Obrázky na stránke
PDF
ePub

brosius 1), der sich jedoch in diesem Puncte nicht überall gleich bleibt, Paulin von Nola2), Chryfoftomus 3), Epiphanius *), Theodoret *), Hilarius von Arles 6), Nilus '), Anastasius ®), Euthymius der Abt ), Gregorius der Große †), Dionys der sogenannte Areo

Epl. XXXV. Epitaph. Nepotiani. Non est facile stare loco Pauli, tenere gradum Petri, jam cum Christo regnantium. Epl. V. ad Heliodor.

1) Etiam si corporis gustaverint mortem, vitam tamen incorpoream capiunt, et illuminantur suorum splendore meritorum, luce quoque fruuntur aeterna. De Cain et Abel II, 9. n. 31. Inseritur hoc loco dogma de incorruptione animae, quod ipsa vera et beata vita sit, quam unusquisque bene conscius vivit multo purius ac beatius, cum hujus carceris anima nostra deposuerit involucrum. Ibid. X. n. 36.

2) Epl. XIII. ad Pammach. n. 27. 28. XVII. ad Sever. n. 3. XVIII. ad Victricium. n. 10.

3) Οὐ γὰρ κακὸν ὁ θάνατος, ἀλλὰ κακὸν τὸ ἀποθανόντα κολάζεσθαι· οὐδὲ καλὸν ὁ θάνατος, ἀλλὰ καλὸν τὸ ἀπελθόντα σὺν Χριστῷ εἶναι τὰ μετὰ θάνατον ἥ καλὰ ἡ κακά. In Phil. Hom. III. n. 3. Οὗτοι ἐκεῖ μεταστάντες μακάριοι, ὅτι πρὸς τὸν Χριστὸν ἀπῆλθον ... οἱ δὲ δίκαιοι ἄν τε ἐνταῦθα, ἄν τε ἐκεῖ, μετὰ τοῦ βασιλέως εἰσὶ, κἀκεῖ μᾶλλον καὶ ἐγγύτερον, οὐ διὰ εἴδους, οὐ διὰ πίστεως, ἀλλὰ πρόςωπον. φησὶ, πρὸς πρόςωπον. ibid. n. 4. Τί ἐπιθυμοῦμεν ; ἐκδημῆσαι ἐκ τοῦ σώματος, καὶ ἐνδημῆται πρὸς κύριον. In II Cor. Hom. X. n. 2. Θαῤῥεῖ κατακοπτόμενος· οὐ γὰρ μόνον φθορᾶς σε ἀπαλλάττει καὶ βάρους, ἀλλὰ καὶ τῷ κυρίῳ σε παραπέμπει τάχεως. ibid. Cf. in Matth. Hom. XXXVI. n. 3.

4) Haer. LXXVIII. n. 23.

Β) Αἱ μὲν γενναῖαι τῶν νικηφόρων ψυχαὶ περιπολοῦσι τὸν οὐρανὸν τοῖς ἀσωμάτοις χοροῖς συγχορεύουσαι. Graec. affect. curat. disp. VIII. Cf. in II Cor. V, 8. Phil. I, 24.

6) Serm. in S. Honorat. Arelat. n. I. XXXI. XXXV.

7) Επιθυμεῖ (ή ψυχή) διὰ θανάτου λυθῆναι, εἰλικρινῶς, καὶ ἀμερίμνως καὶ ἀφόβως συνεῖναι τῷ δεσπότη. 1. II. Epl. LXXXII.

8) Καὶ μάλιστα αἱ τῶν δικαίων ψυχαὶ πῶς τὸν Θεὸν αἰνοῦσι; κατὰ ποίαν ἐνεργείαν τὴν παρ' αὐτοῦ εἰς δέχονται ἔλλαμψιν; πῶς ὑπὲρ τοῦ κόσ μου πρεσβεύουσιν; Adv. Monophys. IV. (Μαί VII, 196 sq.)

