Ora manufque tuâ lavimus, Feronia, lymphâ.
Millia tum pranfi tria repimus: atque fubinus
Impofitum faxis latè candentibus Anxur.
Huc venturus erat Mæcenas optimus, atque
Cocceius, miffi magnis de rebus uterque
Legati, averfos foliti componere amicos.
Hic oculis ego nigra meis collyria lippus
Illinere. interea Mæcenas advenit, atque
Cocceius, Capitóque fimul Fonteius, ad unguem
Factus homo, Antonî, non ut magis alter, amicus.
Fundos Aufidio Lufco Prætore libenter
Linquimus, infani ridentes præmia fcribæ,
Prætextam, et latum clavum, prunæque batillum.
In Mamurrarum laffi deinde urbe manemus,
Murenâ præbente domum, Capitone culinam.
Poftera lux oritur multò gratiffima: namque
Plotius, et Varius Sinueffa, Virgiliúfque
Occurrunt: animæ, quales neque candidiores
Terra tulit, neque queis me fit devinctior alter.
O qui complexus, et gaudia quanta fuerunt!
Nil ego contulerim jucundo fanus amico.
Proxima Campano ponti quæ villula, tectum
Præbuit; et parochi, quæ debent, ligna falémque.
Hinc muli Capuae clitellas tempore ponunt.
Lufum it Mæcenas, dormitum ego Virgiliúfque:
Namque pilâ lippis inimicum et ludere crudis.
Hinc nos Cocceii recipit pleniffima villa,
Que fuper eft Caudi Cauponas. nunc mihi paucis
Sarmenti fcurræ pugnam Mefsique Cicerri,
Mufa, velim memores, et quo patre natus uterque
Contulerit lites. Mefsi clarum genus Ofci:
Sarmenti domina exftat. ab his majoribus orti
Ad pugnam venere. prior Sarmentus; Equi te
Effe feri fimilem dico. ridemus: et ipfe
Meffius, accipio: caput et movet. ô, tua cornu
Ni foret exfecto frons, inquit, quid faceres, cùm
Sic mutilus minitaris? at illi fœda cicatrix
Setofam lævi frontem turpaverat oris.

Campanum in morbum, in faciem permulta jocatus,
Paftorem faltaret utì Cyclopa, rogabat:

Nil illi larvâ, aut tragicis opus effe cothurnis.
Multa Cicerrus ad hæc: Donâffet jámne catenam

25

30

35

40

45

55

60,

65

Ex voto Laribus, quærebat: fcriba quòd effet,
Deterius nihilo domina jus effe. rogabat
Denique, cur unquam fugiffet, cui fatìs una
Farris libra foret, gracili fic, támque pufillo.
Prorfus jucundè cœnam produximus illam.
Tendimus hinc rectà Beneventum, ubi fedulus hofpes
Penè arfit, macros dum turdos verfat in igne:
Nam vaga per veterem dilapfo flamma culinam
Vulcano, fummum properabat lambere tectum.
Convivas avidos cœnam, fervofque timentes
Tum rapere, atque omnes reftinguere velle videres.
Incipit ex illo montes Appulia notos

Oftentare mihi, quos torret Atabulus, et quos
Nunquam erepfemus, nifi nos vicina Trivici
Villa recepiffet, lacrymofo non finè fumo,
Udos cum foliis ramos urente camino.
Hic ego mendacem ftultiffimus ufque puellam

70

75

Ad mediam noctem exfpecto, fomnus tamen aufert
Intentum Veneri. tum immundo fomnia vifu
Nocturnam veftem maculant, ventremque fupinum. 8
Quattuor hinc rapimur viginti et millia rhedis,
Manfuri oppidulo, quòd verfu dicere non eft :
Signis perfacile eft. venit viliffima rerum
Hic aqua: fed panis longè pulcherrimus, ultrà
Callidus ut foleat humeris portare viator;
Nam Canusi lapidofus; aquæ non ditior urna:
Qui locus à forti Diomede eft conditus olim.
Flentibus hinc Varius difcedit moeftus amicis.
Indè Rubos fefli pervenimus: utpote longum
Carpentes iter, et factum corruptius imbri.
Poftera tempeftas melior: via pejor, ad ufque
Barî moenia pifcofi. dehinc Gnatia lymphis
Iratis exftructa dedit risûfque jocófque,

