomene severa: onde per poco
(Qual pudica matrona un di solenne
În sacra danza a celebrar costretta)
Mista si soffra a' Satiri protervi.

[ocr errors]

Non userei sol voci incolte, e tutto Non col suo nome a dinotar (s'io fossi Di satirici drammi autor) torrei : Nè dal tragico stil tanto, o Pisoni, Studierei di scostarmi, onde parlasse La stessa lingua e il buon Silen, d'un Dio Aio e seguace; e Davo, e la sfacciata Pizia, qualor, nello scroccare accorta, Dall'avaro Simon spreme un talento. Di note voci i versi miei formati Vorrei così, che conseguir l'istesso Speri ciascun; ma se l'istesso ardisce, Sudi e s'affanni in van. Tanto han di forza L'ordine, l'union! Tanto è di nuovo Splendor capace ogni comune oggetto! Scordar non denno, a parer mio, che tratti

Ne, velut innati triviis, ac paene forenses, Aut nimium teneris juvenentur versibus unquam;

Aut immunda crepent, ignominiosaque dicta. Offenduntur enim, quibus est equus, et pater et

res:

Nec, si quid fricti ciceris probat, et nucis emptor,

Aequis accipiunt animis, donantve corona. Syllaba longa brevi subjecta, vocatur iambus. Pes citus; unde etiam trimestris accrescere

jussit

Nomen iambeis, cum senos redderet ictus, Primus ad extremum similis sibi. Non ita pri

dem

aures,

Tardior ut paulo, graviorque venerit ad
Spondaeos stabiles in jura paterna recepit
Commodus et patiens; non ut de sede secunda
Cederet, aut quarta socialiter. Hic et in Acci
Nobilibus trimetris apparet rarus, et Enni.
In scenam missos magno cum pondere versus,
Aut operae celeris nimium curaque carentis,
Aut ignoratae premit artis crimine turpi.
Non quivis videt immodulata poemata judex;
Et data Romanis venia est indigna poetis.
Idcirco ne vager, scribamque libenter; an omnes
Visuros peccata putem mea tutus et intra
Spem veniae cautus? Vitavi denique culpam,

Furo i Fauni dal bosco, e lor disdice
In cittadino stil, come nel foro

Nati e ne' trivi, o folleggiar con troppo
Teneri versi, o sempre aver fra' labbri
Inguirïosi, osceni detti. Offeso

l'Equestre e il Patrizio, ed ogni onesto
Ordin nol soffre; e di corona indegno
Lo stima, ancor che d'abbronzati ceci,
D'aride noci il comprator l'approvi.
Una sillaba lunga ad altra breve
Proposta è il iambo. In guisa tal veloce
Lubrico piè, che trimetri chiamati
Furo i versi iambei, quantunque ei suoni
Sempre simile a sè sei volte in essi.
Ma, per empir più maestoso e lento
L'orecchio altrui, guari non ha che a parte
De' suoi dritti natii cortese ammesse
Gli stabili spondei: non tollerante
Però così, che abbandonare ei voglia
La quarta sede o la seconda in pace.
Raro è un tal piè ne' decantati tanto
Trimetri d'Accio e d'Ennio; e su la scena
Cacciato là di sì gran soma onusto
Il pigro verso, o negligenza o fretta,
O nell'autor brutta ignoranza accusa.
Conoscitor de' mal temprati carmi
Non è ciascuno; ed a' poeti nostri
Diessi enorme licenza. È ver; ma deggio
Perciò scrivere a caso? o, con avviso
Più saggio assai, suppor che i falli miei
Conosca ognuno, e assicurarmi senza
Bisogno di perdon? nè tutto ancora

TOM. X11.

9

Non laudem merui. Vos exemplaria graeca
Nocturna versate manu, versate diurna.
At nostri proavi plautinos et numeros, et
Laudavere sales: nimium patienter utrumque,
Ne dicam stulte, mirati; si modo ego, et vos
Scimus inurbanum lepido seponere dicto,
Legitimumque sonum digitis callemus-et aure.
Ignotum tragicae genus invenisse Camoe-

nae

Dicitur, et plaustris vexisse poemata Thespis, Quae canerent, agerentque peruncti faecibus

ora.

Post hunc personae, pallaeque repertor hone

stae

Aeschylus et modicis instravit pulpita tignis, Et docuit, magnumque loqui, nitique cothurno. Successit vetus his Comoedia, non sine multa Laude: sed in vitium libertas excidit, et vim Dignam lege regi: lex est accepta, chorusque Turpiter obticuit, sublato jure nocendi.

Nil intentatum nostri liquere poetae: Nec minimum meruere decus, vestigia Graeca Ausi deserere, et celebrare domestica facta, Vel qui praetextas, vel qui docuere togatas.

« PredošláPokračovať »