9) Αλλ' ὅτε πρὸς τὸν τῶν ἁπάντων ἀπῆλθες δεσπότην ἐκεῖ μνημόνευσόν (bie (ubofia) μου, ἵνα μετ ̓ εἰρηνὴς καμὲ προσλαβῆται, ὅταν θέλῃ καὶ ὡς θέλῃ ἡ αὐτοῦ φιλανθρωπία. Cyr. (Scythopol.) Vita S. Euthym. in Cotel. Mon. E. Gr. IV.

P. 73.

pagit'), Innocenz IV. 2), Bernardus 3). Eben so entschieden spätere Concilien und der h. Stuhl*). Es hat aber im Laufe der Zeit diese Lehre der Kirche, daß die hier vollendet Hinübergehenden øder dort durch die Reinigung Vollendeten sofort und nicht zuerst nach dem allgemeinen Gerichte zur Anschauung Gottes gelangen, sich gegen die auf eine falsche Deutung von Luc. XVI, 22. XXIII, 43. Apoc. V1, 9. gegründete abweichende Ansicht bestimmter ausgesprochen, und als Johannes XX. (vulg. XXII.) hypothetisch und meinungsweise, nicht in Absicht und Form einer Entscheidung, den Sag aufstellte, daß die Heiligen vor dem legten Gerichte nur die Menschheit Christi, nicht die Gottheit schauen '), erregte dieses allgemeines Aufsehen). In diesem Glauben stimmt die griechische Kirche mit der lateinischen vollkommen überein, wie aus dem Eingang des Concils von Florenz zu ersehen ist, desgleichen die armenische Kirche, aus deren Liturgien Galan (Conc. Eccl. III, 136.) wider die auch in diesem Puncte anders meinenden Schismatiker den Glauben der Kirche dargethan hat.

†) In Job. I. XIII. n. 48. Dial. IV, 25. 28.

1) Hier. Eccl. III. n. III. §. 9.

2) Epl. X. ad Otton. Card. Tuscul. n. XXV.

3) In inferno impii, in purgatorio purgandi, in coelo perfecti... Qui in coelo sunt, gaudio gaudent ad visionem dei. De diversis Serm. XLII. n. 5.

4) Bened. XI. (vulg. XII.) Epl. I. (1334) und in einer Bulle (1336.). Eben so hatte aber auch Joan. selbst sich erklärt. S. Vita (V.) Joan. XXII. in Baluz. Vit. Papar. Aven. T. I. p. 176. Vita VI. ibid. n. 184. So auch Joan. XXII. Epl. I. Cf. Ballerin. de vi ac ratione Primat. p. 314 sq.

5) S. Raynald. ad ann. 1333, 1334. Vita (VI.) Joan. XXII. in Baluz. Vit. Paparum Avenion. T. I. p. 182. S. auch die Stellen des Minoriten Nicol. bei Baluz. adv. ad Vit. Papar. Avenion. T. I. p. 788.

6) C. Paris. (1333) entschied auf Betreiben von Philipp V. die Fragen: Utrum animae Sanctorum in coelis existentes videant divinam essentiam facie ad faciem ante resurrectionem corporum et ante generale judicium? und: Utrum visio, quae de divina essentia nunc habeat, evacuabitur in die extremi judicii, alia succedente? erftere mit Ja, die andere mit Nein. S. Corner, in Eccard. Corp. Hist. T. II. n. 3.

3) 1) Die vollendeten Engel schauen Gottes Antlig, warum sollte bei den vollendeten Menschen nicht ein Gleiches Statt haben?

2) Die vollendeten Menschen haben ein Verlangen Gott zu schauen; warum soll die Erfüllung dieses Verlangens so lange aufgeschoben werden, da sie durch Gottes Gnade dazu berufen find? wozu dieser Schmerz des unerfüllten Verlangens? wäre dieses nicht eine Strafe? und wozu diese?

Für die Bösen beginnt sofort die Strafe.

Dieses erhellt 1) aus der Parabel vom reichen Praffer und Lazarus 1);

2) dafür ist die conftante Tradition'); doch lehren die Väter, daß erst nach dem jüngsten Gericht die Strafe nach ihrem Vollmaaße und auf eine eclatante öffentliche Weise beginne 3).