Dum, flammâ finè, thura liquefcere limine facro
Perfuadere cupit. credat Judæus apella,

99

10

Non ego. namque Deos didici fecurum agere ævum
Nec, fi quid miri faciat natura, Deos id
Triftes ex alto coeli demittere tecto.
Brundifium longa finis chartæque viæque eft.

SATYR

SATYRA VI.

NON quia, Macenas, Lydorum quidquid Etrufcos
Incoluit fines, nemo generofior eft te:
Nec, quòd avus tibi maternus fuit, atque paternus,
Olim qui magnis legionibus imperitârint:
Ut plerique folent, nafo fufpendis adunco
Ignotos, ut me libertino patre natum:
Cum referre negas, quali fit quifque parente
Natus, dum ingenuus. perfuades hoc tibi verè,
Ante poteftatem Tulli, atque ignobile regnum,
Multos fæpe viros nullis majoribus ortos,
Et vixiffe probos, amplis et honoribus auctos.
Contrà, Lævinum Valeri genus, unde Superbus
Tarquinius regno pulfus fuit, unius affis
Non unquam pretio pluris licuiffe, notante
Judice, quem nôfti, populo: qui ftultus honores
Sape dat indignis, et famæ fervit ineptus:
Qui ftupet in titulis, et imaginibus. quid oportet
Nos facere, à vulgo longè, latéque remotos?
Namque efto; populus Lævino mallet honorem
Quàm Decio mandare novo: cenforque moveret
Appius, ingenuo fi non effem patre natus:
Vel meritò, quoniam in propriâ non pelle quiêffem.
Sed fulgente trahit conftrictos gloria curru
Non minùs ignotos generofis. quò tibi, Tulli,
Sumere depofitum clavum, fieríque tribuno?
Invidia accrevit: privato quæ minor effet.
Nani ut quifque infanus nigris medium impediit crus
Fellibus, et latum demifit pectore clavum:

10

IS

20

25

30

Audit continuò, Quis homo hic eft? quo patre natus?
Ut fi qui agrotet, quo morbo Barrus, haberi
Et cupiat formofus: eat quacumque, puellis
Injiciat curam quærendi fingula: quali
Sit facie, furâ quali, pede, dente, capillo:

Sic qui promittit, cives, urbem fibi curæ,
Imperium fore, et Italiam, et delubra Deorum :
Quo patre fit natus, num ignotâ matre inhoneftus,
Omnes mortales curare, et quærere cogit.
Túne Syri, Damæ, aut Dionysî filius, audes
Dejicere è faxo cives, aut tradere Cadmo?
At Novius collega gradu poft me fedet uno:

35

49

Namque eft ille, pater quod erat meus. hoc tibi Paulus,

Et

Et Messala videris? at hic, fi plaustra ducenta,
Concurrántque foro tria funera, magna fonabit
Cornua quod vincátque tubas. faltem tenet hoc nos.
Nunc ad me redeo libertino patre natum:
Quem rodunt omnes libertino patre natum,
Nunc, quia, Macenas, tibi fim convictor: at olim,
Quod mihi pareret legio Romana tribuno.
Diffimile hoc illi eft: quia non, ut forfit honorem
Jure mihi invideat quivis, ita te quoque amicum: s
Præfertim cautum dignos affumere, pravâ
Ambitione procul. felicem dicere non hoc,
Me poffum, cafu quòd te fortitus amicum.
Nulla etenim mihi te fors obtulit. optimus olim
Virgilius, poft hunc Varius, dixere, quid effem.
Ut veni coràm, fingultim pauca locutus,
(Infans namque pudor prohibebat plura profari)
Non ego me claro natum patre, non ego circùm
Me Satureiano vectari rura caballo:

