DE ORDINE, DE MATRIMONIO, DE INDULGENTIIS, DE PURGATORIO.

Opus ad JURIS ROMANI, ET GALLIGI NORMAM EXACTUM.

EDITIO NOVA.

GANDE,

TYPIS A.-I. VANDER SCHELDEN, IN PLATEA DICTA ONDERSTRAÉTE,

M. DCCC XXV.

CUM APPROBATIONE.

Pef Cam Rad
Ref-Cam

1242. e.76.

000000

00000000000

TRACTATUS

DE

POENITENTIA.

a

Ix hoc operosa molis Tractatu, post præmissa quædam de

virtute Pænitentiæ, expendemus Sacramenti Pœnitentiæ existentiam, materiam, formam, Ministrum, etc. sic tamen ut dogmati potissimùm et praxi incumbamus.

CAPUT PRIMU M.

De Pænitentid ut virtute.

QUOD Latini Pœnitentiam, hoc Græci Metanoian dicunt,

seu Resipiscentiam. Sensum hunc lubenter arripuêre Protestantes ut Pœnitentiam in novâ tantum vitâ reponant. Aliter sentiunt Catholici, quibuscum sit

CONCLUSIO I. Pœnitentia non importat solam Consilii mutationem seu novæ vitæ propositum, sed detestationem peccati, et congruam ipsius expiationem.

Prob. 1. ex Scripturâ. Reg. 3, v. 21. sic describitur impii hactenùs Regis Pœnitentia: Scidit Achab vestimenta sua, et operuit cilicio carnem suam, jejunavitque et dormivit in sacco et ambulavit demisso capite. Joël. 2. Convertimini ad me in toto corde vestro, in jejunio et in fletu, et in planctu, et scindite corda vestra, et non vestimenta vestra. Psalm. 118. Exitus aquarum deduxerunt oculi mei, quia non custodierunt legem tuam. Atqui in his textibus Pœnitentia non reponitur tantùm in novæ vitæ proposito, sed in profundo de peccatis dolore, in cilicio, in planetu, in fontibus lacrymarum. Ergo

Prob. 2. ex Patribus. Augustinus, Serm. 351.c. 5. Non sufficit ad pœnitentiam mores in melius commutare... nisi etiam de his

quæ facta sunt, satisfiat Deo per Pænitentiæ dolorem, per humilitatis gemitum, per contriti cordis sacrificium, cooperantibus eleëmosynis. S. Gregorius M. Hom. 34. in Evang. Panitiam agere est perpetrata mala plangere, et plangenda non perpetrare. Atqui in his textibus, præter vitæ novitatem, requiruntur dolor et satisfactio. Meritò igitur Synodus Trid. Sess. 14, can. 13. de poen. Si quis dixerit... optimam Pœnitentiam esse tantùm novam vitam, anathema sit.

Obj. 1. Nihil aliud est Latinis Pœnitentia quàm Græcis Metanoia. Atqui Metanoia solam resipiscentiam, solamque adeò vitæ novitatem importat. Prob. min. ex Tertul. Lib. 2. advers. Marcion. cap. 24. ubi sic. In Græco sono, Pænitentiæ nomen, non ex delicti confessione, sed ex animæ demutatione compositum est. Ergo. R. prætermissâ maj quia vox Pænitentiæ non solum Metanoian, sed et appendices eidem in Scripturis annexas exprimit. dist. min. Metanoia solam exprimit resipiscentiam, si nudam vocis originem spectes, C. si nominis significationem et usum, N. Siquidem Matth. 11. et Luc. 10. ubi sic loquitur Christus. Si in Tyro et Sydone facta essent virtutes quæ factæ sunt in vobis, olim in cinere et cilicio Panitentiam egissent, uterque Evangelista Metanoiæ vocabulum adhibuit: Atqui Pœnitentia quæ cinerem et cilicium involvit, non resipiscentiam nudam, sed acre præteriti peccati odium, ejusque vindictam importat.

Obj. 2.0 Ex Apost. Galat. 6. In Christo Jesu neque circumsio aliquid valet, neque præputium, sed nova creatura: Atqui nova creatura nihil est aliud quàm nova vita. Hinc tritum illud apud Patres: Optima Poenitentia est nova vita.