Anmerkung 1. Daß diejenigen von den Alten, welche den Beginn der himmlischen Freude bis zum Weltende hinausseßen, darum nicht ein gleiches von der Hölle annehmen müssen, begreift sich daraus, daß sie für den Himmel noch eine besondere Vorbereitung und Einweihung annehmen, für die Hölle dieser Grund wegfällt.

II. Ein unmittelbar nach dem Tode Statt findendes Gericht erkannten auch die Heiden, z. B. Plato *).

§. 3. Himmel.

Der Ort (und Zustand) der Seligen heißt Reich der Him

1) Luc. XVI, 22. Mortuus autem est dives, et sepultus est in inferno. 23 sq.

2) Justin. Coh. c. XXXV. qu. ad Orthod. LXXV. Tert. Anim. c. II. (Pseudo) Clem. Recogn. IV, 14. Cyp. de mortal. p. 466. Baluz. Hil. in Ps. LVII. n. 5. 6. Cyr. Cat. XXIII. n. 10. Greg. Nyss. In eos, qui differunt baptism. Bas. Exh. ad bapt. XIII. n. 8. In Jes. V. n. 166. Hier. in Jes. LXV. Aug. Civ. dei XIII, 3. Greg. M. Dial. IV, 28. Bened. XII. in derfelben Bulle (1336), worin er von der unmittelbaren Anschauung der Seligen handelt.

3) Die Bestrafung läßt die Bösen an einem eigenen Orte erwarten Chrys. in Matth. Hom. XXVIII. n. 3., die Bestrafung bis zum jüngsten Gerichte verschoben feyn. Lact. VII, 21. Theod. in Ps. 1, 6.

4) Gorgias. c. LXXIX.

mel'), Gottes), des Vaters'), Chrifti*), Stadt Gottes, himm
lisches Jerusalem'), Haus des Vaters ), Wohnung Gottes ').
Die Glückseligkeit wird bezeichnet als ein hier aufbewahrter ewi-
ger") Schat), reichlicher Lohn "), hundertfältige Vergeltung "),
ewiges Gewicht der Herrlichkeit "), als göttliches Festmahl13),
Friede **), Ruhe "), Ehre und Ruhm 16) der Kinder Gottes "),
Herrlichkeit Chrifti 18), Krone der Herrlichkeit 19), Erbschaft 20)
Christi 21), ewige, unverwesliche Erbschaft 22), Gemeinschaft 23),

1) Matth. V, 3. 10. XIX, 23. 24. Als Abbild davon auch die Kirche.
2) Matth. VI, 36. Marc. IX, 46. X. 23. Luc. XIII, 28. 29. Rom.
XIV, 17. I Cor. VI, 10. XV, 50. Act. XIV, 22.

3) Matth. XIH, 43. XXVI, 29.

4) Luc. XXII, 30. (Cf. XXIII, 42.) II Tim. IV, 18. II Pet. I, 11.
Apoc. I. 9.

5) Heb. XII, 22. XIII, 14. Gal. IV, 26. Apoc. XXI, 2 sq. Haus
Gottes heißt Jerusalem Exod. XXIII, 19. Deut. XXIII, 18. I Reg. II,
36. Luc. VI, 4.

.

6) Joan. XIV, 2. Cf. Ps. LXXXIV, 5.

7) Matth. VI, 9. XXIII, 10. Deut. XXVI, 15. Ps. XXXIII, 16. Zelt
Gottes Ps. XV, 1. Tempel Gottes Ps. XI, 4. XVIII, 7. Apoc. III, 10.
Allerheiligstes Heb. IX, 12. X. 19. Zelt des Friedens Jes. XXXII, 18.
Gott, Wohnung der Heiligen Apoc. XXI, 22.

8) Matth. VI, 20. Luc. XII, 33. I Tim. VI, 19.

9) Matth. XIX, 21. Cf. I Tim. VI, 19. I Pet. I, 4.

10) Matth. V, 12. Heb. X, 35. 1 Tim. VI, 19.

11) Matth. XIX, 16. 17. 29.

12) II Cor. IV, 17. 18.