Sed, quod eram, narro. refpondes, ut tuus eft mos, 6
Pauca: abeo: et revocas nono pòft menfe, jubefque
Effe in amicorum numero, magnum hoc ego duco,
Quòd placui tibi, qui turpi fecernis honeftum,
Non patre præclaro, fed vitâ, et pectore puro.
Atqui fi vitiis mediocribus ac mea paucis
Mendofa eft natura, alioqui recta; (velut fi
Egregio infperfos reprendas corpore nævos)
Si neque avaritiam, neque fordes, ac mala luftra
Objiciet verè quifquam mihi: purus, et infons
(Ut me collaudem) fi et vivo carus amicis,
Caufa fuit pater his: qui macro pauper agello
Noluit in Flavi ludum me mittere, magni
Quò pueri magnis è centurionibus orti,
Lavo fufpenfi loculos tabulámque lacerto,
Ibant octonis referentes Idibus æra:

Sed puerum eft aufus Romam portare, docendum
Artes, quas doceat quivis eques, atque fenator
Semet prognatos: veftem, fervofque fequentes
In magno ut populo fi quis vidiffet; avitâ
Ex re præberi fumtus mihi crederet illos.
Ipfe mihi cuftos incorruptiffimus omnes
Circùm doctores aderat. quid multa? pudicum
(Qui primus virtutis honos) fervavit ab omni

No

Non folùm facto, verùm opprobrio quoque turpi:
Nec timuit, fibi ne vitio quis verteret, olim
Si præco parvas, aut, ut fuit ipse, coactor
Mercedes fequerer: neque ego essem queftus.
Laus illi debetur, et à ine gratia major.
Nil me poeniteat fanum patris hujus: eóque

85

ob hoc (nunc

Non, ut magna dolo factum negat effe fuo pars, 90
Quòd non ingenuos habeat clarofque parentes:

Sic me defendam. longè mea difcrepat iftis
Et vox, et ratio. nam fi natura juberet
A certis annis ævum remeare pera&tum,

Atque alios legere ad faftum quofcumque parentes 95.
Optaret fibi quifque: meis contentus, honestos
Fafcibus et fellis nollem mihi fumere; demens
Judicio vulgi, fanus fortaffe tuo: quòd

100

1ος

Nollem onus, haud unquam folitus, portare moleftum.
Nam mihi continuò major quærenda foret res :
Atque falutandi plures: ducendus et unus,
Et comes alter, utì ne folus rúfve peregréve
Exirem: plures calones, atque caballi
Pafcendi : ducenda petorrita. nunc mihi curto
Ire licet mulo, vel, fi libet, ufque Tarentum;
Mantica cui lumbos onere ulceret, atque eques armos.
Objiciet nemo fordes mihi, quas tibi, Tulli,
Cùm Tiburte viâ prætorem quinque fequuntur
Te pueri, lafanum portantes cenophorúmque.
Hôc ego commodiùs, quàm tu, præclare fenator, 110
Millibus atque aliis vivo. quacumque libido eft,
Incedo folus: percun&tor, quanti olus ac far:
Fallacem Circum, vefpertinumque pererro
Sæpe forum: affifto divinis: indè domum me
Ad porri et ciceris refero laganíque catinum.
Cœna miniftratur pueris tribus: et lapis albus
Pocula cum cyatho duo fuftinet: adftat echinus
Vilis, cum paterâ guttus, Campana fupellex.
Deinde eo dormitum, non follicitus, mihi quòd cras
Surgendum fit manè, obeundus Marfya, qui se
Vultum ferre negat Noviorum poffe minoris.
Ad quartam jaceo: poft hanc vagor, aut ego lecto,
Aut fcripto, quod me tacitum juvet. ungor olivo,
Non quo fraudatis immundus Natta lucernis.
Aft ubi me feffum Sol acrior ire lavatum

120

125

Admonuit,