R. dist. maj. In Christo valet nova creatura, sed ea solùm creatura nova est, quæ præteritos lapsus plangit et eluit, C. Et ad novam creaturam sufficit simplex propositi, et morum mutatio, N. Solutionis veritatem probavit Apostolus exemplo suo. Qui enim toties ingemuit quòd blasphemus fuisset et persecutor; qui labem hanc tot laboribus expunxit; quo pacto purâ et simplici cæterorum resipiscentiâ contentus fuisset? Non alia fuit mens Patrum, cum Pœnitentiam in novâ vitâ reponere visi sunt. Illi enim vitæ hujus novitatem, vitæ veteris odio, et congruâ satisfactione stipari voluerunt, ut ipse fatetur Calvinus.

Ut pleniùs intelligatur Pœnitentiæ natura.

Quæres 1. an Pœnitentia sit virtus propriè dicta.

R. affirmat. 1. quia non dantur præcepta, nisi de actibus virtutum; cùm lex potissimùm divina eò tendat, ut homines faciat virtuosos. Atqui dantur præcepta de actibus Pœniten

tiæ. Luc. 13, v. 3. Nisi pænitentiam habueritis, omnes similiter peribitis. 2.9 Virtus est habitus secundùm rectam rationem inter duo extrema electivus, atque ideo in mediocritate consistens. Atqui Pœnitentia, 1.o est habitus, nimirùm qualitas ità de se inhærens, ut nonnisi contrario ac libero voluntatis actu destrui possit. 2.o Est habitus secundùm rectam rationem electivus. Quid enim rationi magis congruum, quam ut homo peccata sua defleat, et diluere nitatur? 3. Est habitus inter duo extrema electivus. Si enim verè pœnitens eos exhorret qui peccata sua molliùs deflent et expiant, non minùs cavet ab exemplo eorum qui immoderato abrepti dolore cum Caïn desperate exclamant: Major est iniquitas mea, quàm ut veniam merear.

Quæres 2.o An Pœnitentia sit virtus specialis. R. affirmat. Quia poenitentia in objectum speciale ex speciali motivo tendit: Objectum enim poenitentiæ est offensa Dei quatenus diluenda per internum cordis dolorem et parem offensæ vindictam. Atqui nulla, præter pœnitentiam, potest assignari virtus quæ circa idem objectum et eodem modo versetur. Etsi enim quælibet virtus oppositum sibi peccatum tollit, at non tollit illud, quatenus est offensa Dei.

Quæres 3.o an Poenitentia sit virtus quoad actum et quoad habitum supernaturalis. R. affirmat. Ea enim virtus, cujus actus omninò superat naturæ vires, est quoad actum et quoad habitum supernaturalis. Atqui Poenitentiæ actus, prout hæc à nobis spectatur, nempè ut ad æternam salutem ordinata, naturæ vires omninò superat. Prob. min. 1.o ex Scripturis, prout intelligi consueverunt Jerem. 31, v. 19. Postquàm......con vertisti me, proinde eo solum quòd me convertisti, egi pænitentiam. 2.o Ex August. qui Lib. 5. contra Julian, hæc loquitur de Deo c. 6. quantamlibet præbeat patientiam, nisi ipse dederit, quis agit pænitentiam ? 3. Ex Trid. Sess. 6, can. 3. Si quis dixerit sine præveniente Spiritus S. inspiratione, atque ejus adjutorio, hominem credere, sperare, diligere aut pœnitere posse sicut oportet, ut ei justificationis gratia conferatur, anathema sit.

Quæres 4. quod sit objectum pœnitentiæ, Non agitur de objecto formali, quod ex dictis constat esse peccatum, prout læsivum divini juris, et ut tale satisfactione congruâ delendum. Tota igitur quæstio est de objecto materiali: seu quæritur quid hujus peccati nomine intelligendum sit; an proprium dumtaxat, an etiam originale, an quod necdum deletum est, an id etiam quod jam dimissum fuerit, etc, Quæ ut solvantur.