13) Luc. XIII, 28. 29. XIV, 15 sqq. XXII, 29 sq. Apoc. XIX.
14) Sap. III, 3.

15) Heb. IV, 3. 11. Apoo. XIV, 13. Sap. IV, 7.

16) Rom. II, 7. 10. VIII, 18.

17) Rom. V, 2.

18) II Thess. II, 13.

19) II Tim. IV, 8. I Pet. V, 4.

20) Eph. I, 14. V, 1. Col. III, 24. Gal. III, 18. Act. XX, 32.

21) Rom. VIII, 17. Eph. I, 18.

22) I Pet. I, 4. Heb. IX, 15. X, 34.

23) Joan. XII, 26. XIV, 3. 16. 21. 23. XVII, 24. II Cor. V, 8.

Phil. I, 23. I Thess. IV, 17. II Tim. II, 11.

Mitherrschaft mit Christo '), ewiges Heil 2) und Leben3) und Frohloden *).

Der Schrift folgend schildern die Väter den Himmel als böchste, seligste Gemeinschaft mit Gott), dem Dreieinen), unaussprechliches, herrliches, ewiges Leben '), Abwesenheit alles Leidens *), Ueberfluß aller Güter '), Gleichheit mit den Engeln 1o), Erfüllts heit mit Gott").

I.

Anschauung Gottes.

I. Die himmlische Seligkeit besteht nach der Schrift wesentlich in der Anschauung Gottes "), des Sohnes Gottes "), in höchfter Klarheit und Unmittelbarkeit **).

1) II Tim. II, 11. 12. Apoc. XX, 6. Cf. Rom. V, 17. Apoc. I, 9. V, 10. I Pet. 11. 9.

2) Matth. XIX, 25. I Thess. V, 8. 9 Heb. V, 9. I Pet. I, 5. 9. 10. 3) Ez. XVIII. 9. Dan. XII, 2. Matth. VII, 14. XVIII, 8. 9. XIX, 29. XXV, 46. Joan. III. 15. 16. 36. V, 24. 29. VI, 40. 47. 50. 55. XI, 26. Rom. II. 7. V, 21. VI, 22. 23. Gal. VI, 8. Tit. III, 7. I Joan. II, 26. Apoc. XXI, 4.

4) I Pet. I, 8. I Cor. IV, 13. Jud. 24. Apoc. XIX. 7. I Joan. I, 4. 5) Justin. Apol. I. n. 10. Apol. II. n. 1. Athenag. leg. XXXI. 6) Greg. Naz. Or. XV. T. 1. p. 230. Didym. in 1 Joan. III, 2. 7) Clem. I Cor. n. XXXV. Iren. I, 10. n. 1. Bas. Epl. V. n. 1. 8) Justin. Apol. I. n. 10. II. n. 1. Tryph. n. XLV. CXXIV. Hippolyt. adv. Graec. n. III.

9) Clem I Cor. n. XXXV. Athen. leg. XXXI. Theoph Autol. I. 14. Ephr. Poen. et compunct. III. p. 369. Clem. Recogn. I, 24. Aug. Civ. dei XXII. 30.

10) Aug. in Psalm. XXXIII. En. II. n. IX. In Psalm. XXXVI. Serm. II. n. 16.

11) Aug. Epl. CXLVIII. ad Fortunatian. n. 17. Cf. I Cor. XV, 28. 12) Matth. V, 8. Beati mundo corde, quoniam ipsi deum videbunt. Heb. XII, 14. Sine qua (sanctimonia) nemo videbit deum. Iren. IV, 20. n. 5. 7. Theoph. Aut. I, 7. Clem. Recogn. III, 30. Clem. Str. V, 1 Orig. Joan. T. I. n. 16. Cyp Epl. LVI. fin. Basil. Epl. VIII. n. 7. Bern. in Fest. omnium Sanctor. Serm. IV. n. 3.

13) Joan. XVII, 24. XIV, 21. Cf. Job. XIX. 26. 27.

14) I Cor. XIII, 12. Videmus nunc per speculum in aenigmate, tunc

« PredošláPokračovať »